Hanna Perekhoda

Φανταστείτε μια χώρα

Ας φανταστούμε την παρακάτω ιστορία. Μια χώρα βρίσκεται υπό κατοχή, ο λαός της καταπιέζεται συστηματικά. Οι πολιτικές του κράτους κατοχής ενθαρρύνουν την εγκατάσταση νέων μόνιμων αποικιοκρατών – εποίκων. Ο αγώνας για τη χειραφέτηση αυτού του καταπιεσμένου λαού δεν λαμβάνει επαρκή υποστήριξη από προοδευτικές δυνάμεις εκτός της χώρας και περιθωριοποιείται και αγνοείται από τα κορυφαία κράτη του κόσμου. Τότε αντιδραστικές δυνάμεις αναλαμβάνουν την υπόθεση της εθνικής απελευθέρωσης και στρατολογούν από τον πληθυσμό που υφίσταται καθημερινά την αδικία. Οι μέθοδοί τους περιλαμβάνουν όλο και περισσότερο τρομοκρατικές ενέργειες. Η κυβέρνηση των αποικιοκρατών καταστέλλει βάναυσα το κίνημα και η αντίσταση ριζοσπαστικοποιείται όλο και περισσότερο, δημιουργώντας μια ακροδεξιά, ακραία αντιδραστική οργάνωση.

Κάποια στιγμή, η διεθνής ισορροπία δυνάμεων αρχίζει να μετατοπίζεται: οι αναδυόμενες υπερ-αντιδραστικές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις κερδίζουν σε δύναμη, οι αστικές δημοκρατίες βρίσκονται όλο και πιο αποδυναμωμένες, απαξιωμένες και χάνουν τη θέση της απόλυτης ηγεμονίας τους, μεταξύ άλλων και λόγω των εσωτερικών πολιτικών τους κρίσεων. Οι αναδυόμενοι ιμπεριαλισμοί παρέχουν υποστήριξη στην αντιδραστική οργάνωση που ισχυρίζεται ότι εκπροσωπεί το κίνημα της εθνικής χειραφέτησης, η οποία έχει γίνει φορέας της ιδεολογίας του μίσους.

Κάποια στιγμή, κάτω από την ώθηση εξωτερικών παραγόντων και κάτω από το βάρος της εσωτερικής καταπίεσης που χρόνο με το χρόνο αυξανόταν, η οργάνωση εντείνει τις πράξεις βίας κατά του άμαχου πληθυσμού του καταπιεστικού έθνους: απαγωγές ομήρων, βιασμοί, δολοφονίες. Στην ιστορία της Ουκρανίας, είχαμε ήδη μια ιστορία που μοιάζει έντονα με αυτό το σενάριο. Ήταν όταν ο Ουκρανικός Επαναστατικός Στρατός υπό την ηγεσία της Οργάνωσης Ουκρανών Εθνικιστών (OUN), της δικής μας Χαμάς, έσφαξε ολόκληρα χωριά Πολωνών στη Βολυνία και την Ανατολική Γαλικία το 1943 ^[1].

Σκόπιμα δίνω μια απλοποιημένη και γενικευμένη περιγραφή, γιατί προσπαθώ να δω τις δομές που καθιστούν δυνατή όχι την εξωτικοποίηση της Παλαιστίνης, αλλά την καθιστούν δυνητικά συγκρίσιμη με άλλες καταστάσεις αποικιοκρατικής καταπίεσης και νόμιμης αντίστασης που πραγματοποιούνται παρ’ όλα αυτά από ακροδεξιές, ακραία αντιδραστικές οργανώσεις. Αυτό δεν σημαίνει ότι η Χαμάς και η OUN είναι το ίδιο πράγμα, αλλά πιστεύω ότι η σύγκριση έχει θέση και μας βοηθά να κατανοήσουμε τις συστημικές δυναμικές που διέπουν τις συγκρούσεις αυτού του είδους.

Σήμερα, είναι απαράδεκτο να σιωπά κανείς για το απαρτχάιντ και τη συστημική βία κατά των Παλαιστινίων και να συμπορεύεται με το καθεστώς του Νετανιάχου, που θέλει να αφανίσει 2 εκατομμύρια ανθρώπους στη Γάζα. Το να λέμε ότι η δολοφονία αμάχων από τη Χαμάς είναι κατά κάποιο τρόπο δικαιολογημένη ή να προσποιούμαστε ότι η Χαμάς αντιπροσωπεύει σήμερα τον αγώνα του παλαιστινιακού λαού για ελευθερία, είναι εξίσου απαράδεκτο. Η Χαμάς και ο Νετανιάχου δεν είναι μόνο δύο αντιδραστικές δυνάμεις, αλλά και οι δύο δηλώνουν ανοιχτά ότι ο άμαχος πληθυσμός του αντιπάλου είναι νόμιμος στρατιωτικός στόχος.

Σε αυτή την κατάσταση, το μόνο λογικό θα ήταν να στηρίξουμε ό,τι έχει απομείνει από το παλαιστινιακό κίνημα χειραφέτησης, το οποίο είναι σε θέση να αγωνιστεί χωρίς να πέσει σε υπερ-αντιδραστικό παραλήρημα. Και επίσης να υποστηρίξουμε εκείνους τους Ισραηλινούς που αντιτίθενται ενεργά στο υπερδεξιό αποικιοκρατικό καθεστώς τους και υποστηρίζουν το δικαίωμα των Παλαιστινίων στην αυτοδιάθεση. Αλλά πού είναι αυτοί μετά από μισό και πλέον αιώνα ατελείωτης φρίκης; Εξακολουθούν να υπάρχουν, αλλά το γεγονός ότι είναι τόσο αδύναμοι είναι και δικό μας λάθος. Δεν έχουμε κάνει αρκετά για να τους υποστηρίξουμε και να τους κάνουμε ισχυρούς απέναντι στις αντιδραστικές δυνάμεις. Τους έχουμε προδώσει, νομίζοντας ότι η έκφραση αλληλεγγύης είναι το ίδιο πράγμα με την έμπρακτη βοήθεια στην αντίσταση των καταπιεσμένων. Όχι, δεν είναι.

Και αν συνεχίσουμε έτσι, αν ο πολιτικός μας ακτιβισμός σήμερα περιορίζεται στην ανάρτηση σημαιών στα κοινωνικά δίκτυα ή στη συγγραφή ατελείωτων σχολίων στο Facebook – θα έχουμε μια δεύτερη Παλαιστίνη με τη Χαμάς της, μόνο που θα βρίσκεται στη μέση της Ευρώπης και θα κρατάει ομήρους τον πληθυσμό των 40 και πλέον εκατομμυρίων κατοίκων. Ναι, αυτό είναι πολύ πιθανό να συμβεί αν προδώσουμε τους Ουκρανούς και επιτρέψουμε τη διχοτόμηση της χώρας τους στο όνομα της «ειρήνης». Το χειρότερο είναι ότι αυτό ακριβώς το σενάριο θα προτιμούσαν κάποιοι αριστεροί ακτιβιστές. Αν η Ουκρανία είχε καταληφθεί και υποταχθεί, θα ήταν πολύ πιο άνετο να εκφράσουμε την αλληλεγγύη μας στους Ουκρανούς. Και ναι, έχω ακούσει αυτό το σκεπτικό με τα ίδια μου τα αυτιά.

Σε αντίθεση με τη Χαμάς, ο φασιστικός Αζόφ δεν είναι στην εξουσία (ακόμα) και δεν σφάζει ολόκληρες οικογένειες Ρώσων πολιτών που έχουν μετακομίσει στις κατεχόμενες ουκρανικές πόλεις. Η Ουκρανία εξακολουθεί να υπερασπίζεται το δημοκρατικό πρόταγμα και υπάρχουν ακόμα πολλές δυνάμεις που μάχονται ενάντια στον κατακτητή, αλλά υπερασπίζονται το πρόταγμα μιας κοσμικής, ανοιχτής, αντιεξουσιαστικής, κοινωνικά συνειδητοποιημένης και δίκαιης Ουκρανίας. Φαίνεται όμως ότι για κάποιους στην αριστερά, αυτό δεν είναι αρκετό για να τους κάνει να υποστηρίξουν τον αγώνα ενός λαού που δέχεται τα αμερικανικά όπλα. Από την άλλη πλευρά, η υποστήριξη όσων παίρνουν τα όπλα από τους Ιρανούς δεν αποτέλεσε ποτέ πρόβλημα για μεγάλο μέρος της «δυτικής αριστεράς».

Έχω σοκαριστεί από την αντίδραση πολλών αριστερών οργανώσεων. Οι άνθρωποι πανηγυρίζουν για όσα συμβαίνουν στο Ισραήλ/Παλαιστίνη σαν να πρόκειται για «μια διέξοδο» σε κάτι καλό, για την απελευθέρωση και χειραφέτηση των καταπιεσμένων. Για μένα, αυτό που συμβαίνει είναι μια αποτυχία της ανθρωπότητας και ιδιαίτερα όλων εκείνων που ταυτίζονται με τις δυνάμεις της αριστεράς. Αυτό που συμβαίνει σήμερα είναι μια αναγνώριση της αδυναμίας όλων των προοδευτικών δυνάμεων, οι οποίες δεν έκαναν αρκετά για να υποστηρίξουν την υπόθεση των καταπιεσμένων. Ούτε στην Παλαιστίνη, ούτε στη Συρία, ούτε στο Ιράν, ούτε πουθενά αλλού. Το κούνημα παλαιστινιακών σημαιών ήταν ωραίο για την καλή συνείδηση των ακτιβιστών κατά του κατεστημένου, αλλά δεν ήταν αρκετό. Οι πραγματικοί Παλαιστίνιοι εξακολουθούσαν να είναι μόνοι μπροστά στη φρίκη της κατοχής.

Πρέπει να το συνειδητοποιήσουμε αυτό και να αναγνωρίσουμε την αποτυχία μας το συντομότερο δυνατό. Πρέπει να σταματήσουμε να κοροϊδεύουμε τους εαυτούς μας και να αρχίσουμε επιτέλους να σκεφτόμαστε σοβαρά τι μπορούμε να κάνουμε συγκεκριμένα σήμερα για να αντιταχθούμε στον φασισμό που εξαπλώνεται σαν ιός και να βοηθήσουμε πραγματικά όσους αγωνίζονται για τη χειραφέτησή τους πριν πέσουν στον κύκλο της απελπισίας και του ανυπέρβλητου μίσους.

Μετάφραση: elaliberta.gr

Hanna Perekhoda, “Imagine a Country”, New Politics, 15 Οκτωβρίου 2023, https://newpol.org/imagine-a-country/#_ftnref1. Αναδημοσείυση: Europe Solidaire Sans Frontières, https://www.europe-solidaire.org/spip.php?article68348.

Η Hanna Perekhoda είναι ερευνήτρια της ρωσικής και ουκρανικής ιστορίας. Είναι από τους ιδρυτές του Comité Ukraine Suisse και μέλος της ουκρανικής σοσιαλιστικής οργάνωσης Sotsialnyi Rukh.

Σημειώσεις

^[1] Η OUN ήταν ένα ουκρανικό ακροδεξιό κίνημα που ιδρύθηκε το 1929 και ήταν υπεύθυνο για πολλές σφαγές εναντίον Πολωνών και Εβραίων κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Στέπαν Μπαντέρα ήταν επικεφαλής μιας από τις παρατάξεις του - της OUN(b).