Joseph Daher

Ευνοιοκρατικός καπιταλισμός και ομοσπονδία στην ανασυγκρότηση της Συρίας

Συνέντευξη στο Salon Syria -صالون سوريا

Katty Alhayek: Πρόσφατα, δημοσιεύσατε ένα άρθρο με τίτλο «Militias and crony capitalism to hamper Syria reconstruction»¹, πώς ορίζετε τον «ευνοιοκρατικό καπιταλισμό» στο πλαίσιο αυτό και ποιες προκλήσεις θέτει σε μελλοντικές προσπάθειες ανασυγκρότησης στη Συρία;

Ο Joseph Daher: Ο ευνοιοκρατικός καπιταλισμός² μπορεί να οριστεί γενικά όπως όταν οι ιδιοκτήτες μεγάλων επιχειρήσεων χρησιμοποιούν τους δεσμούς τους με το κράτος και την κυβέρνηση για να αποκτήσουν ένα αποφασιστικό πλεονέκτημα έναντι των ανταγωνιστών τους.

Στην περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής, ο ευνοιοκρατικός καπιταλισμός ενισχύθηκε από την κληρονομική φύση του κράτους στο οποίο τα κέντρα δύναμης (πολιτικά, στρατιωτικά και οικονομικά) μέσα σε ένα καθεστώς συγκεντρώνονται σε μία οικογένεια και την κλίκα της, στη Συρία στην οικογένεια του Ασαντ.

Στο κληρονομικό καθεστώς της Συρίας, είχαμε την ανάπτυξη μιας μορφής ευνοιοκρατικού καπιταλισμού κατά τις τελευταίες δεκαετίες, όπου κυριαρχούσαν εισοδηματίες που αναζητούσαν συμμαχίες με πολιτικούς διαμεσολαβητές (με επικεφαλής την οικογένεια της μητέρας του Άσαντ) και την αστική τάξη που υποστηρίζει το καθεστώς. Με άλλα λόγια, οι κύκλοι κοντά στην κυρίαρχη οικογένεια εκμεταλλεύονται την επικράτησή τους για να συγκεντρώσουν σημαντικές περιουσίες. Στους κύριους τομείς της οικονομίας στη Συρία, πριν από την εξέγερση, κυριαρχούσαν επιχειρηματίες με άμεσες διασυνδέσεις με το καθεστώς. Αυτός ο τύπος ευνοιοκρατικού ή μαφιόζικου καπιταλισμού, στον οποίο οι οικονομικές ευκαιρίες εξαρτώνταν από την αφοσίωση στο καθεστώς, απομάκρυναν και περιθωριοποιούσαν ορισμένα στοιχεία της αστικής τάξης που δεν συνδέονταν με το καθεστώς και επομένως δεν αποτελούσαν ισχυρό στοιχείο στήριξης του καθεστώτος. Δεν ήταν δυνατή καμία συμφωνία ή μεγάλο ρίσκο, χωρίς ευνοούμενους καπιταλιστές συνδεδεμένους με το καθεστώς.

Ο Ράμι Μαχλούφ, ο ξαδέλφος του Μπασάρ αλ-Ασαντ, αντιπροσώπευε τη μαφιόζικου τύπου διαδικασία ιδιωτικοποίησης που καθοδηγούσε το καθεστώς. Η οικονομική αυτοκρατορία του ήταν τεράστια, συμπεριλαμβανομένων των τηλεπικοινωνιών, του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, καθώς και των κατασκευών, των τραπεζών, των αεροπορικών εταιρειών, του λιανικού εμπορίου κλπ. Ο Μαχλούφ ήταν επίσης ο κύριος μέτοχος της Cham Holding Company, της δεύτερης μεγαλύτερης εταιρείας κατόχου μετοχών στη χώρα, ενώ κατέχει πάνω από 300 άδειες ως αντιπρόσωπος μεγάλων διεθνών εταιρειών. Η προσωπική περιουσία του Ράμι Μαχλούφ υπολογίστηκε σε περίπου 6 δισεκατομμύρια δολάρια. Στις αρχές του 2011, το βρετανικό περιοδικό World Finance εκθείασε στην πραγματικότητα την οξυδερκή ηγεσία του Μαχλούφ και την εξαιρετική του συμβολή στη συριακή οικονομία, αποκαλώντας τον σύμβολο της θετικής αλλαγής στην εργασία στη χώρα. Σύμφωνα με διάφορες πηγές, ελέγχει άμεσα ή έμμεσα σχεδόν το 60% της συριακής οικονομίας, χάρη σε ένα πολύπλοκο δίκτυο εκμεταλλεύσεων.

Οι ευνοούμενοι καπιταλιστές αποτελούν την καρδιά του συνασπισμού του καθεστώτος και των κυριότερων υποστηρικτών του. Στην αρχή της εξέγερσης, οι ευνοούμενοι καπιταλιστές άρχισαν να κινητοποιούν ανθρώπους για να διαδηλώσουν υπέρ του καθεστώτος και τα ιδιωτικά μέσα που τους ανήκαν, προσπάθησαν από τις πρώτες μέρες της εξέγερσης να υπονομεύσουν το μήνυμα των διαδηλωτών δυσφημίζοντας το κίνημα διαμαρτυρίας και προωθώντας την προπαγάνδα του καθεστώτος. Επιπλέον, διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη των πολιτοφυλακών υπέρ του καθεστώτος, χρηματοδοτώντας τες για να αντισταθμίσουν την έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού στο στρατό του καθεστώτος.

Η «επιχείρηση» της ανασυγκρότησης δεν είναι διαφορετική από αυτή των άλλων τομέων της οικονομίας: Οι κύριες συμβάσεις θα ωφελήσουν τους επιχειρηματίες που συνδέονται με το καθεστώς και θα ανταμείψουν τους ξένους συμμάχους για τη συνδρομή τους με ένα μερίδιο της αγοράς. Υπάρχουν ήδη πρώτα παραδείγματα αυτού του γεγονότος και σε άλλους τομείς της οικονομίας.

Η διαδικασία ανασυγκρότησης θα βοηθήσει το καθεστώς και τους ευνοούμενους καπιταλιστές να εδραιώσουν την πολιτική και οικονομική τους δύναμη, ενώ παράλληλα θα ανταμείψουν τους ξένους συμμάχους για την υποστήριξή τους, παρέχοντάς τους ένα σημαντικό μερίδιο αγοράς. Ως εκ τούτου, η ανασυγκρότηση θα εδραιώσει και θα ενισχύσει ακόμη και την κληρονομική φύση του κράτους.

Το διάταγμα 66, που τέθηκε σε εφαρμογή το Σεπτέμβριο του 2012, επιτρέπει για παράδειγμα στην κυβέρνηση να «αναπλάσσει περιοχές ανεπίσημων κατοικιών και άτυπων οικισμών». Η πολιτική αυτή θα επιτρέψει τη μεταφορά περιουσιακών στοιχείων σε ιδιωτικές εταιρείες και ευνοούμενους του καθεστώτος χωρίς να πληρώσουν φόρους. Θα παράσχει επίσης το νομικό και οικονομικό πλαίσιο για την ανασυγκρότηση επιτρέποντας την καταστροφή και την απαλλοτρίωση μεγάλων τμημάτων της χώρας και την εκδίωξη πολλών ανθρώπων. Επιπλέον, όταν υπήρξαν έργα απαλλοτρίωσης στη Συρία, η αποζημίωση ήταν εξαιρετικά χαμηλή. Πρόκειται για μια πολύ σαφή έξωση των χαμηλότερων στρωμάτων. Πρόκειται για μεταφορά δημόσιων περιουσιακών στοιχείων, αφορολόγητων, σε ιδιωτικές επιχειρήσεις και θα αποτελέσει μεγάλη ώθηση για τους ευνοούμενους του καθεστώτος. Δεύτερον, η διαδικασία ανασυγκρότησης θα βοηθήσει επίσης την καταστολή της διαφωνίας σε ορισμένες περιοχές. Η κυβέρνηση μπορεί να αξιοποιήσει αυτό το διάταγμα για να χρησιμοποιήσει την ανασυγκρότηση ως μέτρο τιμωρίας εναντίον εκείνου του τμήματος του πληθυσμού που είναι γνωστό για την αντίθεσή του στο καθεστώς. Αυτή είναι η περίπτωση των δύο μεγάλων άτυπων συνοικιών της Δαμασκού (η πρώτη στην περιοχή Μεζζέχ και η άλλη σε μια μεγάλη περιοχή που εκτείνεται από το Κάνταμ ως τη Ντάραγια) και τη γειτονιά Μπάμπα Άμρο στη Χομς, οι οποίες ανοικοδομούνται ενώ η πλειοψηφία του πληθυσμού τους βρίσκεται έξω από τη Συρία ή σε άλλες περιοχές της χώρας. Και στις δύο περιπτώσεις, το πιο πιθανό σενάριο είναι η αντικατάσταση αυτών των εχθρικών εξαθλιωμένων σουνιτών εκλογικών περιφερειών από μεσαίες και πλούσιες ανώτερες τάξεις, από διάφορα θρησκευτικά περιβάλλοντα, μεταξύ των οποίων και Σουνίτες, λιγότερο πρόθυμοι να αντιταχθούν στην κυβέρνηση.

Γενικότερα, οι συνεχείς πολιτικές του καθεστώτος στον κοινωνικοοικονομικό και πολιτικό τομέα θα ενισχύσουν πιθανώς τις κοινωνικές και περιφερειακές ανισότητες σε ολόκληρη τη χώρα, εμβαθύνοντας τα αναπτυξιακά προβλήματα που ήταν ήδη παρόντα πριν από την έναρξη της εξέγερσης το 2011. Θα μπορούσαμε να προσθέσουμε ότι η έλλειψη ανεξάρτητων συνδικαλιστικών οργανώσεων και δημοκρατικών δικαιωμάτων των εργαζομένων για να υπερασπιστούν τους ευατούς τους πιθανώς θα οδηγήσουν σε πολλές περιπτώσεις εκμετάλλευσης, αυθαιρεσίας και έλλειψης καλών συνθηκών στους χώρους εργασίας των εργαζομένων κατά τη διαδικασία ανασυγκρότησης. Η αυξανόμενη εξάρτηση των ευνοούμενων ιδιωτών καπιταλιστών και των ξένων παραγόντων στη διαδικασία αυτή θα ενισχύσει αυτά τα προβλήματα.

Ως εκ τούτου, η απουσία δημοκρατίας και κοινωνικής δικαιοσύνης, που ήταν στη ρίζα της εξέγερσης, εξακολουθεί να είναι πολύ παρούσα και ακόμη βαθύτερη

Δυστυχώς, όπως ανέφερα στο άρθρο μου, η απουσία μιας δομημένης και ανεξάρτητης δημοκρατικής, ανοιχτής σε όλους και κοινωνικής πολιτικής αντιπολίτευσης στη Συρία, η οποία να απευθύνεται στις λαϊκές τάξεις και σε κοινωνικούς παράγοντες, όπως οι ανεξάρτητες συνδικαλιστικές οργανώσεις, θα αποτρέψει ή θα δυσκολέψει τους μετασχηματισμούς διαφόρων αγώνων σε συνδεδεμένες και οργανωμένες πολιτικές μάχες που να αμφισβητούν το καθεστώς σε εθνική κλίμακα.

Katty Alhayek: Στο άρθρο σας, αναφέρετε ότι οποιαδήποτε προσπάθεια ανασυγκρότησης στη Συρία απαιτεί τεράστια ξένη χρηματοδότηση. Αναφέρατε ότι το ιρανικό, το ρωσικό και το κινεζικό κεφάλαιο μπορεί να μην είναι αρκετά. Πώς βλέπετε το μέλλον των ξένων επενδύσεων στα έργα ανασυγκρότησης της Συρίας και θεωρείτε ότι τα δυτικά κράτη και οι μοναρχίες του Κόλπου θα εμπλακούν περισσότερο στις περιφερειακές και διεθνείς πολιτικές αλλαγές;

Ο Joseph Daher: Τα κράτη που θα επωφεληθούν είναι σίγουρα οι χώρες που είναι σύμμαχοι του καθεστώτος Άσαντ, ιδίως το Ιράν, η Ρωσία και η Κίνα. Η Ινδία και η Βραζιλία μπορούν επίσης να επωφεληθούν από την προσπάθεια ανασυγκρότησης. Οι αξιωματούχοι του Άσαντ και της Συρίας έχουν επανειλημμένα δηλώσει ότι θα ανταμείβονται εταιρείες από συμμαχικές χώρες, ενώ οι ευρωπαϊκές και αμερικανικές εταιρείες θα χρειαστεί πρώτα να ζητήσουν από τις κυβερνήσεις τους να ζητήσουν συγνώμη για τη στήριξη της αντιπολίτευσης προτού επωφεληθούν. Η Δαμασκός υιοθέτησε παρόμοια θέση για τη Σαουδική Αραβία, το Κατάρ και την Τουρκία για την τρέχουσα περίοδο. Ο Ασσάντ στην ομιλία του τον Αύγουστο του 2017 έφθασε στο σημείο να δηλώσει ότι το καθεστώς δεν θα «αφήσει τους εχθρούς, τους αντιπάλους και τους τρομοκράτες, με οποιοδήποτε μέσο, να πετύχουν μέσα από την πολιτική αυτό που δεν κατάφεραν να πετύχουν στο πεδίο της μάχης και μέσω της τρομοκρατίας».

Από την άλλη πλευρά, η ομάδα η αποκαλούμενη «Φίλοι της Συρίας», οι δυτικές χώρες, η Τουρκία και οι μοναρχίες του Κόλπου (σε μια παράλληλη εκδήλωση στη Νέα Υόρκη τον Σεπτέμβριο κατά τη διάρκεια της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ), δήλωσαν ότι «η στήριξη της ανάκαμψης και της ανασυγκρότησης στη Συρία εξαρτάται από μια αξιόπιστη πολιτική διαδικασία που οδηγεί σε μια πραγματική πολιτική μετάβαση που θα μπορεί να υποστηριχθεί από την πλειοψηφία του συριακού λαού».

Η Ευρωπαϊκή Ένωση είχε ανακοινώσει μια παρόμοια θέση τον Απρίλιο του 2017 υποστηρίζοντας ότι θα είναι έτοιμη να βοηθήσει στην ανασυγκρότηση της Συρίας μόνο όταν μια ολοκληρωμένη συνολική και πραγματική πολιτική μετάβαση, η οποία θα αποτελέσει αντικείμενο διαπραγμάτευσης από τα συριακά τμήματα της σύγκρουσης με βάση το ψήφισμα 2254 του Συμβουλίου Ασφαλείας ΟΗΕ (2015) και το ανακοινωθέν της Γενεύης του 2012, είναι σταθερά εξέλιξη. Επομένως, είναι δύσκολο να παρατηρηθεί ή να αναμένεται στο εγγύς μέλλον η υψηλή συμμετοχή των κρατών αυτών στη διαδικασία ανασυγκρότησης, εκτός από τη χρηματοδότηση μάλλον μικρής κλίμακας τοπικών προγραμμάτων σε περιοχές εκτός του ελέγχου του καθεστώτος και χωρίς τη συμμετοχή ή συγκατάθεση του καθεστώτος. Αυτό συμβαίνει ήδη στην περίπτωση της Τουρκίας σε ορισμένες περιοχές που ελέγχονται από τις ένοπλες δυνάμεις και τους εντολοδόχους της, για παράδειγμα στο Τζαράμπλους και την αλ-Μπαμπ, καθώς και για ορισμένα δυτικά θεσμικά όργανα και κράτη που παρέχουν επίσης κάποια οικονομική βοήθεια, συμπεριλαμβανομένης της στήριξης της τοπικής διακυβέρνησης και της αποκατάστασης βασικών υπηρεσιών, σε περιφέρειες υπό την κυριαρχία του PYD ή κάποιων περιοχών που κατέχει η αντιπολίτευση. Ωστόσο, τα έργα αυτά είναι απομονωμένα και περιορισμένα και δεν μπορούν να αντικαταστήσουν μια ευρεία διαδικασία ανασυγκρότησης.

Ωστόσο, οι αλλαγές στη διεθνή και περιφερειακή πολιτική σκηνή μπορούν να συμβούν γρήγορα, όπως παρατηρήσαμε πολλές φορές, έτσι ώστε οι πόρτες να μην είναι ποτέ τελείως κλειστές. Για παράδειγμα, πρόσφατα, ο υπουργός Υποθέσεων του Περσικού Κόλπου της Σαουδικής Αραβίας, Τάμερ α-Σάμπχαν, επισκέφθηκε τη Ράκκα στις 19 Σεπτεμβρίου μετά τη κατάληψη της πόλης από τις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (μια αραβική, κουρδική και ασσυριακή στρατιωτική συμμαχία στην οποία κυριαρχεί το YPG) με την υποστήριξη του διεθνούς συνασπισμού με επικεφαλής τις ΗΠΑ, για να συναντηθεί με το συμβούλιο πολιτών που δημιουργήθηκε έξι μήνες πριν υπό την ηγεσία των SDF και απαρτίζεται από τοπικούς αξιωματούχους και συζήτησε για την ανασυγκρότηση της πόλης. Ωστόσο, δεν καθορίστηκαν συγκεκριμένα σχέδια.

Katty Alhayek: Πέρυσι, γράψατε ένα άρθρο μιλώντας για τον φεντεραλισμό ως εναλλακτική πολιτική επιλογή στη Συρία³. Ποιος ήταν ο στόχος αυτού του άρθρου; Πώς βλέπετε τον φεντεραλισμό ως μελλοντική λύση για τη Συρία υπό το πρίσμα των πρόσφατων πολιτικών εξελίξεων;

Ο Joseph Daher: Το άρθρο είχε ως στόχο να προωθήσει την ιδέα του φεντεραλισμού (ή της αποκέντρωσης) σε ένα προοδευτικό και κοσμικό πλαίσιο, προκειμένου να αντιμετωπιστεί ένας ορισμένος αριθμός προβλημάτων στη Συρία, μεταξύ των οποίων το κουρδικό ζήτημα, οι κοινωνικές και περιφερειακές ανισότητες, η αυτοοργάνωση από κάτω.

Το καθεστώς του Άσαντ και η συστημική αντιπολίτευση, που εκπροσωπείται από το Ετιλάφ, αντιτίθενται σε μια ομοσπονδιακή εναλλακτική επιλογή, προτιμώντας ένα μάλλον αυταρχικό συγκεντρωτικό κράτος.

Το κύριο όργανο της αντιπολίτευσης σήμερα στις διαπραγματεύσεις (και συνδεδεμένο κυρίως με το Ετιλάφ), η Επιτροπή Υψηλών Διαπραγματεύσεων (HNC) για τις «Δυνάμεις της Συριακής Επανάστασης και της Αντιπολίτευσης», απέτυχε να παράσχει οποιοδήποτε δημοκρατικό και χωρίς αποκλεισμούς μήνυμα, το ακριβώς αντίθετο. Το φθινόπωρο του 2016, το όραμά του στα πλαίσια ενός Εκτελεστικού Πλαισίου για την πολιτική λύση στη Συρία απέχει πολύ από το να προσφέρει μια ολοκληρωμένη και πλουραλιστική ιθαγένεια ή συριακή, όπως μπορούμε να δούμε στο πρώτο του άρθρο:

«Η Συρία αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του αραβικού κόσμου και η αραβική γλώσσα είναι η επίσημη γλώσσα του κράτους. Ο αραβικός ισλαμικός πολιτισμός αποτελεί μια γόνιμη πηγή πνευματικής παραγωγής και κοινωνικών σχέσεων μεταξύ όλων των Σύριων με διαφορετικές εθνοτικές καταβολές και θρησκευτικές πεποιθήσεις, καθώς η πλειονότητα των Συρίων είναι Άραβες και οπαδοί του Ισλάμ και το ανεκτικό του μήνυμα είναι σαφώς μετριοπαθές».

Αυτό βέβαια αποκλείει όλες τις εθνοτικές και θρησκευτικές μειονότητες στη χώρα, εκτός από όλους όσοι δεν ταυτίζονται με αυτές τις ταυτότητες. Να μην ξεχνάμε το γεγονός ότι το Ετιλάφ υποστήριξε και υποστηρίζει την τουρκική παρέμβαση στη Συρία ενάντια στους Κούρδους γενικά και όχι μόνο ενάντια στο PYD.

Το Ετιλάφ και πολλές από τις προσωπικότητες που συνδέονται με αυτό έχουν επίσης προωθήσει έναν θρησκευτικό, ρατσιστικό (ιδιαίτερα κατά των Κούρδων) και αυταρχικό λόγο και συμπεριφορές. Το ίδιο, όσον αφορά τις γυναίκες, το Ετιλάφ έχει παραμελήσει εντελώς τη μεγάλη συμμετοχή τους στην εξέγερση, παρέχοντάς τους μόνο «διακοσμητικές θέσεις» χωρίς ουσιαστικό ρόλο στη διαδικασία λήψης αποφάσεων.

Η υποστήριξη σε ένα ομοσπονδιακό κράτος είναι σήμερα ένα βασικό ζήτημα για την προσπάθεια να αμφισβητηθεί η διαίρεση μεταξύ των Αράβων και των Κούρδων και να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη μεταξύ αυτών των τμημάτων. Η απαίτηση για ένα ομοσπονδιακό σύστημα στη Συρία είναι απαίτηση σχεδόν της πλειοψηφίας των κουρδικών κομμάτων στη χώρα, παρά τις πολιτικές τους διαφορές και αντιπαλότητες. Μέχρι σήμερα, η πλειοψηφία της συριακής αντιπολίτευσης, ακόμη και ορισμένα δημοκρατικά και αριστερά τμήματα, απορρίπτει τα αιτήματα της μαζικής πλειοψηφίας του κουρδικού λαού στη Συρία ή τα υποβαθμίζει σε ζήτημα απλής ιθαγένειας.

Αυτό είναι πολύ προβληματικό και, δυστυχώς, δεν είναι καινούργιο. Πρέπει να θυμόμαστε ότι οι Κούρδοι στη Συρία υπέστησαν δεκαετίες πολιτική, κοινωνική και πολιτιστική καταστολή και πολιτικές αραβοποίησης στις βόρειες περιοχές της Συρίας που επέβαλε το καθεστώς Άσαντ και άλλα καταπιεστικά μέτρα μετά την ανεξαρτησία της χώρας. Για να μην αναφέρουμε τη σιωπή ενός μεγάλου μέρους της αντιπολίτευσης κατά τη διάρκεια της κουρδικής εξέγερσης στη Συρία το 2004, κατηγορώντας παράλληλα ορισμένους Κούρδους ότι υπηρετούν ξένα σχέδια για να αποδυναμώσουν τη Συρία.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πρέπει να υποστηρίξουμε το δικαίωμα αυτοδιάθεσης του κουρδικού λαού στη Συρία και αλλού, που δεν σημαίνει απαραίτητα τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου κράτους, αλλά να αποφασίζουν το δικό τους μέλλον. Ταυτόχρονα, η υποστήριξη της αυτοδιάθεσης του κουρδικού λαού δεν σημαίνει ότι δεν γίνεται κριτική στην πολιτική της ηγεσίας του PYD ή οποιουδήποτε άλλου κουρδικού πολιτικού κόμματος. Εγώ προσωπικά έκανα κριτική για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τις ένοπλες δυνάμεις του PYD στη Συρία εναντίον αμάχων ή τις κατασταλτικές πολιτικές εναντίον άλλων Κούρδων ακτιβιστών. Έκανα το ίδιο και όσον αφορά την αυταρχική και διεφθαρμένη διακυβέρνηση του Μπαρζανί στο Κουρδιστάν στο βόρειο Ιράκ.

Όπως και όταν λέμε ότι υποστηρίζουμε την αυτοδιάθεση του Παλαιστινιακού Λαού, δεν υποστηρίζουμε τη Φατάχ ή τη Χαμάς. Και σε αυτό το θέμα, με λίγα λόγια, πάντα θεωρούσα την απελευθέρωση και τη χειραφέτηση των Παλαιστινίων ως μέρος του αγώνα μας. Οι τύχες μας συνδέονται.

Όπως ανέφερα στο άρθρο για τον φεντεραλισμό, η απάλειψη του κουρδικού ζητήματος από τις συζητήσεις, επειδή υποτίθεται ότι επιτρέπει περισσότερη ενότητα εντός της αντιπολίτευσης και λιγότερα προβλήματα, έχει αποδειχθεί και εξακολουθεί να είναι η συνταγή για τη διαίρεση και την έλλειψη εμπιστοσύνης μεταξύ των διαφόρων συνιστωστών του συριακού λαού.

Το πρόσφατο κουρδικό δημοψήφισμα στο Βόρειο Ιράκ απέδειξε για άλλη μια φορά την αποτυχία των μοντέλων των καπιταλιστικών, σοβινιστικών και συγκεντρωτικών εθνικών κρατών της περιοχής τα οποία σε διαρκή βάση έχουν καταπιέσει, εξαλείψει και/ή αρνηθεί την πολυφωνία των κοινωνιών τους επιβεβαιώνοντας την υπεροχή και την κυριαρχία ενός έθνους, μιας εθνοτικής ομάδας πάνω σε άλλες, μιας θρησκευτικής ομάδας πάνω σε άλλες ή και τα δύο ταυτόχρονα.

Επομένως, η επανάληψη των ίδιων λαθών του παρελθόντος ή του σήμερα ότι ο φεντεραλισμός (ή η αποκέντρωση) αποτελεί διαίρεση, είναι η συνταγή για την ήττα.

Στο άρθρο μου για τον φεντεραλισμό, πρόβαλα επίσης ένα ομοσπονδιακό σύστημα προκειμένου να προσφερθούν περισσότερα εργαλεία και εξουσία στον τοπικό πληθυσμό για να διαχειρίζεται τις υποθέσεις του, αφενός, και να προσπαθεί να διορθώσει τις περιφερειακές κοινωνικές αδικίες, αφετέρου. Για παράδειγμα, η περιοχή Τζαζίρα παρήγαγε τα δύο τρίτα των δημητριακών της χώρας (και το 70% του σιταριού) και τα τρία τέταρτα των υδρογονανθράκων, αλλά είχε το υψηλότερο ποσοστό αναλφαβητισμού και φτώχειας. Μια τέτοια επιλογή θα ενίσχυε επίσης τη συμμετοχή του τοπικού πληθυσμού στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων.

Ωστόσο, η εφαρμογή ενός ομοσπονδιακού κράτους δεν αποτελεί εγγύηση για την επίτευξη ενός δημοκρατικού συστήματος χωρίς αποκλεισμούς. Πράγματι, πρέπει επίσης να αγωνιστούμε για ένα κοσμικό πολιτικό πλαίσιο που θα ενθαρρύνει τη μετέπειτα συμμετοχή των λαϊκών και εργατικών τάξεων και στο οποίο θα διασφαλίζονται τα δημοκρατικά και κοινωνικά δικαιώματα όλων των Συρίων χωρίς φυλετικές, εθνοτικές και θρησκευτικές διακρίσεις. Αυτό σημαίνει κυρίως την εγγύηση των λαϊκών και εργατικών δικαιωμάτων να οργανώνονται πολιτικά στους χώρους εργασίας τους (για παράδειγμα, μέσω ανεξάρτητων συνδικαλιστικών οργανώσεων και αγροτικών συνδικάτων), στην κοινωνία και στις γειτονιές, για να υπερασπιστούν τα συμφέροντά τους.

Ως εκ τούτου, θα υποστηρίζω ότι ένα ομοσπονδιακό σχέδιο για τη Συρία αποτελεί ένα βήμα μπροστά και απαραίτητη προϋπόθεση για την οικοδόμηση μιας νέας, προοδευτικής, κοσμικής και δημοκρατικής Συρίας, αλλά φυσικά από μόνο του δεν αρκεί.

Katty Alhayek: Τι άλλες εργασίες εργάζεστε τώρα, όσον αφορά τη Συρία;

Ο Joseph Daher: Τελειώνω το δεύτερο Διδακτορικό μου, αλλά αυτή τη φορά πάνω στην Ιστορία, με τίτλο «Επανάσταση και Αντεπανάσταση στη Συρία, προέλευση και εξέλιξη». Είναι μια ολιστική και υλιστική ανάλυση των ριζών και των εξελίξεων της επαναστατικής διαδικασίας της Συρίας και των διαφόρων προκλήσεων και των αντεπαναστατικών παραγόντων που είχε να αντιμετωπίσει. Ελπίζω λοιπόν να δημοσιεύσω το διδακτορικό μου σε βιβλίο. Είναι ένα σημαντικό εγχείρημα όχι μόνο από μια ακαδημαϊκή προοπτική, αλλά και για πολιτικούς λόγους, για να διατηρήσω συζητήσεις και αντιπαραθέσεις μεταξύ των προοδευτικών και των δημοκρατών στη Συρία και να προσπαθήσω να μάθω από τα διδάγματα της επαναστατικής διαδικασίας και τα λάθη που διαπράχθηκαν. Στη δεκαετία του εβδομήντα και τη δεκαετία του ογδόντα, στη Συρία παρατηρήθηκε ισχυρή λαϊκή και δημοκρατική αντίσταση με σημαντικές απεργίες και διαδηλώσεις σε όλη τη χώρα με μαζική υποστήριξη, δυστυχώς αυτή η μνήμη δεν διατηρήθηκε και δεν ήταν γνωστή στη νέα γενιά διαδηλωτών στη χώρα το 2011, ανάμεσα στους αριστερούς και τους δημοκράτες. Η επαναστατική διαδικασία της Συρίας που ξέσπασε το 2011 είναι αντίθετα μια από τις πιο τεκμηριωμένες. Αυτή η μνήμη θα παραμείνει και δεν θα είναι εκεί μόνο για να βλέπει το παρελθόν, αλλά κατανοώντας αυτό το παρελθόν να οικοδομήσει την μελλοντική αντίσταση. Οι πολιτικές εμπειρίες που έχουν συσσωρευτεί από την αρχή της εξέγερσης δεν θα εξαφανιστούν.

Έχω επίσης άλλα έργα που σχετίζονται με τη Συρία, συμπεριλαμβανομένου του ζητήματος της ιθαγένειας ή του αγώνα κατά του θρησκευτικού διαχωρισμού.

Και πάλι, γενικότερα προσπαθώ μέσω αυτών των εργασιών και σχεδίων να βοηθήσω ως μέρος της προσπάθειάς μου να συμμετάσχω στον αγώνα για μια δημοκρατική, κοσμική, ομοσπονδιακή και κοινωνική Συρία χωρίς διακρίσεις και για την αλληλεγγύη στους αγώνες άλλων λαών.

Μετάφραση: e la libertà

Joseph Daher, «Crony Capitalism and Federalism in Syria’s Reconstruction», صالون سوريا - Salon Syria, 21 Νοεμβρίου 2017 και αναδημοσίευση: سوريا الحرية للأبد - Syria Freedom Forever, 24 Νοεμβρίου 2017.

Σημειώσεις