Επιστολή της Πρωτοβουλίας Εργαζομένων στην Ανοιχτή Δομή Φιλοξενίας του Ελαιώνα
"Η παρούσα επιστολή συντάσσεται από τη Πρωτοβουλία Εργαζομένων στην Ανοιχτή Δομή Φιλοξενίας του Ελαιώνα Αττικής κατόπιν σχετικής ενημέρωσης που κοινοποιήθηκε στις 23/02/22, κατά την οποία, με απόφαση του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, η Δομή Φιλοξενίας Ελαιώνα πρόκειται να κλείσει οριστικά στις 30 Μαΐου 2022. Ως μέλη του προσωπικού της Δομής και πρωτίστως του ψυχοκοινωνικού, αναγνωρίζοντας ότι ο πρωταρχικός ρόλος μας είναι η δράση υπέρ της προστασίας των προσφύγ(ισσ)ων, θέλουμε να γνωστοποιήσουμε τα εξής:
Αρχικά να υπενθυμίσουμε πως η εν λόγω δομή, εξ αρχής, δημιουργήθηκε για να στεγάσει τις πιο ευάλωτες περιπτώσεις εκτοπισθέντων ανθρώπων όπως επιζώσες/όντες σεξουαλικής βίας και βασανιστηρίων, άτομα με σοβαρά ψυχιατρικά ζητήματα, χρόνια νοσήματα και αναπηρίες, γυναίκες έγκυες μόνες ή/και με παιδιά, νεαρά άτομα σε κίνδυνο, ηλικιωμένα άτομα με απειλητικά για τη ζωή τους ιατρικά προβλήματα, μεγάλο μέρος των οποίων εγκατέλειψαν τις δομές των νησιών και της ενδοχώρας και απευθύνθηκαν στη δομή του Ελαιώνα για υποστήριξη. Καθημερινά, πραγματοποιούνται σημαντικές προσπάθειες υποστήριξης και πλαισίωσης τους, τα θετικά αποτελέσματα των οποίων είναι εμφανή. Οι διαμένοντες έχουν αναπτύξει δίκτυα υποστήριξης εντός και εκτός της Δομής Φιλοξενίας, τα οποία δρουν ανακουφιστικά και προστατευτικά για τη σωματική και ψυχική τους ακεραιότητα. Σε συνεργασία με τους φορείς υγείας της Αθήνας πραγματοποιούνται κρίσιμα ιατρικά ραντεβού και χειρουργικές επεμβάσεις οι οποίες εκκρεμούσαν λόγω μη πρόσβασης σε δομές υγείας και έθεταν σε άμεσο κίνδυνο τη ζωή των ατόμων, ρυθμίζονται σοβαρά ψυχιατρικά ζητήματα και γίνεται προσπάθεια κάλυψης βασικών βιοτικών αναγκών. Μεγάλος αριθμός ανθρώπων, ασφαλισμένων και μη, κατάφερε επίσης να εμβολιαστεί επαρκώς κατά του ιού Covid-19. Ακόμη, σε συνεργασία με τη νομική υπηρεσία της δομής, σημαντικά μεγάλος αριθμός ατόμων βρέθηκε σε θέση να κατανοήσει τις διαδικασίες αίτησης ασύλου, να αποκτήσει νομιμοποιητικά έγγραφα και να “ανοίξει” τις ακυρωμένες υποθέσεις εκ νέου. Άτομα μόνα και οικογένειες ήρθαν σε επαφή με υπηρεσίες απασχολησιμότητας και εκμάθησης της Ελληνικής και Αγγλικής γλώσσας, ενώ ταυτόχρονα παιδιά έχουν εγγραφεί στα ελληνικά δημόσια σχολεία. Το επερχόμενο κλείσιμο της δομής έρχεται να γκρεμίσει κάθε προαναφερθείσα προσπάθεια ένταξης των ατόμων και να τα αποκόψει από κάθε δίκτυο υποστήριξης που έχουν αναπτύξει - τα οποία μετα βίας λειτουργούν αποτελεσματικά στην πρωτεύουσα, πόσο μάλλον σε απομακρυσμένες περιοχές-.
Από τις αρχές Μαρτίου, γίνονται μαζικές μετακινήσεις πληθυσμού σε χώρους φιλοξενίας που ορίζει αποκλειστικά το Υπουργείο είτε σε διαμερίσματα του Προγράμματος ΕΣΤΙΑ είτε σε, απομακρυσμένα από τον αστικό ιστό, Camps της ενδοχώρας. Οι μετακινήσεις αυτές δεν είναι προσωποποιημένες, δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες κάθε ατόμου, όπως αυτές έχουν εκτιμηθεί κατόπιν συνεργασίας με τη ψυχοκοινωνική υπηρεσία της δομής, αλλά έχουν μαζικό χαρακτήρα με στόχο την γρήγορη εκκένωση της Δομής. Παρόλο που χαρακτηρίζονται ως εθελοντικές, πρακτικά τείνουν να είναι αναγκαστικές, εμπεριέχοντας στοιχεία εκφοβισμού. Πιο συγκεκριμένα, κατά την ενημέρωση - η οποία πραγματοποιείται συνήθως δύο έως τρεις ημέρες πριν την προγραμματισμένη ημερομηνία αναχώρησης - απαιτείται από τα τυχαία επιλεγμένα άτομα η αποδοχή της εκάστοτε θέσης ειδάλλως διαγράφονται αυτόματα από τη δομή με αποτέλεσμα να στερηθούν την μηνιαία οικονομική ενίσχυση που δικαιούνται ως αιτούντες/αιτούσες άσυλο καθως και μη συμπερίληψη σε μελλοντικές θέσεις στέγασης. Στις μετακινήσεις αυτές περιλαμβάνεται μεγάλος αριθμός παιδιών που εν μέσω της σχολικής χρονιάς διακόπτεται η φοίτησή τους με αποτέλεσμα να παραμένουν «μέτοικοι/-ες», απρόσωποι/-ες ξένοι/-ες που δε θα δημιουργήσουν ποτέ δεσμούς ούτε με τη σχολική κοινότητα αλλά ούτε και με την τοπική κοινωνία στο σύνολό της1 και με άμεσες συνέπειες στην ψυχοκοινωνική κατάστασή τους, την ομαλή ανάπτυξή τους και το εν γένει βέλτιστο συμφέρον τους2. Σημαντικό επίσης να αναφερθεί ότι πολλά άτομα, που έχουν μεταφερθεί σε διαμερίσματα του ΕΣΤΙΑ, συνεχίζουν να απευθύνονται στη Δομή του Ελαιώνα και να ζητούν τη συνέχιση της συνεργασίας τους με την Κοινωνική και Νομική Υπηρεσία της δομής. Τέλος του 2022 ολοκληρώνεται και το πρόγραμμα ΕΣΤΙΑ3, πάνω από 10.000 άτομα πού θα απευθυνθούν για τη ψυχοκοινωνική τους στήριξη και τη κάλυψη βιοτικών αναγκών;
Από το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού που διαμένουν στη Δομή του Ελαιώνα και το νομικό καθεστώς τους υπάγεται στις κατηγορίες: Προσφυγικό Καθεστώς ή Επικουρική Προστασία (Άδεια διαμονής), Απορριπτικές σε Α’ και Β’ Βαθμό, με πράξεις Διακοπής σε Α’ και Β’ Βαθμό, μη καταγεγραμμένα άτομα που δεν έχουν καταφέρει να υποβάλουν ακόμα το αίτημα ασύλου τους, κ.ά. ζητείται να εξέλθουν από τη Δομή έως τις 30/05/22. Εδώ, οφείλουμε να τονίσουμε ότι τα άτομα που βρίσκονται στις προαναφερθείσες κατηγορίες νομικού καθεστώτος, ως επί το πλείστον δεν διαθέτουν νομιμοποιητικά έγγραφα ή διαθέτουν ληγμένα έγγραφα, και κατ’ επέκταση ελάχιστη έως μηδαμινή πρόσβαση σε βασικά αγαθά και υπηρεσίες για την επιβίωση τους, λόγω - αποκλειστικά - γραφειοκρατικών κωλυμάτων και υποστελέχωσης αντίστοιχων υπηρεσιών. Το Πρόγραμμα HELIOS δε - που δίνει τη δυνατότητα σε δικαιούχους διεθνούς προστασίας να λαμβάνουν υποστήριξη στέγασης- διαθέτει κριτήρια επιλεξιμότητας στα οποία εμπίπτουν ελάχιστα άτομα συνεπώς μηδαμινή απορρόφηση προσφυγ(ισσ)ων. Επαναλαμβάνουμε κι εδώ ότι το επερχόμενο κλείσιμο της δομής του Ελαιώνα ή η μετακίνηση των ανθρώπων σε απομακρυσμένα camps μηδενίζει κάθε προσπάθεια ένταξης των ατόμων και τους αποκόπτει από το υπάρχον δίκτυο υποστήριξης που έχουν αναπτύξει με τεράστια προσπάθεια, παράγοντες κινδύνου για τη σωματική και ψυχική ακεραιότητα τους και κατάφωρη καταπάτηση θεμελιωδών δικαιωμάτων.
Η γενικότερη κατεύθυνση στην οποία έχει στραφεί η ελληνική πολιτεία τα τελευταία χρόνια, προκειμένου να καταστήσει την Ελλάδα εχθρική και επικίνδυνη απέναντι σε μετανάστες και πρόσφυγες, είναι εμφανής. Στην προσπάθεια αυτή, αφενός η επίσημη πολιτική ακροβατεί στα όρια της νομιμότητας που επιβάλλουν οι διεθνείς συμβάσεις -για παράδειγμα η στέρηση του δικαιώματος του ασύλου από τους ανθρώπους που δεν έχουν προσέλθει σε κάποιο από τα 6 Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης45, αφετέρου συγκαλύπτει τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας (απαγωγές ανθρώπων, βασανισμούς και επαναπροωθήσεις/push backs) που διαπράττονται από τις ελληνικές αρχές στα σύνορα της χώρας.678 Με κάθε ευκαιρία, όπως και στη παρούσα φάση εν μέσω του πολέμου στην Ουκρανία, ο Υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου (Υ.Μ.Α.), κ. Νότης Μηταράκης, φροντίζει να μας υπενθυμίσει ποια είναι η μεταναστευτική πολιτική στην Ελλάδα, αυτή που διαχωρίζει τους/τις πρόσφυγες/σες σε «κανονικούς/-ές» και «μη-κανονικούς/-ές».
Ζητάμε να ΜΗΝ κλείσει ο Ελαιώνας. Είναι το μόνο πλαίσιο στέγασης προσφυγικού και άστεγου πληθυσμού
Ζητάμε να δοθεί στα άτομα που μετακινήθηκαν, η δυνατότητα επιστροφής στη Δομή Ελαιώνα
Χρειαζόμαστε και διεκδικούμε την πρόσληψη περισσότερων επαγγελματιών σε κάθε υπηρεσία εντός της Δομής και να μην επιτραπεί η απόλυση των ήδη εργαζομένων σε αυτή
Θέλουμε οι προσφυγ(ισσ)ες του Ελαιώνα να αντιμετωπίζονται όπως οι Ουκρανοί-ές προσφυγ(ισσ)ες
Ζητάμε να ακουστούν οι ανάγκες όλων των προσφύγ(ισσ)ων και ο κρατικός μηχανισμός να προσαρμοστεί και να ανταπεξέλθει σε αυτές
Ζητάμε αξιοπρέπεια, δικαιοσύνη και ελεύθερους ανθρώπους"
