Andreu Coll
Μια πολύπλοκη και ασταθής πολιτική κατάσταση
Η κήρυξη της ανεξάρτητης δημοκρατίας της Καταλονίας στις 27 Οκτωβρίου ήταν αποκλειστικά συμβολική, διότι δεν μεταφράστηκε σε καμία διοικητική πράξη ούτε επιθυμία άσκησης εξουσίας στην περιοχή.
• Δεν ήταν δυνατή η δημιουργία ενός κράτους για τρεις βασικούς λόγους:
Η Generalitat δεν διέθετε τα μέσα για την συγκρότησή του (τις αποκαλούμενες «κρατικές δομές»).
• Ήταν αδύνατο να αποφευχθεί μια βίαιη σύγκρουση με το ισπανικό κράτος, το οποίο πάντοτε αντιτίθεται στην «διαδικασία» (συρρίκνωση της διαδικασίας κυριαρχίας που ορίζει όλα όσα συνδέονται με το κίνημα για το δικαίωμα λήψης αποφάσεων στην Καταλονία).
• Είναι αμφίβολο ότι υπάρχει μια ανεξάρτητη κοινωνική πλειοψηφία που είναι σε θέση να διατηρήσει μια σύγκρουση με αυτά τα χαρακτηριστικά.
Αδυναμίες της κυβέρνησης της Καταλωνίας
Έχουμε αρκετές πληροφορίες για την ερμηνεία των πρόσφατων συμβάντων.
• Το δημοψήφισμα της 1ης Οκτωβρίου διεξήχθη κατά βάση χάρη στην κοινωνία των πολιτών (Omnium, Καταλανική Εθνοσυνέλευση, αλλά και οι επιτροπές υπεράσπισης του δημοψηφίσματος που ήταν πολύ πιο αποφασιστικές) και στους εθελοντές, παρά την παθητικότητα της Govern (αυτόνομη κυβέρνηση της Καταλονίας) και των υπαλλήλων της. Η κυβέρνηση απλώς θα κατήγγειλε την καταστολή εάν το δημοψήφισμα δεν μπορούσε να πραγματοποιηθεί.
• Η κυβέρνηση γνώριζε από την αρχή την αδυναμία εφαρμογής της εντολής της 1ης Οκτωβρίου, δεδομένης της άρνησης της κεντρικής κυβέρνησης να διαπραγματευτεί και της αδυναμίας επίλυσης του προβλήματος της εξουσίας (εφόσον το κράτος είναι έτοιμο να χρησιμοποιήσει τη βία στο τέλος).
• Η πρόταση του Πουιζντεμόντ στις 26 Οκτωβρίου - η μη εφαρμογή της UDI (μονομερής διακήρυξη ανεξαρτησίας) και η προκήρυξη τακτικών εκλογών – ματαιώθηκε όχι τόσο από την προφανή βούληση του Λαϊκού Κόμματος να διατηρήσει την εφαρμογή του άρθρου 155, αλλά από την επιθυμία να αποφευχθεί μια διάσπαση του μπλοκ ανεξαρτησίας.
• Η Govern απέφυγε να επιδεινώσει την κατάσταση και ζήτησε να μην υπάρξει κανένα σχέδιο αντίστασης για την υπεράσπιση της δημοκρατίας στις 27 Οκτωβρίου. Προτίμησε να προστατευθεί από την καταστολή βραχυπρόθεσμα και να διεθνοποιήσει τη σύγκρουση απευθυνόμενη άμεσα στα κράτη και τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, ακόμη και να δεχτεί την εκλογική πρόκληση του Ραχόι.
Διαρκής πολιτική κρίση
Παρά τη σύγχυση που δημιούργησε η καταλανική κυβέρνηση «στην εξορία», η αποδυνάμωση που προκάλεσε η έλλειψη συγκεκριμένων εκκλήσεων για κινητοποίηση και το γεγονός ότι η Γενική Εισαγγελέας Μάθα έχει ευθυγραμμιστεί με την έτσι και αλλιώς τολμηρή στρατηγική του Ραχόι, η ανοιχτή πολιτική κρίση στο ισπανικό κράτος παραμένει μεγάλη σημασία για διάφορους λόγους:
• Το άρθρο 155 δημιουργεί ένα πολύ σοβαρό αντιδημοκρατικό προηγούμενο, το οποίο μπορεί να γενικευθεί εναντίον οποιασδήποτε αυτόνομης κοινότητας που δεν αρέσει στον μονοκρατικό τρικοματισμό (PP, Ciudadanos, PSOE) και ειδικότερα στο πιο διεφθαρμένο κόμμα στην Ευρώπη (το PP), από την άποψη του κινδύνου πολιτικής οπισθοδρόμησης.
• Ο κυβερνητικός τύπος μοναρχικού τρικομματισμού θέτει, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, το PSOE στην πορεία μιας μη αναστρέψιμης ιστορικής παρακμής, αφού συνέβαλε στο να παραμείνει ο Rajoy στη μειοψηφία της Προεδρίας, και βοήθησε να μεταμορφωθεί σε de facto πρόεδρος της Generalitat (ενώ ήταν η ασθενέστερη δύναμη του κοινοβουλίου της Καταλονίας), και δεν διαθέτει κανένα εφεδρικό κόμμα για να αποφευχθεί η διάβρωση ολόκληρου του συστήματος.
• Η μοναρχία έχει αποδυναμωθεί, διαδραματίζοντας σαφώς αυταρχικό και απειλητικό ρόλο, που απέχει πολύ από το ρόλο του συντονιστή και του διαιτητή που αποδίδεται σε αυτήν από το Σύνταγμα.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πρέπει να διατηρήσουμε την υποστήριξη στο δικαίωμα της αυτοδιάθεσης και να αγωνιστούμε για να ανοίξει μια συνταγματική διαδικασία στην Καταλονία, η οποία μπορεί να γενικευθεί στο υπόλοιπο κράτος και να επιβεβαιώσει την ανάγκη της ρήξης με το μοναρχικό καθεστώς του 1978 το οποίο, όπως καταδεικνύεται από την καταλανική κρίση, δεν είναι παρά το μεταρρυθμισμένο καθεστώς του Φράνκο.
Μετάφραση: e la libertà
Andreu Coll, «A complex and unstable political situation», International Viewpoint, 1 Νοεμβρίου 2017.
