Γκέι κλαμπ στο Βερολίνο, τέλη δεκαετίας του ‘20, αρχές της δεκαετίας του ‘30.

Noel Halifax

Οι απαρχές του κινήματος σεξουαλικής απελευθέρωσης

Το εργοστασιακό σύστημα διέλυσε την οικογένεια της εργατικής τάξης. Καθώς οι εργαζόμενοι απομακρύνθηκαν από τη γη και απορροφήθηκαν στα νέα εργοστάσια και στις πόλεις της βιομηχανικής εποχής, οι τρόποι ζωής τους κατέρρευσαν. Πολλοί σχολιαστές από την αριστερά μέχρι και τη δεξιά το παρατηρούσαν αυτό με ποικίλους βαθμούς τρόμου και απογοήτευσης, από τον Φρίντριχ Ένγκελς στο Μάντσεστερ μέχρι τον αντιδραστικό συγγραφέα Ρόμπερτ Καρλάιλ στο Λονδίνο. Οι πόλεις και τα εργοστάσια ήταν σαν τους βρικόλακες που τρέφονταν από την ύπαιθρο, ρουφώντας όσους εκδιώχνονταν από την αριστοκρατία που καταλάμβανε τη δημόσια γη και από την Ιρλανδία, όπου η χώρα αφαιμάσσονταν από τους βρετανούς ιδιοκτήτες γης.

Μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα, οι ανησυχίες του συστήματος είχαν μετατοπιστεί από την έγνοια για τις ηθικές και θρησκευτικές πεποιθήσεις των εργατών ή την ανυπαρξία τέτοιων πεποιθήσεων, προς την έγνοια για την ικανότητά τους να εργάζονται αποτελεσματικά ή να παράγουν την επόμενη γενιά εργατών.

Σε αυτό το πλαίσιο, προέκυψαν από το καπιταλιστικό κράτος και από τις εκκλησίες μια σειρά νόμων και εκστρατειών για την ανάπλαση της οικογένειας της εργατικής τάξης. Χρειαζόταν υγιέστερους και πιο αξιόπιστους εργάτες που θα μπορούσαν να χειριστούν πιο περίπλοκα μηχανήματα, καθώς και μια οικογένεια που θα μπορούσε να παράγει και να ανατρέφει παιδιά για να εργαστούν στο μέλλον. Θεσπίστηκαν κανονισμοί για την υγεία και την ασφάλεια για τον περιορισμός της εκμετάλλευσης των παιδιών στα εργοστάσια και τα ορυχεία και για να δοθεί η δυνατότητα στις γυναίκες να φροντίζουν και να μεγαλώσουν τα παιδιά. Η άρχουσα τάξη συνειδητοποίησε ότι ήταν προς μεγαλύτερο όφελος και κέρδος του συστήματος συνολικά να αποδεχτούν οι ιδιοκτήτες των εργοστασίων περιορισμούς στην ελεύθερη αγορά.

Ταυτόχρονα, οι εκκλησίες, τόσο η Εκκλησία της Αγγλίας όσο και στις νέες πόλεις της Αγγλίας και της Ουαλίας, οι μεθοδιστές και άλλες προτεσταντικές εκκλησίες, διεξήγαγαν ηθικές εκστρατείες ενάντια στην αμαρτία και την ανήθικη διαβίωση. Για τους ίδιους τους εργάτες το δικαίωμα της οικογενειακής και ιδιωτικής ζωής - αντί να ζουν σε κοιτώνες με όλες τις γενιές να πρέπει να δουλεύουν - ήταν μια μεταρρύθμιση που άξιζε να παλέψουν γι’ αυτήν. Η ετεροφυλόφιλη πυρηνική οικογένεια που προέκυψε, αποτελούσε ταυτόχρονα παράδεισο και κατασταλτικό θεσμό πάνω στον οποίο δομήθηκαν τα σεξουαλικά και κοινωνικά ήθη.

Η Βρετανία, ως η κυρίαρχη δύναμη της εποχής, ήταν η ηγέτιδα αυτής της εξέλιξης, που συντελέστηκε καθ’ όλη τη διάρκεια του καπιταλισμού του 19ου αιώνα. Ο στόχος ήταν να δημιουργηθεί μια «ευυπόληπτη» εργατική οικογένεια με αυστηρούς ηθικούς κώδικες και κανόνες συμπεριφοράς, που βασιζόταν σε μια πρόθυμη υπακοή στις «ανώτερες» αξίες. Από αυτό προέκυπτε η καρικατούρα του εργάτη που βγάζει το καπέλο την οποία βρίσκουμε σε αμέτρητα μυθιστορήματα, ο οποίος αναγνώριζε τη θέση του ως αφεντικό της δικής του οικογένειας, αλλά πιστός και υπάκουος στ’ αφεντικά του. Όμως ένα άλλο αποτέλεσμα ήταν η δημιουργία του ομοφυλόφιλου ως κοινωνικού τύπου και όχι πια σαν μια δραστηριότητα ή αμαρτία που θα μπορούσε να διαπράξει οποιοσδήποτε, αν και μερικοί ήταν περισσότερο επιρρεπείς σε αυτήν από άλλους.

Αυτή η διαδικασία αμφισβητήθηκε από την αρχή. Οι ριζοσπάστες Ρομαντικοί και το σοσιαλιστικό κίνημα τάχθηκαν εναντίον του οικογενειακού μοντέλου, υποστηρίζοντας την ελεύθερη αγάπη και τη σεξουαλική απελευθέρωση. Ταυτόχρονα και στα ίδια σημεία που λειτουργούσαν οι Μεθοδιστές στις πόλεις της βόρειας Αγγλίας, οι σοσιαλιστές όπως ο Έντουαρντ Κάρπεντερ¹ έκαναν εκστρατεία και υποστηρίζοντας τον σοσιαλισμό και τον ελεύθερο έρωτα, την «τρυφερή αγάπη των συντρόφων», αναφέροντας την ομοφυλοφιλία ως παράδειγμα μιας τέτοιας ελεύθερης αγάπης και ως ένα σημείο του μέλλοντος.

Τα φυλλάδια και τα βιβλία του Κάρπεντερ ήταν ευρέως διαδεδομένα μέσα στα αναπτυσσόμενα σοσιαλιστικά και συνεταιριστικά κινήματα στα τέλη του 19ου αιώνα. Ορισμένα από τα γραπτά του γνώρισαν εκτυπώσεις άνω των 50.000 αντιτύπων και διαδόθηκαν στις κοινωνικές λέσχες και στους συλλόγους της εποχής. Η ιστορία της σεξουαλικής απελευθέρωσης και των δικαιωμάτων των ομοφυλόφιλων συνδέεται, εν μέρει, με την ιστορία του σοσιαλιστικού κινήματος. Δεν ήταν μια στενή σχέση μεταξύ δύο χωριστών κινημάτων, αλλά συζητήσεις μέσα στο σοσιαλιστικό κίνημα.

Η ομοφοβία κυριάρχησε στον καπιταλισμό μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα. Ήταν ιδιαίτερα έντονη στη Βρετανία, όπου η άρχουσα τάξη επιδίωξε να αποδείξει την ανωτερότητα της απέναντι στις άλλες με το να είναι πιο ομοφοβική από τη γαλλική ή τη γερμανική. Ήταν στη Βρετανική Αυτοκρατορία που οι ομοφοβικοί νόμοι επιβλήθηκαν πολύ περισσότερο στους αποικιοκρατούμενους, συχνά εναντίον των παραδόσεων των λαών που κατακτήθηκαν, και όπου οι ιεραπόστολοι ενθαρρύνθηκαν περισσότερο να κηρύξουν και να επιβάλουν τις βικτοριανές ηθικές αξίες. Η ομοφοβία και ο ρατσισμός βρισκόταν στο επίκεντρο της αυτοκρατορικής αποστολής, δίνοντας στους Βρετανούς την αίσθηση της ηθικής και φυλετικής ανωτερότητας.

Η ανεκτικότητα

Η φιλελεύθερη και ανεκτική ισλαμική ανατολή θεωρήθηκε ηθικά χαλαρή και χλευάστηκε από τους Βρετανούς. Θεωρήθηκε ως ένδειξη της καθυστέρησης τους ότι ήταν ανεκτικοί και φιλελεύθεροι σε ζητήματα όπως το φύλο. Ήταν στις χώρες του Νότου και της Μέσης Ανατολής που οι πλούσιοι Βρετανοί ομοφυλόφιλοι δραπέτευαν συχνά αυτή την περίοδο ως καταφύγιο από την καταπίεση.

Αν η Βρετανία βρισκόταν στο επίκεντρο της επιβολής και της προώθησης ενός αυστηρού ηθικού κώδικα πάνω στις μάζες, στη Γερμανία όπου το σοσιαλιστικό κίνημα ήταν το ισχυρότερο οργάνωσε την ισχυρότερη αντιπολίτευση στη νέα ηθική. Είναι εδώ που βρίσκουμε το πρώτο κίνημα δικαιωμάτων των ομοφυλόφιλων και σεξουαλικών πολιτικών.

Είναι δύσκολο σήμερα να εκτιμήσουμε πλήρως τη δύναμη και το βάθος που είχε το γερμανικό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD) στη γερμανική εργατική τάξη ή την επιρροή που είχε σε όλα τα άλλα σοσιαλιστικά κόμματα της Ευρώπης. Δεν ήταν μόνο η καρδιά της Δεύτερης Διεθνούς των Σοσιαλιστικών Κομμάτων, αλλά και το κεφάλι και το μυαλό, αναγνωρισμένο ως ηγέτης και το οποίο όλα τα σοσιαλιστικά κόμματα έβλεπαν ως καθοδήγηση και θεωρητική ηγεσία. Τα γραπτά των εξέχοντων μελών SPD του Κάουτσκι, της Λούξεμπουργκ, της Τσέκτιν, του Μπέμπελ και άλλων διαβάστηκαν και μελετήθηκαν κατά κόρον σε όλο το σοσιαλιστικό κίνημα του κόσμου.

Στη Γερμανία το SPD όχι μόνο είχε εκατομμύρια μέλη, αλλά λειτουργούσε και ως κράτος μέσα στο κράτος - τα μέλη του ζούσαν σε έναν κόσμο του SPD. Εκτός από την πολιτική του λειτουργία, το SPD φροντίζει για τη σωματική ευτυχία των μελών του. Οργάνωνε την πολιτική και πολιτιστική ζωή, με λέσχες νεολαίας, συλλόγους τέχνης και θεάτρου, συλλόγους τραγουδιού και μουσικής. Οργάνωνε ολόκληρη τη ζωή του μέλους.

Παρόλο που υπήρχαν και πιο πριν ομάδες και επιχειρηματολογία για τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων κατά τη δεκαετία του 1860 και του 1870, τα κινήματα των δικαιωμάτων των ομοφυλόφιλων στη Γερμανία ξεκίνησαν μόνο με τις εκστρατείες και τις οργανώσεις που ίδρυσε ο Μάγκνους Χίρσφελντ, και ειδικότερα την Επιστημονική Ανθρωπιστική Επιτροπή (Wissenschaftlich-humanitäres Komitee, WhK). Ιδρύθηκε το 1897 για να προωθήσει την κατάργηση του νόμου για τον σοδομισμό που ποινικοποιούσε την ομοφυλοφιλία – την παράγραφο 175 του ποινικού κώδικα.

Είχε γίνει ένα διεθνές ζήτημα κατά τη διάρκεια και μετά τη δίκη του Όσκαρ Γουάιλντ [το 1895] και το κύμα καταστολής που ακολούθησε στη Βρετανία. Υπήρξε ένα διεθνές σκάνδαλο τέτοιων διαστάσεων που το σοσιαλιστικό κίνημα αναγκάστηκε να πάρει θέση για τον Γουάιλντ και για τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων. Το 1895 ο Έντουαρντ Μπερνστάιν, ένας από τους ηγέτες του SPD και της δεξιάς πτέρυγας του κόμματος, έγραψε δύο άρθρα σχετικά με το θέμα στην σημαντικότερη εφημερίδα του κόμματος Die Neue Zeit. Τα άρθρα υποστήριζαν το δικαίωμα του Γουάιλντ να κάνει ό, τι θέλει με το σώμα του, χλεύαζαν την καθυστέρηση των Βρετανών σε σχέση με το ζήτημα και υποστήριζαν ότι δεν υπήρχε τίποτα το αφύσικο σε μια αγάπη που υπήρχε σε διάφορες κοινωνίες και εποχές και ότι ο νόμος δεν έπρεπε να εμπλέκεται σε ηθικά ζητήματα.

Το 1898 ο Άουγκουστ Μπέμπελ έφερε το θέμα στο γερμανικό κοινοβούλιο, υποστηρίζοντας τη αποποινικοποίηση της ομοφυλοφιλίας σε παρόμοια βάση - ότι τα ηθικά ζητήματα δεν πρέπει να αποτελούν αντικείμενο του ποινικού δικαίου. Αυτή ήταν η πρώτη φορά που κάποιο πολιτικό κόμμα είχε θέσει το ζήτημα σε μια χώρα. Η αντίθεση με τον ηθικό πανικό που σάρωσε τη Βρετανία τότε δεν μπορούσε να είναι μεγαλύτερη.

Όλ’ αυτά δε σημαίνουν ότι το SPD υποστήριζε ανεπιφύλακτα την απελευθέρωση των ομοφυλόφιλων. Όπως και με πολλά ζητήματα, το SPD διατηρούσε περισσότερες από μία απόψεις και η πρακτική του μπορούσε να βρίσκεται σε αντίθεση με τη θεωρία του. Εκτός από το επιχείρημα της αποποινικοποίησης της ομοφυλοφιλίας, ο Μπέμπέλ, στο πολυδιαβασμένο βιβλίο του, «Γυναίκα και Σοσιαλισμός» (1879), εφιστούσε την προσοχή ενάντια σε αυτό το «έγκλημα κατά της φύσης». Το SPD είχε δύο τάσεις στο εσωτερικό του: εκείνους που είχαν ως στόχο την ανατροπή του καπιταλισμού και όλων όσων συνδέονται μ’ αυτόν, συμπεριλαμβανομένης και της ομοφοβίας, με μια επανάσταση. Κι εκείνους που πίστευαν στη σταδιακή μεταρρύθμιση, κατά την οποία θα αναπτύσσονταν το SPD, συγχωνευόμενο με την εργατική τάξη και θα καταλάμβανε σταδιακά την κοινωνία. Έτσι, παράλληλα με την προσέλκυση ανταρτών και επαναστατών, το SPD συσχετίστηκε και βασίστηκε στην «ευυπόληπτη εργατική τάξη», συχνά με θρησκευτικές και κοινωνικά συντηρητικές απόψεις.

Η φύση

Ο Μάγκνους Χίρσφελντ βρισκόταν στη μετριοπαθή, μεταρρυθμιστική πτέρυγα του SPD. Ήταν κεντρικός στο κίνημα των δικαιωμάτων των ομοφυλόφιλων μέχρι τη δεκαετία του 1930, αλλά δεν ήταν επαναστάτης. Προσχώρησε στο SPD επειδή ήταν το μόνο πολιτικό κόμμα που υποστήριζε την κατάργηση της παραγράφου 175. Η θεωρία του για την ομοφυλοφιλία ήταν οτι πρόκειται για ένα τρίτο φύλο και ως τέτοιο δεν μπορούσε να αλλάξει και ότι είχε το δικαίωμα να εκφράσει τη φύση του.

Δεν πίστευε ότι οι ομοφυλόφιλοι θα μπορούσαν να οργανωθούν ή να γίνουν ένα πολιτικό κίνημα. Πίστευε στη μεταρρύθμιση από πάνω. Οι εκστρατείες του είχαν ως στόχο να πείσουν το σύστημα για τη λογική της μεταρρύθμισης. Επιχειρηματολογούσε εναντίον της οργάνωσης από τα κάτω και εναντίον μίας μαζικής αποκάλυψης της σεξουαλικότητας των ομοφυλόφιλων που πρότειναν άλλοι, καθώς πίστευε ότι «οι εσωτερικές και εξωτερικές αναστολές της ομοφυλόφυλης ψυχής θα εμπόδιζαν σημαντικό αριθμό ανθρώπων να επιτρέψουν στον εαυτό τους να αναγνωριστεί δημόσια ως ομοφυλόφιλος». Ο δρόμος προς τα εμπρός ήταν η επιστημονική έρευνα και τα ήρεμα λογικά επιχειρήματα προς τους δικαστές, τους ακαδημαϊκούς και τους πολιτικούς.

Αλλά αυτός ο κόσμος των λογικών επιχειρημάτων και της σταδιακής, αν και αμφισβητούμενης, προόδου προς τον σοσιαλισμό θρυμματίστηκε με το ξέσπασμα του Πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου. Πριν από τον πόλεμο, το SPD ακολουθούσε μια πολιτική ενάντια στον πόλεμο, θα ψήφιζε ενάντια στις πολεμικές πιστώσεις εάν ξέσπούσε πόλεμος και τασσόταν ενάντια στο να σκοτώνουν οι Γερμανοί εργάτες άλλους εργάτες. Όταν ξέσπασε ο πόλεμος τα μέλη της κοινοβουλευτικής ομάδας του SPD, εκτός από μια μικρή μειοψηφία γύρω από τη Λούξεμπουργκ και τον Καρλ Λίμπκνεχτ, ψήφισαν τις πολεμικές πιστώσεις. Αυτό προκάλεσε κύματα σοκ σε όλη τη δεύτερη Διεθνή των σοσιαλιστικών κομμάτων, η οποία χωρίστηκε στα δύο, διασπώντας το σοσιαλιστικό κίνημα. Τα περισσότερα σοσιαλιστικά κόμματα υποστήριξαν τις χώρες τους. Μόνο κάποιοι αντιτάχθηκαν στον πόλεμο. Το ηγετικό μέλος της αντιπολεμικής πτέρυγας ήταν οι Ρώσοι μπολσεβίκοι. Το SPD τελικά διασπάστηκε, με μια μικρή αριστερά γύρω από τη Λούξεμπουργκ.

Ο πόλεμος δημιούργησε τις συνθήκες για τη Ρωσική Επανάσταση του 1917 και όταν οι μπολσεβίκοι ήρθαν στην εξουσία, νομιμοποίησαν την ομοφυλοφιλία σχεδόν αμέσως. Οι μπολσεβίκοι έθεσαν σε εφαρμογή τις πολιτικές που αναπτύχθηκαν από την αριστερά του SPD. Δεν υπήρξε ποτέ ένα κίνημα για τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων στη Ρωσία, αλλά η υποστήριξη για σεξουαλική απελευθέρωση προήλθε από τον ριζοσπαστικό μετασχηματισμό που συντελέστηκε στην κοινωνία όταν οι μάζες αναποδογύρισαν τον κόσμο. Ήταν η πολιτική στην οποία συμφώνησαν τα Κομμουνιστικά Κόμματα που κοιτούσαν προς τη Ρωσία και τη νεοσυσταθείσα Τρίτη Διεθνή, η οποία αναδύθηκε από τις στάχτες της Δεύτερης.

Δεδομένων των μετριοπαθών σοσιαλιστικών απόψεων του Χίρσφελντ, είναι ειρωνικό το γεγονός ότι βρέθηκε ο ίδιος κατά λάθος να απευθύνεται στις μάζες έξω από το γερμανικό κοινοβούλιο στο Βερολίνο κατά τη διάρκεια της Γερμανικής Επανάστασης του 1919. Ήταν η γερμανική επανάσταση, ανολοκλήρωτη όπως ήταν, που μετασχημάτισε το κίνημα των ομοφυλοφιλικών δικαιωμάτων. Η επανάσταση του 1919 μετασχημάτισε τις συμπεριφορές και τις προσδοκίες της μάζας του λαού.

Αποτελούσε ένα σημάδι μιας πραγματικής επανάστασης το γεγονός ότι όλα τα πεδία της ζωής και οι παλιές παραδοχές μπορούσαν να αλλάξουν μέσα σε μια νύχτα. Στη Γερμανία πολλοί γύρισαν από τον πόλεμο θέλοντας μια νέα ζωή. Τα καφέ και οι σύλλογοι φιλίας ξεπήδησαν εκεί όπου οι ομοφυλόφιλοι μπορούσαν να συναντηθούν ανοιχτά. Τα καφέ φιλίας εμφανίστηκαν στο Βερολίνο, στο Ντίσελντορφ, στη Φρανκφούρτη, στη Στουτγάρδη, στο Αμβούργο, στη Δρέσδη, στο Κάσελ και σε άλλες πόλεις.

Η άνθιση

Από μια ομάδα μορφωμένων υπέρμαχων των δικαιωμάτων των ομοφυλόφιλων πριν από τον πόλεμο, τώρα είχε ανθίσει ένα μαζικό κίνημα από τα κάτω. Μέχρι το 1920 τα Καφέ της Φιλίας δημιούργησαν μια εθνική οργάνωση, τη γερμανική Ένωση Φιλίας, με το περιοδικό Freundschaft (Φιλία) να έχει αρχική εκτύπωση 20.000 αντιτύπων. Όπως έγραψε ο Μαξ Ντάνιελσον στο πρώτο τεύχος:

«Ο παγκόσμιος πόλεμος άπλωσε την καταστροφή πάνω στον παλιό κόσμο... Μια νέα εποχή έφτασε! Η ώρα της απελευθέρωσης για εμάς είναι τώρα ή ποτέ... Εμείς, οι εξοστρακισμένοι, οι διωγμένοι και υποτιμημένοι, φέρνουμε το φως μιας νέας εποχής ισότιμου σεβασμού και ισότητας».

Η δεξιά αντέδρασε με την καταστολή. Το 1921 η αστυνομία έκλεισε το Καφέ της Φιλίας στο Μόναχο, αλλά υπήρξε αντίσταση από την τοπική Ένωση Φιλίας του Μονάχου, με επικεφαλής τον 21χρονο Ρίτσαρντ Λίνσερτ, βετεράνου του πολέμου και υποστηρικτή των δικαιωμάτων των ομοφυλόφιλων. Αγωνίστηκαν ενάντια στο κλείσιμο στα δικαστήρια και υποστήριξαν δημόσια τα ίσα δικαιώματα. Ο Ρίτσαρντ Λίνσερτ μετακόμισε αργότερα στο Βερολίνο, όπου εντάχθηκε στο Γερμανικό Κομμουνιστικό Κόμμα (KPD) και αφοσιώθηκε στην επαναστατική πολιτική.

Η επανάσταση και ο συμβιβασμός που προέκυψαν από την ανολοκλήρωτη φύση της - η Δημοκρατία της Βαϊμάρης - πρόσφεραν στον Χίρσφελντ τον χώρο και τα κεφάλαια για να ιδρύσει το Ινστιτούτο για την Σεξουαλική Επιστήμη στο Βερολίνο². Την ίδια στιγμή, μια εμπορική γκέι σκηνή αναπτύχθηκε όπως ποτέ πριν. Τα κλαμπ, τα θέατρα, τα μπαρ και οι δημοσιεύσεις για τους ομοφυλόφιλους και τις λεσβίες που εξαπλώθηκαν καθώς η λογοκρισία ήταν χαλαρή και εμφανίστηκαν νέες ελευθερίες. Ο ομοφυλόφιλος επιχειρηματίας Φρίντριχ Ραντζουβάιτ κυριάρχησε στη νέα αγορά των ομοφυλοφιλικών εκδόσεων. Διασπάστηκε από τη Ένωση Φιλίας το 1923 και μετονομάστηκε σε Ένωση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Εξέδωσε μια σειρά περιοδικών που απευθύνονταν σε ομοφυλόφιλους άνδρες και λεσβίες που εμφάνιζαν κυκλοφορία άνω των 50.000 τευχών και κίνημα εκατοντάδων χιλιάδων. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1920, το γκέι κινήμα είχε τρία ανταγωνιστικά κέντρα: την εμπορική σκηνή που κυριαρχούσε ο Ραντζουβάιτ. Τους μετριοπαθείς σοσιαλιστές του SPD γύρω με τον Χίρσφελντ. Και τους επαναστάτες του KPD με αγωνιστές σαν τον Λίνσερτ.

Ο Λίνσερτ και ο αριστερός ριζοσπάστης Κουρτ Χίλερ³ συνεργάστηκαν με τον Χίρσφελντ στη WhK για την κατάργηση του άρθρου 175. Τόσο το SPD όσο και το KPD τάχθηκαν υπέρ της νομιμοποίησης της ομοφυλοφιλίας, αλλά απέκλιναν όλο και περισσότερο ως προς την έννοια της νομιμοποίησης. Το SPD έκανε συμβιβασμούς στην πολιτική του για την υποστήριξη των ομοφυλοφιλικών δικαιωμάτων προκειμένου να κατευνάσει τα θρησκευτικά κόμματα του κέντρου και της δεξιάς.

Οι διαφορές έφτασαν μέσα στη WhK το 1928 σχετικά με τους προτεινόμενους όρους για την κατάργηση της παραγράφου 175. Το SPD υποστήριξε τη νομιμοποίηση της ομοφυλοφιλίας, αλλά μόνο για τους «αξιοπρεπείς» ομοφυλόφιλους που ζούσαν με μη ξεδιάντροπο τρόπο. Το ζήτημα που προκάλεσε ένα διάλειμμα μεταξύ του SPD και του KPD ήταν η στάση απέναντι στα εκπορνευόμενα αγόρια. Όταν ο Λίνσερτ μετακόμισε στο Βερολίνο, διεξήγαγε εξονυχιστική έρευνα για τα εκπορνευόμενα αγόρια της εργατικής τάξης στο Βερολίνο για λογαριασμό του Ινστιτούτου Σεξουαλικής Επιστήμης. Είχε αποδείξει ότι δεν ήταν «εγκληματικά στοιχεία», όπως υποστήριζε η δεξιά, αλλά είχαν εξωθηθεί στην πορνεία κυρίως λόγω της σοβαρής οικονομικής κρίσης στη Γερμανία.

Ο Λίνσερτ ανήλθε στην WhK και στο KPD και έγινε ένας από τους ηγέτες του KPD στο Βερολίνο γράφοντας πολλά φυλλάδια για την ελεύθερο έρωτα και την απελευθέρωση των ομοφυλόφιλων. Ο Λίνσερτ ήταν στην επιτροπή του Ράιχσταγκ, για την επανεξέταση της παραγράφου 175. Η επιτροπή έκανε αναφορά το 1929, αλλά οι προτάσεις της χάθηκαν με την κρίση του 1930 και την άνοδο των Ναζί.

Ο προτεινόμενος νέος νόμος θα είχε νομιμοποιήσει την ομοφυλόφιλη σεξουαλικότητα εκτός από τρεις περιπτώσεις: απαγόρευε την ομοφυλόφιλη σεξουαλικότητα, εάν το ένα άτομο ήταν κάτω των 21 ετών. Αν κάποιο άτομο χρησιμοποίησε τη θέση ή την επιρροή του πάνω στον άλλο. Ή αν κάποιο άτομο πλήρωνε για σεξ. Αυτό το ζήτημα δίχασε το SHC και το ομοφιλόφυλο κίνημα γενικά και το SPD και το KPD ειδικότερα. Το KPD, με επικεφαλής τον Λίνσερτ, αντιτάχθηκε στον νέο νόμο, λέγοντας ότι «προχωρά ένα βήμα μπροστά και δύο βήματα πίσω» - ως βήμα προς τα εμπρός θεωρούσε την νομιμοποίηση της σεξουαλικότητας μεταξύ αντρών. Τα δύο βήματα πίσω ήταν η υψηλότερη ηλικία συγκατάθεσης για ομοφυλόφιλους και η ποινικοποίηση της ανδρικής πορνείας. Αυτά συνέβησαν στη διάρκεια της περιόδου κατά την οποία το KPD υιοθέτησε μια εξαιρετικά αριστερίστικη, σεκταριστική θέση απέναντι στο SPD γενικά, αποκαλώντας τα μέλη του «σοσιαλφασίστες», σχεδόν τόσο κακούς όσο και οι ανερχόμενοι Ναζί.

Ο Λίνσερτ επικράτησε στη WhK πάνω σ’ αυτή την αντίρρηση απέναντι στον προτεινόμενο νέο νόμο, υποστηρίζοντας τον ελεύθερο έρωτα και τη σεξουαλική απελευθέρωση και προκαλώντας την παραίτηση του Χίρσφελντ από την WhK. Η WhK διασπάστηκε. Για πολύ καιρό βρισκόταν υπό τον έλεγχο του Χίρσφφελντ, αλλά πλέον η πλειοψηφία είχε κερδηθεί στις πιο ριζοσπαστικές θέσεις του KPD υπό την ηγεσία του Λίνσερτ. Αγανακτισμένος ο Χίρσφελντ διέκοψε τη χρηματοδότηση της WhK, παγώνοντας τα κεφάλαιά της και παραλύοντάς την οικονομικά.

Ο Λίνσερτ θα πέθαινε το 1933. Με την κυριαρχία του σταλινισμού που επιβλήθηκε από τη Ρωσία, η πολιτική του KPD για τη σεξουαλική απελευθέρωση αντιστράφηκε. Στην πραγματικότητα, το KPD εγκατέλειψε τις επαναστατικές θέσεις των προηγούμενων 20 ετών και υιοθέτησε τη σεξουαλική πολιτική του SPD για την προβολή των αξιοπρεπών ηθών της εργατικής τάξης. Στη Ρωσία, η ομοφυλοφιλία ποινικοποιήθηκε το 1934, όλες οι προοδευτικές πολιτικές σεξουαλικής απελευθέρωσης ανατράπηκαν - μια πλήρης αντεπανάσταση υπό την ηγεσία του Στάλιν.

Με την άνοδο και την κυριαρχία του σταλινισμού και του φασισμού, η παράδοση της σεξουαλικής απελευθέρωσης μέσα στο σοσιαλιστικό κίνημα χάθηκε και ξεχάστηκε, για να ανακαλυφθεί και να ανανεωθεί μόνο τη δεκαετία του 1960.

Μετάφραση: e la libertà

Noel Halifax, «Richard Linsert and the first sexual liberation movement», Socialist Review, τεύχος 420, Ιανουάριος 2017.

Σημειώσεις