Διαδήλωση υπέρ της Παλαιστίνης στην πλατεία Νταμ του Άμστερνταμ στις 13 Νοέμβρη [Anadolu/Getty Images]

Alex de Jong

Οι ταραχές στο Άμστερνταμ και ο λύκος που φώναζε αντισημιτισμός

Η φιλελεύθερη δήμαρχος του Άμστερνταμ Φέμκε Χάλσεμα δήλωσε ότι οι συγκρούσεις που ακολούθησαν τον αγώνα Μακάμπι Τελ Αβίβ και AFC Ajax στα τέλη της περασμένης εβδομάδας ήταν αποτέλεσμα «ενός τοξικού κοκτέιλ αντισημιτισμού, χουλιγκανισμού και οργής για τον πόλεμο στην Παλαιστίνη και το Ισραήλ»^[1]. Ενώ η περιγραφή δεν είναι εντελώς ψευδής, είναι σίγουρα παραπλανητική. Αυτό έγινε σαφές από την έκθεση του ίδιου του εκτελεστικού οργάνου του δημοτικού συμβουλίου, όπου Χάλσεμα έγραψε την παραπάνω δήλωση.

Τώρα, η ολλανδική δεξιά χρησιμοποιεί μια διαστρεβλωμένη ερμηνεία της βίας στην πόλη, και χρησιμοποιεί ως όπλο τον αντισημιτισμό, για να προωθήσει τη ρατσιστική της ατζέντα και να δικαιολογήσει την καταστολή της αλληλεγγύης προς την Παλαιστίνη.

Ήδη, πριν από τον αγώνα το βράδυ της Πέμπτης, ήταν σαφές ότι οι οπαδοί της Μακάμπι είχαν έρθει στο Άμστερνταμ για να δώσουν μάχη. Διέσχισαν την πόλη φωνάζοντας ρατσιστικά και γενοκτονικά συνθήματα και παρενοχλώντας ανθρώπους που υπέθεσαν ότι ήταν μουσουλμάνοι ή Άραβες. Επιπλέον, δεδομένου ότι το Άμστερνταμ είναι γενικά μια αριστερόστροφη πόλη με σημαντική μουσουλμανική κοινότητα, δεν είναι ασυνήθιστο να βλέπει κανείς παλαιστινιακές σημαίες να κρέμονται από μπαλκόνια ή παράθυρα. Κυκλοφόρησαν βίντεο που έδειχναν οπαδούς της Μακάμπι να τριγυρίζουν και να τις κατεβάζουν^[2].

Τα πράγματα κλιμακώθηκαν ακόμη περισσότερο όταν οπαδοί της ομάδας του Τελ Αβίβ επιτέθηκαν σε οδηγό ταξί, προκαλώντας την αντίδραση μιας ομάδας που ήταν στενά συγκροτημένη και κινητοποιήθηκε γρήγορα^[3].

Οι εντάσεις ήταν τόσο μεγάλες πριν από τον αγώνα, που το δημοτικό συμβούλιο του Άμστερνταμ σκέφτηκε ακόμη και να τον απαγορεύσει. Ωστόσο, αποφάσισαν να μην το κάνουν αυτό από φόβο μήπως οι εκατοντάδες οπαδοί της Μακάμπι στην πόλη γίνουν ακόμη πιο ανεξέλεγκτοι. Αντιθέτως, το διοικητικό συμβούλιο προσπάθησε να απευθυνθεί στους ποδοσφαιρικούς συλλόγους για να ζητήσει από τους οπαδούς τους να ηρεμήσουν. Ζητήθηκε επίσης από τον Ισραηλινό πρέσβη να κάνει μια δήλωση ότι το ποδόσφαιρο και η πολιτική δεν πρέπει να αναμειγνύονται, αλλά το αν ανταποκρίθηκε σε αυτό δεν έχει γίνει γνωστό^[4].

Διπλά πρότυπα

Όλη αυτή η κατάσταση ήταν το αποτέλεσμα της κατάφωρης υποκρισίας των ολλανδικών αρχών όσον αφορά τον πόνο των Παλαιστινίων. Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, οι ρωσικές ομάδες απαγορεύτηκαν^[5], αλλά όταν υποβλήθηκαν παρόμοια αιτήματα από οργανώσεις αλληλεγγύης στην Παλαιστίνη για την απαγόρευση ισραηλινών ομάδων, αγνοήθηκαν^[6]. Το διοικητικό συμβούλιο του Άμστερνταμ ισχυρίστηκε μάλιστα ότι οι οπαδοί της Μακάμπι, οι οποίοι στην Ελλάδα είχαν στείλει στο νοσοκομείο έναν άνδρα επειδή φορούσε παλαιστινιακό μαντήλι^[7], δεν ήταν γνωστό ότι ήταν επικίνδυνοι^[8].

Όταν τελικά ξεκίνησε ο αγώνας στο Άμστερνταμ, οι οπαδοί της Μακάμπι διέκοψαν με φωνές τη σιγή ενός λεπτού για τα θύματα των πλημμυρών στην Ισπανία^[9]. Αυτό ίσως δεν αποτελεί έκπληξη, καθώς η ισπανική κυβέρνηση είναι ένα από ευρωπαϊκά κράτη που ασκεί την πιο απερίφραστη κριτική στον πόλεμο του Ισραήλ.

Μετά τον αγώνα, σπίτια με παλαιστινιακές σημαίες πολιορκήθηκαν και πάλι από ομάδες οπαδών της Μακάμπι.

Τα πράγματα κλιμακώθηκαν εκείνο το βράδυ, καθώς ομάδες ντόπιων νέων έμπλεξαν σε καυγάδες με τους οπαδούς της Μακάμπι, αναζητώντας τους σε όλη την πόλη. Συνελήφθησαν 62 άτομα^[10], εκ των οποίων οι δέκα ήταν Ισραηλινοί. Μετά από μια ημέρα κατά την οποία η αστυνομία είχε ως επί το πλείστον μια χαλαρή προσέγγιση απέναντι στους οπαδούς της Μακάμπι, οι συλλήψεις στράφηκαν δυσανάλογα στους ντόπιους νέους^[11]. Η εβραϊκή αντισιωνιστική ομάδα Erev Rav εξέδωσε ανακοίνωση με την οποία επέκρινε την αστυνομική δύναμη επειδή στοχοποίησε ντόπιους νέους μαροκινής καταγωγής, ενώ «οι οπαδοί της Μακάμπι που ξεκίνησαν τις προκλήσεις δεν αντιμετώπισαν καμία συνέπεια».

Η Erev Rav είχε αρχικά προγραμματίσει να τιμήσει την ημέρα μνήμης του πογκρόμ του 1938 στη Γερμανία το περασμένο Σαββατοκύριακο, αλλά ακύρωσε την εκδήλωσή του^[12]. Εξήγησαν ότι δεν είχαν μεγάλη εμπιστοσύνη στην αστυνομία του Άμστερνταμ ότι θα φρόντιζε να προστατεύσει τους αντι-σιωνιστές Εβραίους από τους υποστηρικτές της Μακάμπι.

Η ομάδα κατήγγειλε επίσης την εργαλειοποίηση της εβραϊκής ταυτότητας από τους υποστηρικτές της Μακάμπι.

Πολιτικός τυχοδιωκτισμός

Η ολλανδική ακροδεξιά, όπως ήταν αναμενόμενο, είδε μια ευκαιρία σε όλα αυτά. Μετά τον αγώνα, ο Γκέερτ Βίλντερς, ηγέτης του μεγαλύτερου κόμματος στο ολλανδικό κοινοβούλιο, δήλωσε ότι αυτό που συνέβη ήταν ένα «πογκρόμ του χειρότερου είδους» και ζήτησε την αποπομπή της Χάλσεμα^[13]. Ισχυρίστηκε ότι δήθεν απέτυχε να προστατεύσει τους Εβραίους από την αντισημιτική βία. Είναι αναμφισβήτητο ότι ορισμένοι άνθρωποι που συμμετείχαν στις συγκρούσεις φώναξαν αντισημιτικές βρισιές^[14] και αναφέρθηκε ότι οι άνθρωποι που «έμοιαζαν με Εβραίους» υποχρεώθηκαν να επιδείξουν τα διαβατήριά τους^[15], κάτι που πρέπει οπωσδήποτε να καταδικαστεί, αλλά ο χαρακτηρισμός πογκρόμ είναι εντελώς δυσανάλογος.

Στην πραγματικότητα, η Δεξιά εργαλειοποιεί το ζήτημα του αντισημιτισμού εξισώνοντας όλους τους Εβραίους με το κράτος του Ισραήλ – την ίδια τακτική που εφαρμόζει συχνά η ισραηλινή κυβέρνηση, η οποία την χρησιμοποιεί κυνικά εναντίον των επικριτών της. Ο Βίλντερς γνωρίζει καλά ότι οι αντισημιτικές δηλώσεις δεν είναι δυστυχώς άγνωστες στο ολλανδικό ποδόσφαιρο, αλλά φαίνεται να επιλέγει πότε θα μιλήσει εναντίον τους. Για παράδειγμα, ένα ιδιαίτερα διαβόητο σύνθημα που φωνάζεται συχνά στην ομάδα του Άμστερνταμ Ajax, ζητά την εξόντωση όλων των Εβραίων με αέριο. Αλλά επειδή αυτή η μορφή αντισημιτισμού προέρχεται κυρίως από λευκούς οπαδούς του ποδοσφαίρου, υπήρξε πολύ μικρότερο ενδιαφέρον από την ολλανδική δεξιά, η οποία επενδύει τις ενέργειές της στη σύνδεση του αντισημιτισμού με το Ισλάμ και τους μετανάστες.

Ο Βίλντερς δεν είναι επίσης ο μόνος ένοχος. Επιστρέφοντας από την επίσκεψή του στον ακροδεξιό Ούγγρο ηγέτη Βίκτορ Όρμπαν, ο Ολλανδός πρωθυπουργός Ντικ Σόοφ δήλωσε ότι ο αντισημιτισμός είναι αποτέλεσμα της «αποτυχίας ενσωμάτωσης» στην ολλανδική κοινωνία^[16]. Γι’ αυτόν, το πρόβλημα είναι οι μετανάστες και όχι η ρατσιστική και φασιστική ακροδεξιά ρητορική που προωθείται σε όλη την Ευρώπη.

Πού είναι οι αριστεροί πολιτικοί;

Μετά τον αγώνα η κατάσταση έγινε πιο τεταμένη. Τη Δευτέρα ο κόσμος συγκρούστηκε ξανά με την αστυνομία. Αυτό συνέβη αφού το δημοτικό συμβούλιο είχε απαγορεύσει όλες τις διαδηλώσεις και μια διαδήλωση την Κυριακή είχε διαλυθεί. Μεταξύ Κυριακής και Τετάρτης, δεκάδες διαδηλωτές συνελήφθησαν κατά τη διάρκεια βίαιης διάλυσης διαδηλώσεων από την αστυνομία^[17]. Οι ακτιβιστές είχαν καλέσει σε συγκέντρωση για την υπεράσπιση των δημοκρατικών δικαιωμάτων και σε αλληλεγγύη με την Παλαιστίνη.

Παρ’ όλη αυτή την καταστολή, η κοινοβουλευτική αριστερά ήταν ως επί το πλείστον απούσα. Αν και αυτό δεν αποτελεί έκπληξη. Υπήρξαν σημαντικές προσπάθειες αλληλεγγύης στην Παλαιστίνη στην Ολλανδία, από διαδηλώσεις μέχρι καθιστικές διαμαρτυρίες, ωστόσο τα αριστερά κόμματα –με εξαίρεση το μικρό ριζοσπαστικό κόμμα BIJ1– δεν συμμετείχαν σχεδόν καθόλου. Ακόμη χειρότερα, μεγάλα τμήματα του ολλανδικού Εργατικού Κόμματος είναι επίσης ιστορικά έντονα φιλοϊσραηλινά.

Η σιωπή της κοινοβουλευτικής αριστεράς διευκολύνει τη δεξιά να καλλιεργήσει κλίμα μίσους κατά των μεταναστών, να συνδέσει τον αντισημιτισμό με το Ισλάμ και να χαρακτηρίσει την αλληλεγγύη προς την Παλαιστίνη ως εχθρότητα προς τους Εβραίους.

Η δήμαρχος των Πρασίνων Χάλσεμα έριξε λάδι στη φωτιά με την επιμονή της να συγκρίνει τα γεγονότα των τελευταίων ημερών με πογκρόμ. Η επιβολή της απαγόρευσης των διαδηλώσεων στο Άμστερνταμ είναι επίσης σαφώς μια προσπάθεια να αποφύγει περαιτέρω κριτική από τη Δεξιά, αλλά αυτό νομιμοποίησε απλώς μια αυταρχική καταστολή της αλληλεγγύης για την Παλαιστίνη ιδιαίτερα^[18].

Οι μακροπρόθεσμες συνέπειες των πρόσφατων γεγονότων μένει να φανούν, αλλά η γενική πορεία είναι σαφής. Βοηθούμενη από τη σιωπή και τον τυχοδιωκτισμό της κεντροαριστεράς, η ακροδεξιά είναι ο κύριος ωφελημένος.

Ένας ηθικός πανικός έχει επικρατήσει στη χώρα, και για άλλη μια φορά, οι μουσουλμάνοι νέοι, ιδίως οι μαροκινής καταγωγής, έχουν ανακηρυχθεί σε υπαρξιακή απειλή για την ολλανδική κοινωνία. Αυτή τη φορά, πρόκειται για τον υποτιθέμενο έμφυτο αντισημιτισμό τους. Καθώς τα δεξιά κόμματα προωθούν την ιδέα της αφαίρεσης της ολλανδικής υπηκοότητας^[19] (τουλάχιστον για όσους έχουν διπλή υπηκοότητα), ως τιμωρητικό μέτρο, ο χουλιγκανισμός των οπαδών της Μακάμπι και η εξύμνηση της γενοκτονίας από το Ισραήλ έχουν περάσει στο περιθώριο.

Τις επόμενες εβδομάδες και μήνες οι προσπάθειες ποινικοποίησης της αλληλεγγύης προς την Παλαιστίνη θα αυξηθούν και η υποστήριξη της απελευθέρωσης της Παλαιστίνης θα γίνεται όλο και περισσότερο συνώνυμη του αντισημιτισμού. Ήδη μόλις τον περασμένο μήνα, απαγορεύτηκε η είσοδος στη χώρα σε εκπρόσωπο της οργάνωσης αλληλεγγύης στην Παλαιστίνη Samidoun^[20] και το ολλανδικό υπουργικό συμβούλιο ζήτησε την πλήρη απαγόρευση της οργάνωσης^[21].

Ο μόνος τρόπος για να αντισταθούμε στις αυταρχικές πολιτικές και τον ρατσισμό της δεξιάς, είναι η αριστερά και οι αλληλέγγυοι ακτιβιστές να μείνουν ενωμένοι, να πουν όλη την ιστορία για το τι συνέβη στο Άμστερνταμ και να υπερασπιστούν τα δικαιώματα να οργανώνονται και να μιλούν σε αλληλεγγύη για την Παλαιστίνη.

Μετάφραση: elaliberta.gr

Alex de Jong, “Amsterdam riots and the wolf who cried antisemitism”, The New Arab, 14 Νοεμβρίου 2024, https://www.newarab.com/opinion/amsterdam-riots-and-wolf-who-cried-antisemitism.

Σημειώσεις

^[1] David Hielkema en Tim Wagemakers, “Halsema licht keuzes toe in feitenrelaas: ze overwoog Ajax-Maccabi te verbieden om ‘giftige cocktail’ te bedwingen”, Het Parool, 12 Νοεμβρίου 2024, https://www.parool.nl/amsterdam/halsema-licht-keuzes-toe-in-feitenrelaas-ze-overwoog-ajax-maccabi-te-verbieden-om-giftige-cocktail-te-bedwingen~b07bdbd8/. “Israeli football hooligans cry foul as they instigate riots in Amsterdam”, The New Arab, 8 Νοεμβρίου 2024, https://www.newarab.com/video/israeli-football-hooligans-spark-riots-amsterdam.

^[2] “What we know about violence involving football fans in Amsterdam”, Sky News, 9 Νοεμβρίου 2024, https://news.sky.com/story/what-we-know-about-violence-involving-football-fans-in-amsterdam-13250618.

^[3] “Netanyahu cries ‘anti-Semitism’ as Israeli Maccabi hooligans instigate riots in Amsterdam”, The New Arab, 8 Νοεμβρίου 2024, https://www.newarab.com/news/israeli-hooligans-cry-foul-after-instigating-riots-amsterdam.

^[4] David Hielkema en Tim Wagemakers, “Halsema licht keuzes toe in feitenrelaas: ze overwoog Ajax-Maccabi te verbieden om ‘giftige cocktail’ te bedwingen”, ό.π.

^[5] Nick Ames, “Uefa ends blanket ban on Russian teams by allowing under-17 sides to compete”, The Guardian, 26 Σεπτεμβρίου 2023, https://www.theguardian.com/football/2023/sep/26/uefa-ends-blanket-ban-on-russian-teams-by-allowing-under-17-teams-football-compete.

^[6] “Ajax – Maccabi Tel Aviv? Amsterdam, geef Israel de rode kaart!”, BDSNL, 4 Νοεμβρίου 2024, https://bdsnederland.nl/ajax-maccabi-tel-aviv-amsterdam-geef-israel-de-rode-kaart/.

^[7] “Israeli football fans assault man with Palestinian flag in Athens” Middle East Monitor, 8 Μαρτίου 2024. https://www.middleeastmonitor.com/20240308-israeli-football-fans-assault-man-with-palestinian-flag-in-athens/.

^[8] Maartje Geels, “Amsterdam presenteert feitenrelaas over geweld na Ajax - Maccabi: ’s ochtends werd nog overwogen de wedstrijd te verbieden”, de Volkskrant, 12 Νοεμβρίου 2024, https://www.volkskrant.nl/binnenland/feitenrelaas-over-geweld-na-ajax-maccabi~b995726fd/?referrer=https://www.google.com/&referrer=https://www.newarab.com/.

^[9] Henry Austin, “How violence unfolded after a soccer match between Israeli and Dutch teams”, NBCNews, 13 Νοεμβρίου 2024, https://www.nbcnews.com/news/world/violence-surrounding-soccer-match-israeli-dutch-teams-unfolded-rcna179572.

^[10] “10 Israelis among dozens arrested over Amsterdam riots”, The New Arab, 13 Νοεμβρίου 2024, https://www.newarab.com/news/ten-israelis-among-dozens-arrested-over-amsterdam-riots.

^[11] “Lees hier ons liveblog terug: zo verliep de middag en avond rondom wedstrijd Ajax tegen Maccabi”, AT5.nl, 7 Νοεμβρίου 2024, https://www.at5.nl/artikelen/229414/lees-hier-ons-liveblog-terug-zo-verliep-de-middag-en-avond-rondom-wedstrijd-ajax-tegen-maccabi.

^[12] Erev Rav, “The city of Amsterdam deserves beteter…”, Instagram, https://www.instagram.com/erevravnl/p/DCHr9XMoYK7/?hl=en&img_index=1.

^[13] “Teruglezen | Zo verliep het Kamerdebat over het geweld in Amsterdam”, NU, 15 Νοεμβρίου 2024, https://www.nu.nl/politiek/6335228/teruglezen-zo-verliep-het-kamerdebat-over-het-geweld-in-amsterdam.html?referrer=https%3A%2F%2Fwww.newarab.com%2F. Επίσης: “ Far-right MP wants Amsterdam mayor sacked for allowing pro-Palestinian rally on Oct. 7”, NL Times, 9 Οκτωβρίου 2024, https://nltimes.nl/2024/10/09/far-right-mp-wants-amsterdam-mayor-sacked-allowing-pro-palestinian-rally-oct-7.

^[14] “Opnieuw onrust in Amsterdam: relschoppers steken tram in brand en schreeuwen ‘kankerjoden’”, BNR, 11 Νοεμβρίου 2021, https://www.bnr.nl/nieuws/nieuws-politiek/10560890/opnieuw-onrust-in-amsterdam-relschoppers-steken-tram-in-brand-en-schreeuwen-kankerjoden.

^[15] “Demonstratieverbod Amsterdam verlengd. Weggevoerde demonstranten vrijgelaten”, NOS Nieuws, 8 Νοεμβρίου 2024, https://nos.nl/liveblog/2543687-demonstratieverbod-amsterdam-verlengd-weggevoerde-demonstranten-vrijgelaten.

^[16] Pim van den Dool, Liam van de Ven, “Premier Schoof kiest voor harde taal na de ‘antisemitische geweldsuitbarsting’ in Amsterdam en ziet een ‘integratieprobleem’”, NRC, 11 Νοεμβρίου 2024, https://www.nrc.nl/nieuws/2024/11/11/premier-schoof-kiest-voor-harde-taal-na-de-antisemitische-geweldsuitbarsting-in-amsterdam-en-ziet-een-integratieprobleem-a4872703.

^[17] “Politie onderzoekt geweld ME na verplaatsen demonstranten in Amsterdam”, NOS Nieuws, https://nos.nl/artikel/2544416-politie-onderzoekt-geweld-me-na-verplaatsen-demonstranten-in-amsterdam.

^[18] “LIVE Geweld Amsterdam | Demonstranten gaan aangifte doen na ‘extreem politiegeweld’”, AD, 14 Νοεμβρίου 2024, https://www.ad.nl/binnenland/live-geweld-amsterdam-demonstranten-gaan-aangifte-doen-na-extreem-politiegeweld~af2e022f/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.newarab.com%2F.

^[19] “Kabinet onderzoekt vergaande maatregelen tegen antisemitisch geweld”, NOS Nieuws, 13 Νοεμβρίου 2024, https://nos.nl/artikel/2544406-kabinet-onderzoekt-vergaande-maatregelen-tegen-antisemitisch-geweld.

^[20] “Kabinet houdt komst spreker pro-Palestijnse organisatie Samidoun tegen”, NOS Nieuws, 25 Οκτωβρίου, https://nos.nl/artikel/2542024-kabinet-houdt-komst-spreker-pro-palestijnse-organisatie-samidoun-tegen.

^[21] “Kabinet hoopt op snel besluit van het OM over verbod van pro-Palestijns Samidoun”, NOS Nieuws, 11 Οκτωβρίου 2024, https://nos.nl/artikel/2540442-kabinet-hoopt-op-snel-besluit-van-het-om-over-verbod-van-pro-palestijns-samidoun.