Στη φωτογραφία Σύριοι του Ίντλιμπ διαδηλώνουν υπέρ της Παλαιστίνης τον Νοέμβριο του 2023. Στην υπόλοιπη Συρία που βρίσκεται υπό την κυριαρχία της δικτατορίας του Άσαντ, φυσικά δεν διοργανώθηκαν διαδηλώσεις αλληλεγγύης στην Παλαιστίνη. Σήμερα, η κατάληψη του Χαλαπιού από τους αντάρτες του Ίντλιμπ δημιουργεί συγκρατημένες ελπίδες στον συριακό λαό.
Leila al-Shami
Το όνειρό μας για μια Συρία χωρίς Άσαντ έχει επιστρέψει με την προέλαση των ανταρτών στο Χαλέπι
Οκτώ χρόνια αφότου το Χαλέπι υποβλήθηκε σε βάναυση πολιορκία πείνας, σφυροκοπήθηκε από το καθεστώς Άσαντ, τις ρωσικές και ιρανικές βόμβες και χιλιάδες κάτοικοί του σφαγιάστηκαν ή εκτοπίστηκαν βίαια, η σημαία της Ελεύθερης Συρίας κυματίζει πάνω από την ακρόπολη.
Η προέλαση των ανταρτών και η συνακόλουθη κατάρρευση των δυνάμεων του καθεστώτος αιφνιδίασε τους πάντες, αλλάζοντας γρήγορα τον χάρτη των δυνάμεων στη βόρεια Συρία, ο οποίος είχε παραμείνει σε μεγάλο βαθμό παγωμένος μετά τις συμφωνίες του 2020 για την κατανομή δυνάμεων μεταξύ της Ρωσίας, της Τουρκίας και του Ιράν.
Μέσα σε λίγες ημέρες το Χαλέπι και η επαρχία Ίντλιμπ περιήλθαν υπό τον έλεγχο ομάδων ανταρτών, στις οποίες κυριαρχεί η Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ (HTS / Hayat Tahrir ash-Sham).
Εν τω μεταξύ, ο υποστηριζόμενος από την Τουρκία Συριακός Εθνικός Στρατός εξαπέλυσε επίθεση στο Τελ Ριφάατ και γύρω από αυτό, που βρίσκεται υπό τον έλεγχο των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων που διοικούνται από τους Κούρδους και υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ.
Συγκρούσεις αναφέρθηκαν μεταξύ παρατάξεων της αντιπολίτευσης και του καθεστώτος στη νότια επαρχία Ντάραα, ενώ στη Σουουέιντα, όπου κυριαρχούν οι Δρούζοι, πραγματοποιήθηκαν λαϊκές διαδηλώσεις για την υποστήριξη των Σύριων στο βορρά.
Οι Σύριοι εντός και εκτός της χώρας αιφνιδιάστηκαν.
Πολλοί πανηγύρισαν – κρατώντας την αναπνοή τους, χωρίς να τολμούν να ελπίζουν ότι αυτό θα μπορούσε να σηματοδοτήσει το τέλος του καθεστώτος.
Για χρόνια, ο Άσαντ βίαζε, βασάνιζε, υπέβαλλε σε λιμοκτονία, βομβάρδιζε και σκότωνε με αέρια τον πληθυσμό για να τον υποτάξει[1]. Κρατήθηκε στην εξουσία με ξένη υποστήριξη και ξένες βόμβες. Αλλά σήμερα η Ρωσία είναι καθηλωμένη στην Ουκρανία και η ιρανική στρατιωτική υποδομή στη Συρία (συμπεριλαμβανομένης της Χεζμπολάχ, του πληρεξουσίου της) έχει αποδεκατιστεί από τα ισραηλινά πλήγματα.
Τις τελευταίες ημέρες, ο Άσαντ, απομονωμένος και αναμφίβολα πανικόβλητος, καλεί εναγωνίως τους συμμάχους του στον Κόλπο για υποστήριξη.
Αντίθετα, οι αντάρτες, εκμεταλλευόμενοι αυτή τη στιγμή αδυναμίας, φαίνονται ισχυρότεροι και πιο ενωμένοι από ποτέ, χρησιμοποιώντας νέα μη επανδρωμένα όπλα και καταλαμβάνοντας αποθήκες όπλων από τις δυνάμεις του καθεστώτος που υποχωρούν, οι οποίες προέβαλαν μικρή αντίσταση.
Η εκδίκηση του Άσαντ: το ζήτημα είναι πότε και όχι εάν υπάρξει
Η ταχεία απελευθέρωση εδαφών έχει δώσει σε εκατομμύρια Σύριους την ελπίδα ότι μπορούν σύντομα να επιστρέψουν στα σπίτια τους, και κάποιοι ήδη επιστρέφουν. Οι Σύριοι πλημμύρισαν από συγκίνηση όταν είδαν να κυκλοφορούν βίντεο με κρατούμενους, μεταξύ των οποίων και πολλές γυναίκες, που απελευθερώθηκαν από τις φυλακές του καθεστώτος. Πάνω από 100.000 παραμένουν στα γκούλαγκ του Άσαντ ή έχουν εξαφανιστεί.
Αλλά οι Σύριοι είναι επίσης φοβισμένοι. Φοβούνται τα αντίποινα του καθεστώτος εναντίον αμάχων. Το καθεστώς και η Ρωσία βομβαρδίζουν τώρα νοσοκομεία και καταυλισμούς για τους εκτοπισμένους στο Χαλέπι και το Ίντλιμπ ως αντίποινα.
Οι γιατροί ενός νοσοκομείου στο Χαλέπι απηύθυναν έκκληση για υποστήριξη, καθώς δεν είχαν τη δυνατότητα να αντιμετωπίσουν την εισροή τραυματιών.
Υπάρχουν αναφορές ότι σιιτικές πολιτοφυλακές που υποστηρίζονται από το Ιράν εισέρχονται στη χώρα από το Ιράκ για να ενισχύσουν τις δυνάμεις του Άσαντ.
Οι Σύριοι φοβούνται επίσης τι μπορεί να ακολουθήσει. Δεν υπάρχει πλέον οργανωμένη δημοκρατική αντιπολίτευση στο εσωτερικό της χώρας – ο Άσαντ φρόντισε γι’ αυτό. Οι πολιτοφυλακές που διεκδικούν εδάφη είναι διαφορετικές στη σύνθεσή τους, αλλά περιλαμβάνουν αυταρχικές, εξτρεμιστικές και σε ορισμένες περιπτώσεις ομάδες που υποστηρίζονται από το εξωτερικό. Δεν αντιπροσωπεύουν τις επαναστατικές προσδοκίες των Σύριων.
Οι αντάρτες που προέλασαν από το Ίντλιμπ ενοποιήθηκαν υπό την Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ (HTS).
Η HTS είναι μια αυταρχική ισλαμιστική πολιτοφυλακή, κυρίαρχη στη βόρεια Συρία. Έχει τις ρίζες της στην Αλ Κάιντα, αλλά έχει γίνει σαφώς μετριοπαθέστερη τα τελευταία χρόνια και είναι μια συριακή εθνικιστική, όχι ξένη τζιχαντιστική οργάνωση.
Είναι η de facto τοπική διοίκηση στο Ίντλιμπ που διαχειρίζεται θεσμούς, υπηρεσίες και ανθρωπιστική βοήθεια μέσω της Συριακής Κυβέρνησης Σωτηρίας.
Υπήρξαν συνεχείς ευρείες λαϊκές διαμαρτυρίες κατά της πολιτοφυλακής και του ηγέτη της Μοχάμμεντ αλ-Τζολάνι[2] για τις καταχρήσεις και την αυταρχική διακυβέρνηση.
Αυτοί που κρατούν τα όπλα δεν αντιπροσωπεύουν τις προσδοκίες της πλειοψηφίας. Ανεξάρτητα από αυτό, οι υποστηρικτές του καθεστώτος συκοφαντούν επανειλημμένα όλους όσους ανήκουν στην αντιπολίτευση κατά του Άσαντ ως «τρομοκράτες», χρησιμοποιώντας αφηγήσεις του πολέμου κατά της τρομοκρατίας, ισλαμοφοβικές και σιωνιστικές για να τους αποανθρωποποιήσουν, να υποβαθμίσουν τον πολύμορφο αγώνα τους στις πιο αυταρχικές του συνιστώσες και να νομιμοποιήσουν τη βία του καθεστώτος εναντίον τους.
Ειδικά οι μειονοτικές ομάδες είναι φοβισμένες, παρά τις προσπάθειες της συμμαχίας να τις καθησυχάσει, εκδίδοντας δηλώσεις που εγγυώνται την προστασία των μειονοτήτων και καλούν σε ενότητα όλους τους Σύριους.
Η HTS έχει δημιουργήσει ακόμη και μια τηλεφωνική γραμμή για τους πολίτες στο Χαλέπι και το Ίντλιμπ, ώστε να μπορούν να καταγγέλλουν τυχόν καταχρήσεις ή περιστατικά ασφαλείας.
Μέχρι στιγμής, οι θρησκευτικές μειονότητες έχουν μείνει ανενόχλητες και οι χριστιανοί στο Χαλέπι καθώς και θρησκευτικοί ηγέτες όπως ο επίσκοπος Εφρέμ Μααλούλι έχουν εκδώσει ανακοινώσεις ότι προς το παρόν είναι ασφαλείς και οι προσευχές συνεχίζονται στις εκκλησίες.
Οι Κούρδοι της Συρίας, εν τω μεταξύ, φοβούνται την προέλαση των υποστηριζόμενων από την Τουρκία δυνάμεων και τις απειλές για την αυτονομία που με κόπο κέρδισαν, ιδίως λόγω των ανησυχιών για την αναμενόμενη αμερικανική αποχώρηση που θα τους αφήσει ευάλωτους και απομονωμένους. Ήδη, έχουν κυκλοφορήσει δυσάρεστα βίντεο που δείχνουν καταχρήσεις εναντίον των δυνάμεων που βρίσκονται υπό την ηγεσία των Κούρδων.
Οι υποστηριζόμενες από την Τουρκία ομάδες είναι αντιδημοφιλείς μεταξύ των Σύριων γενικά λόγω της διαφθοράς, των καταχρήσεων και των συνεχών εσωτερικών συγκρούσεων. Το τουρκικό κράτος, που κάποτε θεωρούνταν σύμμαχος της επανάστασης, αντιμετωπίζεται τώρα με περιφρόνηση λόγω των προσπαθειών του να εξομαλύνει τις σχέσεις του με τον Άσαντ[3] και της έξαρσης των ξενοφοβικών επιθέσεων κατά των Σύριων προσφύγων στην Τουρκία.
Για άλλη μια φορά, οι επικρατούσες «αριστερές» αφηγήσεις επιδιώκουν να αμφισβητήσουν στους Σύριους οποιαδήποτε δράση και να δουν όλα τα γεγονότα μέσα από έναν γεωπολιτικό φακό που δεν αλλάζει ποτέ. Κυκλοφορούν θεωρίες συνωμοσιών για ξένες μηχανορραφίες πίσω από τα πρόσφατα γεγονότα.
Αλλά τα ξένα κράτη δεν ενδιαφέρονται για την ανατροπή του καθεστώτος, πολύ περισσότερο για την αυτοδιάθεση της Συρίας.
Οι ΗΠΑ, παρά τη ρητορική τους κατά του καθεστώτος, έχουν δώσει μόνο μερική υποστήριξη στους αντάρτες, αρκετή για να πιέσουν τον Άσαντ να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και όχι για να αλλάξει η ισορροπία δυνάμεων. Η στρατιωτική επέμβαση των ΗΠΑ επικεντρώθηκε στην ήττα του ISIS, όχι του καθεστώτος.
Το Ισραήλ βρήκε έναν χρήσιμο εταίρο σε ένα καθεστώς το οποίο, παρά την αντι-ισραηλινή ρητορική του, χρησιμοποίησε τα όπλα του μόνο για να συντρίψει την εσωτερική αντιπολίτευση (και σε πολλές περιπτώσεις την παλαιστινιακή αντίσταση) και όχι για να απελευθερώσει τα συριακά εδάφη από την ισραηλινή κατοχή.
Τα συμφέροντα της Τουρκίας επικεντρώνονται στη συντριβή της κουρδικής αυτονομίας και στην επιστροφή των προσφύγων. Αναμφίβολα, όλα αυτά τα κράτη θα προσπαθήσουν τώρα να επηρεάσουν την πορεία των γεγονότων, διασφαλίζοντας ότι τα συμφέροντά τους θα προστατευθούν και ότι οποιοδήποτε αποτέλεσμα θα αποβεί προς όφελός τους.
Οι Σύριοι δεν τρέφουν αυταπάτες∙ ό,τι κι αν έρθει μετά τον Άσαντ θα είναι ένα χάος. Ολόκληρη η περιοχή έχει τυλιχθεί στις φλόγες.
Αλλά για εκατομμύρια Σύριους τίποτα δεν μπορεί να είναι χειρότερο από αυτό το γενοκτονικό φασιστικό καθεστώς που δολοφόνησε εκατοντάδες χιλιάδες, κατέστρεψε πλήρως τη χώρα, την παρέδωσε σε ξένες δυνάμεις, κατέστρεψε την οικονομία, ανάγκασε τον μισό πληθυσμό να εγκαταλείψει τα σπίτια του και που τώρα διοικεί τη χώρα ως καρτέλ ναρκωτικών που εξάγει την αμφεταμίνη Captagon[4].
Σε περίπτωση πτώσης του καθεστώτος, εκατομμύρια Σύριοι θα μπορέσουν να επιστρέψουν στα σπίτια τους, επιτρέποντας στον ακτιβισμό των πολιτών να ξαναρχίσει. Αν πέσει ο Άσαντ, υπάρχει η ευκαιρία να ελπίζουμε, και η ελπίδα είχε λείψει από τους Σύριους.
Μετάφραση: elaliberta.gr
Leila al-Shami, “Our dream of an Assad-free Syria has returned with Aleppo rebel advance”, The New Arab, 2 Δεκεμβρίου 2024, https://www.newarab.com/opinion/our-dream-assad-free-syria-has-returned-rebel-advance.
Η Leila Al-Shami είναι συν-συγγραφέας (μαζί με τον Robin Yassin-Kassab) του βιβλίου Burning Country: Syrians in Revolution and War και συνιδρύτρια της συλλογικότητας μέσων ενημέρωσης From the Periphery.
Σημειώσεις
[1] Usman Butt, “To torture and be tortured: Syrian Gulag takes a comprehensive look into Assad’s imprisonment system of terror”, The New Arab, 27 Σεπτεμβρίου 2023, https://www.newarab.com/features/syrian-gulag-inside-assads-prison-system.
[2] “Who is Abu Mohammed al-Jolani, the leader of Syria’s rebel offensive?”, The New Arab, 2 Δεκεμβρίου 2024, https://www.newarab.com/news/who-abu-mohammed-al-jolani-leader-syrias-rebels.
[3] Joseph Daher, “Turkey and Saudi Arabia seek interests, not romance with Assad’s Syria”, The New Arab, 23 Σεπτεμβρίου 2024, https://www.newarab.com/opinion/turkey-and-saudi-arabia-use-heads-not-hearts-assads-syria [Joseph Daher, «Η Τουρκία και η Σαουδική Αραβία ενδιαφέρονται για τα συμφέροντά τους και όχι για ειδύλλιο με τη Συρία του Άσαντ», e la libertà, 25 Σεπτεμβρίου 2024, https://www.elaliberta.gr/%CE%B4%CE%B9%CE%B5%CE%B8%CE%BD%CE%AE/%CE%BC%CE%AD%CF%83%CE%B7-%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CF%84%CE%BF%CE%BB%CE%AE-%CE%B2%CF%8C%CF%81%CE%B5%CE%B9%CE%B1-%CE%B1%CF%86%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%AE/9769-%CE%B7-%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%BA%CE%AF%CE%B1-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%B7-%CF%83%CE%B1%CE%BF%CF%85%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%B2%CE%AF%CE%B1-%CE%B5%CE%BD%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%86%CE%AD%CF%81%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%B1%CE%B9-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B1-%CF%83%CF%85%CE%BC%CF%86%CE%AD%CF%81%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%AC-%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CF%8C%CF%87%CE%B9-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CE%B5%CE%B9%CE%B4%CF%8D%CE%BB%CE%BB%CE%B9%CE%BF-%CE%BC%CE%B5-%CF%84%CE%B7-%CF%83%CF%85%CF%81%CE%AF%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%AC%CF%83%CE%B1%CE%BD%CF%84].
[4] Giorgio Cafiero, “The Captagon factor: Assessing the future of GCC-Syria ties”, The New Arab, 18 Ιουλίου 2023, https://www.newarab.com/analysis/captagon-factor-assessing-future-gcc-syria-ties.
