Joseph Daher
Τι συμβαίνει στη Ράκκα, στο Ιντλίμπ και στη Συρία
Μπορεί να είχατε δει την φρικτή φωτογραφία της Σαμάρ Ντοφντάα ηλικίας 34 ημερών που οι ακτιβιστές κυκλοφόρησαν πρόσφατα. Η οικογένειά της είναι μια από τις χιλιάδες που βρίσκονται υπό πολιορκία από τις δυνάμεις Άσαντ στην ανατολική Γούτα. Το μωρό ήταν σκελετωμένο και με προφανή αγωνία. Πέθανε την επόμενη μέρα. Παρόλο που η προσοχή του κόσμου αποτραβήχτηκε από τη Συρία, οι άμαχοι εξακολουθούν να υποφέρουν, αλλά παραμένει και η λαϊκή αντίσταση.
Ο πόλεμος συνεχίζεται και η δυστυχία δεν σταματάει στην περιοχή. Οι αεροπορικές δυνάμεις της Ρωσίας και της Συρίας έχουν εντατικοποιήσει τους βομβαρδισμούς τους από τον Σεπτέμβριο για να στηρίξουν τις στρατιωτικές εκστρατείες των στρατευμάτων που είναι υπέρ του καθεστώτος και υποστηρίζονται από τις φιλο-ιρανικές ισλαμικές σιιτικές φονταμενταλιστικές πολιτοφυλακές και τη Χεζμπολάχ σε διάφορες περιοχές: Ντέραα, Ντέιρ εζ-Ζορ, Χάμα, Χομς, Ανατολική Γούτα, Ιντλίμπ. Στην περιοχή Ανατολική Γούτα, περισσότερα από 1.100 παιδιά έχουν υποστεί οξύ υποσιτισμό τους τελευταίους τρεις μήνες, δήλωσε η UNICEF. Αυτή η περιοχή πολιορκείται από τις δυνάμεις του καθεστώτος από το 2013. Τουλάχιστον 397 πολίτες, συμπεριλαμβανομένων 206 παιδιών και 67 γυναικών, έχουν πεθάνει λόγω της πείνας και της έλλειψης φαρμάκων, ιδιαίτερα μεταξύ της έναρξης της πολιορκίας στην Ανατολική Γκούτα τον Οκτώβριο του 2012 και στις 22 Οκτωβρίου, 2017. Ο Φάντελ Αμπντούλ Γάνι, πρόεδρος του Συριακού Δικτύου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, δήλωσε σχετικά με την κατάσταση αυτή:
«Το συριακό καθεστώς όχι μόνο χρησιμοποίησε την πολιορκία ως μέσον πολέμου, αλλά η πολιορκία υπερβαίνει πλέον τις στρατιωτικές ανάγκες και διαστάσεις, καθώς η πολιορκία έχει μετατραπεί σε ζήτημα λιμοκτονίας και περιορισμού των αμάχων. Το κόστος της είναι υψηλότερο από κάθε αναμενόμενο στρατιωτικό στόχο και έχει καταστεί μια μορφή συλλογικής τιμωρίας που στερεί από τους αμάχους βασικές υπηρεσίες και τρόφιμα».1
Στις 24 Οκτωβρίου, η Ρωσία άσκησε βέτο σε σχέδιο απόφασης του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών για παράταση κατά ένα έτος της έρευνας σχετικά με τη χρήση χημικών όπλων στη Συρία. Η Ρωσία απέρριψε την ανανέωση της εντολής των εμπειρογνωμόνων του ΟΗΕ και του Οργανισμού για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων (OPCW) να διερευνήσει τη χρήση χημικών όπλων στη Συρία. Αυτή είναι η ένατη φορά που η Μόσχα χρησιμοποίησε το βέτο για να προστατέψει τον Σύριο σύμμαχό της.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν σταματάνε τις βομβιστικές επιθέσεις στον λεγόμενο «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» και ιδιαίτερα στην εκστρατεία για την κατάκτηση του Ράκκα. Σύμφωνα με το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (SOHR), περισσότεροι από 3.000 πολίτες και στρατιώτες έχασαν τη ζωή τους το Σεπτέμβριο μόνο, τον πιο θανατηφόρο μήνα του έτους. Πολλές βασικές υποδομές καταστράφηκαν επίσης, συμπεριλαμβανομένων των πολλαπλών νοσοκομείων σε περιοχές που βρίσκονται εκτός του ελέγχου του καθεστώτος και του Ισλαμικού Κράτους (IS).
Στη Ράκκα η IS νικήθηκε, αλλά...
Το IS εκδιώχτηκε οριστικά από την πόλη Ράκκα στα μέσα Οκτωβρίου από τις Δημοκρατικές Δυνάμεις της Συρίας (SDF), έναν συνασπισμό μαχητών (Κούρδων, Αραβών, Ασσυρίων) που κυριαρχεί το YPG, η ένοπλη πτέρυγα του PYD, με την υποστήριξη του καθοδηγούμενου από την Αμερική διεθνούς αεροπορικού συνασπισμού ύστερα από τέσσερις μήνες έντονων συγκρούσεων. Η ήττα της τζιχαντιστικής ομάδας στη Ράκκα είναι ασφαλώς καλή είδηση, αλλά το κόστος σε ανθρώπινο επίπεδο, όπως και στη Μοσούλη πριν από λίγους μήνες, είναι τρομερό.
Περισσότερο από το 80% της πόλης καταστράφηκε ή / και κατέστη ακατοίκητο και η βασική υποδομή είναι πλέον σχεδόν ανύπαρκτη. «Η ανθρωπιστική κρίση είναι πιο σοβαρή από ποτέ», δήλωσε η ΜΚΟ Save the Children σε μια ανακοίνωση λίγες μέρες πριν εκδιωχτούν τα στρατεύματα της IS, με σοβαρές ελλείψεις τροφίμων, φαρμάκων, ηλεκτρικής ενέργειας, πόσιμου νερού και σε άλλες βασικές ανάγκες. Δεν υπάρχουν επίσης λειτουργικές ιατρικές εγκαταστάσεις στην πόλη και τα σχολεία έχουν κλείσει εδώ και καιρό.
Σε τέσσερις μήνες, οι μάχες σκότωσαν μεταξύ 1.300 και 1.800 αμάχων2. Περίπου 270.000 έως 320.000 άνθρωποι έχουν εκτοπιστεί από τις μάχες και ζουν σε άθλιες συνθήκες σε υπερπλήρεις καταυλισμούς στα περίχωρα της πόλης. Δεν θα μπορέσουν να επιστρέψουν έως ότου απομακρυνθούν από την πόλη οι νάρκες και τα εκρηκτικά που έχουν διασπαρεί από την IS. Δεκατέσσερις άνθρωποι σκοτώθηκαν σε εκρήξεις ναρκών που παρέμεναν στα ερείπια της Ράκκα μετά την απομάκρυνση της IS από την πόλη.
Με την απώλεια της Ράκκα, η IS ελέγχει τώρα μόνο το 10% της συριακής επικράτειας - σε σύγκριση με το 33% στην αρχή του έτους – απ’ το οποίο πάνω από το μισό στην επαρχία Ντέιρ εζ-Ζορ, κοντά στη Ράκκα. Η IS είναι ο στόχος δύο ξεχωριστών επιθέσεων στο Ντέιρ εζ-Ζορ: μία από τους στρατιώτες του καθεστώτος και τους σύμμαχους του, που υποστηρίζονται από τη Ρωσία, μια άλλη από το SDF που υποστηρίζεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η επαρχία Ντέιρ εζ-Ζορ υπέφερε επίσης εξαιρετικά από αυτές τις επιθέσεις και τους βομβαρδισμούς. Από τις 10 Σεπτεμβρίου, μεταξύ 660 και 880 πολίτες έχουν σκοτωθεί, ενώ περισσότεροι από 200.000 άνθρωποι έχουν εγκαταλείψει την επαρχία.
Ωστόσο, αυτές οι διαδοχικές ήττες δεν εμπόδισαν την IS να πολλαπλασιάσει τις επιχειρήσεις αυτοκτονίας και τις βομβιστικές επιθέσεις με αυτοκίνητα σε διάφορες περιοχές της χώρας. Η τζιχαντιστική ομάδα αύξησε επίσης τον αριθμό των κακοποιήσεων εναντίον των αμάχων στις περιοχές στις οποίες αποσύρονται οι στρατιώτες της, για παράδειγμα, στις 23 Οκτωβρίου, η IS κατηγορήθηκε ότι «εκτέλεσε τουλάχιστον 116 αμάχους» στην πόλη Αλ-Καριάταϊν στην επαρχία Χομς πριν από την εκδίωξή της. Στο Καριάταϊν κατοικούσαν κάποτε περίπου 14.000 Ασσύριοι Μουσουλμάνοι και Χριστιανοί που εξαρτώνταν από τη γεωργία και τις κυβερνητικές θέσεις εργασίας στη Δαμασκό. Όταν η πόλη κατελήφθη για πρώτη φορά από την IS το 2015, χιλιάδες κάτοικοί της έφυγαν για ασφάλεια.
Μετά το τέλος των στρατιωτικών επιχειρήσεων στη Ράκκα, μεγάλα τμήματα του SDF άφησαν τη Ράκκα για άλλες περιοχές, κυρίως για τον Ντέιρ εζ-Ζορ. Το SDF ανακοίνωσε ότι η πόλη και η επαρχία της θα είναι μέρος μιας αποκεντρωμένης και ομοσπονδιακής Συρίας και ότι σκόπευαν να αναθέσουν τη διοίκηση σε ένα πολιτικό συμβούλιο, να δημιουργήσουν μια τοπική αστυνομία και να προστατεύσουν τα σύνορα της επαρχίας από εξωτερικές απειλές.
Το δημοτικό συμβούλιο της Ράκκα αποτελείται από τοπικούς αξιωματούχους και δημιουργήθηκε πριν από έξι μήνες υπό την καθοδήγηση του SDF. Το συμβούλιο έχει διπλή προεδρία, έναν άνδρα και μια γυναίκα όπως τα άλλα συμβούλια του SDF, με επικεφαλής τη Λεϊλά Μουσταφά, μια Κούρδισσα από την παραμεθόρια πόλη Τελ Αμπιάντ, η οποία κατοικείται κυρίως από Άραβες, και τον Άραβα ομόλογό της τον Μαχμούντ αλ-Μπορσάν μέλος του κοινοβουλίου της Συρίας και αρχηγός της φυλής Ουάλντα, ο οποίος έχει επιρροή στη Ράκκα.
Η πραγματική κυρίαρχη πολιτική δύναμη παραμένει, ωστόσο, το PYD, ο συριακός κλάδος του PKK. Τεράστια πορτρέτα του ιδρυτή του ΡΚΚ, Αμπντουλάχ Οτσαλάν, εμφανίστηκαν στην κεντρική πλατεία της Ράκκα, το Να’ίμ, κατά την ανακοίνωση της νίκης του SDF, ενώ οι διοικητές του SDF αφιέρωσαν τη νίκη της Ράκκα στον Οτσαλάν και σε όλες τις γυναίκες.
Είναι απαραίτητο να υπογραμμίσουμε έναν ορισμένο φόβο και δυσπιστία που υπάρχει σήμερα μεταξύ ορισμένων τμημάτων του τοπικού αραβικού πληθυσμού ενάντια στο SDF. Ορισμένοι Σύριοι ακτιβιστές έχουν μιλήσει μάλιστα για μια νέα κατοχή...3
Πολλά πρέπει να γίνουν στη Ράκκα για την ανακατασκευή της πόλης, να βοηθηθούν οι ντόπιοι να ξαναρχίσουν μια αξιοπρεπή ζωή και να ανακτηθεί η εμπιστοσύνη του τοπικού πληθυσμού.
Από την πλευρά του, το καθεστώς δια στόματος του δικτάτορα Μπασάρ αλ-Ασαντ έχει υποσχεθεί να αποκαταστήσει την εξουσία του κράτους σε ολόκληρη την εθνική επικράτεια, συμπεριλαμβανομένης της Ράκκα. Από την πλευρά του, ο Υπουργός Εθνικής Συμφιλίωσης, Αλί Χαϊντάρ, σε απάντηση στην ανακοίνωση του SDF δήλωσε ότι το μέλλον της Ράκκα θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί «μόνο στο πλαίσιο της τελικής πολιτικής δομής του κράτους της Συρίας».
Το Ιντλίμπ, αλλά κυρίως το Αφρίν, στον ορίζοντα της Άγκυρας
Ο τουρκικός στρατός εγκαταστάθηκε στην επαρχία του Ιντλίμπ στη βόρεια Συρία, δημιουργώντας κέντρα επιτήρησης στο πλαίσιο μιας αποστολής για τον έλεγχο του SDF, ενώ αρχικά η αποστολή επιδίωκε επισήμως να απομακρύνει τον Χαϊ’άτ Ταχρίρ α-Σαμ (HTS), μια στρατιωτική συμμαχία στην οποία κυριαρχούν οι τζιχαντιστές της Τζάμπχατ αν-Νούσρα. Ο HTS συμφώνησε πραγματικά να μην παρεμβαίνει στις τουρκικές επιχειρήσεις κατά μήκος των συνόρων και, ως εκ τούτου, έχουν απαλλαγεί προς το παρόν από την Άγκυρα.
Αυτή η τουρκική στρατιωτική ανάπτυξη σε συνεργασία με ένοπλες ομάδες της αντιπολίτευσης της Συρίας εντάσσεται στις αποκαλούμενες συμφωνίες αποκλιμάκωσης που επιτεύχθηκαν με το Ιράν και τη Ρωσία τον Σεπτέμβριο και τον Μάιο. Αυτή η νέα στρατιωτική επέκταση στα σύνορα ήρθε τρεις μήνες μετά από μια άλλη μεταξύ του Αζάζ και της αλ-Μπαμπ. Ο στόχος είναι να απομονωθεί η πόλη Αφρίν που ελέγχεται από το SDF. Η τουρκική φιλοκυβερνητική εφημερίδα Yeni Safak δεν δίστασε να κυκλοφορήσει με πρωτοσέλιδο τίτλο σε μία από τις εκδόσεις της κατά την περίοδο αυτή: «Σήμερα το Ιντλίμπ, αύριο το Αφρίν.» Η τουρκική κυβέρνηση έβαλε επίσης στις περιοχές ένοπλες ομάδες της αντιπολίτευσης που χρηματοδοτεί και υποστηρίζει. Τη στιγμή που γράφεται το άρθρο, οι τουρκικές δυνάμεις συνέχιζαν τις εισβολές τους στα βόρεια εδάφη της χώρας.
Υπενθυμίζουμε ότι η Τουρκία καταλαμβάνει εδάφη στο βόρειο τμήμα της Συρίας, συμπεριλαμβανομένων πόλεων και χωριών όπως το Τζαράμπλους και η αλ-Μπαμπ. Έχει φτιάξει ακόμη και τα δικά της ιδρύματα, που στηρίζονται από τις δικές της ανθρωπιστικές οργανώσεις, εμποδίζοντας άλλους από την ανάληψη δράσης, συμπεριλαμβανομένων και των ντόπιων, και δημιουργεί μια τοπική αστυνομία εκπαιδευμένη στην Τουρκία.
Παρ’ όλ’ αυτά υπάρχουν λαϊκές αντιστάσεις
Αυτός ο χωρίς τέλος πόλεμος εναντίον του συριακού λαού δεν εμπόδισε τις δημοκρατικές δράσεις αντίστασης. Στις 14 Οκτωβρίου πραγματοποιήθηκαν σημαντικές διαδηλώσεις στις επαρχίες Ιντλίμπ, Χομς, Ανατολική Γούτα και σε αρκετές άλλες πόλεις για την «ημέρα οργής» παρά τους βομβαρδισμούς από το καθεστώς και τη Ρωσία και την απειλή των ισλαμικών φονταμενταλιστικών ομάδων που συχνά αντιτίθενται σε αυτές τις κινητοποιήσεις και δεν διστάζουν να καταστείλουν τους ακτιβιστές και άλλους τομείς της κοινωνίας των πολιτών.
Λίγες μέρες πριν, στις 11 Οκτωβρίου, οργανώθηκαν απεργίες από τους καταστηματάρχες και τους εργάτες στην πόλη Ιντλίμπ που ζητούσαν την παραίτηση των υπαλλήλων της αστυνομίας που είναι υπό την ηγεσία του HTS στο Ιντλίμπ και να αφαιρέσουν τις μάσκες και τις κουκούλες με τις οποίες αποκρύπτουν την ταυτότητά τους οι δυνάμεις ασφαλείας του τζιχαντιστικού συνασπισμού. Αυξανόμενες καταγγελίες εναντίον του HTS μπορούν να ακουστούν από τους κατοίκους του Ιντλίμπ όσον αφορά την παραβίαση σχεδόν όλων των πτυχών της πολιτικής ζωής από τον τζιχαντιστικό συνασπισμό. Τους τελευταίους μήνες, τα μέλη του HTS απέδειξαν συνεχώς την πρόθεσή τους να επιβάλουν έλεγχο στις πολιτικές υποθέσεις: παρακολούθησαν μεταφορές χρημάτων, απαγόρευσαν εκπαιδευτικά προγράμματα που δεν έχουν την έγκρισή τους και επιδίωξαν τον έλεγχο των αρτοσκευασμάτων και των διευθύνσεων ύδρευσης και μεταφοράς στην επαρχία. Ο HTS έχει διαπράξει πολυάριθμες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους τελευταίους μήνες μετά τον πλήρη έλεγχο της πόλης και της επαρχίας, συμπεριλαμβανομένων δολοφονιών, αυθαίρετων συλλήψεων και εφόδων σε ανθρωπιστικές οργανώσεις.
Επιπλέον, στην Κεντρική Φυλακή της Χομς, 500 πολιτικοί κρατούμενοι έκαναν απεργία πείνας στα μέσα Οκτωβρίου για να απαιτήσουν διεθνή δράση για την απελευθέρωσή τους, καθώς απειλούνταν από ισχυρή καταστολή από το καθεστώς. Ωστόσο, ο διευθυντής της φυλακής συνέχισε να απειλεί τους κρατούμενους μετά την έκκλησή τους και οι κρατούμενοι ανέφεραν ότι ο διευθυντής φυλακών απειλούσε επίσης να τους κάψει μαζί με τις οικογένειές τους. Πολλές συριακές οργανώσεις4 ζήτησαν από το συριακό καθεστώς να δεχτεί άμεσα τα αιτήματα των απεργών πείνας, να σταματήσει να παραπέμπει τους κρατούμενους σε στρατιωτικά δικαστήρια ή άλλα δικαστήρια, όπως το δικαστήριο για τρομοκρατία, και να σταματήσει όλες τις αυθαίρετες εκτελέσεις. Πρέπει να υποστηρίξουμε τα αιτήματα των απεργών πείνας και επιπλέον να απαιτήσουμε την απελευθέρωση όλων των πολιτικών κρατουμένων.
Οι τοπικές λαϊκές και δημοκρατικές πρωτοβουλίες συνεχίστηκαν επίσης σε διάφορες περιοχές ενάντια στο καθεστώς και στις ισλαμικές φονταμενταλιστικές οργανώσεις.
Η ανθεκτικότητα των υπολοίπων τομέων του λαϊκού δημοκρατικού κινήματος ενάντια στους πολλαπλούς εχθρούς της ελευθερίας και της αξιοπρέπειας είναι αξιοθαύμαστη σε αυτό το κλίμα συνεχούς πολέμου, το τέλος του οποίου παραμένει η απόλυτη προτεραιότητα για να μειωθεί η δυστυχία του αμάχου πληθυσμού.
28/10/2017
Μετάφραση: e la libertà
Joseph Daher, «What’s Happening in Raqqa, Idlib and in Syria», News Peace, 29 Οκτωβρίου 2017, سوريا الحرية للأبد - Syria Freedom Forever, 30 Οκτωβρίου 2017.
Σημειώσεις
1 «Damascus’s Eastern Ghouta Siege is a Form of Collective Punishment», Syrian Network For Human Rights, 24 Οκτωβρίου 2017.
2 Περισσότεροι από 1.000 άμαχοι (1.058) σκοτώθηκαν από τις βομβιστικές επιθέσεις του συνασπισμού υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, 311 άμαχοι από την IS και 191 άμαχοι από το SDF. Οι Τζιχαντιστές έχουν χρησιμοποιήσει πολλούς αμάχους ως ανθρώπινες ασπίδες.
3 Κάποιος μπορεί και πρέπει να έχει μια κριτική στάση εναντίον στο PYD και τις αυταρχικές πρακτικές του (βλ. πολλές θέσεις και άρθρα στο blog μου Syria Freedom Forever για το θέμα), αλλά η σύγκριση με τις πρακτικές της τζιχαντιστικής ομάδας IS και το να μιλάμε για νέα κατοχή στο μοντέλο της IS αγνοεί τις πραγματικές και τεράστιες διαφορές μεταξύ των δύο ομάδων (συμπεριλαμβανομένης της σύγκρισης της διαχείρισης των εδαφών μεταξύ των δύο οργανώσεων) και είναι περισσότερο μια προκλητική προπαγάνδα. Για παράδειγμα, θα πρέπει να καταγγείλουμε το ότι περίπου 26 πολίτες τραυματίστηκαν στις 26 Οκτωβρίου μετά από πυροβολισμό τους από τους μαχητές του SDF, αφού οι κάτοικοι της γειτονιάς Αλ-Μάσλαμπ στη Ράκκα διαδήλωσαν για να ζητήσουν από την SDF να τους επιτρέψει να πάνε πίσω στα σπίτια τους, παρά την έλλειψη ασφάλειας, όπως αναφέρεται στο κείμενο.
4 SNHR, «Serious concerns over the lives of detainees in Homs Central Prison», Syrian Network For Human Rights, 25 Οκτωβρίου 2017 [Βλ. βπίσης: «Μαζική απεργία πείνας από Σύριους κρατούμενους στη φυλακή της Χομς», e la libertà, 26 Οκτωβρίου 2017].
