Οι κάτοικοι των φτωχογειτονιών τους Καράκας της Βενεζουέλας διαμαρτύρονται για τα αποτελέσματα των προεδρικών εκλογών του Ιουλίου του 2024. Maxwell Briceno/Reuters

Gabriel Hetland

Βενεζουέλα: Προαναγγελθείσα απάτη;

Ο πρόεδρος της Βενεζουέλας Νικολάς Μαδούρο δεν είναι ξένος στις κατηγορίες για νοθεία. Τις αντιμετωπίζει καθ’ όλη τη διάρκεια της προεδρίας του, αρχής γενομένης από τον θρίαμβό του τον Απρίλιο του 2013 στην αναμέτρηση για τη διαδοχή του Ούγκο Τσάβες. Ως εκ τούτου, δεν αποτέλεσε έκπληξη το γεγονός ότι η αντιπολίτευση που υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ αρνήθηκε να αναγνωρίσει την τελευταία διεκδίκηση της νίκης του στις προεδρικές εκλογές της 28ης Ιουλίου. Έκτοτε, ο Μαδούρο και οι υποστηρικτές του έχουν αναλάβει αμέσως δράση για να καταγγείλουν αυτό που χαρακτηρίζουν απόπειρα πραξικοπήματος που απειλεί τη δημοκρατία της Βενεζουέλας. Έχουν υποστηριχθεί από πολλούς αριστερούς σε όλο τον κόσμο, οι οποίοι επαναλαμβάνουν την αφήγησή τους για μια επαναστατική κυβέρνηση που αντιμετωπίζει μια ιμπεριαλιστική και φασιστική απειλή. Τέτοιοι ισχυρισμοί έχουν μια σταθερή βάση στην πρόσφατη ιστορία της Βενεζουέλας. Κατά το τελευταίο τέταρτο του αιώνα, η αντιπολίτευση έχει επανειλημμένα αρνηθεί να παραδεχτεί τις εκλογικές της απώλειες (το δημοψήφισμα ανάκλησης του 2004, οι προεδρικές εκλογές του 2013) και έχει κάνει βίαιες απόπειρες να ανατρέψει δημοκρατικά εκλεγμένους ηγέτες (το πραξικόπημα του 2002, οι guarimbas του 2014 και του 2017). Η Ουάσινγκτον επέβαλε άγριες κυρώσεις με στόχο την πτώση της κυβέρνησης και υποστήριξε τη διεφθαρμένη και παράνομη «προσωρινή προεδρία» του Χουάν Γκουαϊδό το 2019-23, κατά τη διάρκεια της οποίας αυτός επιχείρησε να υποκινήσει στρατιωτικό πραξικόπημα και ζήτησε εισβολή των ΗΠΑ.

Ωστόσο, αν οι ψευδείς κατηγορίες για νοθεία έχουν γίνει οικείες, αυτό δεν πρέπει να τυφλώνει τους αριστερούς στα απλά γεγονότα που κάνουν τον ισχυρισμό του Μαδούρο για νίκη «δύσκολο να τον πιστέψει κανείς», όπως το έθεσε ο Χιλιανός πρόεδρος Γκαμπριέλ Μπόριτς. Πρώτον, και πιο σημαντικό, στις τρεις εβδομάδες που μεσολάβησαν από τις εκλογές, το Εθνικό Εκλογικό Συμβούλιο της Βενεζουέλας (CNE) δεν έχει ακόμη δημοσιεύσει κανένα εκλογικό αποτέλεσμα. Το CNE έχει εκδώσει δύο τηλεοπτικά δελτία, στα οποία τα αποτελέσματα ανακοινώθηκαν προφορικά. Το πρώτο δελτίο δόθηκε λίγο μετά τα μεσάνυχτα της 29ης Ιουλίου, περίπου έξι ώρες μετά το κλείσιμο των εκλογικών τμημάτων. Το CNE ανακοίνωσε ότι με καταμετρημένο το 80% των ψηφοδελτίων, ο Μαδούρο κέρδισε τις εκλογές με 51,2% των ψήφων, ενώ ο επικεφαλής υποψήφιος της αντιπολίτευσης Εδμούνδο Γκονζάλες έλαβε 44,2%. Στις 2 Αυγούστου, το CNE εξέδωσε ένα δεύτερο δελτίο, ανακοινώνοντας ότι επιβεβαίωσε τη νίκη του Μαδούρο με βάση το 97% των καταμετρημένων ψηφοδελτίων, με τον Μαδούρο να συγκεντρώνει το 51,95% και τον Γκονζάλες το 43,18%.

Η άρνηση του CNE να δημοσιεύσει λεπτομερή αποτελέσματα, και μάλιστα καθόλου αποτελέσματα, έρχεται σε έντονη αντίθεση με τα τελευταία είκοσι χρόνια, κατά τα οποία τα αποτελέσματα δημοσιεύονταν ημέρες και μερικές φορές ώρες μετά το κλείσιμο των εκλογικών τμημάτων. Στις βουλευτικές εκλογές του Δεκεμβρίου του 2015, τις οποίες παρακολούθησα, χρειάστηκαν μόλις 48 ώρες για να προκύψει μια σαφής κατανομή. Φέτος, το CNE λέει ότι υπέστη μαζική επίθεση χάκερ που το εμπόδισε να το πράξει, αλλά δεν έχει παρουσιάσει κανένα στοιχείο που να το επιβεβαιώνει. Το υποτιθέμενο χακάρισμα δεν φαίνεται να εμπόδισε το CNE να παραδώσει τα φύλλα καταμέτρησης στο Ανώτατο Δικαστήριο της Βενεζουέλας, κάτι που ζήτησε ο Μαδούρο στις 31 Ιουλίου στο πλαίσιο της επίσημης επανεξέτασης των αποτελεσμάτων. Ακόμη και όσοι συμπαθούν τον Μαδούρο αναρωτήθηκαν γιατί το CNE δεν βρήκε τρόπο να δημοσιεύσει αυτές τις πληροφορίες στο κοινό^[1].

Το ιστορικό της αντιπολίτευσης σε θέματα δημοκρατίας δεν είναι καθόλου άψογο. Η ηγέτιδά της, Μαρία Κορίνα Ματσάδο, ήταν για μακρύ χρονικό διάστημα επικεφαλής μιας αδιάλλακτης ακροδεξιάς παράταξης, η οποία απέρριπτε ανυποχώρητα τις εκλογές. Η Ματσάδο υπέγραψε το διαβόητο διάταγμα Καρμόνα: το κείμενο που προοριζόταν να ολοκληρώσει το πραξικόπημα του 2002 κατά του Τσάβες. Πέρασε χρόνια υποστηρίζοντας τη βίαιη αλλαγή του καθεστώτος, ενώ παράλληλα συναγελαζόταν με αυταρχικούς πολιτικούς όπως ο Ζαΐρ Μπολσονάρου και ο Χαβιέ Μιλέι. Καθ’ όλη αυτή την περίοδο, η ίδια και οι σύμμαχοί της υποστηρίχθηκαν από τις ΗΠΑ και άλλες δυτικές κυβερνήσεις. Τώρα, όμως, που έγινε πολιτικά σκόπιμο, η Ματσάδο είχε μια ξαφνική και ολοκληρωτική μεταστροφή (Damascene conversion) προς την εκλογική διαδικασία. Τα λαϊκά στρώματα παραμένουν επιφυλακτικά απέναντί της και απέναντι στην αντιπολίτευση γενικότερα^[2].

Ωστόσο, τις τελευταίες εβδομάδες η αντιπολίτευση δημοσίευσε τα εκλογικά της αποτελέσματα σε έναν ιστότοπο^[3] που υποτίθεται ότι δείχνει τα αποτελέσματα από το 80% των εκλογικών κέντρων. Ισχυρίζεται ότι ο Γκονζάλες κέρδισε με τα δύο τρίτα των ψήφων, ενώ ο Μαδούρο έλαβε μόνο το ένα τρίτο. Για να εκτιμηθεί η εγκυρότητα αυτών των στοιχείων θα ήταν χρήσιμο να συγκριθούν με εκείνα του CNE, εάν τα τελευταία ήταν διαθέσιμα. Μια άλλη επιλογή θα ήταν το κυβερνών Ενωμένο Σοσιαλιστικό Κόμμα της Βενεζουέλας (PSUV) να δώσει στη δημοσιότητα τα αποτελέσματα που συνέλεξαν οι εκλογικοί παρατηρητές του από κάθε εκλογικό τμήμα σε εθνικό επίπεδο. Το έκανε αυτό μετά τις εκλογές του 2013 για να αντιμετωπίσει τον ψευδή ισχυρισμό της αντιπολίτευσης ότι η νίκη του Μαδούρο ήταν πλαστή. Ωστόσο, μέχρι σήμερα, το κόμμα έχει αρνηθεί να δημοσιεύσει οποιαδήποτε αποτελέσματα. Οι εξωτερικοί παρατηρητές δεν μπόρεσαν να επιβεβαιώσουν τα πορίσματα της αντιπολίτευσης, αλλά οι μελετητές που διεξήγαγαν στατιστικές αναλύσεις των δεδομένων υποστηρίζουν ότι δεν φαίνεται να παρουσιάζουν σημάδια αλλοίωσης^[4]. Βρήκαν επίσης αμφίβολα τα αποτελέσματα του CNE, σημειώνοντας, για παράδειγμα, ότι η στρογγυλοποίηση των αποτελεσμάτων στο πρώτο δεκαδικό ψηφίο, όπως έκανε το CNE στο πρώτο του δελτίο, θα ήταν «αριθμητικά αδύνατη». Το πρώτο δελτίο υποστήριζε επίσης ότι η διαφορά μεταξύ του Μαδούρο και του Γκονζάλες ήταν 704.000, με 2.300.000 ψήφους να μην έχουν ακόμη καταμετρηθεί, αλλά την ίδια στιγμή υποστήριζε ότι η τάση προς τον Μαδούρο ήταν μη αναστρέψιμη: μια προφανής αντίφαση.

Ένα ακόμη στοιχείο που στρέφεται κατά του Μαδούρο είναι η έκρηξη των διαδηλώσεων^[5] σε όλα τα λαϊκά barrios στις 29 Ιουλίου, την επομένη των εκλογών. Αυτές ήταν σαφώς αυθόρμητες^[6], καθώς η Ματσάδο δεν είχε καλέσει τους υποστηρικτές της να βγουν στους δρόμους μέχρι την επόμενη ημέρα. Τα βίντεο δείχνουν ότι χιλιάδες, και πιθανότατα δεκάδες χιλιάδες, συμμετείχαν^[7]. Αυτό ταιριάζει με τις καταμετρήσεις της αντιπολίτευσης που φαίνεται ότι δείχνουν μαζική απόρριψη του Μαδούρο σε αυτές τις περιοχές. Αντίστοιχες διαμαρτυρίες δεν σημειώθηκαν κατά τη διάρκεια άλλων πρόσφατων περιπτώσεων κινητοποίησης της αντιπολίτευσης^[8], στις οποίες κυριαρχούσαν οι μεσαίες και ανώτερες τάξεις.

Μια έκθεση του Observatorio Venezolano de Conflictividad Social, με τίτλο Represión a los pobres en Venezuela,^[9] μετρά 192 διαδηλώσεις στην περιοχή του Καράκας (συγκεκριμένα στην περιοχή της πρωτεύουσας και στην πολιτεία Μιράντα, η οποία περιλαμβάνει μεγάλο μέρος της ευρύτερης περιοχής του Καράκας), σε σύνολο 915 διαδηλώσεων σε εθνικό επίπεδο στις 29 και 30 Ιουλίου. Από αυτές τις 192 διαδηλώσεις, η έκθεση διαπιστώνει ότι το 80% πραγματοποιήθηκε σε φτωχογειτονιές και λαϊκές περιοχές και ότι το 75% της κυβερνητικής καταστολής κατά των διαδηλώσεων έλαβε χώρα στις ίδιες αυτές περιοχές. Αυτό φαίνεται να υποστηρίζει τον ισχυρισμό της Yoletty Bracho ότι οι κινητοποιήσεις «δεν καθοδηγούνται ούτε κατά διάνοια από τη δεξιά της Βενεζουέλας ή από τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό»^[10].

Οι ενέργειες του Μαδούρο καταγγέλθηκαν από δύο διεθνείς οργανισμούς που το ίδιο το κράτος κάλεσε να είναι παρατηρητές στις εκλογές. Το Carter Center υποστηρίζει ότι «οι προεδρικές εκλογές της Βενεζουέλας του 2024 δεν πληρούσαν τα διεθνή πρότυπα εκλογικής αξιοπιστίας και δεν μπορούν να θεωρηθούν δημοκρατικές»^[11]. Καταγγέλλει την κυβέρνηση και το CNE για πολλά ζητήματα, μεταξύ των οποίων η μη έκδοση αναλυτικών αποτελεσμάτων, τα εμπόδια που δεν επέτρεψαν στη συντριπτική πλειονότητα των πιθανών ψηφοφόρων στο εξωτερικό (πιστεύεται ότι ξεπερνούν τα τέσσερα εκατομμύρια) να ψηφίσουν, ο αποκλεισμός κορυφαίων υποψηφίων της αντιπολίτευσης, οι οποίοι «αποτέλεσαν αντικείμενο αυθαίρετων αποφάσεων του CNE, χωρίς να τηρηθούν βασικές νομικές αρχές», οι άνισες συνθήκες για τους διάφορους υποψηφίους, με τον Μαδούρο να τυγχάνει σημαντικής θετικής προβολής από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης σε σύγκριση με τον Γκονζάλες, και η παρενόχληση της προεκλογικής εκστρατείας και του προσωπικού της αντιπολίτευσης.

Στις 13 Αυγούστου, επιτροπή εμπειρογνωμόνων του ΟΗΕ, η οποία παρακολούθησε τις εκλογές κατόπιν πρόσκλησης του CNE, εξέδωσε προκαταρκτική έκθεση δεκαέξι σημείων^[12]. Ορισμένες από τις διαπιστώσεις της είναι θετικές ή ουδέτερες, όπως το ποσοστό συμμετοχής 59,97%, το ειρηνικό περιβάλλον την ημέρα των εκλογών, ο αποτελεσματικός υλικοτεχνικός συντονισμός και η αρχικά ομαλή ηλεκτρονική μετάδοση των αποτελεσμάτων. Ωστόσο, όπως και το Carter Center, η έκθεση του ΟΗΕ επικρίνει το CNE για την απροθυμία του να δημοσιεύσει τα αποτελέσματα –κάτι που, όπως αναφέρει, «δεν έχει προηγούμενο στις σύγχρονες δημοκρατικές εκλογές»– και καταλήγει στο συμπέρασμα ότι αυτά που κατέγραψε η αντιπολίτευση ήταν αξιόπιστα. Καταδικάζει την κυβερνητική καταστολή των διαδηλώσεων από τις 29 Ιουλίου έως τις 2 Αυγούστου, η οποία, όπως υποστηρίζει, οδήγησε σε 20 θανάτους και 1.000 συλλήψεις. (Η ίδια η κυβέρνηση δήλωσε με υπερηφάνεια ότι συνέλαβε περισσότερα από 2.000 άτομα για συμμετοχή σε «τρομοκρατία» μετά τις εκλογές).

Μια προσεκτική εξέταση των στοιχείων, λοιπόν, υποδηλώνει ότι τα εκλογικά αποτελέσματα δεν είναι απλώς δύσκολο αλλά αδύνατο να γίνουν πιστευτά. Ο Μπόριτς δεν είναι ο μόνος Λατινοαμερικανός ηγέτης που έχει εκφράσει σημαντικές αμφιβολίες. Αυτές προέρχονται επίσης από τρεις χώρες που υπήρξαν στενοί σύμμαχοι της Βενεζουέλας του Μαδούρο: Το Μεξικό, τη Βραζιλία και την Κολομβία. Το μπλοκ αυτό εξέδωσε κοινές ανακοινώσεις την 1η και την 8η Αυγούστου^[13] ζητώντας από το CNE να δώσει στη δημοσιότητα τα εκλογικά αποτελέσματα και καλώντας σε αυτοσυγκράτηση απέναντι στις διαφωνίες. Τις τελευταίες ημέρες, ο Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα της Βραζιλίας και ο Γκουστάβο Πέτρο της Κολομβίας προχώρησαν περισσότερο, με τους δύο ηγέτες να ζητούν νέες εκλογές^[14], με ενισχυμένες εγγυήσεις για τη διασφάλιση της λογοδοσίας και της δικαιοσύνης. Ο Πέτρο έθεσε την ιδέα μιας μεταβατικής κυβέρνησης που θα συγκεντρώνει αξιωματούχους από την κυβέρνηση Μαδούρο και την αντιπολίτευση. Στις 16 Αυγούστου, ο Λούλα αύξησε την πίεση δηλώνοντας δημοσίως ότι η Βενεζουέλα έχει «ένα πολύ δυσάρεστο καθεστώς» με «αυταρχική τάση»^[15]. Ο Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ του Μεξικού έχει υιοθετήσει μια πιο ήπια στάση, χαρακτηριστική της χαλαρής προσέγγισής του στην εξωτερική πολιτική, αλλά ακόμη και αυτός αρνήθηκε να αναγνωρίσει τον εν ενεργεία πρόεδρο.

Το γεγονός ότι ο Λούλα και ο Πέτρο έχουν γίνει όλο και πιο κατηγορηματικοί στις δημόσιες δηλώσεις τους μπορεί να είναι ευπρόσδεκτη είδηση για την αντιπολίτευση, αλλά δεν αποτελεί καλό οιωνό για μια γρήγορη διευθέτηση της πολιτικής κρίσης της Βενεζουέλας. Εάν ο Λούλα και ο Πέτρο είχαν εμπλακεί σε σοβαρές διαπραγματεύσεις με τον Μαδούρο σχετικά με μια στρατηγική εξόδου, το κοινό θα ήταν απίθανο να μάθει πολλά ή και καθόλου μέχρι να επιτευχθεί μια συμφωνία. Προς το παρόν, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι ο Μαδούρο και οι υποστηρικτές του στο κράτος της Βενεζουέλας θα δεχθούν οποιαδήποτε πρόταση για παραίτηση. Είναι απίθανο να δεχθούν μια συμφωνία αμνηστίας με αντάλλαγμα την αποχώρηση από το αξίωμα, γνωρίζοντας ότι τέτοιες συμφωνίες είναι σχεδόν αδύνατο να εφαρμοστούν όταν οι πολιτικές συνθήκες αλλάζουν. Και φαίνεται ότι απολαμβάνουν την πλήρη υποστήριξη των ενόπλων δυνάμεων της Βενεζουέλας, καθώς και της Κίνας και της Ρωσίας. Το καθεστώς φαίνεται ότι είναι σε πλεονεκτική θέση για να ξεπεράσει την κρίση για όσο διαρκεί και στη συνέχεια να επιστρέψει στη δουλειά της διακυβέρνησης της Βενεζουέλας.

Οι πρόσφατες ενέργειες του Μαδούρο διαψεύδουν τους ισχυρισμούς του ότι συνεχίζει την επαναστατική κληρονομιά του Τσάβες. Ο σημερινός πρόεδρος έχει εφαρμόσει όλο και περισσότερο νεοφιλελεύθερες^[16], ακόμη και δεξιές, πολιτικές σε μια προσπάθεια να δώσει ώθηση στην οικονομία της Βενεζουέλας μετά από χρόνια κυρώσεων: εξάλειψη των δασμών σε πολλές εισαγωγές, άρση των ελέγχων των τιμών και των συναλλαγματικών ισοτιμιών και υιοθέτηση της ντε φάκτο δολαριοποίησης. Το καθεστώς του έχει επίσης επιδοθεί σε μαζική καταστολή, η οποία έχει ως στόχο όχι μόνο το κέντρο και τη δεξιά, αλλά και την αριστερά. Όπως και στις διαδηλώσεις της 29ης και 30ής Ιουλίου, είναι οι φτωχοί –ιδιαίτερα οι φτωχοί έγχρωμοι– που έχουν υποστεί το μεγαλύτερο βάρος. Αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους το Κομμουνιστικό Κόμμα της Βενεζουέλας τάχθηκε κατά του Μαδούρο και τώρα απορρίπτει σθεναρά τον ισχυρισμό του για νίκη^[17].

Δημόσια, οι ΗΠΑ έχουν υιοθετήσει μια εκπληκτικά προσεκτική προσέγγιση, δεσμευόμενες να ακολουθήσουν το παράδειγμα της Κολομβίας, της Βραζιλίας και του Μεξικού. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ εξέδωσε ανακοίνωση τις ημέρες μετά τις εκλογές, με την οποία ζητούσε διαφάνεια και πλήρη δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων της ψηφοφορίας. Οι αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου υπήρξαν ασυνεπείς: άλλοτε αναγνωρίζοντας τον Γκονζάλες ως νόμιμο νικητή, άλλοτε αρνούμενοι να λάβουν σαφή θέση. Ο Μπάιντεν σε κάποιο σημείο επανέλαβε τις εκκλήσεις για νέες εκλογές προτού αντιστρέψει τη θέση αυτή. Η τρέχουσα δέσμη κυρώσεων των ΗΠΑ και της ΕΕ έχει ήδη περιορίσει σημαντικά την ικανότητα της Βενεζουέλας να αντλεί κεφάλαια ή να δραστηριοποιείται επιχειρηματικά διεθνώς. Τον Οκτώβριο του 2023, η κυβέρνηση Μπάιντεν ήρε εν μέρει τις κυρώσεις της εποχής Τραμπ στις βιομηχανίες πετρελαίου, φυσικού αερίου και χρυσού στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για τη συμφωνία των Μπαρμπάντος, όπου η κυβέρνηση και η αντιπολίτευση συμφώνησαν σε ένα πλαίσιο για τις επερχόμενες εκλογές. Ωστόσο, ο Μπάιντεν επανέφερε στη συνέχεια τις κυρώσεις για το πετρέλαιο τον Απρίλιο του τρέχοντος έτους, αφού η Ματσάδο αποκλείστηκε από την υποψηφιότητα. Αυτές θα συνεχιστούν στο ορατό μέλλον, αλλά μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει σοβαρή συζήτηση για την εκ νέου επιβολή πιο εξουθενωτικών μέτρων.

Η σημερινή πολιτική των ΗΠΑ απέναντι στον Μαδούρο έχει δύο κύριες αιτίες. Η πρώτη είναι η αποτυχία της στρατηγικής της «μέγιστης πίεσης» που εγκαινίασε ο Τραμπ και συνεχίστηκε τις πρώτες ημέρες της κυβέρνησης Μπάιντεν, η οποία χαρακτηρίζεται από τον παραλυτικό οικονομικό πόλεμο σε συνδυασμό με την πλήρη υποστήριξη των ΗΠΑ στην απόπειρα πραξικοπήματος του Γκουαϊδό. Οι ενέργειες αυτές απέτυχαν να εκτοπίσουν τον Μαδούρο. Αντίθετα, ώθησαν τον στρατό και την άρχουσα τάξη της Βενεζουέλας να συσπειρωθούν για να τον υπερασπιστούν, ενώ προκάλεσαν μαζική μετανάστευση που επηρέασε τις ΗΠΑ και πολλές χώρες της Λατινικής Αμερικής (καμία περισσότερο από την Κολομβία, εξ ου και ο ηγετικός ρόλος της Πέτρο στην κρίση της Βενεζουέλας). Αυτό μας φέρνει στον δεύτερο καθοριστικό παράγοντα. Με τις εκλογές να πλησιάζουν και την υστερία των Ρεπουμπλικανών για τη λεγόμενη «κρίση στα σύνορα» να βρίσκεται σε πυρετό, η Ουάσινγκτον δεν έχει καμία διάθεση να δει εκατοντάδες χιλιάδες περισσότερους Βενεζουελάνους να έρχονται στις ΗΠΑ τους επόμενους μήνες.

Τι θα ακολουθήσει; Οι προτάσεις για νέες εκλογές ή διαμοιρασμό της εξουσίας έχουν πέσει στο κενό και έχουν απορριφθεί τόσο από την κυβέρνηση όσο και από την αντιπολίτευση. «Πάμε σε δεύτερες εκλογές», παρατήρησε δηκτικά η Ματσάδο, «και αν [στον Μαδούρο] δεν αρέσουν τα αποτελέσματα, πάμε σε τρίτες, τέταρτες, πέμπτες μέχρι ο Μαδούρο να πάρει αποτελέσματα που του αρέσουν;». Η προοπτική άρσης των κυρώσεων από τις ΗΠΑ μοιάζει μακρινή, και μπορεί ακόμη και να επιβάλουν νέες, ειδικά αν ο Τραμπ κερδίσει τον Νοέμβριο. Αυτό υποδηλώνει ότι η μέτρια οικονομική ανάκαμψη που γνώρισε η Βενεζουέλα τα τελευταία χρόνια θα ανακοπεί ή θα ανατραπεί. Σε συνδυασμό με τη συνεχιζόμενη κυβερνητική καταστολή, είναι πιθανό να συνεχιστεί η μετανάστευση σε σημαντική κλίμακα. Η Βενεζουέλα είναι απίθανο να επιστρέψει σε οποιαδήποτε επίφαση «κανονικότητας» στο εγγύς μέλλον.

Αυτή η κατάρρευση εξυπηρετεί την περιφερειακή και παγκόσμια Δεξιά, η οποία την επικαλείται ως απόδειξη ότι οι σοσιαλδημοκρατικές πολιτικές είναι ακατάλληλες για τον εικοστό πρώτο αιώνα. Θέλετε να αυξήσετε τον κατώτατο μισθό, να μειώσετε τη φτώχεια και την ανισότητα ή να τονώσετε τη λαϊκή συμμετοχή στη δημοκρατική διαδικασία; Μην το σκέφτεστε καν, για να μην καταλήξετε σαν τη Βενεζουέλα. Αν η Αριστερά θέλει να αντιμετωπίσει αυτή την αφήγηση και να υπερασπιστεί τα πραγματικά κέρδη του τσαβισμού κατά τις δεκαετίες του 2000 και του 2010, πρέπει να εγκαταλείψει τις παρηγορητικές φαντασιώσεις και να κοιτάξει με καθαρή ματιά τον εκφυλισμό της χώρας. Αυτό σημαίνει να αρνηθεί την απολογητική στάση απέναντι στον Μαδούρο. Οι σοσιαλιστές, οποιασδήποτε κατεύθυνσης, δεν πρέπει να παρέχουν κάλυψη σε μια κυβέρνηση που στήνει εκλογές και στη συνέχεια προσκολλάται στην εξουσία τιμωρώντας βάναυσα τους φτωχότερους πολίτες της όταν διαμαρτύρονται.

Μετάφραση: elaliberta.gr

Gabriel Hetland, “Fraud Foretold?”, New Left Review, 21 Αυγούστου 2024, https://newleftreview.org/sidecar/posts/fraud-foretold?pc=1622. Αναδημοσίευση: Gabriel Hetland, “Venezuela: Fraud Foretold?”, Europe Solidaire Sans Frontières, https://www.europe-solidaire.org/spip.php?article71779.

Σημειώσεις

^[1] Luigino Bracci Roa, “Cybersecurity Expert on Fraud Claims and Voting Safeguards in Venezuela’s Presidential Election”, Venezuelanalysis, 5 Αυγούστου 2024, https://venezuelanalysis.com/analysis/cybersecurity-expert-on-fraud-claims-and-voting-safeguards-in-venezuelas-presidential-election/.

^[2] Rebecca Hanson, Verónica Zubillaga, “Massive protests erupt again over disputed Venezuelan elections – but they look different this time”, The Conversation, 31 Ιουλίου 2024, https://theconversation.com/massive-protests-erupt-again-over-disputed-venezuelan-elections-but-they-look-different-this-time-235840. Yoletty Bracho, “Venezuela’s Diverse Lefts Need Internationalist Solidarity”, NACLA Report on the Americas, 19 Αυγούστου 2024, https://nacla.org/venezuela-diverse-lefts-internationalist-solidarity [Στα ελληνικά: Yoletty Bracho, «“Όλοι γνωρίζουν τι συνέβη”. Για μια αριστερή προσέγγιση των εκλογών στη Βενεζουέλα», e la libertà, 10 Αυγούστου 2024, https://www.elaliberta.gr/%CE%B4%CE%B9%CE%B5%CE%B8%CE%BD%CE%AE/%CE%BB%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B1%CE%BC%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%AE/9711-%C2%AB%CF%8C%CE%BB%CE%BF%CE%B9-%CE%B3%CE%BD%CF%89%CF%81%CE%AF%CE%B6%CE%BF%CF%85%CE%BD-%CF%84%CE%B9-%CF%83%CF%85%CE%BD%CE%AD%CE%B2%CE%B7%C2%BB-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CE%BC%CE%B9%CE%B1-%CE%B1%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%AE-%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%83%CE%AD%CE%B3%CE%B3%CE%B9%CF%83%CE%B7-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CE%B5%CE%BA%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CF%8E%CE%BD-%CF%83%CF%84%CE%B7-%CE%B2%CE%B5%CE%BD%CE%B5%CE%B6%CE%BF%CF%85%CE%AD%CE%BB%CE%B1].

^[3] “Resultados – Nacional”, Resultados con VZLA, 5 Αυγούστου 2024, https://resultadosconvzla.com/.

^[4] Sol Amaya, Sebastián Jiménez and Jhasua Razo, “After Venezuela’s contested presidential vote, experts say government results are a ‘statistical improbability’”, CNN, 9 Αυγούστου 2024, https://edition.cnn.com/2024/08/09/americas/venezuela-election-results-experts-improbability-intl-latam/index.html.

^[5] Maryhen Jiménez, «Esto está pasando. Merece cobertura y alcanc...», X, 29 Ιουλίου 2024, https://x.com/MaryhenJimenez/status/1817979876374364590. Yoletty Bracho, ό.π.

^[6] Norberto Paredes, «“El barrio bajó a Caracas”: por qué los sectores populares lideran las protestas que cuestionan el triunfo de Maduro anunciado por el CNE», BBC News World, 30 Ιουλίου 2024, https://www.bbc.com/mundo/articles/c19kxz13wwdo.

^[7] Maryhen Jiménez από Gabriela Suniaga, «La Isabelica, Valencia, en las calles», Χ, 29 Ιουλίου 2024, https://x.com/MaryhenJimenez/status/1817980601833767202.

^[8] Alejandro Velasco, “What’s Next for the Left in Venezuela?”, The Nation, 8 Αυγούστου 2024, https://www.thenation.com/article/world/venezuela-maduro-left/.

^[9] «Represión a los pobres en Venezuela», Observatorio Venezolano de Conflictividad Social, 14 Αυγούστου 2024, https://www.observatoriodeconflictos.org.ve/actualidad/represion-a-los-pobres-en-venezuela.

^[10] Yoletty Bracho, ό.π.

^[11] «Carter Center Statement on Venezuela Election», The Carter Center, 30 Ιουλίου 2024, https://www.cartercenter.org/news/pr/2024/venezuela-073024.html.

^[12] “INTERIM REPORT. UN Panel of Experts – Venezuelan Presidential Elections 28 July 2024”, https://news.un.org/en/sites/news.un.org.en/files/atoms/files/Interim_Report_PoE_Venezuela_090824.pdf.

^[13] «Elecciones Presidenciales de la República Bolivariana de Venezuela - Comunicado Conjunto de Brasil, Colombia y México», Cancilleria.gov.co, 1 Αυγούστου 2024, https://www.cancilleria.gov.co/newsroom/publiques/elecciones-presidenciales-republica-bolivariana-venezuela-comunicado-conjunto. «Segundo comunicado conjunto de Brasil, Colombia y México sobre las elecciones en Venezuela», Gobierno de México, 8 Αυγούστου 2024, https://www.gob.mx/sre/prensa/segundo-comunicado-conjunto-de-brasil-colombia-y-mexico-sobre-las-elecciones-en-venezuela.

^[14] “Brazil, Colombia call for new Venezuela elections as opposition cries foul”, France24, 16 Αυγούστου 2024, https://www.france24.com/en/americas/20240815-brazil-colombia-venezuela-elections-us.

^[15] Tom Phillips, “Lula criticizes Maduro’s ‘authoritarian’ regime amid Venezuela election dispute”, The Guardian, 16 Αυγούστου 2024, https://www.theguardian.com/world/article/2024/aug/16/lula-criticizes-maduro.

^[16] Tony Frangie-Mawad, “Venezuela’s Modest Economic Liberalization Has Created a ‘Hellscape of Inequality’”, Foreign Policy, 19 Ιανουαρίου 2023, https://foreignpolicy.com/2023/01/19/venezuela-economy-liberalization-poverty-growth-inequality-maduro/.

^[17] Partido Comunista de Venezuela, “#ALERT The Political Bureau of the Central Committee of the Communist Party of Ven...”, X, 30 Ιουλίου 2024, https://x.com/PCV_Venezuela/status/1818061221121134973.