Διαδήλωση στην πόλη Ραμάλα, στη Δυτική Όχθη, στις 18 Οκτωβρίου 2023 [Zain Jaafar/AFP]
Robert Narai
Η Παλαιστινιακή Αρχή είναι συνένοχη στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη
Ο αγώνας κατά του ισραηλινού απαρτχάιντ στη Δυτική Όχθη συναντά το μεγαλύτερο εμπόδιο στους ανθρώπους που ισχυρίζονται ότι είναι οι νόμιμοι εκπρόσωποί του: την Παλαιστινιακή Αρχή (ΠΑ). Μέσα από τη λεγόμενη ειρηνευτική διαδικασία που δημιούργησε την ΠΑ –τις συμφωνίες του Όσλο που υπέγραψαν ο ηγέτης της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης Γιάσερ Αραφάτ και ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Γιτζάκ Ράμπιν μεταξύ 1993 και 1995– ο εθνικός στόχος της οικοδόμησης ενός ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους στα κατεχόμενα εδάφη μετατράπηκε σε ένα νέο μέσο παλαιστινιακής καταπίεσης.
Στο πλαίσιο των Συμφωνιών, ο Αραφάτ και η PLO συμφώνησαν να αναγνωρίσουν το Ισραήλ, να εγγυηθούν την ασφάλειά του και να παραιτηθούν από τον ένοπλο αγώνα για την απελευθέρωση των Παλαιστινίων, με τον οποίο η PLO είχε ταυτιστεί για μεγάλο χρονικό διάστημα. Σε αντάλλαγμα, θα παραχωρούνταν στην PLO ένα διαιρεμένο παλαιστινιακό μίνι-κράτος δίπλα στο Ισραήλ: η λεγόμενη λύση των δύο κρατών.
Οι επικριτές έσπευσαν να επισημάνουν ότι η Παλαιστινιακή Αρχή δεν ήταν ούτε Παλαιστινιακή ούτε αρχή: Το Ισραήλ είχε τον έλεγχο της ασφάλειας, των συνόρων, του εμπορίου και πλήθος άλλων λειτουργιών που συνήθως ασκούνται από ένα κράτος, ενώ μεγάλο μέρος των εσόδων του νέου φορέα εξαρτιόταν από διεθνείς δωρητές στη Δύση και σε ολόκληρο τον αραβικό κόσμο.
Η Παλαιστινιακή Αρχή διατηρεί τον πλήρη πολιτικό έλεγχο και τον έλεγχο ασφαλείας σε μόλις 18% της Δυτικής Όχθης (ένα τμήμα της περιοχής που ονομάζεται Περιοχή Α)∙ το Ισραήλ διατηρεί τον έλεγχο ασφαλείας στο 22% (Περιοχή Β), στο οποίο η Παλαιστινιακή Αρχή διαχειρίζεται την εκπαίδευση, την υγεία και την οικονομία. Το εξήντα τοις εκατό της Δυτικής Όχθης (περιοχή C) παραμένει υπό ισραηλινό έλεγχο.
Ο Αραφάτ και η PLO δικαιολόγησαν τη δημιουργία της ΠΑ ως ένα προσωρινό διοικητικό όργανο μέχρι να δημιουργηθεί ένα ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος. Στην πραγματικότητα, η ΠΑ παρείχε έναν πιο αποτελεσματικό τρόπο στο Ισραήλ για να επιτύχει τον στρατηγικό του στόχο του ελέγχου των κατεχόμενων παλαιστινιακών εδαφών.
Η Παλαιστινιακή Αρχή διατηρεί, χάρη στη διεθνή βοήθεια των ΗΠΑ και της ΕΕ, μία από τις μεγαλύτερες αναλογικά αστυνομικές δυνάμεις στον κόσμο για την καταστολή των Παλαιστινίων για λογαριασμό του Ισραήλ. (Η ΠΑ λαμβάνει περίπου 400 εκατομμύρια δολάρια ετησίως μόνο από τις ΗΠΑ, μεγάλο μέρος των οποίων πηγαίνει για την υποστήριξη του προσωπικού ασφαλείας της, που αριθμεί 83.000 άτομα). Μέσω αυτού του αστυνομικού κράτους, η ΠΑ έχει πραγματοποιήσει τη συστηματική επιτήρηση, φυλάκιση, βασανιστήρια και στοχευμένες δολοφονίες κάθε δύναμης που θεωρείται απειλή για την ισραηλινή ασφάλεια.
«Έπρεπε να σκοτώσουμε Παλαιστίνιους για να καθιερώσουμε μία αρχή, ένα όπλο και το κράτος δικαίου», δήλωσε ο επικεφαλής διαπραγματευτής της ΠΑ, Σάεμπ Έρεκατ, στον αναπληρωτή απεσταλμένο των ΗΠΑ για τη Μέση Ανατολή, Ντέιβιντ Χέιλ, το 2009. «Συνεχίζουμε να εκπληρώνουμε τις υποχρεώσεις μας. Έχουμε επενδύσει χρόνο και προσπάθεια και έχουμε σκοτώσει δικούς μας ανθρώπους για να διατηρήσουμε την τάξη και το κράτος δικαίου».
Η ΠΑ διευκόλυνε τη δημιουργία ενός στενού στρώματος Παλαιστίνιων καπιταλιστών που έχουν πλουτίσει στις χώρες του Κόλπου και σε ολόκληρο τον αραβικό κόσμο. Μέσω της μονοπώλησης κρατικών συμβάσεων για αγαθά όπως τσιμέντο, χάλυβας, βενζίνη, αλεύρι και τσιγάρα, καθώς και αποκλειστικών αδειών εισαγωγής και τελωνειακών απαλλαγών, αποκλειστικών δικαιωμάτων διανομής αγαθών στη Δυτική Όχθη και διανομής κρατικής γης κάτω από την αξία της, αυτή η παλαιστινιακή καπιταλιστική τάξη υπήρξε ο κύριος δικαιούχος της κρατικά παρεχόμενης «βοήθειας» που χρηματοδοτείται από ξένους δωρητές.
Υπό τον διάδοχο του Αραφάτ, τον πολυεκατομμυριούχο και χειροκροτημένο τσιράκι του αμερικανικού ιμπεριαλισμού Μαχμούντ Αμπάς, η ΠΑ συνεργάστηκε με το Ισραήλ και τη Δύση για να συντρίψει τον κύριο αντίπαλό της, τη Χαμάς. Αυτό περιελάμβανε ένα εν μέρει επιτυχημένο πραξικόπημα, υποστηριζόμενο από το Ισραήλ, τις ΗΠΑ και την ΕΕ, για την ανατροπή των εκλογικών αποτελεσμάτων του 2006, όταν η Χαμάς κέρδισε απροσδόκητα τον έλεγχο των περισσότερων αστικών συμβουλίων και μια σημαντική πλειοψηφία στο Παλαιστινιακό Νομοθετικό Συμβούλιο. Ο Αμπάς κατέλαβε την εξουσία στη Δυτική Όχθη, αλλά η Χαμάς ανέκτησε τον έλεγχο της λωρίδας της Γάζας με τη βία. Ο Αμπάς, του οποίου η θητεία έληξε το 2009, έχει έκτοτε διαλύσει όλα τα εκλεγμένα όργανα και κυβερνά πλέον με διατάγματα.
Η ηγεσία της Φατάχ της ΠΑ έχει επίσης συνεργαστεί με το Ισραήλ στη συλλογική τιμωρία των Παλαιστινίων στη Λωρίδα της Γάζας. Τα «Palestine Papers» –μια συλλογή απόρρητων εγγράφων σχετικά με την «ειρηνευτική διαδικασία» που διέρρευσε στο Al Jazeera και δημοσιεύθηκε το 2011– αποκαλύπτουν ότι οι αξιωματούχοι της ΠΑ είχαν ενημερωθεί εκ των προτέρων για την ισραηλινή εισβολή στη Γάζα το 2008-9, η οποία σκότωσε περισσότερους από 1.400 Παλαιστίνιους.
Αξιωματούχοι της Παλαιστινιακής Αρχής κάλεσαν αρκετές φορές τους Ισραηλινούς να σκληρύνουν τον έλεγχό τους στη λωρίδα, υποβάλλοντας περισσότερους από 2 εκατομμύρια Παλαιστίνιους στην πείνα και τη δυστυχία. Σε απάντηση των αποκαλύψεων, ένας εκπρόσωπος της Χαμάς παρατήρησε τότε: «Οι άνδρες της Φατάχ που δημιούργησαν την Παλαιστινιακή Αρχή δεν αντιπροσωπεύουν τίποτα άλλο παρά μια προδοσία των συμφερόντων του παλαιστινιακού λαού».
Αλλά η υπογραφή του Όσλο και η ίδρυση της ΠΑ δεν ήταν απλώς μια περίπτωση «ξεπουλήματος» της Φατάχ και της PLO. Εξέφραζαν τους περιορισμούς της πολιτικής τους στρατηγικής για την απελευθέρωση της Παλαιστίνης.
Ενώ η PLO (που ιδρύθηκε από τον Αιγύπτιο ηγέτη Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ τη δεκαετία του 1960 σε μια προσπάθεια να περιορίσει και να ελέγξει την παλαιστινιακή πολιτική δραστηριότητα υπό τη σημαία της ενοποίησης του αραβικού κόσμου) και η Φατάχ (που έγινε η κυρίαρχη παράταξη στην PLO μετά την ήττα του Νάσερ στον αραβοϊσραηλινό πόλεμο του 1967) αρχικά υπερασπίζονταν την απελευθέρωση ολόκληρης της ιστορικής Παλαιστίνης, η πολιτική τους ήταν πάντα της ταξικής συνεργασίας και υποκαθιστούσε τον ένοπλο αγώνα με τη μαζική κινητοποίηση. Η Φατάχ και η PLO έβλεπαν τις αραβικές άρχουσες τάξεις και όχι τις εργατικές τάξεις ως τις δυνάμεις που θα μπορούσαν να επιστρατευτούν στον αγώνα για την απελευθέρωση της Παλαιστίνης.
Η PLO διεξήγαγε επιχειρήσεις εντός των αραβικών χωρών, των οποίων οι άρχουσες τάξεις ήταν καχύποπτες και συχνά εχθρικές απέναντι στο επαναστατικό δυναμικό του παλαιστινιακού αγώνα - ιδίως στην επίδραση που θα μπορούσε να έχει στις δικές τους εργατικές τάξεις. Αυτό σήμαινε την υιοθέτηση μιας στρατηγικής που υποστήριζε ότι η απελευθέρωση της Παλαιστίνης δεν απαιτούσε αλλαγές στις οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές δομές του αραβικού κόσμου, και τον περιορισμό των αιτημάτων σε αυτά που οι αραβικές άρχουσες τάξεις θεωρούσαν αποδεκτά. Αλλά τα αντιδραστικά πετρελαιοπαραγωγά κράτη του Κόλπου, από τα οποία η PLO λάμβανε χρηματοδότηση, μαζί με την Ιορδανία, όπου η PLO είχε την έδρα της μέχρι το 1970, αποτελούσαν εξίσου μέρος της περιφερειακής τάξης που υποστηριζόταν από τη Δύση, όπως και οι ομόλογοί τους στο Ισραήλ.
Καθ’ όλη τη δεκαετία του 1970 και του 1980, το Ισραήλ εκμεταλλεύτηκε αυτή την πολιτική της «μη ανάμειξης» στις εσωτερικές υποθέσεις των αραβικών κρατών και προκάλεσε μια σειρά από καταστροφικές ήττες στην PLO. Το αποτέλεσμα ήταν η εγκατάλειψη από τη Φατάχ και την PLO του στόχου της απελευθέρωσης ολόκληρης της Παλαιστίνης και ο περιορισμός των αιτημάτων της σε ένα παλαιστινιακό μίνι-κράτος στα κατεχόμενα εδάφη.
Σήμερα, ένα τείχος ασφαλείας και ένα σύστημα οδικών δικτύων, σημείων ελέγχου και μια πληθώρα άλλων εμποδίων που περιορίζουν τις μετακινήσεις των Παλαιστινίων έχουν μετατρέψει τις πόλεις και τα χωριά της Δυτικής Όχθης σε ένα αρχιπέλαγος μη επικοινωνούντων Μπαντουστάν.
Αυτό συνδυάστηκε με την εντατικοποίηση της βίας των εποίκων και των στρατιωτικών επιδρομών υπό την ακροδεξιά κυβέρνηση Νετανιάχου. Σύμφωνα με τα στοιχεία των Ηνωμένων Εθνών, 218 Παλαιστίνιοι στην περιοχή C έχουν εκτοπιστεί βίαια ως αποτέλεσμα κατεδαφίσεων των σπιτιών τους από τις αρχές του τρέχοντος έτους, ενώ άλλα 200 σπίτια τους κατεδαφίστηκαν στην Ανατολική Ιερουσαλήμ. Αυτό συνέβη παράλληλα με την αύξηση της βίας που διαπράττει ο ισραηλινός στρατός-34 νέοι Παλαιστίνιοι δολοφονήθηκαν στη Δυτική Όχθη τους πρώτους μήνες του 2023, σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Ο πόλεμος του Ισραήλ στη Γάζα επιταχύνει αυτές τις διαδικασίες: περισσότεροι από 100 Παλαιστίνιοι έχουν σκοτωθεί, κυρίως σε συγκρούσεις με τον ισραηλινό στρατό, από την έναρξη του πολέμου. Σε αυτές περιλαμβάνονται και αρκετές επιδρομές, όπως αυτή που έλαβε χώρα στον προσφυγικό καταυλισμό Νουρ Σαμς και είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο 13 Παλαιστινίων, μεταξύ των οποίων πέντε παιδιά κάτω των 15 ετών. Περισσότεροι από 1.500 Παλαιστίνιοι έχουν συλληφθεί από τις ισραηλινές δυνάμεις ασφαλείας στη Δυτική Όχθη από τις 7 Οκτωβρίου.
Τα τελευταία χρόνια, η ΠΑ αντιμετώπισε επίσης την αντίσταση των εργαζομένων του δημόσιου τομέα, ιδίως των εκπαιδευτικών, για μισθούς. Κατά τη διάρκεια της προηγούμενης σχολικής χρονιάς, οι εκπαιδευτικοί πρωτοστάτησαν σε απεργία 57 ημερών, η οποία έληξε με μια συμφωνία που υπέγραψε ο πρωθυπουργός της ΠΑ Μοχάμμαντ Στάιγια, στην οποία συμφώνησε να αυξήσει τους μισθούς των εκπαιδευτικών κατά 15% και να συστήσει μια ανεξάρτητη και δημοκρατική επιτροπή εκπαιδευτικών. (Κανένα από τα δύο δεν έχει ακόμη υλοποιηθεί.) Οι διαμαρτυρίες των Παλαιστινίων εκπαιδευτικών του δημόσιου τομέα από το 2016 έχουν περιγραφεί ως το σημαντικότερο κοινωνικό κίνημα της Παλαιστίνης εδώ και δεκαετίες. Επί του παρόντος, περίπου 54.000 Παλαιστίνιοι εκπαιδευτικοί εργάζονται στον τομέα της δημόσιας εκπαίδευσης.
Οι απεργίες αυτές έχουν διεξαχθεί με φόντο μια σοβαρή οικονομική κρίση που προκλήθηκε εν μέρει από τα τιμωρητικά μέτρα του Ισραήλ κατά της Παλαιστινιακής Αρχής. Το κυριότερο από αυτά είναι ένας νόμος που ψηφίστηκε το 2018 για την παρακράτηση μισού δισεκατομμυρίου σέκελ (περίπου 140 εκατομμύρια δολάρια) κάθε χρόνο από τους φόρους που το Ισραήλ εισπράττει και μεταβιβάζει στην ΠΑ σύμφωνα με τις συμφωνίες του Όσλο, λόγω της οικονομικής υποστήριξης της ΠΑ προς τις οικογένειες των κρατουμένων στις ισραηλινές φυλακές. Νωρίτερα φέτος, η ακροδεξιά κυβέρνηση Νετανιάχου αποδυνάμωσε ακόμη περισσότερο την αρχή, όταν αποφάσισε να αφαιρεί επιπλέον 50 εκατομμύρια σέκελ (περισσότερα από 14 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ) κάθε μήνα από τα φορολογικά έσοδα που συλλέγει για λογαριασμό των Παλαιστινίων, μεταξύ άλλων τιμωρητικών μέτρων.
Ο πόλεμος του Ισραήλ στη Γάζα έχει επίσης εντείνει την κρίση νομιμότητας που αντιμετωπίζει η Παλαιστινιακή Αρχή. Μετά τον ισραηλινό βομβαρδισμό του νοσοκομείου Αλ-Άχλι στη Γάζα, ξέσπασαν διαδηλώσεις σε όλες τις πόλεις της ελεγχόμενης από τη ΠΑ Δυτικής Όχθης, συμπεριλαμβανομένων της Ναμπλούς, της Τούμπας και της Τζενίν, μιας βόρειας πόλης που βρέθηκε στο επίκεντρο εκτεταμένων ισραηλινών στρατιωτικών επιχειρήσεων νωρίτερα φέτος. Στη Ραμάλα (το διοικητικό κέντρο της ΠΑ) πλήθη πέταξαν πέτρες σε αυτοκίνητα της αστυνομίας κοντά στην πλατεία Μανάρα και φώναζαν το σύνθημα της Αραβικής Άνοιξης: «Ο λαός θέλει την πτώση του καθεστώτος!»
Η απάντηση της ΠΑ ήταν να κινητοποιήσει τις ένοπλες δυνάμεις που έχει στη διάθεσή της, εκτοξεύοντας δακρυγόνα, χειροβομβίδες κρότου λάμψης, σφαίρες από καουτσούκ και πραγματικά πυρά κατά των διαδηλωτών. Στην Τζενίν, μια 12χρονη Παλαιστίνια μαθήτρια σκοτώθηκε όταν οι δυνάμεις ασφαλείας της ΠΑ χρησιμοποίησαν πραγματικά πυρά για να καταστείλουν τις διαδηλώσεις.
Οποιαδήποτε σοβαρή αμφισβήτηση του ισραηλινού απαρτχάιντ στη Δυτική Όχθη θα απαιτήσει να αντισταθούμε και τελικά να ανατρέψουμε την Παλαιστινιακή Αρχή. Και αυτό θα σημαίνει ρήξη με την πολιτική ταξικής συνεργασίας της PLO και της Φατάχ που οδήγησε τον παλαιστινιακό αγώνα σε αυτή την καταστροφή.
Μετάφραση: elaliberta.gr
Robert Narai, “Palestinian Authority complicit in the occupied West Bank”, Red Flag, 2 Νοεμβρίου 2023, https://redflag.org.au/article/palestinian-authority-complicit-occupied-west-bank.
