Από την πλατεία Καράμα στη Σουίντα, το επίκεντρο της πρόσφατης συριακής εξέγερσης, ένας διαδηλωτής επιδεικνύει το τέρας διπλής όψης Άσαντ-Νετανιάχου.

Michael Karadjis

Η αλληλεγγύη της Συριακής επανάστασης προς την Παλαιστίνη: Καμπιστικές και αντι-καμπιστικές αφηγήσεις σχετικά με την Παλαιστίνη, τη Συρία και την Ουκρανία

Η σημερινή επιχείρηση γενοκτονίας του Ισραήλ εναντίον του παλαιστινιακού πληθυσμού της Γάζας (και ενδεχομένως της Δυτικής Όχθης, αν μπορέσει να τα καταφέρει) θυμίζει τις φρικαλεότητες του δεκαετούς πολέμου εξόντωσης^[1] της γειτονικής δικτατορίας του Άσαντ εναντίον του επαναστατημένου συριακού λαού, όπου περίπου 470.000 άνθρωποι είχαν ήδη σκοτωθεί μέχρι τον Ιανουάριο του 2016^[2] (αριθμός που δεν υπολογίζει τις δολοφονίες των τελευταίων 7 ετών!), τη φρικτή εισβολή του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία, τους τερατώδεις βομβαρδισμούς της Σαουδικής Αραβίας στην Υεμένη και μια σειρά από παρόμοιες συγκρούσεις.

Μπορεί κάποιος να έχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον ή σχέση με τη μία ή την άλλη από τις παραπάνω περιπτώσεις ή την άποψη ότι η μία μπορεί να έχει μεγαλύτερη παγκόσμια σημασία από την άλλη, αλλά τίποτα από αυτά δεν πρέπει να αμβλύνει την ευθύνη μας να καταδικάσουμε όλους αυτούς τους πολέμους που είναι γεμάτοι με μαζικά εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και να πάρουμε αποφασιστικά το μέρος των πληθυσμών που κάνουν ό,τι μπορούν για να αντισταθούν σε αυτούς τους καταπιεστές.

Ένα τυπικό «τοπίο» της Γάζας σήμερα (ή κατά τη διάρκεια οποιασδήποτε από τις άλλες μισή ντουζίνα περίπου τερατώδεις επιχειρήσεις «κουρέματος του γκαζόν» του Ισραήλ στη Γάζα τα τελευταία 20 χρόνια) μοιάζει πανομοιότυπο με ένα τυπικό συριακό «τοπίο» στη Χομς, το Χαλέπι, τα προάστια της Δαμασκού και αλλού σε πόλεις και κωμοπόλεις σε όλη τη χώρα που βομβαρδίστηκαν μέχρι να μετατραπούν σε σεληνιακό τοπίο από το καθεστώς Άσαντ. Όπως γράφει ο Νταανίς Φαρουκί στο al-Jazeera, το Ισραήλ χρησιμοποιεί στη Γάζα την ίδια τακτική που χρησιμοποίησε ο Αλ-Άσαντ στη Συρία, και μάλιστα το ίδιο «αντιτρομοκρατικό» προπαγανδιστικό οπλοστάσιο^[3].

Ακολουθούν μερικά παραδείγματα. Ποια είναι η Γάζα και ποια η Συρία;

Παρά την κοινή ανθρώπινη υπόσταση των θυμάτων και την κοινή κακία των εξολοθρευτών, το γεγονός ότι δύο από τους προαναφερθέντες πολέμους εξόντωσης υποστηρίζονται ή υποστηρίχθηκαν από τις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ οι άλλοι δύο υποστηρίζονται/υποστηρίχθηκαν από τη Ρωσία (ή διεξήχθησαν από τη Ρωσία) έχει συχνά οδηγήσει στο φαινόμενο του «καμπισμού».

Ο «καμπισμός» βλέπει τον κόσμο χωρισμένο σε «στρατόπεδα» καπιταλιστικών και ιμπεριαλιστικών δυνάμεων και επιλέγει ποιο «στρατόπεδο» θεωρεί προτιμότερο. Με τον τρόπο αυτό, οι «καμπιστές» στρέφουν όλα τους τα πυρά στην καταπίεση και τα εγκλήματα που πραγματοποιούνται από την πλευρά που καταδικάζουν, και συμμετέχουν ενεργά σε μια άθλια απολογητική για την πλευρά που υποστηρίζουν. Ο διεθνισμός, αντίθετα, παίρνει πάντα αποφασιστικά το μέρος των καταπιεσμένων, όποτε βρίσκονται σε σύγκρουση με τους καταπιεστές τους, ανεξάρτητα από το σε ποιο «στρατόπεδο» υποτίθεται ότι ανήκουν. Ο καμπισμός δεν είναι μόνο ηθικά και πολιτικά χρεοκοπημένος, αλλά, όπως θα εξηγηθεί παρακάτω, βασίζεται επίσης σε έναν μύθο – επειδή αυτά τα υποτιθέμενα «στρατόπεδα» δεν υπάρχουν στην πραγματικότητα, αντίθετα, ο παγκόσμιος καπιταλισμός είναι ένα στρατόπεδο με μυριάδες αλληλοεπικαλυπτόμενες και αντιφατικές αντιπαλότητες που καθιστούν τον καμπισμό χωρίς νόημα ακόμη και με τους δικούς του όρους.

Ένα είδος «καμπιστή» είναι ο λεγόμενος «αντιιμπεριαλιστής» καμπιστής. Έχουν αποφασίσει ότι ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός είναι ο μοναδικός ή ο χειρότερος ιμπεριαλισμός, και ως εκ τούτου, ενώ καταδικάζουν δικαίως τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διαπράττουν οι ΗΠΑ ή οι σύμμαχοί τους (ή αυτά που θεωρούνται σύμμαχοί τους) –τη μακροχρόνια γενοκτονική εκστρατεία του Ισραήλ για την εξάλειψη του παλαιστινιακού λαού, τους βομβαρδισμούς της Σαουδικής Αραβίας στην Υεμένη, την εισβολή των ΗΠΑ στο Ιράκ και τους προηγούμενους πολέμους και τις εισβολές των ΗΠΑ σε όλο τον κόσμο, την υποστήριξη των ΗΠΑ σε αιμοσταγείς χούντες κ.ο.κ.– τείνουν να έχουν τις εντελώς αντίθετες απόψεις όταν άλλες ιμπεριαλιστικές χώρες (π.χ. η Ρωσία) ή κράτη που θεωρούνται, δικαίως ή αδίκως (συνήθως αδίκως), «αντιιμπεριαλιστικά», όπως για παράδειγμα η Σερβία του Μιλόσεβιτς τη δεκαετία του 1990 ή η Συρία του Άσαντ τη δεκαετία του 2010, χάνουν την εύνοια των ΗΠΑ και γίνονται αυτοί φορείς των γενοκτόνων εγκλημάτων τους.

Αν και όλες οι καμπάνιες κατά του πολέμου και της καταπίεσης είναι αναγκαστικά καμπάνιες ενιαίου μετώπου –δηλαδή καμπάνιες όπου διαδηλώνουμε μαζί με ανθρώπους με τους οποίους μπορεί να διαφωνούμε σε άλλα θέματα– είναι προφανώς δυσάρεστο να διαδηλώνεις καταδικάζοντας τα εγκλήματα του Ισραήλ κατά της ανθρωπότητας και στη συνέχεια να διαπιστώνεις ότι συμμετέχουν και εκείνοι που γνωρίζεις ότι έχουν περάσει την τελευταία δεκαετία υποστηρίζοντας ή αρνούμενοι τα παρόμοια εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας του καθεστώτος Άσαντ. Ακόμη και αν δεν νομίζετε ότι είναι κάτι σημαντικό, σκεφτείτε πώς αισθάνεται ένας Σύριος πρόσφυγας που συμμετέχει στην πορεία παρακολουθώντας αυτό το θέαμα.

Πολλά από τα ονόματα των διακεκριμένων απατεώνων είναι γνωστά, ωστόσο οι περισσότεροι που διαδηλώνουν για την Παλαιστίνη δεν θα γνωρίζουν τίποτα για το ιστορικό τους, ενώ μοιράζονται τα γραπτά τους ή τα ηχητικά τους αποσπάσματα για το θέμα αυτό: παραδείγματα περιλαμβάνουν τον Βρετανό τσαρλατάνο Τζορτζ Γκάλογουεϊ, τον Μαξ Μπλούμενταλ και τη συλλογικότητα «Grayzone», τον Ρότζερ Γουότερς, την Κέιτλιν Τζόνστοουν και αμέτρητους άλλους. Όσον αφορά τους δύο τελευταίους, κανείς δεν πρέπει να περιμένει συνεπή ανάλυση από έναν ροκ σταρ ή κάποιον του οποίου το κύριο «υπόβαθρο» φαίνεται να είναι η αστρολογία, αλλά κάποιοι όπως ο Μπλούμενταλ έχουν κάνει πολύ σοβαρή δουλειά στο θέμα της Παλαιστίνης (και μάλιστα ο Μπλούμενταλ ήταν προηγουμένως στο στρατόπεδο των αντι-Ασαντ για τη Συρία μέχρι το περίφημο δείπνο στη Μόσχα που παραβρέθηκε μαζί με τον πρώτο σύμβουλο Εθνικής Ασφάλειας του Τραμπ, τον Μάικλ Φλιν).

Το αντίθετο στρατόπεδο είναι το φιλελεύθερο στρατόπεδο, και εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με τους φανερά δεξιούς φιλελεύθερους που είναι μέρος της δυτικής ιμπεριαλιστικής άρχουσας τάξης, αλλά μάλλον με τους αριστερούς και προοδευτικούς φιλελεύθερους. Δικαιολογημένα ανησυχούν πολύ για τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας όταν πραγματοποιούνται από έναν Πούτιν, έναν Μιλόσεβιτς, έναν Άσαντ, αλλά κωφεύουν όταν τα εγκλήματα πραγματοποιούνται από τα δυτικά ιμπεριαλιστικά κράτη και τους συμμάχους τους. Αυτό έχει διογκωθεί τώρα με τον φρικιαστικά γενοκτονικό πόλεμο του Ισραήλ εναντίον του παλαιστινιακού λαού στη Γάζα – κάποιοι προοδευτικά σκεπτόμενοι άνθρωποι που εργάζονταν για να παρέχουν μια αριστερή κατανόηση της υποστήριξης της αντίστασης της Ουκρανίας στην τρομακτική εισβολή της Ρωσίας είτε πήραν κριτικά το μέρος του Ισραήλ είτε, πιο συνηθισμένα, υιοθέτησαν μια άποψη του τύπου «πανούκλα και στα δύο σπίτια σας». Και η πλειοψηφία της ουκρανικής κοινωνίας, αρχής γενομένης από τον πρόεδρο Ζελένσκι, έχει ταχθεί αποφασιστικά στο πλευρό του Ισραήλ.

Ωστόσο, αυτό το φαινόμενο ισχύει πολύ λιγότερο για την επανάσταση κατά του Άσαντ στη Συρία και τους αριστερούς υποστηρικτές της, οι οποίοι συνήθως εξισώνουν τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας του Άσαντ και του Ισραήλ. Στο επόμενο μέρος αυτού του κειμένου, θα προσφερθεί κάποια ανάλυση σχετικά με την έντονη αντίθεση μεταξύ της συριακής και της ουκρανικής περίπτωσης, καθώς και η τρίτη, κάπως διαφορετική και πάλι, περίπτωση της εξέγερσης του Ιράν με επικεφαλής γυναίκες κατά του δολοφονικού καθεστώτος των μουλάδων σε αυτή τη χώρα.

Αλλά πρώτα θα ξεκινήσουμε με την πιο θετική περίπτωση αλληλεγγύης μεταξύ των καταπιεσμένων, αντί για τον παραλογισμό και την προδοσία και των δύο πτερύγων του καμπισμού: την αλληλεγγύη με την Παλαιστίνη που εκφράζεται σε όλη την επαναστατική Συρία στις περιοχές που ελέγχονται από την αντιπολίτευση και μεταξύ των διαδηλωτών κατά του Άσαντ στις περιοχές που ελέγχονται από το καθεστώς.

Η συριακή επανάσταση σε αλληλεγγύη στην Παλαιστίνη!

«Μπασάρ και Νετανιάχου, οι χασάπηδες της εποχής μας» γράφει το πανό σε αυτή τη διαδήλωση στη Σουέιντα, είναι ένα από τα κοινά θέματα των διαδηλώσεων στην επαναστατική Συρία για την υποστήριξη του λαού της Γάζας. «Ο Νετανιάχου βομβαρδίζει νοσοκομεία και παιδιά, Ακολουθώντας τη σχολή του Μπασάρ» – ένα άλλο σύνθημα που αναρτήθηκε στη Σουέιντα, όπως φαίνεται παρακάτω:

Περισσότερες διαδηλώσεις εμφανίζονται σε αυτό το βίντεο στην πλατεία Καράμα στη Σουέιντα σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τη Γάζα.

Η σημασία της Σουέιντα είναι ότι αποτέλεσε το επίκεντρο του νέου ξεσηκωμού της συριακής επανάστασης τους τελευταίους μήνες, η οποία έχει εξαπλωθεί σε όλη τη χώρα. Συγκεκριμένα, στη Σουέιντα ζει η θρησκευτική μειονότητα των Δρούζων, διαψεύδοντας την προπαγάνδα του καθεστώτος Άσαντ ότι είναι ο προστάτης των «μειονοτήτων» από τη «σουνιτική ισλαμική τρομοκρατία», όπως προσπαθεί το καθεστώς να χαρακτηρίσει την αντιπολίτευση.

Η αλληλεγγύη στη Σουέιντα προς τη Γάζα δεν εμπόδισε το λαό να συνεχίσει την εξέγερσή του κατά του καθεστώτος, όπως βλέπουμε στην παρακάτω εικόνα και σε αυτό το βίντεο.

Εν τω μεταξύ, στη γειτονική επαρχία Ντάραα, βασικό κέντρο της επανάστασης του 2011 μέχρι την ανακατάληψη από τον Άσαντ (με την υποστήριξη της συμμαχίας Νετανιάχου-Τραμπ-Πούτιν) το 2018, η οποία έχει επίσης ξεσηκωθεί σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τη Σουέιντα, βλέπουμε επίσης την αλληλεγγύη προς τη Γάζα, όπως και σε αυτές τις διαδηλώσεις των Παλαιστινίων στον καταυλισμό της Ντάραα:

Οι διαδηλώσεις υπέρ της Γάζας έχουν εξαπλωθεί σε όλη την επαναστατική Συρία. Για παράδειγμα, εδώ στο Ιντλίμπ, στο βορειοδυτικό τμήμα που ελέγχεται από την αντιπολίτευση, διαδηλώνουν διαμαρτυρόμενοι για τον ισραηλινό βομβαρδισμό νοσοκομείου στη Γάζα, υψώνοντας παλαιστινιακές σημαίες, όπως φαίνεται σε αυτό το βίντεο∙ και σε αυτή τη διαδήλωση αλληλεγγύης προς τη Γάζα από γιατρούς του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου του Ίντλιμπ, το οποίο βομβαρδίστηκε από τον Άσαντ μερικές εβδομάδες νωρίτερα∙ ή όπως αυτές οι διαδηλώσεις αλληλεγγύης προς τη Γάζα στο Ίντλιμπ:

Και εδώ· και σε αυτό το βίντεο εδώ, μετά τη σφαγή του Ισραήλ στο νοσοκομείο· ή δείτε αυτή την τεράστια οθόνη τηλεόρασης στην καρδιά της πόλης Ίντλιμπ για την υποστήριξη της Γάζας.

Και μετά είναι οι διαδηλώσεις αλληλεγγύης προς τη Γάζα σε όλο το ελεγχόμενο από τους αντάρτες βορειοδυτικό τμήμα, σε πόλεις σε όλες τις επαρχίες Ίντλιμπ και Χαλέπι, όπως στην πόλη Άτμεχ στην αγροτική επαρχία του Ίντλιμπ, με σημαίες της συριακής επανάστασης και της Παλαιστίνης, καίγοντας ισραηλινές σημαίες:

Και στην πόλη Νταρκούς στο Ίντλιμπ:

Διαδήλωση στην πόλη Αρίχα στο Ίντλιμπ:

Οργισμένη διαδήλωση στην Ατάρεμπ στη δυτική επαρχία του Χαλεπιού, στην καρδιά της επανάστασης στο βορρά, καταδικάζοντας την τρομοκρατική επίθεση του Ισραήλ στο νοσοκομείο.

Και σε ένα άλλο εμβληματικό επαναστατικό κέντρο, την πόλη Μάρεα στη βόρεια επαρχία του Χαλεπιού:

Και στην Αζάζ στο βόρειο Χαλέπι:

Και σε αυτό το βίντεο από την αλ-Μπαμπ στο βόρειο Χαλέπι, βίντεο:

Και άλλο ένα βίντεο από την αλ-Μπαμπ.

Και αλληλεγγύη προς τη Γάζα και στα ανατολικά της χώρας, στη Ράκα, την πρώτη πόλη που κατέλαβαν πλήρως οι Σύριοι αντάρτες το 2013 (πριν την καταλάβει το ISIS/Ντά’ες και αργότερα οι SDF υπό την ηγεσία των ΗΠΑ και των Κούρδων συντρίψουν το ISIS).

Αυτό είναι μόνο ένα δείγμα του φιλοπαλαιστινιακού ξεσηκωμού στη Συρία που αντιτίθεται στον Άσαντ. Όποιος παρακολούθησε τη συριακή επαναστατική διαδικασία γνωρίζει καλά τα ονόματα αυτών των πόλεων και κωμοπόλεων – όλα γνωστά κέντρα της επανάστασης.

Αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο. Οι Σύριοι επαναστάτες έχουν ταυτιστεί με την Παλαιστίνη από την αρχή. Η ομοιότητα μεταξύ των βομβαρδισμών του Άσαντ και των γενοκτονικών βομβαρδισμών του Ισραήλ που μετέτρεψαν ολόκληρες πόλεις σε καμμένα ερείπια είναι πολύ προφανής. Εδώ για παράδειγμα είναι μερικά παραδείγματα διαδηλώσεων ενάντια στην αναγνώριση της Ιερουσαλήμ ως «πρωτεύουσας» του Ισραήλ από τον Τραμπ τον Δεκέμβριο του 2017, διαδηλώσεις που καταδίκασαν αυτή την κίνηση και σε αλληλεγγύη στους Παλαιστίνιους που εκδηλώθηκαν σε όλη την ελεγχόμενη από την αντιπολίτευση Συρία, από τη Ντάραα μέσω της Ανατολικής Γούτα και της νότιας Δαμασκού μέχρι τη Χομς και το Ίντλιμπ και το βόρειο Χαλέπι. Εδώ διαδηλωτές σε καταυλισμούς εκτοπισμένων Σύριων στο βόρειο Ίντλιμπ κρατούν πλακάτ που αναγράφουν: «Η Σάναα, η Βαγδάτη, η Βηρυτός, η Δαμασκός είναι κατεχόμενες από το Ιράν, η Ιερουσαλήμ κατεχόμενη από το Ισραήλ.» Και εδώ Σύριοι και Παλαιστίνιοι διαδηλώνουν στην πολιορκημένη νότια Δαμασκό κατά της απόφασης για την Ιερουσαλήμ, φωνάζοντας «Ω ντροπή, ω ντροπή, δεν θα θυσιάσουμε το Γκολάν» και «Θα θυσιάσουμε το αίμα και την ψυχή μας για το Αλ-Άκσα».

Σύριοι και Παλαιστίνιοι διαδηλώνουν στην πολιορκημένη νότια Δαμασκό κατά της απόφασης του Τραμπ για την Ιερουσαλήμ.

Και εδώ είναι οι σημαίες της Παλαιστινιακής και της Συριακής Επανάστασης ζωγραφισμένες σε έναν τοίχο στο Κουφτχαρίμ στο Ίντλιμπ τον Μάιο του 2018, για να δείξουν την αλληλεγγύη τους στη Γάζα κατά τη διάρκεια των ισραηλινών επιθέσεων εκείνη την εποχή∙ πάνω της είναι γραμμένη η φράση «Από τη Συρία ως τη Γάζα, μοιραζόμαστε την ίδια πληγή».

Ιντλίμπ: «Από τη Συρία ως τη Γάζα, μοιραζόμαστε την ίδια πληγή». Φωτογραφία: Abu al-Bara al-Shami.

Και εδώ είναι μια τοιχογραφία στην πόλη Καφρ Ναμπλ, ένα από τα βασικά κέντρα της επανάστασης στην επαρχία του Ίντλιμπ, από το 2015, με τις σημαίες της παλαιστινιακής και της συριακής επανάστασης:

Προφανώς, αυτοί δεν είναι οι άνθρωποι με τους οποίους το Ισραήλ επρόκειτο ποτέ να συμμαχήσει.

Δηλώσεις υποστήριξης της Γάζας από τους Σύριους επαναστάτες και τα Λευκά Κράνη

Επιστρέφοντας στο παρόν, στις 11 Νοεμβρίου 2023, 130 επιφανείς Σύριοι υποστηρικτές της επανάστασης εξέδωσαν μια ανακοίνωση υποστήριξης προς τον παλαιστινιακό λαό^[4] που αντικατοπτρίζει αυτές τις ευρέως διαδεδομένες απόψεις στην επαναστατική Συρία:

«Εμείς, οι Σύριοι που είμαστε ενωμένοι στον επαναστατικό αγώνα ενάντια στο καθεστώς Άσαντ και τους ιμπεριαλιστές υποστηρικτές του, στεκόμαστε σταθερά και απερίφραστα στο πλευρό του παλαιστινιακού λαού στη Γάζα, τη Δυτική Όχθη και σε ολόκληρη την ιστορική Παλαιστίνη, στον αγώνα του για απελευθέρωση από τον ισραηλινό εποικισμό, την κατοχή και το απαρτχάιντ».

Η ανακοίνωση περιελάμβανε μια μικρή ιστορική αναδρομή:

«Ενώ ο συριακός λαός ήταν πάντα στο πλευρό του παλαιστινιακού αγώνα, το καθεστώς Άσαντ τον χρησιμοποίησε ως ρητορική που, αντί να απελευθερώσει την Παλαιστίνη, οδήγησε αντίθετα σε αυξημένη καταπίεση εντός των συνόρων της Συρίας.

Κατά τη διάρκεια του πολέμου του 1967, ως υπουργός Άμυνας, ο Χαφέζ αλ-Άσαντ διέταξε τον συριακό στρατό να υποχωρήσει από τα υψίπεδα του Γκολάν πριν φτάσουν τα ισραηλινά στρατεύματα. Το συριακό Γκολάν έχει υποστεί βάναυση ισραηλινή κατοχή και εποικισμό, αποκομμένο από τη συριακή πατρίδα και σκόπιμα περιθωριοποιημένο από το καθεστώς Άσαντ και την ευρύτερη περιοχή. Τα Υψίπεδα του Γκολάν παραμένουν υπό τον αποκλεισμό της ισραηλινής αποικιοκρατίας, του γενοκτόνου καθεστώτος Άσαντ και των γεωπολιτικών σχεδίων.

Όταν ξέσπασε ο εμφύλιος πόλεμος του Λιβάνου, ο Χαφέζ αλ-Άσαντ διακήρυξε με στόμφο την υποστήριξη της Συρίας στην παλαιστινιακή-μουσουλμανική-αριστερή συμμαχία κατά των φιλοϊσραηλινών Φαλαγγιτών. Αλλά όταν οι Φαλαγγίτες φάνηκε να κινδυνεύουν με ήττα το 1976, ο Άσαντ διέταξε τον συριακό στρατό να επέμβει εναντίον της φιλοπαλαιστινιακής συμμαχίας. Το καθεστώς Άσαντ έσφαξε έως και 1.500 Παλαιστίνιους αμάχους σε στρατόπεδα στο Λίβανο, κυρίως στο Τελ αλ-Ζα’ατάρ».

Στην ανακοίνωση σημειώνεται ότι «όταν ξέσπασε η επανάστασή μας, Σύριοι και Παλαιστίνιοι στη Συρία στάθηκαν δίπλα-δίπλα. Δουλέψαμε μαζί για να προμηθεύσουμε τρόφιμα και φάρμακα στις πολιορκημένες κοινότητες, να οργανώσουμε απεργίες και πορείες και να οικοδομήσουμε δημοκρατικές εναλλακτικές λύσεις απέναντι στο δολοφονικό καθεστώς». Ως αποτέλεσμα αυτής της συνεργασίας, «το καθεστώς Άσαντ επιτέθηκε στους παλαιστινιακούς καταυλισμούς με την ίδια σφοδρότητα που επιτέθηκε στις συριακές πόλεις», δίνοντας παραδείγματα του παλαιστινιακού καταυλισμού στη Ντάρα’α και του καταυλισμού Ραμλ στη Λαττάκεια, παράλληλα με την ολέθρια ασσαντική πολιορκία και καταστροφή του παλαιστινιακού καταυλισμού Γιαρμούκ. Η ανακοίνωση επικαλείται την Ομάδα Δράσης για τους Παλαιστίνιους της Συρίας (AGPS), η οποία έχει καταγράψει 4.048 Παλαιστίνιους που έχουν σκοτωθεί στη Συρία από το 2011. «Από αυτούς, 614 πέθαναν υπό βασανιστήρια στις φυλακές του καθεστώτος και 205 πέθαναν λόγω της πολιορκίας του στρατοπέδου Γιαρμούκ. Άλλοι σκοτώθηκαν από βομβαρδισμούς του καθεστώτος ή εκτελέστηκαν από πιστούς στο καθεστώς».

Η ανακοίνωση τονίζει τη σύνδεση των αγώνων μας, σημειώνοντας ότι η συριακή αλληλεγγύη προς την Παλαιστίνη «πηγάζει από την κοινή εμπειρία της αντίστασης στην τυραννία, την επιθυμία για ελευθερία και αυτοδιάθεση και το τραύμα του πολέμου».

Στις 19 Οκτωβρίου, η συριακή εθελοντική οργάνωση πρώτων βοηθειών, τα Λευκά Κράνη, εξέδωσε ανακοίνωση με την οποία «καταδικάζει έντονα την κατάφωρη πράξη που διέπραξαν οι ισραηλινές δυνάμεις κατοχής με τον βομβαρδισμό του νοσοκομείου των βαπτιστών Αλ-Άχλι στη Λωρίδα της Γάζας. Η επίθεση αυτή είχε ως αποτέλεσμα μια φρικτή σφαγή, που στοίχισε τη ζωή σε εκατοντάδες αθώους ανθρώπους. Τέτοιες ενέργειες παραβιάζουν κατάφωρα το διεθνές δίκαιο, το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο και τις πιο θεμελιώδεις ανθρώπινες αρχές»^[5].

Η ανακοίνωση καταδίκασε επίσης «την εσκεμμένη στοχοποίηση πολιτικών και ιατρικών εγκαταστάσεων, καθώς και των ομάδων πρώτης βοήθειας, του ιατρικού προσωπικού, των ομάδων διάσωσης και των μονάδων πολιτικής άμυνας» και «την πολιτική της συλλογικής τιμωρίας του λαού στη Λωρίδα της Γάζας, συμπεριλαμβανομένης της συνεχιζόμενης πολιορκίας και της άρνησης παροχής βασικών αγαθών όπως το νερό, τροφίμων, φαρμάκων, υγειονομικής περίθαλψης και καυσίμων», η οποία «δημιουργεί μια επικείμενη ανθρωπιστική καταστροφή» και «καλεί επειγόντως όλα τα έθνη σε όλο τον κόσμο, ιδίως εκείνα που συμμετέχουν ενεργά στην αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης, να παρέμβουν άμεσα για να σταματήσουν αυτές οι παραβιάσεις και η συλλογική τιμωρία του πληθυσμού.»

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι αυτοί οι ήρωες, οι οποίοι έσωσαν χιλιάδες ανθρώπους από τα ερείπια μετά τους βομβαρδισμούς του Άσαντ και του Πούτιν, χάνοντας εκατοντάδες μέλη τους κατά τη διαδικασία, δέχονταν συνεχώς τις πιο κατάπτυστες και αβάσιμες συκοφαντίες από μέλη της ασσαντιστικής «αριστεράς» και της ακροδεξιάς, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων από αυτούς που τώρα διαδηλώνουν για την Παλαιστίνη. Οι συκοφαντίες ισχυρίζονταν ότι ήταν είτε «CIA» είτε «αλ-Κάιντα». Μιλώντας για τα Λευκά Κράνη, σαφώς, το μικρό νυχάκι του χεριού τους αξίζει περισσότερο από όλους αυτούς τους ψεύτες μαζί.

Ο Άσαντ «απαντά στο Ισραήλ»... βομβαρδίζοντας το Ίντλιμπ

Τι κάνει το καθεστώς Άσαντ, το οποίο προσπαθεί, αμήχανα, να παρουσιάζεται ως φιλοπαλαιστινιακό, μπροστά σε όλα αυτά; Πιθανότατα μάλλον το μαντέψατε, χρησιμοποίησε την κάλυψη της σφαγής του Ισραήλ στη Γάζα για να εντείνει τη σφαγή του συριακού λαού. Προφανώς όχι στην έκταση των ετών 2011-2019, όταν βομβάρδιζε τις περισσότερες πόλεις της Συρίας μετατρέποντάς τες σε ερείπια σαν της Γάζας, γιατί, τελικά, μέχρι το 2019 είχε ολοκληρώσει το μεγαλύτερο μέρος της ανακατάκτησής της.

Ωστόσο, βλέπουμε μερικούς από τους πιο σφοδρούς βομβαρδισμούς εδώ και αρκετά χρόνια, από τότε που ο Άσαντ εξασφάλισε τον θρόνο του. Όπως το έθεσε ο Σύριος χρήστης του διαδικτύου Ράμι Σαφάντι, «η αντίληψη του Άσαντ για την αντεπίθεση στο Ισραήλ είναι να βομβαρδίζει Σύριους αμάχους στο Ίντλιμπ, τους οποίους αποκαλεί “ισραηλινούς πράκτορες”», όπως σε αυτό το βίντεο.

Σύμφωνα με μια έκθεση στις αρχές Νοεμβρίου, οι βομβαρδισμοί του καθεστώτος και της Ρωσίας είχαν σκοτώσει 66 αμάχους, μεταξύ των οποίων 23 παιδιά και 13 γυναίκες^[6], και είχαν αφήσει περισσότερους από 270 τραυματίες, με 79 παιδιά και 47 γυναίκες μεταξύ των θυμάτων, κατά τη διάρκεια του Οκτωβρίου, ενώ 120.000 άνθρωποι είχαν εκτοπιστεί πρόσφατα. Οι βομβαρδισμοί «είχαν ως στόχο δεκάδες δημόσιες εγκαταστάσεις και σπίτια πολιτών σε περισσότερες από 70 πόλεις και κωμοπόλεις στη βορειοδυτική Συρία. Σε αυτούς περιλαμβάνεται η άμεση στοχοποίηση πάνω από 13 σχολείων, περισσότερων από επτά ιατρικών εγκαταστάσεων, πέντε τζαμιών, πέντε καταυλισμών, πέντε λαϊκών αγορών και τεσσάρων κέντρων των Λευκών Κρανών. Εκτός από αυτά, από τους βομβαρδισμούς επλήγησαν επίσης ένα κέντρο για την υγεία των γυναικών και της οικογένειας, ένας σταθμός παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, τρεις σταθμοί ύδρευσης και τρεις πτηνοτροφικές μονάδες»^[7].

Ο γνωστός Σύρος επαναστάτης Ράμι Τζάρρα εκφράζει τη βαθιά του υπερηφάνεια για το λαό του:

«Ακόμα και με όλες τις βόμβες που πέφτουν βροχή στο λαό του Ίντλιμπ από τις δυνάμεις του Άσαντ και της Ρωσίας, ακόμα και με όλη αυτή τη σιωπή, χιλιάδες Σύριοι βγαίνουν στο δρόμο για να δείξουν την αλληλεγγύη τους στο λαό της Γάζας. Εσείς που είστε ασφαλείς, ποια είναι η δικαιολογία σας;

Πρέπει να αναφερθεί ότι οι Σύριοι που βρίσκονται εδώ σε ένδειξη αλληλεγγύης προς το λαό της Γάζας, παραδόξως διαδηλώνουν στην ίδια πλευρά με τους δολοφόνους που βομβαρδίζουν το Ίντλιμπ. Είμαι περήφανος γιατί χρειάζεται μεγάλη ακεραιότητα για να βάλεις σε κίνδυνο τον δικό σου αγώνα, μόνο και μόνο για να υποστηρίξεις τον αγώνα κάποιου άλλου»^[8].

Φυσικά, «οι δολοφόνοι που βομβαρδίζουν το Ίντλιμπ», εννοώντας το καθεστώς Άσαντ, δύσκολα βρίσκονται «στην ίδια πλευρά» με το Ίντλιμπ, παρά το φραστικό σχήμα. Το καθεστώς Άσαντ, άλλωστε, έχει σκοτώσει περισσότερους Παλαιστίνιους από οποιοδήποτε άλλο αραβικό καθεστώς^[9], και μέχρι τη σημερινή γενοκτονία στη Γάζα, πιθανώς περισσότερους σε απόλυτους αριθμούς από το Ισραήλ∙ διατηρώντας παράλληλα τα «σύνορα» με το κατεχόμενο από το Ισραήλ Γκολάν τόσο ήρεμα, ώστε να επαινείται διαρκώς από τους Ισραηλινούς ηγέτες^[10]. Ακόμη και τώρα, η αντίθεση μεταξύ των συγκρούσεων στα σύνορα Ισραήλ-Λιβάνου και της ηρεμίας στα «σύνορα» του Γκολάν είναι έντονη.

Ωστόσο, οι ιρανικές και φιλοϊρανικές δυνάμεις της Χεζμπολάχ που υποστηρίζουν τον Άσαντ έχουν προβεί σε πιο συνεπή φιλοπαλαιστινιακή ρητορεία από ό,τι ο Άσαντ, και χωρίς το δολοφονικό αντιπαλαιστινιακό του ιστορικό, και ως εκ τούτου δίνουν την εντύπωση ότι βρίσκονται «στην ίδια πλευρά». Όπως λέει ο Τζάρρα, αυτή είναι η συνεπής αλληλεγγύη που αναδεικνύεται από τους Σύριους επαναστάτες, παρά το γεγονός ότι άλλοι εχθροί της ανθρωπότητας εμφανίζονται να βρίσκονται στην ίδια πλευρά.

Οι δεσμοί μεταξύ του συριακού λαού και της Παλαιστίνης

Ποιοι είναι όμως οι δεσμοί μεταξύ της Παλαιστινιακής και της Συριακής επανάστασης που συνδέονται σε τέτοιο βαθμό που η Συρία που αντιτίθεται στον Άσαντ «συγκεντρώνεται στην ίδια πλευρά με τους δολοφόνους που βομβαρδίζουν το Ίντλιμπ», όπως το θέτει ο Τζάρρα, «στην ίδια πλευρά» με τους Ασαντιστές και τους Χαμενεϊστές που διακηρύσσουν με στόμφο την υποτιθέμενη αλληλεγγύη τους προς την Παλαιστίνη και ακόμη και τα γελοία διαπιστευτήριά τους περί «αντίστασης»;

Το πρώτο σημείο που πρέπει να επισημανθεί είναι ότι η Συρία ήταν μια λαϊκή επανάσταση, όχι απλώς μια κυβέρνηση με πρόβλημα με το Ισραήλ, ή στην περίπτωση της Ουκρανίας, μια κυβέρνηση με πρόβλημα με τη Ρωσία. Οι επαναστάσεις εξ ορισμού φέρνουν εκατομμύρια ανθρώπους στην ενεργό πολιτική, με τρόπο που οδηγεί σε οργανική αλληλεγγύη με άλλους καταπιεσμένους ανθρώπους. Η αλληλεγγύη τους προς την Παλαιστίνη, και η άρνησή τους να ζητήσουν οποτεδήποτε τη «βοήθεια» του Ισραήλ κατά του Άσαντ, ήταν απολύτως φυσική. Το ίδιο ήταν και η άρνηση του Ισραήλ να προσφέρει οποτεδήποτε βοήθεια, καθώς και οι πολλές δηλώσεις Ισραηλινών ηγετών και think-tanks ότι προτιμούσαν να παραμείνει ο Άσαντ στην εξουσία παρά να νικήσει η επανάσταση^[11].

Υπάρχουν ορισμένα σημεία που μπορούν να αναφερθούν εδώ σχετικά με το μακροπρόθεσμο ιστορικό:

Το καθεστώς Άσαντ ήταν πάντοτε αντιπαλαιστινιακό, από την εισβολή στο Λίβανο το 1976 για να υποστηρίξει τη δεξιά Φάλαγγα, που οδήγησε στη διευκόλυνση του συριακού καθεστώτος στην τεράστια σφαγή των Παλαιστινίων στο Τελ αλ-Ζα’ατάρ^[12], μέχρι την παρέμβαση του καθεστώτος στην PLO στις αρχές της δεκαετίας του 1980 σε μια προσπάθεια να αποκτήσει τον έλεγχο της οργάνωσης, που οδήγησε στην κοινή συροϊσραηλινή πολιορκία της PLO^[13] σε παλαιστινιακούς προσφυγικούς καταυλισμούς στο βόρειο Λίβανο το 1983, και στη συνέχεια στη διευκόλυνση από το συριακό καθεστώς του μονοετούς πολέμου κατά των παλαιστινιακών καταυλισμών νότια της Βηρυτού από τη συριακή πολιτοφυλακή Αμάλ το 1985-86.

Τα διαπιστευτήρια «αντίστασης» του καθεστώτος Άσαντ είναι εντελώς ψεύτικα, ακόμη και αν μετρηθούν με τα ήδη ψεύτικα πρότυπα της υποτιθέμενης «αντίστασης» της ιρανικής θεοκρατίας. Το 1971 το καθεστώς Άσαντ συντάχθηκε με την Αίγυπτο και την Ιορδανία στην αναγνώριση του ψηφίσματος 242 του ΟΗΕ, το οποίο ενώ ζητούσε την αποχώρηση του Ισραήλ από τα εδάφη που κατέλαβε το Ισραήλ το 1967, δεν έκανε καμία αναφορά στην παλαιστινιακή αυτοδιάθεση, αντιμετωπίζοντας τους Παλαιστίνιους ως ένα απλό προσφυγικό πρόβλημα (και για το λόγο αυτό απορρίφθηκε από την PLO). Το πρόβλημα όμως ήταν ότι από τη στιγμή που το Ισραήλ αποσύρθηκε από το Σινά και το επέστρεψε στην Αίγυπτο με αντάλλαγμα την προδοτική ειρήνη του Καμπ Ντέιβιντ το 1978, το Ισραήλ δεν ένιωθε πλέον καμία πίεση να αποσυρθεί και από το Γκολάν – αντίθετα, απέναντι σε όλες τις υπηρεσίες του Άσαντ, το Ισραήλ προσάρτησε το Γκολάν το 1981. Με αυτό το χαστούκι κατάμουτρα, το καθεστώς αναγκάστηκε να μετατραπεί σε περσόνα «αντίστασης» παρά τη θέλησή του.

Το Γκολάν είναι ένα συριακό πρόβλημα, όχι ένα ασσαντικό πρόβλημα. Ένας λόγος (μεταξύ πολλών) που το Ισραήλ δεν προσέφερε ποτέ υποστήριξη στην εξέγερση κατά του Άσαντ ήταν ότι δεν υπήρξε ποτέ καμία πολιτική δύναμη μέσα στη συριακή επανάσταση που να είναι πρόθυμη να διαπραγματευτεί το Γκολάν∙ αντίθετα, έκαναν συνεχείς δηλώσεις για το δικαίωμα της Συρίας να χρησιμοποιήσει όλα τα νόμιμα μέσα για να ανακτήσει το Γκολάν^[14]. Οι ισραηλινοί ηγέτες, από την πλευρά τους, ευχαριστούσαν συνεχώς το καθεστώς Άσαντ που κράτησε ήσυχα τα «σύνορα» με το κατεχόμενο Γκολάν για δεκαετίες μετά το 1973.^[15]

Μετά την κίνηση των σταθερά αντεπαναστατικών Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ΗΑΕ) να αποκαταστήσουν ταυτόχρονα τις σχέσεις τους τόσο με το καθεστώς Άσαντ όσο και με το Ισραήλ (και στις δύο περιπτώσεις ακολούθησε το Μπαχρέιν, ενώ ο μακροχρόνιος σύμμαχος του Ισραήλ, η αιγυπτιακή δικτατορία, είχε ήδη γίνει φιλο-Άσαντ^[16] μετά το αιματηρό πραξικόπημα του αλ Σίσι το 2013, και η ιορδανική μοναρχία βρισκόταν στο ίδιο διπλό μήκος κύματος), προέκυψε το προφανές ερώτημα της προσχώρησης της Συρίας σε αυτούς τους συμμάχους στο αντεπαναστατικό μπλοκ. Η απάντηση του Άσαντ ήταν ότι αυτό θα ήταν απολύτως εφικτό αν το Ισραήλ επέστρεφε το Γκολάν, χωρίς να κάνει καμία απολύτως αναφορά στην «αντίσταση» ή την Παλαιστίνη: «Η θέση μας ήταν πολύ σαφής από την αρχή των ειρηνευτικών συνομιλιών τη δεκαετία του 1990 ... Μπορούμε να δημιουργήσουμε κανονικές σχέσεις με το Ισραήλ μόνο όταν ανακτήσουμε τη γη μας ... Επομένως, είναι εφικτό όταν το Ισραήλ είναι έτοιμο, αλλά δεν είναι και δεν ήταν ποτέ έτοιμο ... Επομένως, θεωρητικά ναι, αλλά πρακτικά, μέχρι στιγμής η απάντηση είναι όχι»^[17]. Πράγματι, το καθεστώς Άσαντ συμμετείχε σε υποστηριζόμενες από τις ΗΠΑ διαπραγματεύσεις «γη έναντι ειρήνης» με Ισραηλινούς ηγέτες το 1999-2000 και ξανά το 2010-11 για το Γκολάν.

Το Ισραήλ διευκόλυνε ενεργά την ανακατάληψη του νότου από τον Άσαντ το 2018, μαζί με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τραμπ και σε άμεσο συντονισμό με τον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν^[18].

Όσον αφορά την περίοδο μετά το 2011, έχουν γραφτεί πολλά για την αλληλεγγύη μεταξύ των Παλαιστινίων προσφύγων στη Συρία και των απλών Σύριων που αγωνίζονται για την αξιοπρέπεια και τα ανθρώπινα δικαιώματα και αντιμετωπίζουν φρικτή καταστολή από το καθεστώς∙ το γεγονός ήταν ότι ήταν γείτονες, φίλοι, συγγενείς, και έτσι η αλληλεγγύη ήταν οργανική^[19]. Αυτό οδήγησε φυσιολογικά στο να αντιμετωπίζει το καθεστώς τους παλαιστινιακούς καταυλισμούς όπως το Γιαρμούκ με τον ίδιο τρόπο που αντιμετώπιζε τα γειτονικά κέντρα αντίστασης σε όλη τη νότια και ανατολική Δαμασκό^[20]. Η Ομάδα Δράσης για τους Παλαιστίνιους στη Συρία έχει καταγράψει περίπου 4.000 θανάτους Παλαιστινίων στα χέρια του καθεστώτος Άσαντ^[21].

Τι άλλο έχουν κοινό;

Η παλαιστινιακή Νάκμπα έχει πλέον συμπληρωθεί από τη συριακή εκδοχή της∙ τα εκατομμύρια των Παλαιστινίων προσφύγων που βρίσκονται στην Ιορδανία, τον Λίβανο, τη Συρία, τη Γάζα, αλλού στην περιοχή και τον κόσμο, αντιστοιχούν πλέον στα εκατομμύρια των Σύριων προσφύγων στην Τουρκία, την Ιορδανία, τον Λίβανο, τη βορειοδυτική και βορειοανατολική Συρία και αλλού στην περιοχή και τον κόσμο. Στην πραγματικότητα, το καθεστώς Άσαντ ελέγχει μόνο περίπου το 40% των Σύριων – από έναν προπολεμικό πληθυσμό 23 εκατομμυρίων, 6,6 εκατομμύρια είναι πρόσφυγες^[22]∙ ενώ ένας αντίστοιχος αριθμός είναι εσωτερικά εκτοπισμένοι, συμπεριλαμβανομένων σχεδόν 3 εκατομμυρίων σε έναν πληθυσμό 5 εκατομμυρίων στη βορειοδυτική Συρία^[23] που ελέγχεται από την αντιπολίτευση και 700.000 σε έναν πληθυσμό 3 εκατομμυρίων στη βορειοδυτική Συρία που ελέγχεται από τις SDF.

Το καθεστώς Άσαντ έχει ψηφίσει νόμους (π.χ. Νόμος αριθ. 10, 2018^[24]) για να κλέψει νόμιμα την περιουσία των προσφύγων, έτσι ώστε αν επιστρέψουν δεν θα έχουν τίποτα, ενώ καθιστά την επιστροφή σχεδόν αδύνατη ούτως ή άλλως∙ αυτό είναι ισοδύναμο με την κλοπή από το Ισραήλ της περιουσίας των Παλαιστινίων που εκκαθαρίστηκαν εθνοτικά το 1948. Ορισμένοι ηγέτες του καθεστώτος δηλώνουν ανοιχτά ότι η Συρία είναι καλύτερα να έχει εκκαθαριστεί από αυτά τα εκατομμύρια, συμπεριλαμβανομένου ενός κορυφαίου στρατηγού που δήλωσε ότι η Συρία θα ήταν καλύτερα με μόλις 10 εκατομμύρια δήθεν «νομομόφρονες» πολίτες παρά με 30 εκατομμύρια «βάνδαλους»^[25].

Η κλίμακα και η φύση των γενοκτονικών βομβισμών: Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι το Ισραήλ και η Συρία είναι το νούμερο ένα και δύο στον κόσμο για επιθέσεις σε νοσοκομεία και άλλες ιατρικές εγκαταστάσεις^[26].

Ο καμπισμός στο παρελθόν και το παρόν

Μπορεί κανείς να σκεφτεί ότι είναι ξεκάθαρο ότι ένας αριστερός, ένας σοσιαλιστής, ένας αντικαπιταλιστής, θα είναι πάντα στο πλευρό των λαών, των καταπιεσμένων, ενάντια στους καταπιεστές, τους εκμεταλλευτές, τους τυράννους. Δυστυχώς, αυτό δεν είναι έτσι∙ μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, μια σημαντική πτέρυγα της δυτικής αριστεράς άρχισε να παίρνει το μέρος των τυράννων, των καταπιεστών, των καθεστώτων που πραγματοποιούν εθνοκάθαρση, των καθεστώτων που εκπροσωπούν πάμπλουτες καπιταλιστικές πλουτοκρατίες, ακόμη και των ανερχόμενων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, αρκεί να βρίσκονται σε κάποιου είδους υποτιθέμενη σύγκρουση με τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό. Ενώ η διεθνιστική αριστερά βλέπει τα δύο στρατόπεδα ως καταπιεσμένους εναντίον καταπιεστών, εργαζόμενους εναντίον καπιταλιστικών ολιγαρχιών, όσους αγωνίζονται για την απελευθέρωση εναντίον ιμπεριαλιστών, υπο-ιμπεριαλιστών ή νεοαποικιακών καταπιεστών, αυτή η καμπιστική αριστερά βλέπει τα δύο «στρατόπεδα» ως εκείνους που συμμαχούν με τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό και όλους όσους υποτίθεται ότι είναι εναντίον του αμερικανικού ιμπεριαλισμού, έστω και αν συχνά μόνο φραστικά, ακόμη και ανταγωνιστικούς ιμπεριαλισμούς.

Ενώ από ορισμένες απόψεις αυτό αποτελεί συνέχεια του καμπισμού του Ψυχρού Πολέμου, από άλλες απόψεις είναι χειρότερο. Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, πολλοί δυτικοί σοσιαλιστές ταυτίστηκαν με τα καταπιεστικά καθεστώτα στην ΕΣΣΔ, την Κίνα και αλλού, τα οποία ισχυρίζονταν ότι ήταν «σοσιαλιστικά» και κυβερνούνταν από κόμματα που ονομάζονταν «κομμουνιστικά». Πολλοί άλλοι, συμπεριλαμβανομένης της πολιτικής τάσης στην οποία ανήκα, απέρριψαν κάθε ταύτιση των ιδανικών του σοσιαλισμού με τέτοιες άθλιες αντισοσιαλιστικές δικτατορίες. Ωστόσο, θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι υπήρχαν «πτυχές του σοσιαλισμού» – οι εθνικοποιημένες οικονομίες σήμαιναν στο σύνολό τους ότι αυτές οι κοινωνίες είχαν λιγότερες κοινωνικοοικονομικές ανισότητες, ο ανορθολογισμός της ανεργίας, ενδημικό φαινόμενο του καπιταλισμού, απουσίαζε σε μεγάλο βαθμό, η υγεία και η εκπαίδευση ήταν τυπικά δωρεάν και ούτω καθεξής. Αυτό βέβαια δεν δικαιολογούσε την κατασταλτική διακυβέρνηση μιας μη εκλεγμένης κλίκας, πόσο μάλλον τις περιπτώσεις που αυτή κατέληγε σε εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Αλλά για εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους που υπέφεραν από ακραία φτώχεια και εκμετάλλευση στον καπιταλιστικό «Τρίτο Κόσμο» τον οποίο εκμεταλλευόταν βάναυσα ο δυτικός ιμπεριαλισμός, συχνά φαινόταν καλύτερα∙ και ακόμη και για εκείνους τους δυτικούς αριστερούς που υπέφεραν από αυταπάτες, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ζούσαν πριν από την εποχή του Διαδικτύου∙ πολλοί πίστευαν ειλικρινά ότι οι άσχημες ιστορίες ήταν απλώς δυτική προπαγάνδα, ιδίως ένα στρώμα παλαιότερων σοσιαλιστών εργατών που μεγάλωσαν κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης και του μεταγενέστερου ρόλου της ΕΣΣΔ στην ήττα της ναζιστικής Γερμανίας.

Ανεξάρτητα από το πώς τα κρίνουμε όλα αυτά, οι παράγοντες αυτοί κατέληξαν άνευ σημασίας μετά την κατάρρευση του γραφειοκρατικού κρατικού «σοσιαλισμού» στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Κανένα από τα καθεστώτα των οποίων οι σύγχρονοι καμπιστές έχουν γίνει απολογητές δεν έχει την παραμικρή σχέση με τον σοσιαλισμό στη θεωρία ή στην πράξη∙ τα περισσότερα στην πραγματικότητα έχουν στενή σχέση με τον φασισμό ιδεολογικά, και εσωτερικά τα καταπιεστικά τους συστήματα υπερασπίζονται νέες κυρίαρχες τάξεις που είναι εξίσου άθλιες, εξίσου εκμεταλλευτικές, με οποιαδήποτε άλλη, σε ορισμένες περιπτώσεις αναμφισβήτητα περισσότερο. Και τα εγκλήματά τους κατά της ανθρωπότητας βρίσκονται στον χώρο του Διαδικτύου, και ουσιαστικά οι ψευδαισθήσεις για την τυραννία έχουν καταστεί άσχετες με την κοινή λογική. Το να υποκρίνεται κάποιος ότι υποστηρίζει την Παλαιστίνη και άλλες μορφές αντίστασης ενάντια σε καθεστώτα που υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ, ενώ βρίσκει κάθε δυνατή δικαιολογία για έναν γενοκτόνο τύραννο όπως ο Άσαντ ή για την τερατώδη εισβολή και καταστροφή της Ουκρανίας από τον Πούτιν, σημαίνει όχι μόνο ότι εγκαταλείπει όλες τις αρχές, αλλά και ότι κάνει ζημιά στην παλαιστινιακή υπόθεση.

Ο φιλελεύθερος καμπισμός και η περίπτωση της Ουκρανίας

Αλλά αυτό μας φέρνει τώρα πίσω στη φιλελεύθερη μορφή του καμπισμού. Θα έπρεπε να είναι αυτονόητο ότι η αντίθεση στον «αντιιμπεριαλιστικό» καμπισμό πρέπει να είναι εξίσου αποφασιστικά ενάντια σε οποιεσδήποτε τάσεις εγκατάλειψης του διεθνισμού με το να γίνουν «αντίστροφοι καμπιστές» και να μετατραπούν ουσιαστικά σε μια αριστερή σκιά του δυτικού φιλελεύθερου ιμπεριαλισμού.

Όταν το Ισραήλ εξαπέλυσε τη φρικτή επιχείρηση στη Γάζα μετά την αποτρόπαια επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, ο Ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι προχώρησε πολύ πέρα από την απλή καταδίκη των φρικαλεοτήτων, απαντώντας με μια απολύτως ενθουσιώδη δήλωση υποστήριξης προς το Ισραήλ, ταυτίζοντας την Ουκρανία και το Ισραήλ επειδή «η μόνη διαφορά είναι ότι υπάρχει μια τρομοκρατική οργάνωση που επιτέθηκε στο Ισραήλ, και εδώ υπάρχει ένα τρομοκρατικό κράτος που επιτέθηκε στην Ουκρανία»^[27] – σαν να μην υπήρχε η ισραηλινή κατοχή της Παλαιστίνης και όλες οι δεκαετίες τρόμου που την συνοδεύουν. Οι ηλεκτρονικές διαφημιστικές πινακίδες στο Κίεβο φωτίστηκαν με την ισραηλινή σημαία. Προσφέρθηκε μάλιστα να επισκεφθεί το Ισραήλ^[28] για να δηλώσει την υποστήριξή του από εκεί (πρόταση την οποία το Ισραήλ απέρριψε με ένα ξερό «δεν είναι η κατάλληλη στιγμή»).

Ο Ζελένσκι υποστήριξε ότι ο κόσμος πρέπει να ενώνεται «κάθε φορά που κάποιος παίρνει ομήρους γυναίκες και καταδικάζει τα παιδιά ενός άλλου έθνους»^[29]. Ωστόσο, έκτοτε δεν είπε κουβέντα για τη σφαγή 10.000 Παλαιστίνιων παιδιών^[30] από τους 23.000 που σκοτώθηκαν από τις 9 Δεκεμβρίου στη Γάζα∙ σύμφωνα με τη φιλανθρωπική οργάνωση Save the Children, ο αριθμός των παιδιών που σκοτώθηκαν στη Γάζα τις τρεις πρώτες εβδομάδες της σφαγής του Ισραήλ ξεπέρασε τον αριθμό των παιδιών που σκοτώθηκαν σε όλες τις παγκόσμιες συγκρούσεις από το 2019 και μετά^[31]. Ενώ ο μεγαλύτερος αριθμός παιδιών σκοτώθηκε στη Συρία –ο φρικιαστικός αριθμός των 30.000 σε μια δεκαετία^[32]– τα στοιχεία αυτά για τη Γάζα αφορούν τους δύο τελευταίους μήνες.

Όσον αφορά την μέριμνα του Ζελένσκι για τις γυναίκες, ο ΟΗΕ αναφέρει ότι τα δύο τρίτα όλων όσων σκοτώθηκαν στη Γάζα ήταν γυναίκες και παιδιά και ότι «κάθε μέρα, 180 γυναίκες γεννούν χωρίς νερό, παυσίπονα, αναισθητικό για καισαρική τομή, ηλεκτρικό ρεύμα για θερμοκοιτίδες ή ιατρικές προμήθειες, ... Οι μητέρες, εν τω μεταξύ, αναμειγνύουν βρεφικό γάλα με μολυσμένο νερό –όταν το βρίσκουν– και μένουν χωρίς φαγητό, ώστε τα παιδιά τους να ζήσουν άλλη μια μέρα»^[33].

Όλα αυτά συνέβησαν παρά το γεγονός ότι η Ουκρανία είχε στην πραγματικότητα πολύ σωστή ψήφο για την Παλαιστίνη από το 2015, η οποία συνεχίστηκε μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής^[34], (μια στάση την οποία ο πρέσβης του Ισραήλ στην Ουκρανία χαρακτήρισε «αφύσικη»^[35]), και συνεχίστηκε επίσης στις ψηφοφορίες του ΟΗΕ μετά τις 7 Οκτωβρίου^[36]∙ και επίσης παρά τη 18μηνη αντίθεση του Ισραήλ στις απαιτήσεις των ΗΠΑ να βοηθήσει την άμυνα της Ουκρανίας κατά της Ρωσίας – με την οποία το Ισραήλ είχε επί πολλά χρόνια πολύ στενές σχέσεις^[37] μέχρι τη σημερινή σύγκρουση στη Γάζα.

Αλλά το θέμα δεν είναι ο Ζελένσκι – υπερασπιζόμαστε τον ουκρανικό λαό ενάντια στη ρωσική επιθετικότητα ανεξάρτητα από τους πολιτικούς του εκπροσώπους, όπως ακριβώς υπερασπιζόμαστε τον παλαιστινιακό λαό ενάντια στην ισραηλινή κατοχή και απαλλοτρίωση ανεξάρτητα από τις κακές ηγεσίες της Φατάχ και της Χαμάς. Ο Ζελένσκι εξελέγη από τον ουκρανικό λαό και είναι ο νόμιμος ηγέτης του, αλλά πολιτικά είναι εκπρόσωπος μιας νεοφιλελεύθερης πτέρυγας (και όχι μιας «φασιστικής» πτέρυγας, όπως συχνά ισχυρίζονται οι καμπιστές αριστεροί) του ουκρανικού καπιταλισμού.

Το πρόβλημα όμως ήταν ότι ένας σημαντικός αριθμός φιλο-ουκρανικών προοδευτικών στοιχήθηκε πίσω από τον Ζελένσκι και επίσης ισχυρίστηκε ότι το Ισραήλ και η Ουκρανία ήταν παρόμοια, επειδή και οι δύο δέχθηκαν «επίθεση». Αλλά αυτό δεν ήταν μόνο το γεγονός ότι ακολούθησαν τον Ζελένσκι – αυτό ήταν το αποτέλεσμα ψευδαισθήσεων που είχαν δημιουργηθεί για ένα χρονικό διάστημα μεταξύ πολλών αριστερών προοδευτικών και φιλελεύθερων που σωστά είχαν καταδικάσει τα εγκλήματα του Άσαντ, του Πούτιν, των Ιρανών μουλάδων, ίσως νωρίτερα του σερβικού εθνικισμού. Κάποιοι είχαν αρχίσει να βλέπουν τον κόσμο μέσα από το πρίσμα ότι τώρα ο ρωσικός και ο κινεζικός ιμπεριαλισμός ήταν οι μεγάλοι κακοί, οι οποίοι υποστήριζαν τους ομόλογούς τους αυταρχικούς κυβερνήτες παντού (λες και ο αυταρχισμός ήταν εξαγωγικό προϊόν) και παραβίαζαν το διεθνές δίκαιο, και αντίστροφα, ότι ενώ ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός είχε βίαιο «παρελθόν» και ήταν «ασυνεπής», τώρα υποστήριζε κυρίως «δημοκρατίες» μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου∙ και ενώ η παράνομη εισβολή του στο Ιράκ καταδικάστηκε ευρέως, η ήττα των ΗΠΑ εκεί είχε οδηγήσει στην παγκόσμια αποδυνάμωσή του∙ άρα, επομένως, ο χειρότερος εχθρός ήταν τώρα το άλλο «στρατόπεδο».

Αυτός ο καμπισμός έτεινε να αποδεχθεί τον ισχυρισμό του προέδρου των ΗΠΑ Μπάιντεν σχετικά με την Ουκρανία ότι οι ΗΠΑ ηγούνται ενός παγκόσμιου αγώνα για τη «δημοκρατία» κατά του «αυταρχισμού». Δεν είναι έτσι, και μάλιστα δεν είναι καν «φιλελεύθερος» ιμπεριαλισμός, λαμβάνοντας υπόψη τον αριθμό των αντιδραστικών απολυταρχιών ή καθεστώτων απαρτχάιντ που υποστηρίζει ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός – λιγότεροι από ό,τι κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, όταν οι ΗΠΑ υποστήριζαν σχεδόν κάθε μη κομμουνιστική δικτατορία στη Γη, αλλά και πάλι παραμένει ένας σημαντικός αριθμός. Επίσης, η αποδοχή του ισχυρισμού των ΗΠΑ ότι υπερασπίζονται μια φανταστική «διεθνή τάξη βασισμένη σε κανόνες» την οποία χώρες όπως η Ρωσία ή η Κίνα θέλουν να παραβιάσουν – αυτό είναι παράλογο όπως γνωρίζει ο καθένας που είναι έστω και λίγο εξοικειωμένος με θέματα όπως η άνευ όρων υποστήριξη των ΗΠΑ σε κάθε ισραηλινή παραβίαση του διεθνούς δικαίου εδώ και δεκαετίες, πόσο μάλλον οι δικές τους συνεχείς παραβιάσεις και εκείνες άλλων συμμάχων.

Είναι εντυπωσιακό για παράδειγμα ότι ενώ οι ΗΠΑ (όπως η Ρωσία, η Κίνα, το Ισραήλ, η Σαουδική Αραβία και άλλα τέτοια πρότυπα «νομιμότητας») αρνήθηκαν να υπογράψουν το Καταστατικό της Ρώμης που θα καθιστούσε τις παράνομες ενέργειές τους υπόλογες στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ), χρησιμοποίησαν επίσης έντονες πιέσεις για να αναγκάσουν κυβερνήσεις που το έχουν υπογράψει –π.χ. την κυβέρνηση της Βοσνίας– να κάνουν μια εξαίρεση για τα αμερικανικά στρατεύματα^[38] στο έδαφός της ως μέρος της διεθνούς ειρηνευτικής δύναμης μετά τον πόλεμο της Βοσνίας. «Τάξη βασισμένη σε κανόνες»; Οι ΗΠΑ δεν έχουν ακούσει ποτέ κάτι τέτοιο.

Ο φρικιαστικός πόλεμος του Ισραήλ κατά της Παλαιστίνης από τον Οκτώβριο του 2023 θα έπρεπε να έχει προκαλέσει ένα σκληρό σοκ σε αυτές τις ψευδαισθήσεις, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις συνέβη το αντίθετο. Αρχικά, κάποιοι που έτειναν προς το Ισραήλ (όχι μόνο οι υποστηρικτές της Ουκρανίας) μπορεί απλώς να αντέδρασαν στη σφαγή της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις ο πλήρως γενοκτονικός χαρακτήρας της «απάντησης» του Ισραήλ επανέφερε τους ανθρώπους στην ισορροπία. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι φιλελεύθεροι καμπιστές δικαιολογούν τη στάση τους επειδή δικαίως απεχθάνονται κάποιους από τους υποτιθέμενους εχθρούς του Ισραήλ, όπως το Ιράν – μια θέση ηθικά εξίσου χρεοκοπημένη με την αντίθετη ομάδα καμπιστών που υποστηρίζουν την Παλαιστίνη, ενώ παράλληλα στηρίζουν την καταστολή που εξαπολύει αυτό το ιρανικό καθεστώς.

Γιατί υπάρχει διαφορά μεταξύ της συριακής και της ουκρανικής περίπτωσης;

Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι το θέμα αυτό δεν αφορά «όλους τους Ουκρανούς», φυσικά, και θα πρέπει να αναγνωρίσουμε τη γενναία στάση τόσων πολλών Ουκρανών αριστερών που επέμειναν στην αλληλεγγύη προς την Παλαιστίνη και στην αναγνώριση της κοινότητας των αγώνων για δικαιοσύνη και αυτοδιάθεση στην Ουκρανία και την Παλαιστίνη^[39]. Αλλά ενώ οι παρόμοιες δηλώσεις των Σύριων ακτιβιστών συμβαδίζουν με το κλίμα στην επαναστατική Συρία, οι ουκρανικές δηλώσεις φαίνεται να έρχονται σε μεγάλο βαθμό σε αντίθεση με την επικρατούσα τάση της ουκρανικής κοινωνίας.

Το πρώτο σημείο που πρέπει να επισημανθεί είναι ότι ενώ στη Συρία μιλάμε για μια επαναστατική εξέγερση από τα κάτω, με όλη την οργανική αλληλεγγύη που ενυπάρχει σε αυτήν, στην περίπτωση της Ουκρανίας μιλάμε απλώς για μια φιλελεύθερη καπιταλιστική κυβέρνηση, που ωθείται παρά τη θέλησή της να υπερασπιστεί το έδαφός της από τον αρπακτικό γείτονά της. Ενώ αυτό δεν κάνει τον αγώνα τους λιγότερο δίκαιο, σημαίνει ότι το στοιχείο της φυσικής αλληλεγγύης σε μια επανάσταση τείνει να επισκιάζεται από πιο πραγματιστικές ανησυχίες.

Και το δεύτερο σημείο απορρέει από αυτόν τον πραγματισμό∙ οι περισσότεροι άνθρωποι, σε όποια χώρα και αν ζουν, έχουν ως κύριο κίνητρο να παραμείνουν ζωντανοί και, ως εκ τούτου, να υποστηρίξουν όποιον τους υποστηρίζει, ανεξάρτητα από τους λόγους που τον υποκινούν. Και για την Ουκρανία, αυτό έρχεται σε έντονη αντίθεση με την περίπτωση των Σύριων εξεγερμένων. Μετά τη φρικτή ρωσική εισβολή, ήταν οι δυτικές χώρες, με επικεφαλής τις ΗΠΑ και την ΕΕ, που παρείχαν δισεκατομμύρια σε ουσιαστική στρατιωτική και οικονομική υποστήριξη, επιτρέποντας στην Ουκρανία να υπερασπιστεί τον εαυτό της∙ είναι επομένως απολύτως «λογικό» να ταυτιστεί με αυτές τις δυνάμεις.

Αν και οι αριστεροί αναλυτές μπορεί να το βρίσκουν αυτό ανάρμοστο, δεδομένης της γνώσης μας για το τι κάνουν οι ΗΠΑ αλλού, και μπορεί ακόμη και να το βρίσκουν αφελές, δεδομένης της πιθανότητας ότι η Ουκρανία μπορεί να ξεπουληθεί από αυτές τις ίδιες τις δυνάμεις, θα ήταν το αποκορύφωμα της αλαζονείας της άνεσης να «καταδικάσουμε» αυτή τη λογική από μακριά. Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι ο μέσος Ουκρανός δεν έχει καμία συμπάθεια για τη δυσχερή θέση της Παλαιστίνης ή καμία κριτική για τη συμπεριφορά του Ισραήλ, αλλά ότι στο σύνολό τους θα τείνουν να το ερμηνεύουν μέσα από έναν συγκεκριμένο δυτικοκεντρικό φακό. Δεν φταίνε οι απλοί Ουκρανοί που βομβαρδίζονται από τον εισβολέα στρατό της Ρωσίας για το ότι εξαρτώνται από τη δυτική υποστήριξη∙ κανένας άλλος εκτός από τον Πούτιν δεν ευθύνεται για οποιαδήποτε αύξηση της υποστήριξης προς τις ΗΠΑ ή το ΝΑΤΟ μεταξύ των Ουκρανών ή άλλων Ανατολικοευρωπαίων.

Ενώ η εμφανής έλλειψη υποστήριξης του Ισραήλ προς την Ουκρανία^[40] μπορεί να φαίνεται ότι κάνει την ουκρανική υποστήριξη προς το Ισραήλ να μοιάζει παράλογη, είναι ο ευρύτερος ιδεολογικός προσανατολισμός της ουκρανικής ηγεσίας να βλέπει τον εαυτό της ως μέρος της «Δύσης» που οδηγεί σε αυτή την υποστήριξη προς το Ισραήλ, το οποίο επίσης θεωρείται ως μέρος της «Δύσης», η οποία άλλωστε υποστηρίζει δυναμικά το Ισραήλ. Η ταύτιση με το δυτικό σχέδιο που ονομάζεται Ισραήλ θεωρείται ως ένα μέσο διασφάλισης της συνεχιζόμενης δυτικής και αμερικανικής υποστήριξης προς την Ουκρανία – κάτι που δεν είναι καθόλου βέβαιο.

Επιπλέον, ενώ το Ισραήλ έχει αρνηθεί να εξοπλίσει την Ουκρανία ή να επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία^[41], η ουκρανική κυβέρνηση έχει συμφέρον να ωθήσει το Ισραήλ σε μια πιο φιλοουκρανική θέση. Αυτό συμβαίνει κυρίως επειδή η Ουκρανία χρειάζεται απεγνωσμένα την αντιπυραυλική τεχνολογία «σιδερένιος θόλος» του Ισραήλ, για προστασία από τους ρωσικούς πυραύλους. Το Ισραήλ έχει απαγορεύσει σε άλλες χώρες να μοιράζονται την ισραηλινή τεχνολογία «σιδερένιος θόλος» με την Ουκρανία^[42], αλλά η Ουκρανία προφανώς θέλει το Ισραήλ να αλλάξει αυτή την πολιτική. Βλέπει ένα άνοιγμα τώρα, καθώς ο Πούτιν, παρά τη μακροχρόνια συμμαχία του με το Ισραήλ και ιδιαίτερα με τον Νετανιάχου, μετά τις 7 Οκτωβρίου θεώρησε ότι υπάρχουν ευκαιρίες για να «κάνει πολιτική», προβάλλοντας τη Ρωσία ως έχουσα μια πιο «ισορροπημένη» άποψη για την κρίση στη Μέση Ανατολή σε σύγκριση με την απόλυτη υποστήριξη των ΗΠΑ προς το Ισραήλ. Αν και ο στόχος του Πούτιν είναι οι ΗΠΑ και όχι το Ισραήλ αυτό καθεαυτό, το αποτέλεσμα ήταν να πληγεί η σχέση της Ρωσίας με το Ισραήλ που ο Πούτιν έχει καλλιεργήσει επί τόσα χρόνια^[43].

Απλώς δεν υπάρχει σύγκριση με την κατάσταση στη Συρία. Ενώ το καθεστώς Άσαντ συχνά εμφανιζόταν ως αντιδυτικό (κυρίως λόγω της ισραηλινής κατοχής του Γκολάν) και, δύο χρόνια μετά τη συριακή εξέγερση, οι ΗΠΑ άρχισαν να προμηθεύουν με μια μικρή ποσότητα ελαφρών όπλων σε επιλεγμένες ομάδες Σύριων ανταρτών, οι διαφορές με την Ουκρανία ήταν έντονες. Το πιο ξεκάθαρο παράδειγμα είναι ότι, ενώ η Ουκρανία προμηθεύτηκε χιλιάδες αντιαεροπορικούς πυραύλους από τους πρώτους μήνες του πολέμου, συμπεριλαμβανομένων ακόμη και «επικίνδυνων» φορητών αντιαεροπορικών, που της επέτρεψαν να καθαρίσει τον ουρανό από τα ρωσικά πολεμικά αεροσκάφη, και αργότερα ακόμη και σύγχρονα αντιπυραυλικά συστήματα^[44], στην περίπτωση της Συρίας οι ΗΠΑ τοποθέτησαν πράκτορες της CIA στα σύνορα της Τουρκίας και της Ιορδανίας από το 2012 και μετά για να εμποδίσουν τα περιφερειακά κράτη να στείλουν αντιαεροπορικά όπλα στους Σύριους αντάρτες^[45]. Και αυτό σε έναν πόλεμο που σε συντριπτικό βαθμό είχε μετατραπεί σε έναν δολοφονικό αεροπορικό πόλεμο που εξαπέλυσε το καθεστώς Άσαντ εναντίον των εξεγερμένων πληθυσμών του. Αυτή η απαγόρευση των αντιαεροπορικών όπλων συνεχίστηκε καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου^[46] και είναι αναμφισβήτητα μια από τις πιο καθοριστικές αιτίες της νίκης του Άσαντ.

Ακόμα και τα ελαφριά όπλα που επέτρεψαν τελικά οι ΗΠΑ να φτάσουν στους αντάρτες ήταν, σκοπίμως, πολύ λίγα για να αλλάξουν την ισορροπία στη σύγκρουσή τους με τον Άσαντ, και ως εκ τούτου στόχευαν κυρίως στη συνδιαλλαγή. Τελικά είχαν ένα τίμημα, δηλαδή ότι οι ΗΠΑ απαίτησαν από τους αντάρτες που εξόπλισαν να χρησιμοποιήσουν τα όπλα μόνο για να πολεμήσουν το ISIS στο πλαίσιο του αμερικανικού «πολέμου κατά της τρομοκρατίας» στη Συρία και να εγκαταλείψουν τον αγώνα κατά του καθεστώτος Άσαντ^[47]. Φυσικά οι Σύριοι αντάρτες ήταν πρόθυμοι να πολεμήσουν το ISIS, κάτι που ήδη έκαναν σε μεγάλη κλίμακα χωρίς την υποστήριξη των ΗΠΑ, αλλά αρνήθηκαν να εγκαταλείψουν τον αγώνα κατά του καθεστώτος^[48], το οποίο όχι μόνο ήταν ο κύριος εχθρός, αλλά το οποίο έβλεπαν και ως αιτία της ανόδου του ISIS ως σύμπτωμα της δολοφονικής ασσαντικής πραγματικότητας.

Επιπλέον, ακόμη και αν όλα αυτά σήμαιναν ότι λίγη βοήθεια έφτασε στους αντάρτες μέσω των ΗΠΑ, η σθεναρά φιλο-ασαντική θέση του Ισραήλ, όπως έχει τεκμηριωθεί επαρκώς παραπάνω (και παρακάτω), σήμαινε ότι απλά δεν επρόκειτο ποτέ να υπάρξει πειστικός «φιλοδυτικός» προσανατολισμός εντός της συριακής εξέγερσης, εκτός από τις συνήθεις εκκλήσεις, οι οποίες ως επί το πλείστον έπεσαν στο κενό, για υποτιθέμενη δυτική υποστήριξη στη δημοκρατία και άλλα παρόμοια.

Συνεπώς, τα κύρια κράτη που υποστήριξαν τους Σύριους αντάρτες ήταν περιφερειακά κράτη, ιδίως το Κατάρ και η Τουρκία, και για ένα διάστημα η Σαουδική Αραβία. Το Κατάρ και η Τουρκία σε όλη αυτή την περίοδο ήταν επίσης από τους ισχυρότερους υποστηρικτές του παλαιστινιακού αγώνα, αν και οι στόχοι τους ήταν επίσης ένα είδος συνυπολογισμού, καθώς και οι δύο έβλεπαν τη Συρία και την Παλαιστίνη ως δύο σκέλη της περιφερειακής στρατηγικής τους για μετριοπαθείς ισλαμιστές που βασιζόταν στη Μουσουλμανική Αδελφότητα (υποστήριξαν επίσης, για παράδειγμα, την μετεπαναστατική κυβέρνηση Μόρσι στην Αίγυπτο, μέχρι να ανατραπεί από τη στρατιωτική δικτατορία του αλ Σίσι, ο οποίος υποστηριζόταν από τη Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Ισραήλ και το καθεστώς Άσαντ).

Ως εκ τούτου, η συριακή επανάσταση, όποια συγκρατημένη δυτική συμπάθεια και αν προσέλκυσε, ήταν πάντα συνδεδεμένη με τις περιφερειακές πραγματικότητες, ιδίως δεδομένης της θέσης της στο πλαίσιο της περιφερειακής εξέγερσης της Αραβικής Άνοιξης.

Η περίπτωση του Ιράν: «Ούτε για τη Γάζα ούτε για τον Λίβανο, τη ζωή μου θα δώσω για το Ιράν»;

Σε αυτές τις αντίθετες περιπτώσεις της Συρίας και της Ουκρανίας, μπορούμε να προσθέσουμε την περίπτωση της μεγαλειώδους ιρανικής εξέγερσης «Γυναίκες, Ζωή, Ελευθερία» (Ζιν, Ζιγιάν, Αζαντί) κατά της δικτατορίας των κληρικών, η οποία συγκλόνισε το Ιράν τον τελευταίο χρόνο μετά τη δολοφονία από το καθεστώς της Μάχσα Αμινί, η οποία δεν φορούσε σωστά το πέπλο της. Στις 14 Νοεμβρίου, 250 ακτιβιστές του Ζιν, Ζιγιάν, Αζαντί εξέδωσαν μια δήλωση αλληλεγγύης στον παλαιστινιακό λαό που αντιστέκεται στη σιωνιστική σφαγή^[49]. Και αυτό παρά το γεγονός ότι το καθεστώς που τους δολοφονεί διακηρύσσει με στόμφο τα αντισιωνιστικά του διαπιστευτήρια.

Επίσης, από το κελί της φυλακής της, η Ιρανή αντιφρονούσα και βραβευμένη με Νόμπελ, Ναργκές Μοχαμμαντί, κάλεσε σε κατάπαυση του πυρός στις 2 Νοεμβρίου^[50], καταγγέλλοντας «επιθέσεις εναντίον αθώων ανθρώπων, αρπαγή ομήρων, δολοφονίες γυναικών, παιδιών και μη μαχητών, στοχοποίηση νοσοκομείων, πυραυλικές επιθέσεις σε κατοικημένες περιοχές».

Ωστόσο, η άποψη των απλών Ιρανών και της πλειοψηφίας του κινήματος διαμαρτυρίας είναι λιγότερο σαφής. Από τη μία πλευρά, όπως και οι Σύριοι, είναι δεμένοι με την περιοχή με τρόπο που οι Ουκρανοί δεν είναι∙ και όπως και οι Σύριοι, έχουν εμπλακεί σε επαναστατική δραστηριότητα που συχνά καθιστά τους ανθρώπους ανοιχτούς στην αλληλεγγύη με άλλους αγωνιζόμενους λαούς. Από την άλλη πλευρά, δεν έχουν την άμεση σύνδεση με την Παλαιστίνη που έχουν οι Σύριοι και ως εκ τούτου η κύρια σύνδεσή τους γίνεται μέσω του λόγου του μισητού καθεστώτος. Επιπλέον, το ιρανικό καθεστώς έχει καταστήσει το δυναμικό και επιθετικό σλόγκαν «καταστρέψτε το Ισραήλ» κεντρικό στοιχείο του κυρίαρχου «επαναστατικού» λόγου του εδώ και δεκαετίες (μια στάση που είναι δυνατή λόγω της σημαντικής γεωγραφικής απόστασης από το Ισραήλ) με τρόπο που θέτει το «Ιράν εναντίον Ισραήλ» ως το κυρίαρχο περιφερειακό παράδειγμα στη λαϊκή αντίληψη –παρά το γεγονός ότι δεν έχουν ποτέ πολεμήσει– γεγονός που έρχεται σε έντονη αντίθεση με τον πιο εμφανώς ψευδεπίγραφο «αντισιωνισμό» του καθεστώτος Άσαντ.

Αυτό έχει οδηγήσει σε σημαντικό βαθμό κυνισμού σχετικά με τη θέση του καθεστώτος και συχνά, ως εκ τούτου, σε αντιδράσεις εναντίον του μεταξύ των απλών Ιρανών που αντιτίθενται στο καθεστώς. Ο φιλοκαθεστωτικός δημοσιογράφος Νάσσερ Ιμανί αναγνώρισε πρόσφατα ότι πολλοί Ιρανοί «τάσσονται εναντίον σε οτιδήποτε ευνοεί η Ισλαμική Δημοκρατία και υποστηρίζουν οτιδήποτε αντιτίθεται στην Ισλαμική Δημοκρατία»^[51]. Θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί στην υπόθεση ότι τέτοιες θέσεις είναι απαραίτητα αντιπαλαιστινιακές και όχι απλώς αντι-καθεστωτικές. Ωστόσο, πρέπει να τονιστεί ότι υπάρχει ένα πρόσθετο πρόβλημα στην περίπτωση του Ιράν: προσπαθώντας να εκμεταλλευτούν τη λαϊκή εξέγερση στο Ιράν μια ομάδα υποστηρικτών της αντιδραστικής ιρανικής μοναρχίας που ανατράπηκε το 1979, και οι φιλο-Σαχικές δυνάμεις είναι ρητά φιλοϊσραηλινές, με στόχο να αναβιώσουν τη συμμαχία Ισραήλ-Ιράν εναντίον του αραβικού κόσμου που κυριάρχησε τις δεκαετίες 1953-1979. Το μεγαλύτερο μέρος του ιρανικού κινήματος διαμαρτυρίας απορρίπτει κάθε ευθυγράμμιση με αυτές τις μοναρχικές δυνάμεις, αλλά μπορεί να ασκούν κάποια ύπουλη επιρροή.

«Ούτε Γάζα, ούτε Λίβανος: τη ζωή μου θα δώσω για το Ιράν» ήταν ένα σύνθημα που είχε ακουστεί σε κάποια προηγούμενα επεισόδια της εξέγερσης κατά του καθεστώτος στο Ιράν. Ενώ αυτό ακούγεται αντι-διεθνιστικό, και χωρίς αμφιβολία για πολλούς ο κυνισμός του καθεστώτος έχει οδηγήσει σε μια τέτοια απόρριψη της αλληλεγγύης, για άλλους μπορεί πιο απλά να υποδηλώνει την απόρριψη της αξιοποίησης από το καθεστώς της υποτιθέμενης αλληλεγγύης με τους αγώνες εκείνων που βρίσκονται μακριά για να δικαιολογήσει τη δική του καταστολή στο εσωτερικό. Αξίζει να σημειωθεί ότι το καθεστώς χρησιμοποίησε τη θολούρα της υποτιθέμενης αλληλεγγύης του στη Γάζα για να εκτελέσει 176 κρατούμενους μέσα σε μόλις δύο μήνες μετά την 7η Οκτωβρίου^[52]. Στα τέλη Νοεμβρίου, σε αυτούς περιλαμβάνονταν «ένας διαδηλωτής του Ζιν, Ζιγιάν, Αζαντί, ένας Κούρδος πολιτικός κρατούμενος, ένας πολιτικός κρατούμενος από τη δεκαετία του 1980 και ένας άλλος διαδηλωτής που συνελήφθη κατά τη διάρκεια των μαζικών διαδηλώσεων του 2019».

Είναι επίσης σημαντικό να επισημανθεί ότι το σύνθημα δεν διατυπώθηκε για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της σημερινής γενοκτονίας στη Γάζα ούτε καν κατά τη διάρκεια της εξέγερσης για την Μάχσα Αμινί μετά το 2022, αλλά κατά τη διάρκεια της μαζικής εξέγερσης του 2017-18 (το Ιράν βιώνει συνεχείς περιόδους πολιτικών εξεγέρσεων μετά την «Πράσινη Επανάσταση» του 2009). Και τότε, το πλήρες σύνθημα ήταν «ούτε για τη Γάζα, ούτε για τον Λίβανο, τη ζωή μου για το Ιράν» και «αφήστε τη Συρία, σκεφτείτε εμάς»^[53]. Αυτό είναι πολύ σημαντικό, διότι καλώντας το καθεστώς να «φύγει από τη Συρία», προέβαλαν ένα διεθνιστικό σύνθημα, καθώς το ιρανικό καθεστώς έπαιζε άμεσα έναν δολοφονικό αντεπαναστατικό ρόλο βοηθώντας το καθεστώς Άσαντ να κάνει μαζικές σφαγές στη Συρία, τόσο όμοιες με τις επιχειρήσεις του Ισραήλ στη Γάζα. Δεν θα μπορούσε να είναι δύσκολο για τον ιρανικό λαό να συνδέσει τον τερατώδη πραγματικό ρόλο του καθεστώτος στη Συρία με τους άλλους συμβολικούς «σκοπούς» του.

Αυτό το αποτρόπαιο καθεστώς δεν είναι σύμμαχος. Πράγματι, το Ιράν έχει ξεκαθαρίσει σε κάθε περίπτωση ότι δεν πρόκειται να βοηθήσει τη Γάζα^[54], προτιμώντας να κεφαλαιοποιήσει ιδεολογικά μέσω των μικρής κλίμακας ενεργειών των πληρεξουσίων ή συμμάχων του Λιβάνου ή της Υεμένης, γνωρίζοντας ότι η όποια ισραηλινή εκδίκηση θα πέσει πάνω τους και όχι στο Ιράν. Γενικότερα, το καθεστώς έχει κάνει τα πάντα για να τονίσει ότι δεν επιθυμεί «κλιμάκωση»^[55], ότι δεν είχε καμία σχέση με τις ενέργειες της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, ότι βλέπει αρνητικά την επίθεση εναντίον αμάχων (ένας αρκετά εντυπωσιακός ισχυρισμός για ένα καθεστώς που σφαγιάζει τους δικούς του αμάχους και τους Σύριους αμάχους σε τεράστιους αριθμούς), και ούτω καθεξής – όλα αρκετά λογικά πράγματα για να λέγονται στην πραγματικότητα, αλλά τα οποία επίσης θέτουν υπό αμφισβήτηση το τι ήταν η ρητορική της «αντίστασης» δεκαετιών, αν η γενοκτονία της Γάζας δεν αλλάζει τίποτα, όμως την ίδια στιγμή το καθεστώς καταφέρνει να τα συνδυάζει αυτά με περιστασιακές εξάρσεις εντυπωσιακά κούφιας ρητορικής, όπως η πρόσφατη «απειλή» του^[56] να αποκλείσει τη Μεσόγειο Θάλασσα! Αλλά αν μια αιματηρή δικτατορία χρησιμοποιεί κυρίως τον αγώνα και τα δεινά κάποιου άλλου για να καλύψει τις δικές της δολοφονίες στο εσωτερικό της, δεν είναι ένας σύμμαχος από τον οποίο οι καταπιεσμένοι δεν πρέπει ποτέ να περιμένουν κάτι (και αν, σε μια εναλλακτική πραγματικότητα, ένα τέτοιο καταπιεστικό καθεστώς έμπαινε στη σύγκρουση, ποιον θα βοηθούσε αυτό;).

Ως εκ τούτου, ο κυνισμός πολλών Ιρανών απέναντι στον λόγο του καθεστώτος δεν μπορεί απαραίτητα να απορριφθεί ως αντιπαλαιστινιακός – αλλά σε κάθε περίπτωση, δηλώσεις όπως η παραπάνω είναι σημαντικές για τον προσανατολισμό του ιρανικού αντιδικτατορικού κινήματος.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, παρά την ιρανική ρητορική, οι θετικές απόψεις των Παλαιστινίων για το Ιράν παρέμειναν καθηλωμένες στο 30% περίπου τον Οκτώβριο του 2023^[57], όχι υψηλότερα από ό,τι το 2022, σε αντίθεση με το 63% που έβλεπε το Ιράν είτε κάπως είτε πολύ αρνητικά, και στη συνέχεια αυξήθηκαν μόνο στο 35% μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου^[58] εν μέσω του γενοκτονικού πολέμου του Ισραήλ.

Ο παραλογισμός του καμπισμού: «Στρατόπεδα» δεν υπάρχουν

Μια τελευταία σημείωση: ακόμη και με βάση τις ίδιες του τις προϋποθέσεις, ο καμπισμός δεν έχει καμία λογική∙ όπως προαναφέρθηκε, τα υποτιθέμενα «στρατόπεδα» δεν υπάρχουν, και επομένως ο καμπισμός είναι ανοησία καθώς και πολιτικά χρεοκοπημένος. Ορισμένοι ηγέτες που τελικά ήρθαν σε ρήξη με τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό για λόγους τακτικής, όπως ο Μιλόσεβιτς, ο Άσαντ και ο Πούτιν, είχαν άλλες φορές άριστες σχέσεις μαζί του και συνεργάζονταν εκτενώς∙ αυτό συνεχίστηκε ακόμη και σε ένα ορισμένο επίπεδο όταν οι σχέσεις είχαν διαταραχθεί∙ και πάρα πολλά κράτη απλώς δεν μπορούν να ταξινομηθούν ως ανήκοντα σε κάποια «πλευρά», ακόμη και αν υποθέσουμε ότι αυτές οι «πλευρές», δηλαδή οι μεγάλες δυνάμεις, βρίσκονται πάντα σε σύγκρουση, που και αυτή αποτελεί τεράστια πλάνη. Ας εξετάσουμε μερικά παραδείγματα:

Την εκτεταμένη συνεργασία του συμμάχου των ΗΠΑ Ισραήλ με τη Ρωσία στη Συρία, και ειδικότερα την περισσότερο από μια δεκαετία διαρκούσα σχέση αγάπης Πούτιν-Νετανιάχου: η Ρωσία, η οποία ελέγχει το σύστημα αεράμυνας της Συρίας, επέτρεψε ξεκάθαρα στο Ισραήλ να βομβαρδίζει επί χρόνια στόχους του Ιράν και της Χεζμπολλάχ. Ωστόσο, η Ρωσία και το Ιράν θεωρούνταν ότι βρίσκονταν στο ίδιο «στρατόπεδο» υποστηρίζοντας τον Άσαντ.

Τη σταθερά δηλωμένη προτίμηση του Ισραήλ να παραμείνει ο Άσαντ στην εξουσία^[59], κάτι που είχε κοινό με τον Ιρανό εχθρό του.

Την προηγούμενη συμμαχία του Ισραήλ με τον Σέρβο σοβινιστή ηγέτη Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς και τον σερβικό εθνικισμό, όταν οι ΗΠΑ αντιτάχθηκαν φραστικά στον Μιλόσεβιτς∙ το Ισραήλ ήταν μία από τις λίγες χώρες που συνέχισαν να εξοπλίζουν τους αντιδραστικούς Σέρβους της Βοσνίας.

Την ισχυρή υποστήριξη προς το αντιδραστικό καθεστώς Άσαντ που υποστηρίζεται από τη Ρωσία από τα φιλοαμερικανικά αντιδραστικά αραβικά καθεστώτα, όπως η Αίγυπτος, το Μπαχρέιν και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τα οποία, παρεμπιπτόντως, μαζί με την Ιορδανία, χαιρέτισαν την έναρξη των ρωσικών βομβαρδισμών στη Συρία για να σώσουν τον Άσαντ^[60], όπως και το Ισραήλ, φυσικά^[61].

Τη στενή συνεργασία των ΗΑΕ με τη Ρωσία και τους παραστρατιωτικούς της Βάγκνερ σε μια σειρά ιμπεριαλιστικών εγχειρημάτων στην Αφρική.

Το γεγονός ότι είναι ακριβώς η ίδια ομάδα αντιδραστικών αραβικών κρατών –ΗΑΕ, Αίγυπτος, Μπαχρέιν, Σουδάν, Ιορδανία– που ηγήθηκαν της αραβικής προσέγγισης τόσο με το Ισραήλ όσο και με το καθεστώς Άσαντ την ίδια περίοδο.

Τη στενή σχέση Σαουδικής Αραβίας-Ρωσίας στον ΟΠΕΚ, η οποία οδηγεί συνεχώς σε μειώσεις της παραγωγής, διατηρώντας τις τιμές σε υψηλά επίπεδα, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, παρά τις συνεχείς πιέσεις των ΗΠΑ προς τους Σαουδάραβες να πράξουν το αντίθετο.

Την αναπτυσσόμενη σχέση κράτους του Κόλπου με την Κίνα, η οποία εκφράστηκε με την πολυτελή υποδοχή του Κινέζου ηγέτη Σι Τζινπίνγκ στο Ριάντ, η οποία ακολουθήθηκε μερικούς μήνες αργότερα από την υποστήριξη της Κίνας για την προσέγγιση Σαουδικής Αραβίας-Ιράν.

Το γεγονός ότι η κινεζική επιθετικότητα τύπου δόγματος Μονρόε στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας έχει ως κύριο θύμα της το Βιετνάμ, την ίδια χώρα που πολέμησε μέχρις εσχάτων τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό.

Τη συμμαχία των ακροδεξιών ηγετών των υπο-ιμπεριαλιστικών κρατών της Ινδίας και της Βραζιλίας, του Μόντι και του Μπολσονάρο, τόσο με τον ρωσικό όσο και με τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό, και ειδικότερα τόσο με τον Τραμπ όσο και με τον Πούτιν∙ και την ανάλογη στάση του ακροδεξιού καθεστώτος Όρμπαν της Ουγγαρίας, του καλύτερου φίλου του Πούτιν στο ΝΑΤΟ, το οποίο, ως ακλόνητος σύμμαχος και του Ισραήλ, ήταν επίσης μία από τις μόλις τέσσερις ευρωπαϊκές χώρες και από τις 14 χώρες παγκοσμίως που ψήφισαν όχι στην ψηφοφορία του ΟΗΕ για την κατάπαυση του πυρός στις 27 Οκτωβρίου^[62].

Ο κατάλογος δεν έχει τέλος∙ θα μπορούσε να αποτελέσει ένα ολόκληρο άρθρο ή ακόμη και βιβλίο∙ ο καμπισμός είναι τόσο ψεύτικος από την ίδια του τη λογική όσο και ηθικά και πολιτικά αποκρουστικός. Αλλά θα τελειώσουμε με μια σημείωση σχετικά με τις παλαιστινιακές απόψεις. Έρευνες έχουν δείξει ότι οι πλειοψηφίες σε χώρες σε όλο τον κόσμο συμπάσχουν με την Ουκρανία και όχι με τη Ρωσία, συμπεριλαμβανομένων των χωρών σε όλο τον Παγκόσμιο Νότο, όπου πολλές από τις αντιδραστικές ελίτ υιοθέτησαν μια φιλορωσική ή «ουδετερόφιλη» στάση λόγω της υπο-ιμπεριαλιστικής τους θέσης. Έχω ασχοληθεί με αυτό αλλού^[63]. Ωστόσο, οι Παλαιστίνιοι θα μπορούσαν να είναι ένα έθνος όπου θα μπορούσαμε να περιμένουμε ότι η διάχυτη υποκρισία των δυτικών κυβερνήσεων θα ήταν τόσο καταλυτική, ώστε η πλειοψηφία θα μπορούσε να υιοθετήσει μια φιλορωσική θέση απλά και μόνο από κάπως δικαιολογημένη πικρία. Θα ήταν ακόμη πιο κατανοητό, δεδομένων των φιλοϊσραηλινών δηλώσεων του Ζελένσκι. Ωστόσο, σε δημοσκόπηση που διεξήχθη από το Παλαιστινιακό Κέντρο Κοινής Γνώμης τον Απρίλιο του 2022, ο μεγαλύτερος αριθμός Παλαιστινίων –40,2%– πίστευε ότι «η Ρωσία διεξάγει έναν άδικο πόλεμο εναντίον του γείτονά της» (σε σύγκριση με το χαμηλότερο, αλλά και πάλι κατανοητά υψηλό, ποσοστό του 32,3% των Παλαιστινίων που πίστευαν ότι η Ρωσία είχε δικαίωμα να εισβάλει)^[64]. Αυτό αποδεικνύει ότι η ανθρωπιά του αντιαποικιακού αγώνα της Παλαιστίνης είναι σε θέση να λάμψει και να ταυτιστεί με ένα άλλο θύμα της αποικιοκρατικής καταλήστευσης και εξόντωσης, παρά τη διάχυτη δυτική υποκρισία. Οι δυτικοί αριστεροί πρέπει να θυμούνται ότι οι Παλαιστίνιοι είναι άνθρωποι, όχι μόνο το «πρόγραμμά» τους∙ είναι εξίσου ικανοί με άλλους ανθρώπους να ζυγίζουν πολύπλοκα ζητήματα.

Μετάφραση: elaliberta.gr

Michael Karadjis, “Syrian revolution in solidarity with Palestine: Campist and anti-campist narratives re Palestine, Syria & Ukraine”, Their Anti-imperialism and Ours, 27 Δεκεμβρίου 2023, https://theirantiimperialismandours.com/2023/12/27/syrian-revolution-in-solidarity-with-palestine-campist-and-anti-campist-narratives-re-palestine-syria-ukraine/.

Σημειώσεις

^[1] Adam Withnall, “Syria: Assad regime kills so many detainees it amounts to 'extermination' of civilian population, UN says”, Independent, 8 Φεβρουαρίου 2016, https://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/syria-assad-regime-kills-so-many-detainees-it-amounts-to-extermination-of-civilian-population-un-says-a6860876.html.

^[2] Ian Black, “Report on Syria conflict finds 11.5% of population killed or injured”, The Guardian, 11 Φεβρουαρίου 2016, https://www.theguardian.com/world/2016/feb/11/report-on-syria-conflict-finds-115-of-population-killed-or-injured?CMP=share_btn_tw.

^[3] Daanish Faruqi, “Israel is using the same tactics in Gaza that al-Assad employed in Syria”, Al Jazeera, 3 Δεκεμβρίου 2023, https://www.aljazeera.com/amp/opinions/2023/12/3/israel-is-using-the-same-tactics-in-gaza-that-al-assad-employed-in-syria?fbclid=IwAR0kHORivJE5tg72UM4Yhmne_V7TG9VAkvrN9Bs5Atn4oktQpXhTzsty2Wg.

^[4] “Statement of Free Syrians in solidarity with the Palestinian people”, Intersectional Syria, 23 νοεμβρίου 2023, https://intersectionalsyria.com/2023/11/10/STATEMENT-OF-FREE-SYRIANS-IN-SOLIDARITY-WITH-THE-PALESTINIAN-PEOPLE/?FBCLID=IWAR0DRCK5QXQJCXZYLIYTIPDUASFLPHYRVR18OLWOFRF4F6HQJFOELNSGPPC [Ανακοίνωση αλληλεγγύης των Ελεύθερων Σύριων προς τον παλαιστινιακό λαό», e la libertà, 15 Νοεμβρίου 2023, https://www.elaliberta.gr/%CE%B4%CE%B9%CE%B5%CE%B8%CE%BD%CE%AE/%CE%BC%CE%AD%CF%83%CE%B7-%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CF%84%CE%BF%CE%BB%CE%AE-%CE%B2%CF%8C%CF%81%CE%B5%CE%B9%CE%B1-%CE%B1%CF%86%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%AE/9277-%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%BA%CE%BF%CE%AF%CE%BD%CF%89%CF%83%CE%B7-%CE%B1%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BB%CE%B5%CE%B3%CE%B3%CF%8D%CE%B7%CF%82-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CE%B5%CE%BB%CE%B5%CF%8D%CE%B8%CE%B5%CF%81%CF%89%CE%BD-%CF%83%CF%8D%CF%81%CE%B9%CF%89%CE%BD-%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%82-%CF%84%CE%BF%CE%BD-%CF%80%CE%B1%CE%BB%CE%B1%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BD%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CF%8C-%CE%BB%CE%B1%CF%8C].

^[5] “White Helmets Condemn Baptist Hospital Massacre in Gaza, Warn of Humanitarian Catastrophe”, The Syrian Observer, 19 Οκτωβρίου 2023, https://syrianobserver.com/news/85726/white-helmets-condemn-baptist-hospital-massacre-in-gaza-warn-of-humanitarian-catastrophe.html.

^[6] Ali Haj Suleiman and Husam Hezaber, “Russia, al-Assad step up Syria bombing amid world focus on Israel-Gaza war”, Al Jazeera, 14 Νοεμβρίου 2023, https://www.aljazeera.com/news/2023/11/14/russia-al-assad-step-up-syria-bombing-amid-world-focus-on-israel-gaza-war.

^[7] “Bloody Month for the Syrians: 336 Dead and Wounded in Regime and Russian Bombing”, The Syrian Observer, 2 Νοεμβρίου 2023, https://syrianobserver.com/news/85973/bloody-month-for-the-syrians-336-dead-and-wounded-in-regime-and-russian-bombing.html.

^[8] Rami Jarrah, “PROUD OF MY PEOPLE”, X, 18 Οκτωβρίου 2023, https://twitter.com/RamiJarrah/status/1714638991046189166.

^[9] Michael Karadjis, “Syria and the Palestinians: No other Arab state has as much Palestinian blood on its hands”, Their Anti-imperialism and Ours, 2 Αυγούστου 2023, https://theirantiimperialismandours.com/2023/08/02/syria-and-the-palestinians-no-other-arab-state-has-as-much-palestinian-blood-on-its-hands/.

^[10] Noa Landau, “Netanyahu: Israel Has No Problem With Assad, but Cease-fire Agreements Must Be Upheld”, Haaretz, 12 Ιουλίου 2018, https://www.haaretz.com/israel-news/2018-07-12/ty-article/netanyahu-israel-has-no-problem-with-assad-agreements-must-be-upheld/0000017f-e1aa-d804-ad7f-f1faccdb0000.

^[11] Aron Heller, “Israel wary quiet on Syrian front may soon end”, The Times of Israel, 26 Απριλίου 2013, https://www.timesofisrael.com/israel-wary-quiet-on-syrian-front-may-soon-end/. Edy Cohen, “Assad’s Survival Is in Israel’s Best Interest”, BESΑ, 25 Μαΐου 2017, https://besacenter.org/assad-survival-israel-best-interest/. Michael Karadjis, “Israel and the Syrian War”, Syrian Revolution Commentary and Analysis, 3 Ιανουαρίου 2014, https://mkaradjis.com/2014/01/03/israel-and-the-syrian-war/. “Russian-Israeli coordination in Syria includes air, sea, land and cyperspace”, The Middle East Monitor (MEMO), 29 Σεπτεμβρίου 2015, https://www.middleeastmonitor.com/20150929-russian-israeli-coordination-in-syria-includes-air-sea-land-and-cyperspace/.

^[12] “Thousands of victims of Tel al-Zaatar massacre still missing”, The New Arab, 13 Αυγούστου 2016, https://www.newarab.com/features/thousands-victims-tel-al-zaatar-massacre-still-missing.

^[13] William Claiborne, “5 Ships Arrive for PLO Evacuation After Israelis Shell Lebanese Harbor”, The Washington Post, The Washington Post, 20 Δεκεμβρίου 1983, https://www.washingtonpost.com/archive/politics/1983/12/20/5-ships-arrive-for-plo-evacuation-after-israelis-shell-lebanese-harbor/e85eb466-e180-4045-b237-93e1589b89e5/.

^[14] “Exclusive interview with Ahmad Al-Sa’oud, head of Division 13, one of the 9 factions given access to TOW missiles”, تحرير سوري / Tahrir Souri, 17 Μαΐου 2014, https://web.archive.org/web/20170221144433/http:/tahrirsouri.com/2014/05/17/exclusive-interview-with-ahmad-al-saoud-head-of-division-13-one-of-the-9-factions-given-access-to-tow-missiles/. “The High Negotiation Commission Executive Framework For A Political Solution Based On The Geneva Communiqué”, The American University in Cairo, Σεπτέμβριος 2016, https://digitalcollections.aucegypt.edu/digital/collection/p15795coll39/id/769. “Syrian opposition chief: If it weren't for Israel, Assad wouldn't still be in power”, The Jerusalem Post, 19 Απριλίου 2016, https://www.jpost.com/Middle-East/Syrian-opposition-chief-If-it-werent-for-Israel-Assad-wouldnt-still-be-in-power-451702.

^[15] “Israeli Lawmaker: Assad regime survival serves Israel's interest”, The Middle East Monitor (MEMO), 28 Μαΐου 2018, https://www.middleeastmonitor.com/20180528-mk-assad-regime-survival-serves-israel-interest/. “Israel talks up Assad after insurgents killed on Syria frontier”, New York Post, 2 Αυγούστου 2018, https://nypost.com/2018/08/02/israel-talks-up-assad-after-insurgents-killed-on-syria-frontier/. Efraim Halevy, “Israel’s Man in Damascus”, Foreign Affairs, 10 Μαΐου 2013, https://www.foreignaffairs.com/articles/israel/2013-05-10/israels-man-damascus. Noa Landau, “Netanyahu: Israel Has No Problem With Assad, but Cease-fire Agreements Must Be Upheld”, ό.π.

^[16] “Russia, Egypt support forming anti-IS coalition with Syria’s Assad”, The New Arab, 27 Αυγούστου 2015, https://www.newarab.com/news/russia-egypt-support-forming-anti-coalition-syrias-assad.

^[17] «Μια αποκλειστική συνέντευξη στο Sputnik του Προέδρου της Συρίας Μπασάρ αλ Άσαντ» [« حوار خاص لوكالة "سبوتنيك" مع الرئيس السوري بشار الأسد »] σε Google Translate στα αγγλικά: “An exclusive Sputnik interview with Syrian President Bashar al-Assad”, 8 Οκτωβρίου 2020, https://sputnikarabic-ae.translate.goog/20201008/%D8%AD%D9%88%D8%A7%D8%B1-%D8%AE%D8%A7%D8%B5-%D9%84%D9%88%D9%83%D8%A7%D9%84%D8%A9-%D8%B3%D8%A8%D9%88%D8%AA%D9%86%D9%8A%D9%83--%D9%85%D8%B9-%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%A6%D9%8A%D8%B3-%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%8A-%D8%A8%D8%B4%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B3%D8%AF-1046769499.html?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en.

^[18] Zvi Bar’el, “White Helmets Rescue Shows That Israel Is Involved in Syria Way Beyond Humanitarian Aid”, Haaretz, 22 Ιουλίου 2018, https://www.haaretz.com/middle-east-news/syria/2018-07-22/ty-article/.premium/white-helmets-rescue-shows-that-israel-is-involved-in-syria-way-beyond-humanitarian-aid/0000017f-dbaf-d3ff-a7ff-fbafc7f30000. Elizabeth Tsurkov, “Report by the well-connected…”, X, 31 Mαΐoυ 2018, https://twitter.com/Elizrael/status/1002204266860285953.

^[19] Salah Hassan, “Palestinians in Syria and the Syrian Uprising”, المركز العربي للأبحاث ودراسة السياسات / Arab Center for Research and Policy Studies, Οκτώβριος 2012, https://web.archive.org/web/20131216044437/https:/english.dohainstitute.org/file/get/42bbd969-e593-45be-a4ff-cc55113be56c.pdf.

^[20] Ibrahim Halawi, “Assad and the Palestinians: from Tal al-Zaatar to Yarmouk”, The New Arab, 7 Απριλίου 2015, https://www.newarab.com/analysis/assad-and-palestinians-tal-al-zaatar-yarmouk.

^[21] Tarek Hamoud, Fayez Abu Eid, Ahmad Hosain, Mohammed Al-Bash, Said Sulaiman, “Palestinians of Syria (PRS). Destruction and Reconstruction”, 2019, Palestinian Return Centre, Action Group for Palestinians of Syria, https://actionpal.org.uk/en/reports/special/syriareport2019.pdf.

^[22] “UNHCR Global Trends 2021”, UNHCR, 17 Ιουνίου 2022, https://www.unhcr.org/flagship-reports/globaltrends/globaltrends2019/.

^[23] “Recent Developments in Northwest Syria - Situation Report No. 26 - As of 26 March 2021”, reliefweb, 30 Μαρτίου 2021, https://reliefweb.int/report/syrian-arab-republic/recent-developments-northwest-syria-situation-report-no-26-26-march-2021.

^[24] “Law n°10 on Reconstruction: A Legal Reading of Organized Mass Expropriation in Syria”, Arab Reform Initiative, 28 Ιουνίου 2018, https://www.arab-reform.net/publication/law-n10-on-reconstruction-a-legal-reading-of-organized-mass-expropriation-in-syria/.

^[25] Scott Lucas, “Syria Daily: ‘10 Million Trustworthy People Better Than 30 Million Vandals’”, EA WorldView, 3 Αυγούστου 2018, https://eaworldview.com/2018/08/syria-daily-10-million-trustworthy-people-better-than-30-million-vandals/.

^[26] “Israel leads in global attacks on medical facilities, workers - with Syria just behind”, The New Arab, 15 Μαΐου 2019, https://www.newarab.com/news/israel-leads-global-attacks-medical-facilities-workers. kristyan benedict, “Israel & Syria, leading the way…”, Χ, 15 Μαΐου 2019, https://twitter.com/KreaseChan/status/1128655479436136449.

^[27] Μatthew Mpoke Bigg, “Zelensky Compares Assault by Hamas on Israel to Moscow’s Invasion of Ukraine”, The New York Times, 9 Οκτωβρίου 2023, https://www.nytimes.com/2023/10/09/world/europe/zelensky-ukraine-russia-israel.html.

^[28] Barak Ravid, “Scoop: Zelensky asks to visit Israel in show of solidarity”, ΛXIOS, 11 Οκτωβρίου 2023, https://www.axios.com/2023/10/11/zelensky-israel-hamas-war-gaza-visit-netanyahu.

^[29] Μatthew Mpoke Bigg, “Zelensky Compares Assault by Hamas on Israel to Moscow’s Invasion of Ukraine”, ό.π.

^[30] “Over 10,000 infants and children killed in Israel’s Gaza genocide, hundreds of whom are trapped beneath debris”, Euro-Med Human Rights Monitor, 9 Δεκεμβρίου 2023, https://euromedmonitor.org/en/article/6020/Over-10,000-infants-and-children-killed-in-Israel%E2%80%99s-Gaza-genocide,-hundreds-of-whom-are-trapped-beneath-debris.

^[31] “Is Israel’s Gaza war the deadliest conflict for children in modern times?”, Al Jazeera, 7 Νοεμβρίου 2023, https://www.aljazeera.com/news/2023/11/7/is-israels-gaza-war-the-deadliest-conflict-for-children-in-modern-times.

^[32] “Child Death Toll”, Syrian Network for Human Rights, 14 Αυγούστου 2023, https://snhr.org/blog/2023/08/14/child-death-toll/.

^[33] “Two Thirds of Gaza War Dead Are Women and Children, Briefers Say, as Security Council Debates Their Plight”, UN Press , 22 Νοεμβρίου 2023, https://press.un.org/en/2023/sc15503.doc.htm.

^[34] “Ukraine”, UN Watch, https://unwatch.org/database/country/ukraine/. “2022 UNGA Resolutions on Israel vs. Rest of the World”, UN Watch, 14 Νοεμβρίου 2022, https://unwatch.org/2022-2023-unga-resolutions-on-israel-vs-rest-of-the-world/.

^[35] Lazar Berman, “Ukraine’s backing of 90% of UN anti-Israel votes could hurt support – Israeli envoy”, The Times of Israel, 9 Ιουλίου 2023, https://www.timesofisrael.com/ukraines-backing-of-90-of-un-anti-israel-votes-could-hurt-support-israeli-envoy/.

^[36] “‘Permanent sovereignty of the Palestinian people in the Occupied Palestinian Territory, including East Jerusalem, and of the Arab population in the occupied Syrian Golan over their natural resources’ [A/C.2/78/L.44]”, UN Watch, 9 Νοεμβρίου 2023, https://unwatch.org/2023-unga-resolutions-on-israel-vs-rest-of-the-world/. Η ψηφοφορία: https://unwatch.org/wp-content/uploads/2023/11/L44-Palestine.pdf. Επίσης: https://unwatch.org/wp-content/uploads/2023/11/Screen-Shot-2023-11-09-at-7.46.22-PM.png.

^[37] Damien Sharkov , “Vladimir Putin Shows Off His Best Weapons To Netanyahu in Moscow”, Newsweek 90, 9 Μαΐου 2018, https://www.newsweek.com/netanyahu-oppose-putins-arm-sales-enemies-israel-weapons-systems-drive-past-916784.

^[38] Anup Shah, “United States and the International Criminal Court”, Global Issues, 25 Σεπτεμβρίου 2005, https://www.globalissues.org/article/490/united-states-and-the-icc.

^[39] “Ukrainian Letter of Solidarity with Palestinian people”, Commons / Спільне, 2 Νοεμβρίου 2023, https://commons.com.ua/en/ukrayinskij-list-solidarnosti/ [«Γράμμα αλληλεγγύης από την Ουκρανία προς τον Παλαιστινιακό λαό», e la libertà, 3 Νοεμβρίου 2023, https://www.elaliberta.gr/%CE%B4%CE%B9%CE%B5%CE%B8%CE%BD%CE%AE/%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CF%84%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B5%CF%85%CF%81%CF%8E%CF%80%CE%B7-%CE%B2%CE%B1%CE%BB%CE%BA%CE%AC%CE%BD%CE%B9%CE%B1/9257-%CE%B3%CF%81%CE%AC%CE%BC%CE%BC%CE%B1-%CE%B1%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BB%CE%B5%CE%B3%CE%B3%CF%8D%CE%B7%CF%82-%CE%B1%CF%80%CF%8C-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%BF%CF%85%CE%BA%CF%81%CE%B1%CE%BD%CE%AF%CE%B1-%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%82-%CF%84%CE%BF%CE%BD-%CF%80%CE%B1%CE%BB%CE%B1%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BD%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CF%8C-%CE%BB%CE%B1%CF%8C].

^[40] “Bennett tells ministers not to speak out about Russian onslaught of Ukraine”, The Times of Israel, 27 Φεβρουαρίου 2022, https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/bennett-tells-ministers-not-to-speak-out-about-russian-onslaught-of-ukraine/?fbclid=IwAR3uVhcIvG67vG-IhIArV-W6hPc92cd4cKrSrcIlYmfUQW0LtJX3K5yu6l4.

^[41] Arie Egozi, “To placate Russia, Israel told Baltic states it would block weapon transfers to Ukraine: Sources ”, Breaking Defense, 3 Φεβρουαρίου 2022, https://breakingdefense.com/2022/02/to-placate-russia-israel-told-baltics-states-it-would-block-weapon-transfers-to-ukraine-sources/. Eitay Mac, “Ukraine War: How Israel Is Helping Putin Crush Anti-war Protests in Russia”, Haaretz, 8 Μαρτίου 2022, https://www.haaretz.com/world-news/2022-03-08/ty-article-opinion/ukraine-war-how-israel-is-helping-putin/0000017f-dc48-d3a5-af7f-feeef2150000.

^[42] “Israel torpedoed sale of Iron Dome to Ukraine, fearing Russian reaction — report”, The Times of Israel, 15 Φεβρουαρίου 2022, https://www.timesofisrael.com/israel-torpedoed-sale-of-iron-dome-to-ukraine-fearing-russian-reaction-report/.

^[43] Raoul Wootliff, “Netanyahu touts friendship with Putin in new billboard”, The Times of Israel, 28 Ιουλίου 2019, https://www.timesofisrael.com/in-another-league-netanyahu-touts-friendship-with-putin-in-new-billboard/. David Rosenberg “Russia and Israel are partners in war on Islamic terror”, The Israel National News, 9 Μαρτίου 2017, http://www.israelnationalnews.com/news/226441.

^[44] Valius Venckunas, “NATO to supply Ukraine with Soviet-era anti-air systems, including S-300”, AeroTime, 16 Φεβρουαρίου 2022, https://www.aerotime.aero/articles/30502-nato-to-supply-ukraine-with-soviet-era-anti-air-systems. “‘Risk worth taking’: US rushes shoulder-fired missiles to Ukraine”, Al Jazeera, 12 Μαρτίου 2022, https://www.aljazeera.com/news/2022/3/12/us-nato-allies-rush-weapons-shipment-to-ukraine. Alex Horton, Ruby Mellen, Samuel Granados and Artur Galocha, “These are the Western air defense systems protecting Ukraine”, The Washington Post, 19 Μαΐου 2023, https://www.washingtonpost.com/world/2023/05/19/ukraine-air-defense-systems-patriot/.

^[45] John Follain and Tony Allen-Mills, “CIA polices weapons entry to Syria as spooks invade Turkey”, The Australian News, 13 Αυγούστου 2012, https://web.archive.org/web/20120813140004/https:/www.theaustralian.com.au/news/world/cia-polices-weapons-entry-to-syria-as-spooks-invade-turkey/story-fnb64oi6-1226448705909. Nour Malas, “Syrian Rebels Get Missiles”, The Wall Street Journal, 17 Οκτωβρίου 2012, https://www.wsj.com/articles/SB10000872396390443684104578062842929673074.

^[46] Charles Lister, “Russia’s Intervention in Syria: Protracting an Already Endless Conflict”, The Huffington Post, 21 Οκτωβρίου 2015, https://www.huffpost.com/entry/russias-intervention-in-s_b_8350266.

^[47] Michael Weiss, “Exclusive: Syrian Rebels Backing Out of U.S. Fight Vs. ISIS”, The Daily Beast, 14 Απριλίου 2017, https://www.thedailybeast.com/exclusive-syrian-rebels-backing-out-of-us-fight-vs-isis.

^[48] Phil Sands, “America’s hidden agenda in Syria’s war”, The National, 9 Μαΐου 2013, https://www.thenationalnews.com/world/mena/america-s-hidden-agenda-in-syria-s-war-1.449522.

^[49] “Jin, Jiyan, Azadî as in Free Palestine”, MENA Solidarity Network, 14 Νοεμβρίου 2023, https://menasolidaritynetwork.com/2023/11/14/jin-jiyan-azadi-as-in-free-palestine/.

^[50] Narges Mohamadi, “#warmustend Just like religious…”, X, 1 Νοεμβρίου 2023, https://twitter.com/freenargesmhmd/status/1719760724732305611.

^[51] “Iranians Show Little Support For Gaza Despite Regime’s Rhetoric”, ایران Iran International, 6 Νοεμβρίου 2023, https://www.iranintl.com/en/202311061514.

^[52] “Iran: Surge in executions since outbreak of war in Gaza”, Medya News, 2 Δεκεμβρίου 2023, https://medyanews.net/iran-surge-in-executions-since-outbreak-of-war-in-gaza/.

^[53] “FACT SHEET: Protests in Iran 1979-2023”, The Iran Primer, 30 Μαΐου 2023, https://iranprimer.usip.org/blog/2019/dec/05/fact-sheet-protests-iran-1999-2019-0.

^[54] “Khamenei told Hamas leader Iran won’t go to war with Israel: Report”, Al Arabiya, 15 Νοεμβρίου 2023, https://english.alarabiya.net/News/middle-east/2023/11/15/Khamenei-told-Hamas-leader-Iran-won-t-go-to-war-with-Israel-Report.

^[55] “Iran rethinks its role as a regional troublemaker”, The Economist, 14 Δεκεμβρίου 2023, https://www.economist.com/middle-east-and-africa/2023/12/14/iran-rethinks-its-role-as-a-regional-troublemaker.

^[56] “Iran threatens Mediterranean closure over Gaza, without saying how”, Reuters, 23 Δεκεμβρίου 2023, https://www.reuters.com/world/middle-east/iran-threatens-mediterranean-closure-over-gaza-without-saying-how-2023-12-23/.

^[57] “Public Opinion Polls. Gaza Survey 7th October”, Arab World for Research and Development, 14 Νοεμβρίου 2023, https://www.awrad.org/files/server/polls/polls2023/Public%20Opinion%20Poll%20-%20Gaza%20War%202023%20-%20Tables%20of%20Results.pdf.

^[58] “Press Release: Public Opinion Poll No (90)” (22 Νοεμβρίου-2 Δεκεμβρίου 2023), Palestinian Center for Policy and Survey Research, https://pcpsr.org/en/node/961.

^[59] “The Israeli position towards the Syrian uprising”, https://www.dohainstitute.org/en/PoliticalStudies/Pages/THE_ISRAELI_POSITION_TOWARDS_THE_SYRIAN_INTIFADA.aspx#aa7. Noa Landau, “Netanyahu: Israel Has No Problem With Assad, but Cease-fire Agreements Must Be Upheld”, Haaretz, 12 Ιουλίου 2018, https://www.haaretz.com/israel-news/2018-07-12/ty-article/netanyahu-israel-has-no-problem-with-assad-agreements-must-be-upheld/0000017f-e1aa-d804-ad7f-f1faccdb0000.

^[60] David Hearst, “Russia’s holy war in Syria”, Middle East Eye, 9 Οκτωβρίου 2015, https://www.middleeasteye.net/opinion/russias-holy-war-syria.

^[61] “Israel to provide Russia with intelligence about Syrian opposition”, The Middle East Monitor (MEMO), 6 Οκτωβρίου 2015, https://www.middleeastmonitor.com/20151006-israel-to-provide-russia-with-intelligence-about-syrian-opposition/.

^[62] “UN General Assembly adopts Gaza resolution calling for immediate & sustained humanitarian truce”, Youtube, https://www.youtube.com/watch?v=W9wAZVTlAZM.

^[63] Michael Karadjis, “Ukraine war Sub-Imperialist positioning, not ‘anti-colonial consciousness”, behind the neutrality of reactionary elites in the Global South”, Their Anti-imperialism and Ours, 31 Αυγούστου 2023, https://theirantiimperialismandours.wordpress.com/2023/08/31/ukraine-war-sub-imperialist-positioning-not-anti-colonial-consciousness-behind-the-neutrality-of-reactionary-elites-in-the-global-south/?customize_changeset_uuid=9c213e20-7dd1-4d05-b5ce-7f95daa731b8 [Michael Karadjis, «Ο πόλεμος στην Ουκρανία: Η υπο-ιμπεριαλιστική θέση, όχι η “αντιαποικιακή συνείδηση”, πίσω από την ουδετερότητα των αντιδραστικών ελίτ στον Παγκόσμιο Νότο», e la libertà, 26 Ιανουαρίου 2023, https://www.elaliberta.gr/%CE%B4%CE%B9%CE%B5%CE%B8%CE%BD%CE%AE/%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CF%84%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B5%CF%85%CF%81%CF%8E%CF%80%CE%B7-%CE%B2%CE%B1%CE%BB%CE%BA%CE%AC%CE%BD%CE%B9%CE%B1/8673-%CE%BF-%CF%80%CF%8C%CE%BB%CE%B5%CE%BC%CE%BF%CF%82-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%BF%CF%85%CE%BA%CF%81%CE%B1%CE%BD%CE%AF%CE%B1-%CE%B7-%CF%85%CF%80%CE%BF-%CE%B9%CE%BC%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE%B1%CE%BB%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B8%CE%AD%CF%83%CE%B7,-%CF%8C%CF%87%CE%B9-%CE%B7-%C2%AB%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%AE-%CF%83%CF%85%CE%BD%CE%B5%CE%AF%CE%B4%CE%B7%CF%83%CE%B7%C2%BB,-%CF%80%CE%AF%CF%83%CF%89-%CE%B1%CF%80%CF%8C-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%BF%CF%85%CE%B4%CE%B5%CF%84%CE%B5%CF%81%CF%8C%CF%84%CE%B7%CF%84%CE%B1-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%B4%CF%81%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8E%CE%BD-%CE%B5%CE%BB%CE%AF%CF%84-%CF%83%CF%84%CE%BF%CE%BD-%CF%80%CE%B1%CE%B3%CE%BA%CF%8C%CF%83%CE%BC%CE%B9%CE%BF-%CE%BD%CF%8C%CF%84%CE%BF].

^[64] “Poll No. 208 April 5, 2022”, Palestinian Center for Public Opinion, https://wapor.org/wp-content/uploads/Poll-No-208-English-version-2022.pdf.