Neil Rogall Το βιβλίο Αντισημιτισμός και η Ρωσική Επανάσταση είναι ένα εκπληκτικό έργο που βασίζεται σε πρωτότυπη αρχειακή έρευνα. Ορισμένα από αυτά που αποκάλυψαν τα αρχεία είναι ανησυχητικά, αλλά με μια ευρύτερη σκέψη έχουν μεγάλη λογική. Η επανάσταση μπορεί να είναι απαραίτητη για να απαλλαγούμε από τη βρωμιά των αιώνων, αλλά αυτό δεν συμβαίνει από τη μια μέρα στην άλλη. Και στην επαναστατική Ρωσία, με την πλειοψηφία του πληθυσμού να εξακολουθεί να εργάζεται στη γη, εν μέσω εμφυλίου πολέμου και γενικής πείνας, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι αντιδραστικές και ρατσιστικές ιδέες διατηρήθηκαν. Και οι ίδιοι οι επαναστάτες, όσο…

Serge Aberdam Η δουλεία καταργήθηκε νομικά στις ΗΠΑ το 1865, μετά από πέντε χρόνια εμφυλίου πολέμου. Μέχρι σήμερα, η πραγματική κατάσταση των Αφροαμερικανών δείχνει ότι αυτή η κατάργηση ήταν τουλάχιστον ημιτελής. Αυτή η ιστορία μας ενδιαφέρει ακόμη περισσότερο εφόσον ο Μαρξ και ο Ένγκελς, μαζί με την Πρώτη Διεθνή, την παρακολούθησαν ενεργά και υποστήριξαν δημόσια τον πρόεδρο Αβραάμ Λίνκολν. Ωστόσο, οι διαφορές ανάμεσα στην πολιτική της εργατικής ανεξαρτησίας των θεμελιωτών του σύγχρονου σοσιαλισμού και τον δειλό ρεφορμισμό που ακολούθησε ένας συνειδητός αστός, που εξελέγη δύο φορές πρόεδρος των ΗΠΑ (1860 και 1864), ήταν τεράστιες.

Η ορθή ιδέα να χρησιμοποιηθεί ο εορτασμός μιας προλεταριακής ημέρας ανάπαυσης, ως μέσον για να επιτευχθεί το 8-ωρο για την εργασία μίας ημέρας, γεννήθηκε στην αρχή στην Αυστραλία. Οι εργαζόμενοι αποφάσισαν, το 1856, να οργανώσουν μια μέρα όπου να σταματήσουν κάθε εργασία, και να κάνουν στη θέση της συνεδριάσεις και ψυχαγωγία, απαιτώντας την 8-ωρη ημέρα εργασίας. Η ημερομηνία που θα οργανωνόταν αυτό ήταν η 21η Απριλίου. Στην αρχή, οι αυστραλοί εργαζόμενοι είχαν σχεδιάσει την κινητοποίηση αποκλειστικά για εκείνη τη χρονιά, δηλαδή το 1856.

Σε κάθε περίπτωση πάντως το σχήμα του Σβορώνου δεν μπορεί να είναι σήμερα αποδεκτό, τουλάχιστον στο σύνολό του, γιατί ακριβώς το ιστορικό παράδειγμα έχει οριστικά αλλάξει. Ούτε μπορεί να είναι ιδεολογικό εχέγγυο μιας νέας αριστερής διεκδικητικής συμμαχίας. Ο ίδιος ο Νίκος Σβορώνος έχει μια μεγάλη και σημαντική προσφορά στην ελληνική ιστοριογραφία, στην ελληνική κοινωνία και κυρίως στους «από κάτω» αυτής της χώρας. Συνεπώς, θα ήταν άδικο για εκείνον να μην κριθεί συνολικά η συμβολή του.

Η συμπλήρωση φέτος των 50 χρόνων από το θάνατο του μαρξιστή φιλοσόφου προσφέρει μια αφορμή να επανέλθουμε με μια πιο γενική αναφορά στην πολιτική σκέψη του. Μια σκέψη που περιέχει πολύτιμες παρακαταθήκες και εναύσματα για τη θεμελίωση της κομμουνιστικής πολιτικής στην εποχή μας. Τα στοιχεία αυτά, εστιασμένα στην κριτική του σταλινισμού και της καπιταλιστικής χειραγώγησης, αλλά και στη διασάφηση των αυθεντικών επαναστατικών προοπτικών με την επεξεργασία και εφαρμογή της κατάλληλης διαλεκτικής μεθοδολογίας, θα επιχειρήσουμε να αναδείξουμε στοιχειωδώς στο παρόν άρθρο.