Ben Gilvar-Parke

Μπορεί η Αριστερά της Κολομβίας να επιβιώσει από την επίμονη λογική της ένοπλης σύγκρουσης;

Στη Λατινική Αμερική, οι ψηφοφόροι απέρριψαν τη Συναίνεση της Ουάσινγκτον¹ για νεοφιλελεύθερη οικονομία και στρατιωτικό ιμπεριαλισμό.

Από τη Βολιβία και το Περού μέχρι τη Χιλή και την Ονδούρα οι ψηφοφόροι ζήτησαν από τις αριστερές κυβερνήσεις να οικοδομήσουν ένα πιο δίκαιο μέλλον.

Τώρα στην Κολομβία, μια χώρα της οποίας οι διαδοχικές κυβερνήσεις κινούνταν από τη σκληρή δεξιά έως την κεντροδεξιά καθ’ όλη τη διάρκεια της σύγχρονης ιστορίας της, ένας σοσιαλδημοκράτης και πρώην αντάρτης προηγείται στις προεδρικές εκλογές². Ο Γκουστάβο Πέτρο, ο δεύτερος επιλαχών στις προεδρικές εκλογές του 2018 στην Κολομβία, είναι ο επικρατέστερος υποψήφιος ενός συνασπισμού πολιτικών κομμάτων στα αριστερά του κέντρου που ονομάζεται Pacto Historico (Ιστορικό Σύμφωνο), ο οποίος επιδιώκει να αλλάξει το status της Κολομβίας ως «κεντροδεξιάς» χώρας, για πρώτη φορά στην ιστορία της.

Εάν η αριστερά της Κολομβίας επιτύχει στις βουλευτικές και προεδρικές εκλογές της άνοιξης του 2022 (13 και 29 Μαρτίου), θα πρόκειται για ένα θαύμα που θα αψηφά τις βάναυσες λογικές της 52χρονης εσωτερικής ένοπλης σύγκρουσης της Κολομβίας- μισός αιώνας καταστολής εναντίον των ανταρτών, υποστηριζόμενης από τις ΗΠΑ και παράνομων δολοφονιών αριστερών πολιτών.

Παρόλο που οι ειρηνευτικές συμφωνίες υπογράφηκαν το 2016 και η κύρια ομάδα ανταρτών –οι Επαναστατικές Ένοπλες Δυνάμεις της Κολομβίας (FARC)– αποστρατεύτηκε επίσημα το 2017, η λογική του πολέμου εξακολουθεί να καθορίζει τη δυναμική μεταξύ του ακροδεξιού κολομβιανού κράτους και της κολομβιανής αριστεράς.

Οι λογικές της εποχής του Ψυχρού Πολέμου για την καταπολέμηση της εξέγερσης, που εξήγαγε στον κόσμο ο αμερικανικός στρατός, θολώνουν τα όρια μεταξύ πολιτών, κρατικών φορέων και ανταρτών. Αυτές οι λογικές, που υπήρχαν σε όλη τη Λατινική Αμερική από τις αρχές της δεκαετίας του ’60 και μετά, υποστήριζαν ότι κάθε πολίτης σε μια περιοχή σύγκρουσης έπρεπε να διαλέξει πλευρά: είτε να συνεργαστεί με τον στρατό είτε να θεωρηθεί «κομμουνιστής/αντάρτης» και να κινδυνέψει με εκτέλεση χωρίς δίκη.

Το 1962, δύο χρόνια πριν από την έναρξη της σύγκρουσης στην Κολομβία, ο Αμερικανός συνταγματάρχης Γουίλιαμ Γιάρμπορο πρότεινε κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψής του στην Κολομβία «την οργάνωση τοπικών ομάδων θανάτου που θα λογοδοτούσαν στην κυβέρνηση των ΗΠΑ»³ για την εξάλειψη της απειλής των κομμουνιστών αγροτών της Κολομβίας. Το 1963, ο Κολομβιανός στρατηγός Αλμπέρτο Ρουίζ Νοβόα, βετεράνος του κολομβιανού τάγματος που πολέμησε στο πλευρό των Ηνωμένων Πολιτειών στην Κορέα, έκανε μια σύσταση που τροποποιούσε ελαφρώς τη φόρμουλα του Γιάρμπορο: τάχθηκε υπέρ της δημιουργίας ένοπλων πολιτικών ομάδων «αγροτικής αυτοάμυνας», υπόλογων στον κολομβιανό στρατό, και εκπαιδευμένων να πολεμούν τους κομμουνιστές εντός των κοινοτήτων τους.⁴

Μέσω της διαρκούς πολιτικής επιρροής των στρατιωτικών και παραστρατιωτικών ομάδων, το δόγμα της αντεπίθεσης διατηρήθηκε, ακόμη και όταν ο πόλεμος έφτασε στο επίσημο τέλος του.

Με διάρκεια από το 1964 έως το 2016, η σύγκρουση στην Κολομβία είναι η μακροβιότερη ψυχροπολεμική σύγκρουση στη Λατινική Αμερική. Πολλοί αποδίδουν τη διάρκεια της σύγκρουσης στην Κολομβία στο ότι το FARC βρήκε μια βιώσιμη πηγή εσόδων μέσω του εδαφικού ελέγχου των παραμεθόριων περιοχών της Κολομβίας και της επιβολής φόρων στην παραγωγή κοκαΐνης. Αν και αυτός είναι ένας σημαντικός παράγοντας, η άνοδος των αντικομμουνιστικών παραστρατιωτικών οργανώσεων και η εφαρμογή της τακτικής της καμένης γης εναντίον της πολιτικής αριστεράς σήμαινε ότι ήταν αδύνατο να τερματιστεί ο πόλεμος νωρίτερα με διαπραγματεύσεις.

Το 1982, ο τότε πρόεδρος Μπελισάριο Μπετανκούρ άρχισε να διαπραγματεύεται μια ειρηνευτική διαδικασία με τις σημαντικότερες αριστερές οργανώσεις ανταρτών, προσφέροντας την ευκαιρία στους αριστερούς και τους αποστρατευμένους αντάρτες να αναμετρηθούν στον εκλογικό στίβο. Μέχρι το 1985, το FARC και το Κολομβιανό Κομμουνιστικό Κόμμα είχαν σχηματίσει την Union Patriotica (UP), ένα πολιτικό κόμμα που αναδείχθηκε ως μια δημοφιλής εναλλακτική εκλογική επιλογή για τους Κολομβιανούς. Αυτό που ακολούθησε ήταν πολιτική γενοκτονία. Όπως σημειώνει ο Andrei Gomez-Suarez, μεταξύ 1985 και 2002, «περισσότερα από 5.000 μέλη της UP δολοφονήθηκαν, εκατοντάδες εξαφανίστηκαν ή αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη χώρα, άλλοι επέστρεψαν για να συνεχίσουν τον πόλεμο κατά του κράτους και πολλοί άλλοι εγκατέλειψαν την πολιτική τους ταυτότητα προκειμένου να επιβιώσουν από τη βία».⁵

Στις δεκαετίες του 1980 και του 1990, οι αντικομμουνιστικές παραστρατιωτικές οργανώσεις –που ενθαρρύνονταν από το αμερικανικό δόγμα της αντεπίθεσης και συχνά συγχωνεύονταν με τη διακίνηση ναρκωτικών– γνώρισαν μεγάλη άνθηση στην Κολομβία. Στον πόλεμο των παραστρατιωτικών κατά της Αριστεράς, οι πολίτες συχνά πλήρωναν το τίμημα. Στη Σεγκόβια της Αντιοκία, όπου η Union Patriotica κέρδισε τις βουλευτικές εκλογές το 1988⁶, ο στρατός εγκατέλειψε ένα σημείο ελέγχου ασφαλείας για να αφήσει τους αντικομμουνιστές παραστρατιωτικούς να μπουν στην πόλη. Σε αυτή την περίπτωση, παραστρατιωτικοί που διοικούνταν από τους διαβόητους αδελφούς Καστάνιο σκότωσαν 43 πολίτες⁷, μια από τις πολλές σφαγές που οδήγησαν στο να χαρακτηριστεί το 1988 «η χρονιά της σφαγής». Σχετικά με το θέμα των απωλειών μεταξύ των αμάχων, ο Κάρλος Καστάνιο δήλωσε: «Στον πόλεμο, ο άοπλος πολίτης είναι ένας σχετικός όρος. Τα δύο τρίτα των ανταρτών είναι άοπλοι, συμπεριφέρονται σαν πολίτες και συνεργάζονται με τους αντάρτες».⁸ Οι παραστρατιωτικοί διέπρατταν εγκλήματα ατιμώρητα, με τις επίσημες κρατικές δυνάμεις είτε να συνεργάζονται είτε να κάνουν τα στραβά μάτια.

Παραστρατιωτική δύναμη

Με την ανάπτυξη της παραστρατιωτικής εξουσίας, οι οργανώσεις αυτές βρήκαν σύντομα την πολιτική τους έκφραση σε εθνικό επίπεδο. Ο Αλβάρο Ουρίμπε Βέλεζ, ένας πλούσιος βαρόνος βοοειδών από την Αντιοκία, έγινε διάσημος ως γερουσιαστής και στη συνέχεια κυβερνήτης της Αντιοκία. Εκεί, προώθησε παραστρατιωτικές δομές που ονομάζονταν convivirs,⁹ οι οποίες υπάγονταν απευθείας στον στρατό.

Το 2002, μια εποχή που οι παραστρατιωτικές οργανώσεις άρχισαν να κατεβάζουν υποψηφίους στις εκλογές και να κερδίζουν εκφοβίζοντας τους ψηφοφόρους, ο Ουρίμπε κατέβηκε για πρόεδρος, με την πλατφόρμα αυτού που ονόμασε «δημοκρατική ασφάλεια»: τίποτα περισσότερο από μια ανακυκλωμένη ψυχροπολεμική θεωρία για την καταπολέμηση των ανταρτών. Το μήνυμά του ήταν σαφές: για να κερδηθεί ο πόλεμος κατά του FARC, οι πολίτες θα έπρεπε να συνεργαστούν με τον στρατό. Με τα δικά του λόγια, «Στις δημοκρατικές κοινωνίες δεν υπάρχει ουδετερότητα των πολιτών απέναντι στο έγκλημα. Δεν υπάρχει διάκριση μεταξύ αστυνομίας και πολιτών».¹⁰

Μετά την ανάληψη της προεδρίας το 2002, ο Ουρίμπε συνέχισε τις πελατειακές σχέσεις με παραστρατιωτικούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων επιφανών εμπόρων ναρκωτικών¹¹. Ενώ διεξήγαγε ολοκληρωτικό πόλεμο κατά των αντάρτικων οργανώσεων της Αριστεράς, ο Ουρίμπε διαπραγματεύτηκε μια συμφωνία αμνηστίας με τις σημαντικότερες παραστρατιωτικές ομάδες, απαλλάσσοντάς τες από τη διαδικασία καταλογισμού ευθυνών για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και μια σειρά από εγκληματικές δραστηριότητες¹². Η συμφωνία περιόρισε τις ποινές φυλάκισης σε 6,5 χρόνια και απορρίφθηκε τόσο από την ΕΕ όσο και από τον ΟΗΕ επειδή δεν τιμωρούσε τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου αποστράτευσης, οι ηγέτες των παραστρατιωτικών οργανώσεων εκτιμούσαν ότι το 35% του Κολομβιανού Κογκρέσου βρισκόταν υπό τον έλεγχό τους¹³.

Στο πλαίσιο του σχεδίου του για τη Δημοκρατική Ασφάλεια, ο Ουρίμπε οργάνωσε πάνω από ένα εκατομμύριο πολίτες για να γίνουν πληρωμένοι πληροφοριοδότες και προήδρευσε του Σχεδίου Κολομβία, που αφορούσε σε μια μεγάλη εισροή στρατιωτικής βοήθειας από τις ΗΠΑ, η οποία ξεκίνησε το 2000 και εκσυγχρόνισε μαζικά τις ένοπλες δυνάμεις. Με αυτή την εισροή αμερικανικών αμυντικών κονδυλίων και με τη δημοτικότητα του FARC σε ιστορικά χαμηλό επίπεδο, ο Ουρίμπε ήταν πεπεισμένος ότι τώρα ήταν η ώρα να κερδίσει τον πόλεμο κατά των αριστερών ανταρτών.

Αλλά η νίκη, για την πολιτική Δημοκρατικής Ασφάλειας του Ουρίμπε, απαιτούσε πλήρη υποταγή στο κράτος. Για τις κοινότητες που επεδίωκαν ουδετερότητα στη σύγκρουση, όπως το Σαν Χοσέ ντε Απαρτάδο, στην περιοχή μπανανών της Ουρούμπα, αυτό ήταν μια καταδικασμένη προσπάθεια. Το Σαν Χοσέ ντε Απαρτάδο, που βρισκόταν επί μακρόν στα διασταυρούμενα πυρά των ένοπλων ομάδων, αυτοανακηρύχθηκε το 1997 ουδέτερη «κοινότητα ειρήνης» και αποτέλεσε τόπο διεθνούς παρακολούθησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Παρά το διεθνές ενδιαφέρον, το 2005 ο διακεκριμένος ηγέτης της κοινότητας Λουίς Εντουάρντο Γκέρρα δολοφονήθηκε μαζί με τέσσερα παιδιά και τρία άλλα μέλη της κοινότητας. Αυτή η σφαγή σήμαινε ότι, από τότε που αυτοανακηρύχθηκε «κοινότητα ειρήνης», είχαν σκοτωθεί 115 μέλη της κοινότητας.¹⁴ Σχετικά με τις δολοφονίες, ο πρόεδρος Ουρίμπε δήλωσε: «Υπάρχουν καλοί άνθρωποι στην κοινότητα, αλλά ορισμένοι από τους ηγέτες, τους προστάτες και τους υπερασπιστές της έχουν στιγματιστεί από ανθρώπους που ζουν εκεί ως βοηθητικοί του FARC».¹⁵

Και πάλι, ο Ουρίμπε θολώνει τα όρια μεταξύ μαχητή και πολίτη, και ενθαρρύνοντας τη χρήση βίας, ενθάρρυνε τις δυνάμεις ασφαλείας του να κάνουν το ίδιο. Όπως δήλωσε ένας στρατιώτης, «αισθάνομαι ότι με στηρίζει η κυβέρνηση, επειδή επιτέλους υπάρχει κάποιος που μας καταλαβαίνει και μας ενθαρρύνει να κερδίσουμε αυτόν τον πόλεμο».¹⁶ Κατά την περίοδο 2002-2010, όταν ο Ουρίμπε διοικούσε τις ένοπλες δυνάμεις με τον εκπαιδευμένο από τις ΗΠΑ στρατηγό Μάριο Μοντόγια, ο στρατός προσπάθησε να παροτρύνει τους στρατιώτες προς τη «νίκη» κατά του FARC προσφέροντας μπόνους για τη θανάτωση μαχητών¹⁷. Μέσα από ένα μείγμα ζήλου, ατιμωρησίας και συστημάτων παροχής κινήτρων για δολοφονίες, πολλές μονάδες του στρατού άρχισαν την ευρέως διαδεδομένη πρακτική απαγωγής Κολομβιανών εργατών, που συχνά είχαν εκτοπιστεί λόγω της εσωτερικής ένοπλης σύγκρουσης και ζούσαν σε μια νέα κοινότητα. Αυτοί οι πολίτες στη συνέχεια ντύνονταν ως αντάρτες και δολοφονούνταν. Αυτή η πρακτική, η οποία έγινε κατ’ ευφημισμό γνωστή ως «ψευδώς θετικοί», εκτιμάται ότι έχει στοιχίσει έως και 10.000 ζωές, σύμφωνα με στρατιωτικούς πληροφοριοδότες¹⁸.

Το 2022, η μνήμη της εποχής των ένοπλων συγκρούσεων του Ουρίμπε διατηρείται, όπως και η πολιτική του επιρροή. Κατά τη διάρκεια της θητείας του προστατευόμενου του Αλβάρο Ουρίμπε και σημερινού προέδρου της Κολομβίας, Ιβάν Ντούκε, η Κολομβία βίωσε μια σειρά από paros nacionales [πανεθνικές απεργίες] με το σύνθημα «Uribe Paraco, el pueblo está berraco» («Ουρίμπε, παραστρατιωτικέ, ο λαός έχει μπουχτίσει»).

Στις 28 Απριλίου 2021, συγκλήθηκε ένα paro nacional ως απάντηση στη φορολογική μεταρρύθμιση και τους χειρισμούς του COVID από τον πρόεδρο Ντούκε. Οι απεργίες αυτές καταστάλθηκαν βίαια, αλλά οι διαδηλωτές παρέμειναν στους δρόμους για μήνες, διαμαρτυρόμενοι πλέον για τη στρατιωτικοποίηση της χώρας. «Είδαμε πώς εμφανίστηκαν πτώματα νεκρών στα ποτάμια. Είδαμε πώς η αστυνομία και η ESMAD (τα ΜΑΤ) πυροβολούσαν εξ επαφής νέους ανθρώπους», λέει ο Μιγέλ Βιγιανουέβας, ένας φοιτητής ηγέτης στην Κακέτα. «Αυτό μας έδειξε ότι ο στρατός και η αστυνομία δεν υπηρετούν το σύνταγμα, αλλά αντίθετα υπηρετούν μια συγκεκριμένη πολιτική τάξη που θέλει να προστατέψει τα προνόμιά της με κάθε κόστος».

Καθ’ όλη τη διάρκεια των μηνών της κινητοποίησης, κυκλοφόρησαν viral βίντεο με την αστυνομία να διαπράττει θηριωδίες εναντίον διαδηλωτών, γεγονός που τροφοδότησε την αγανάκτηση των διαδηλωτών. Ο πρόεδρος Ντούκε, από την πλευρά του, τήρησε σκληρή γραμμή υπεράσπισης της αστυνομίας και του στρατού, διατάσσοντας τις δυνάμεις επιβολής του νόμου να είναι «αποφασιστικές στην αντιμετώπιση των τρομοκρατών, των βανδάλων και της εγκληματικότητας¹⁹. Ο υπουργός Άμυνας της Κολομβίας υποστήριξε ότι στις διαδηλώσεις είχε διεισδύσει το FARC²⁰, ενώ ο Αλβάρο Ουρίμπε προχώρησε ακόμη παραπέρα, γράφοντας στο Twitter: «Να υποστηρίξουμε το δικαίωμα των στρατιωτών και της αστυνομίας να χρησιμοποιούν τα όπλα τους για να υπερασπιστούν την ακεραιότητά τους και να υπερασπιστούν ανθρώπους και περιουσίες από εγκληματικές πράξεις τρομοκρατικού βανδαλισμού»²¹.

Αυτή η ρητορική είναι μια κλασική προσέγγιση για την ακροδεξιά της Κολομβίας: δαιμονοποιεί τους πολιτικούς αντιπάλους ως τρομοκράτες, αντάρτες, βάνδαλους ή εγκληματίες, προκειμένου να τους εξοντώνει ατιμώρητα. Μέχρι στιγμής, 42 διαδηλωτές έχουν δολοφονηθεί από την κρατική καταστολή²², προστιθέμενοι στον συνεχώς αυξανόμενο κατάλογο των «κοινωνικών ηγετών» που δολοφονούνται στην Κολομβία.

Από την ειρηνευτική διαδικασία του 2016, οι χωρίς δίκη δολοφονίες υπερασπιστών εδαφών ή του περιβάλλοντος, ακτιβιστών πολιτικών κομμάτων, υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, εκτοπισμένων αγροτών και πρώην μαχητών αντάρτικων ομάδων έχουν ενταχθεί σε αυτό το κατ’ ευφημισμόν πλαίσιο της κατηγορίας των «κοινωνικών ηγετών». Για τους διαδηλωτές στο Πάρο, οι δολοφονίες των κοινωνικών ηγετών, μαζί με την μη εφαρμογή των ειρηνευτικών συμφωνιών του 2016, αποτελούν κύριες πηγές οργής εναντίον της «Uribista» κυβέρνησης του Ντούκε. Το 2020, 120 κοινωνικοί ηγέτες δολοφονήθηκαν στην Κολομβία σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα²³.

Μετά τις απεργίες και τη βίαιη καταστολή, η κυβέρνηση Ντούκε βρίσκεται σε ιστορικά χαμηλό ποσοστό αποδοχής²⁴. Με τη μαζική συμμετοχή στις πανεθνικές απεργίες, υπάρχει μια αυξανόμενη λαϊκή αντίθεση στα παραστρατιωτικά δόγματα του Αλβάρο Ουρίμπε. Για τις επερχόμενες εκλογές, ακόμη και δεξιά κόμματα αποκλείουν τον υποψήφιό του από τους συνασπισμούς για τις επερχόμενες εκλογές, από φόβο ότι το «Uribista» status quo είναι πολιτικά τοξικό²⁵.

Για το Pacto Historico, τον νεοσύστατο συνασπισμό των αριστερών κομμάτων που διεκδικούν την προεδρία, πρόθεσή του είναι να μεταφράσει την δύναμη των διαδηλώσεων στους δρόμους και την απόρριψη του status quo σε ένα θετικό σχέδιο σημαντικών μεταρρυθμίσεων. Επιχειρώντας να συμμαχήσουν με το κίνημα paro, το σύνθημά τους έχει γίνει: «από τους δρόμους στις κάλπες, από τις κάλπες στην εξουσία».

Ο Μιγέλ Βιγιανουέβας, ο ηγέτης των φοιτητών στην Κακέτα, είναι εθελοντής του Pacto Historico. «Τώρα υπάρχει ένα ρήγμα», λέει ο Βιγιανουέβας. «Η απεργία της 28ης Απριλίου 2021 άλλαξε τη συνείδηση των πολιτών (της Κολομβίας). Όχι μόνο στο Κάλι ή στην Μπογκοτά, αλλά σε πολλά μέρη της χώρας όπου δεν είχε υπάρξει ποτέ ισχυρή κινητοποίηση, οι πολίτες βγήκαν στους δρόμους για να πουν: Αρκετά».

Το Pacto Historico, ως πολιτικό κίνημα, ελπίζει να συνδέσει τα μηνύματα της εθνικής ενότητας με τις κοινωνικές δαπάνες και τη μείωση της φτώχειας, σε αυτό που ο Βιγιανουέβας περιγράφει ως μια απόρριψη του μιλιταρισμού, «αλλά ένα κοινωνικό σύμφωνο με τους πολίτες της Κολομβίας».

Από το βίντεο ανακοίνωσης της εκστρατείας τους, είναι σαφές ότι το Pacto ελπίζει να σπάσει τη δυναμική του παρελθόντος και να προσφέρει ένα θετικό όραμα για το μέλλον. Στο βίντεο, ένας χαμογελαστός νέος επιβεβαιώνει χαρούμενα: «το παρελθόν δεν έχει σημασία, αυτή είναι η ευκαιρία μας να δημιουργήσουμε μια θετική αλλαγή. Αυτή είναι η στιγμή της εθνικής μας ενότητας».

Το ερώτημα είναι αν οι παραστρατιωτικοί και οι ναρκο-καπιταλιστές, οι οποίοι θεωρούν ότι η εκλογική Δεξιά και το κίνημα Centro Democratico του Ουρίμπε είναι ωφέλιμα για την εξουσία τους²⁶, μπορούν να σπείρουν αρκετό φόβο στον πληθυσμό ώστε να αποτρέψουν μια στροφή προς τα αριστερά. Μετά από τέτοιες ιστορικές πανεθνικές απεργίες, μπορούν οι αντεπαναστατικές λογικές (ο φόβος να στιγματιστεί κανείς ως αντάρτης και να δολοφονηθεί) να συνεχίσουν να ρυθμίζουν την πολιτική συμμετοχή του λαού; Με πολλούς τρόπους, αυτό συμβαίνει ήδη.

Λόγω του φάσματος της πολιτικής βίας στις παραμεθόριες περιοχές όπου εξακολουθούν να δρουν ένοπλες ομάδες από την περίοδο της σύγκρουσης, πολλοί πολιτικοί ηγέτες αναζητούν εκλογικά οχήματα εκτός των αριστερών κομμάτων όπως το Pacto Historico. Όπως εξήγησε η Ντιάνα Σάντσεζ, επικεφαλής της ένωσης MINGA²⁷, οι ηγέτες από όλο το ιδεολογικό φάσμα «πρέπει να αναζητήσουν κομματικές εγκρίσεις που εγγυώνται ότι δεν θα δολοφονηθούν και ότι μπορούν να συμμετάσχουν». Σε αυτά τα εδάφη, όπου η πλειοψηφία των κοινωνικών ηγετών δολοφονείται, η νίκη στις κάλπες θα αποδειχθεί πιο επικίνδυνη.

Κατά τη διάρκεια των εκλογών του 2018, όταν διεθνείς παρατηρητές επισκέφθηκαν αυτές τις περιοχές, βρήκαν ομάδες της κοινωνίας των πολιτών τρομοκρατημένες από παραστρατιωτικούς, με κοινωνικούς ηγέτες να δολοφονούνται κατά τη διάρκεια των επισκέψεών τους και ένοπλες ομάδες να κηρύσσουν τους ψηφοφόρους του Γκουστάβο Πέτρο (του επικρατέστερου υποψηφίου της Αριστεράς) ως «στρατιωτικοί στόχοι»²⁸.

Ο Μιγέλ Βιγιανουέβας σημειώνει ότι «στα μέρη όπου οι υπεύθυνοι της εκστρατείας του Pacto Historico δεν έχουν τον έλεγχο της ασφάλειας, δεν πρόκειται να πάμε, επειδή ο πόλεμος, αυτή τη στιγμή, αρχίζει».

Σύμφωνα με τον Βιγιανουέβας, η Δεξιά δρομολογεί τη στρατηγική της αντίδρασης, γνωρίζοντας τη βαθιά αντιδημοτικότητα του κινήματός της. «Οι Uribistas ξέρουν ότι θα χάσουν την εξουσία, φοβούνται ότι θα χάσουν την εξουσία και η μόνη μέθοδος που έχουν για να το αποτρέψουν αυτό είναι να πάρουν τα όπλα».

Μετάφραση: elaliberta.gr

Ben Gilvar-Parke, “Can Colombia’s Left Survive the Persistent Logics of Armed Conflict?”, Against the Current, https://againstthecurrent.org/can-colombias-left-survive-the-persistent-logics-of-armed-conflict/. Αναδημοσίευση: International Viewpoint, 26 Ιανουαρίου 2022, https://internationalviewpoint.org/spip.php?article7494.

Σημειώσεις

1 [Σ.τ.Μ:] «Η Συναίνεση της Ουάσινγκτον είναι ένα σύνολο δέκα συνταγών οικονομικής πολιτικής που θεωρείται ότι αποτελούν το “πρότυπο” πακέτο μεταρρυθμίσεων που προωθείται από την Ουάσινγκτον για τις αναπτυσσόμενες χώρες που πλήττονται από την κρίση. Ο όρος χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1989 από τον Άγγλο οικονομολόγο John Williamson. Οι συνταγές περιλαμβάνουν πολιτικές προώθησης της ελεύθερης αγοράς σε τομείς όπως η μακροοικονομική σταθεροποίηση, το οικονομικό άνοιγμα όσον αφορά τόσο το εμπόριο όσο και τις επενδύσεις και η επέκταση των δυνάμεων της αγοράς στην εγχώρια οικονομία.» Ο όρος «χρησιμοποιήθηκε αρκετά ευρέως [...] για να αναφερθεί σε έναν γενικότερο προσανατολισμό προς μια έντονα βασισμένη στην αγορά προσέγγιση (που μερικές φορές περιγράφεται ως φονταμενταλισμός της αγοράς ή νεοφιλελευθερισμός).», “Washington Consensus”, Wikipedia, https://en.wikipedia.org/wiki/Washington_Consensus

2 Ernesto Londoño, Julie Turkewitz and Flávia Milhorance, “Leftists Are Ascendant in Latin America as Key Elections Loom”, The New York Times, 4 Ιανουαρίου 2022, https://www.nytimes.com/2022/01/04/world/americas/leftists-elections-latin-america.html

3 Forrest Hylton, Evil Hour in Colombia (Verso Books, 2006), 55.

4 Ό.π.

5 Andrei Gomez-Suarez, Genocide, Geopolitics and Transnational Networks. Contextualising the destruction of the Unión Patrótica in Colombia, 1.

6 «25 años de un tiempo de masacres», El Espectador, 6 Μαρτίου 2013, https://www.elespectador.com/judicial/25-anos-de-un-tiempo-de-masacres-article-408650/

7 Robin Kirk, “A Meeting with Paramilitary Leader Carlos Castaño”, Nacla, 25 Σεπτεμβρίου 2007, https://nacla.org/article/meeting-paramilitary-leader-carlos-casta%C3%B1o

8 Mauricio Romero, Democratización política contrarreforma paramilitar en Colombia, 333. http://www.mamacoca.org/docs_de_base/Cifras_cuadro_mamacoca/331.pdf

9 John Lindsay-Poland, Plan Colombia.U.S. Ally Atrocities and Community Activism (Duke University Press, 2018), 45.

10 Παρατίθεται στο Forrest Hylton, Evil hour in Colombia.

11 «Por considerarlo “narco puro”, expulsan al “Mellizo” de Justicia y Paz», El Tiempo, 26 Μαΐου 2014, https://www.eltiempo.com/archivo/documento/CMS-14037978

12 “Justice and Peace in Colombia”, Faculty of Law / University of Oxford, https://www.law.ox.ac.uk/research-subject-groups/oxford-transitional-justice-research/past-debates/justice-and-peace-colombia

13 «Mancuso: “el 35 por ciento del Congreso fue elegido en zona de influencia de las AUC”», Caracol radio, 4 Αυγούστου 2005, https://caracol.com.co/radio/2005/08/04/judicial/1123166760_191922.html

14 Lindsay-Poland, Plan Colombia, 21.

15 Ό.π., 161.

16 Ό.π., 177.

17 José Miguel Vivanco, “How the Colombian Army Encouraged Killings”, Human Rights Watch, 13 Νοεμβρίου 2017, https://www.hrw.org/news/2017/11/13/how-colombian-army-encouraged-killings (από Huffington Post, 15 Νοεμβρίου 2017, https://www.huffpost.com/entry/how-the-colombian-army-encouraged-killings_b_5a09bdc7e4b06d8966cf3177).

18 Joe Parkin Daniels, “Colombian army killed thousands more civilians than reported, study claims”, The Guardian, 8 Μαΐου 2018, https://www.theguardian.com/world/2018/may/08/colombia-false-positives-scandal-casualties-higher-thought-study

19 «Duque ordenó “actuar con contundencia” contra ‘vándalos’ en las protestas», ABC Politica, 20 Ιουλίου 2021, https://www.abcpolitica.com/duque-ordeno-actuar-con-contundencia-contra-vandalos-en-las-protestas/

20 «Marchas en Cali están infiltradas por las disidencias de las Farc: MinDefensa», Infobae, 1 Μαΐου 2021, https://www.infobae.com/america/colombia/2021/05/01/marchas-en-cali-estan-infiltradas-por-las-disidencias-de-las-farc-mindefensa/

21 «Este fue el trino de Uribe que Twitter eliminó», Semana, 1 Μαΐου 2021, https://www.semana.com/nacion/articulo/twitter-le-pidio-a-uribe-eliminar-el-trino-sobre-el-uso-de-las-armas/202158/

22 Manuel Rueda, “42 killed in Colombia protests, human rights agency says”, AP News, 12 Μαΐου, 2021, https://apnews.com/article/colombia-health-coronavirus-pandemic-e43eb87ac930ac9c0c26c1941661263c

23 Astrid Suarez and Marko Alvarez, “Colombia struggles to keep social leaders safe”, AP News, 13 Ιανουαρίου 2021, https://apnews.com/article/bogota-colombia-7bf26433022d0376ed1e7728487c8794

24 Cristian Acosta Argote, «La aprobación del presidente Iván Duque disminuyó de 23% a 20% durante agosto», asuntos legales, 2 Σεπτεμβρίου 2021, https://www.asuntoslegales.com.co/actualidad/aprobacion-del-presidente-ivan-duque-bajo-de-23-a-20-durante-el-mes-de-agosto-3226208

25 «Uribismo en pleno ratifica unión del Centro Democrático sin coaliciones», Política, 15 Ιανουαρίου 2022, https://www.elheraldo.co/politica/uribismo-en-pleno-ratifica-union-del-centro-democratico-sin-coaliciones-880275

26 Jorge Cantillo, «Quién era el “El Ñeñe” Hernández, el ganadero y narco que tiene a Iván Duque frente al escándalo más grande de su gobierno», Infobae, 14 Μαρτίου 2020, https://www.infobae.com/america/colombia/2020/03/14/quien-era-el-el-nene-hernandez-el-ganadero-y-narco-que-tiene-a-ivan-duque-frente-al-escandalo-mas-grande-de-su-gobierno/

27 Carol Sánchez, «La política que rodea el asesinato de líderes». 070, 25 Ιουνίου 2019, https://cerosetenta.uniandes.edu.co/la-politica-que-rodea-el-asesinato-de-lideres/

28 James Jordan, “Struggle and defiance at Colombia’s Feast of Pestilence”, Links International Journal of Socialist Renewal, 9 Ιουνίου 2018, http://links.org.au/colombia-struggle-defiance-feast-pestilence