Achin Vanaik
Μήπως τελικά ο Μόντι έχει προχωρήσει πολύ;
Τις τελευταίες εβδομάδες [του Δεκέμβρη του 2019] ξέσπασαν διαδηλώσεις στην Ινδία, οι οποίες ήταν ίσως η πιο μεγάλη πρόκληση για την κυβέρνηση Μόντι από τότε που ανέβηκε στην εξουσία το 2014. Το κράτος απάντησε με ωμή βία και δεκάδες έχουν σκοτωθεί μέχρι τώρα από την αστυνομική καταστολή που στρέφεται ενάντια στους διαδηλωτές. Η σπίθα για τις διαμαρτυρίες ήταν η ψήφιση του Νόμου περί Τροποποίησης της Ιθαγένειας, που προτάθηκε στο ινδικό νομοθετικό σώμα από το Μπαρατίγια Τζανάτα Πάρτι του Μόντι (BJP / Bharatiya Janata Party)1. Ο νόμος εισάγει διακρίσεις με βάση τη θρησκεία στη νομοθεσία περί ιθαγένειας.
Ο Achin Vanaik συμμετείχε στις διαδηλώσεις στο Δελχί και γράφει τόσο για την ινδική δεξιά όσο και για την ινδική αριστερά εδώ και δεκαετίες2. Ο Thomas Crowley μίλησε με τον Vanaik για το Jacobin.
Thomas Crowley: Για να ξεκινήσουμε, μπορείτε να δώσετε μια σύντομη επισκόπηση του Νόμου περί Τροποποίηση της Ιθαγένειας (ΝπΤΙ);
Achin Vanaik: Ο νόμος επιτρέπει τη γρήγορη πολιτογράφηση συγκεκριμένων ανθρώπων, με πρόσχημα ότι αποτελούν διωκόμενες μειονότητες από τρία γειτονικά κράτη, όλα ισλαμικά: το Αφγανιστάν, το Μπαγκλαντές και το Πακιστάν. Και αποκλείει ρητά τους Μουσουλμάνους. Με τον αποκλεισμό των Μουσουλμάνων, αποκλείει τους Χαζάρους, τους Βαλούχους και τους Αχμαντίγια – μουσουλμανικές αιρέσεις που επίσης διώκονται στο Αφγανιστάν και το Πακιστάν. Είναι επίσης αξιοσημείωτο ότι υπάρχουν και πολλές διωκόμενες μειονότητες σε άλλα γειτονικά κράτη που δεν εμπίπτουν στους όρους του νόμου, όπως για παράδειγμα οι Ροχίνγκια. Έτσι, αυτό είναι σαφές, δημιουργείται σκόπιμα μια διάκριση μεταξύ μουσουλμανικών και μη μουσουλμανικών μειονοτήτων, και προωθείται η ιδέα ότι η Ινδία είναι το «φυσικό» σπίτι των Ινδουιστών.
Thomas Crowley: Πώς σχετίζεται αυτός ο νόμος με ευρύτερες συζητήσεις και εξελίξεις γύρω από την ιθαγένεια στην Ινδία;
Achin Vanaik: Ο νόμος είναι το πρελούδιο –και αυτό είναι απόλυτα σαφές, έχει ανακοινωθεί– γι’ αυτό που ονομάζεται Εθνικό Μητρώο των Πολιτών (ΕΜΠ) σε επίπεδο Ινδίας. Δεν υπάρχει ανάγκη για κάτι τέτοιο. Σε αντίθεση με την δεκαετή απογραφή, όταν ολοκληρωθεί το εθνικό μητρώο πολιτών, θα πρέπει κάποιος να αποδείξει την ιθαγένειά του σύμφωνα με ένα πολύ περιορισμένο κατάλογο εγγράφων. Τώρα η ευθύνη της απόδειξης ότι κάποιος είναι πολίτης δεν ανήκει στον κατήγορο, δεν ανήκει στην κυβέρνηση, αλλά στο ίδιο το άτομο. Τι γίνεται αν δεν μπορεί να το αποδείξει; Για παράδειγμα, οι περισσότερες γεννήσεις γίνονται στο σπίτι, όχι σε νοσοκομεία, και τέτοια νοικοκυριά δεν έχουν πιστοποιητικά γέννησης. Όλοι όσοι δεν είναι Μουσουλμάνοι μπορούν να επιλέξουν να «υποστούν δίωξη» στο πλαίσιο του νέου νόμου και μπορούν να πολιτογραφηθούν γρήγορα. Τι θα συμβεί με τους Μουσουλμάνους; Θα σταλούν σε κέντρα κράτησης. Αυτός είναι ο στόχος.
Επιτρέψτε μου να επισημάνω ότι ο νόμος περί ιθαγένειας του 1935 του Γ΄ Ράιχ αφαίρεσε πρώτα την ιθαγένεια από τους Γερμανούς Εβραίους και έπειτα τους έστειλε σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Και συνέβη το ίδιο και το 1982 στη Μιανμάρ. Οι Ροχίνγκια αποκλείστηκαν από την ιθαγένεια. Επομένως, αυτό αποτελεί μέρος μιας συστηματικής προσπάθειας να αποκλειστούν οι Μουσουλμάνοι. Δεν πρόκειται να εκδιωχθούν, επειδή τα γειτονικά κράτη δεν πρόκειται να τους δεχτούν. Τι θα συμβεί σ’ αυτούς; Πρόκειται να βρεθούν σε κέντρα κράτησης. Και τα κέντρα κράτησης υπάρχουν ήδη σε διάφορες περιοχές της χώρας.
Το ΕΜΠ έχει ήδη εφαρμοστεί σε μια πολιτεία, στο Ασσάμ. Αυτό που διαπιστώθηκε είναι ότι σε τριάντα τρία εκατομμύρια, αρχικά τέσσερα εκατομμύρια δεν είχαν την απαιτούμενη τεκμηρίωση. Στη συνέχεια, μετά από μια χρονική περίοδο ο αριθμός μειώθηκε, αλλά είναι ακόμα περίπου δύο εκατομμύρια. Οι άνθρωποι που βρίσκονται ήδη σε κέντρα κράτησης υποφέρουν πάρα πολύ. Κάποιοι έχουν αυτοκτονήσει. Τους έχουν συμβεί τα πάντα. Και δεδομένου του τεράστιου αριθμού που είναι πιθανός, με ένα ΕΜΠ για όλη την Ινδία, αυτό που θα συμβεί σίγουρα είναι ότι ένα μέρος από αυτούς θα βρεθεί σε κέντρα κράτησης. Όμως, και όσοι δεν θα βρίσκονται σε κέντρα κράτησης, θα στερηθούν όλα αυτά τα δικαιώματα: δικαίωμα ψήφου, δικαίωμα κατοχής γης ή περιουσίας. Με άλλα λόγια, μια συστηματική προσπάθεια να υποβαθμιστούν σε πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Αυτό είναι το ξεκάθαρο το σχέδιο.
Thomas Crowley: Πώς ξέσπασαν οι διαδηλώσεις εναντίον του ΝπΤΙ και του ΕΜΠ;
Achin Vanaik: Υπήρξαν τεράστιες αναταραχές εναντίον τους, από τρεις κατηγορίες. Πρώτον, υπήρξαν πολλοί Μουσουλμάνοι. Στη συνέχεια υπήρξαν πολλοί άλλοι που ανησυχούν πολύ για αυτή την παραβίαση της κοσμικής αρχής ότι τα δικαιώματα δεν πρέπει να συνδέονται με την υπαγωγή σε μια συγκεκριμένη θρησκεία. Και τέλος, υπάρχει επίσης ένα μεγάλο τμήμα στα βορειοανατολικά, στην πολιτεία του Ασσάμ, που διαμαρτύρεται για λόγους που έχουν θετική και αρνητική διάσταση.
Η θετική διάσταση είναι, ότι στο βαθμό που υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός μη Μουσουλμάνων που υποστηρίζουν τη διαμαρτυρία, γίνεται τουλάχιστον αντιληπτό, ότι δεν είναι μόνο μια μικρή μειοψηφία ανθρώπων με τη λεγόμενη κοσμική νοοτροπία και οι Μουσουλμάνοι που είναι αναστατωμένοι σχετικά με αυτό, αλλά και πολύ μεγάλος αριθμός Ινδουιστών και άλλων. Η αρνητική πτυχή είναι ένας περιφερειακός σοβινισμός που συνδέεται επίσης με τις ανησυχίες στα Βορειοανατολικά κατά των μεταναστών από άλλα μέρη της Ινδίας, ιδιαίτερα από τη Δυτική Βεγγάλη.
Όσο για αυτές τις σημερινές διαδηλώσεις, οι φοιτητές είναι πραγματικά η αιχμή του δόρατος, σε ολόκληρη τη χώρα. Και θα παρατηρήσουμε ότι υπήρξε πολύ σοβαρή κτηνωδία εναντίον φοιτητών σε δύο πανεπιστήμια, συγκεκριμένα: στο Πανεπιστήμιο Τζαμία Μιλλία Ισλαμία και στο Μουσουλμανικό Πανεπιστήμιο του Αλιγκάρ (AMU). Αυτά είναι τα αποκαλούμενα Μειονοτικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα. Αυτά τα ιδρύματα δημιουργήθηκαν ιστορικά για να επιτρέψουν στις θρησκευτικές μειονότητες, κυρίως Χριστιανούς και Μουσουλμάνους, να αποκτήσουν τριτοβάθμια εκπαίδευση και να βελτιώσουν την κατάστασή τους. Έχουν ένα πολύ μεγαλύτερο ποσοστό Μουσουλμάνων και Χριστιανών, αντίστοιχα, αλλά είναι, όπως όλα τα πανεπιστήμια, ανοιχτά σε όλους όσους πηγαίνουν.
Για παράδειγμα, στο AMU και το Τζαμία, ίσως το 40% των φοιτητών να είναι Μουσουλμάνοι (ενώ οι Μουσουλμάνοι είναι 14% του συνολικού πληθυσμού), αλλά το 60% των φοιτητών δεν είναι Μουσουλμάνοι, και το μεγαλύτερο μέρος του προσωπικού και των καθηγητών αυτών των πανεπιστημίων επίσης δεν είναι Μουσουλμάνοι. Και υπάρχουν φοιτητές –τόσο Μουσουλμάνοι όσο και μη Μουσουλμάνοι– σε αυτά τα δύο πανεπιστήμια, καθώς και σε άλλα πανεπιστήμια, που αντιτίθενται σε αυτό τον νόμο και αντιτίθενται στο ΕΜΠ. Αλλά η βαρβαρότητα με την οποία αντιμετωπίστηκαν αυτά τα δύο πανεπιστήμια, ιδίως επειδή είναι ινστιτούτα εκπαίδευσης μουσουλμανικών μειονοτήτων, ήταν πολύ μεγαλύτερη ακόμη και από τη βαρβαρότητα που είδαμε σε άλλα πανεπιστήμια σε ολόκληρη τη χώρα. Έτσι οι φοιτητές διαδηλώνουν ενάντια σ’ αυτό.
Το γεγονός ότι οι νέοι στην Ινδία, οι φοιτητές και άλλοι, ξεσπάνε με αυτόν τον τρόπο, μου δίνει κάποια ελπίδα, διότι, εκλογικά μιλώντας, σε αντίθεση με ο,τι συμβαίνει στο Ηνωμένο Βασίλειο και τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι άνθρωποι στην ηλικιακή ομάδα των δεκαοκτώ έως είκοσι τεσσάρων ψήφισαν δυσανάλογα περισσότερο το BJP.
Thomas Crowley: Γιατί εξελίχθηκαν τώρα οι διαδηλώσεις, ενώ δεν είδαμε τέτοια αντίδραση στη συνεχιζόμενη καταστολή στο Κασμίρ;
Achin Vanaik: Αυτό που συνέβη στην περίπτωση του Κασμίρ3 είναι ότι η δυσαρέσκεια βασικά περιορίστηκε στο Κασμίρ. Δεν υπήρξε πουθενά κάτι ανάλογο του επιπέδου της λαϊκής οργής που έχουμε τώρα. Στην πραγματικότητα, για το Κόμμα του Κογκρέσου ακόμη και για τα συστημικά αριστερά κόμματα, η αντίρρησή τους στην ακύρωση του άρθρου 3704 δεν είχε να κάνει τόσο με το γεγονός της ακύρωσης, όσο με τον τρόπο με τον οποίο έγινε. Το Κόμμα του Κογκρέσου, σε τελική ανάλυση, έχει μια ολόκληρη ιστορία, πολύ πριν από το BJP, αντισυνταγματικής και αδιάντροπης υπονόμευσης της αυτονομίας που είχε δώσει αρχικά και υποσχεθεί στην κοιλάδα του Κασμίρ.
Οι σημερινές διαδηλώσεις από την άλλη πλευρά, έγιναν παντού. Δεν έχουν μια συγκεκριμένη περιοχή. Και δεν είναι μια έκρηξη που έχει προκληθεί από πολιτικά κόμματα, αλλά από φοιτητές σε διαφορετικά πανεπιστήμια και στη συνέχεια εντάχθηκαν διάφοροι διαδηλωτές. Υπάρχει σαφής επίγνωση ότι έχει έρθει πραγματικά η στιγμή που η κυβέρνηση θα επιτεθεί στους Μουσουλμάνους.
Εφόσον αυτή η κυβέρνηση είναι επίσης αποφασισμένη να εξαλείψει ή να υποτάξει όλα τα άλλα πολιτικά κόμματα, τα άλλα κόμματα αναγνωρίζουν ότι για την επιβίωσή τους πρέπει να αντιταχθούν στο BJP. Έτσι, τα κίνητρά τους δεν είναι καθαρά, αλλά αναγνωρίζουν ότι για το καλό τους πρέπει να το κάνουν. Περιέργως, πολλά κόμματα σύμμαχοι του BJP, που υποστήριξαν τον ΝπΤΙ, λένε τώρα, ότι δεν πρέπει να έρθει το ΕΜΠ.
Thomas Crowley: Σε προηγούμενο έργο σας5, στη δεκαετία του 1990, είσαστε επιφυλακτικός στην περιγραφή του ινδουιστικού εθνικισμού του BJP ως φασισμού, αν και επισημάνατε ότι έχει σίγουρα φασιστικές τάσεις. Τι έχει αλλάξει από τότε; Έχει μετατραπεί το BJP από ένα εν δυνάμει φασιστικό σε ένα πραγματικά φασιστικό μόρφωμα;
Achin Vanaik: Η ινδική αριστερά έχει εδώ και πολύ καιρό συζητήσει τον φασιστικό ή φασιστοειδή χαρακτήρα αυτής της δύναμης, η οποία είναι σαφώς ακροδεξιά. Υπήρξαν αρκετοί φιλελεύθεροι μελετητές που είπαν, ξέρετε, ότι η Ινδία είναι μια χώρα με τόσες διαφορετικότητες και αν θέλει πραγματικά κάποιος να έρθει στην εξουσία στο κέντρο, θα πρέπει να γίνει πιο μετριοπαθής. Επομένως, σύμφωνα μ’ αυτή την άποψη υπάρχει πάντα πίεση στις ακροαριστερές δυνάμεις και στις ακροδεξιές δυνάμεις να γίνονται μετριοπαθείς, να κινούνται προς το κέντρο – κάτι που έχω απορρίψει από καιρό. Έχω πει ότι αυτό που πραγματικά συνέβη είναι ότι η άκρα δεξιά μετατόπισε στην πραγματικότητα το κέντρο βαρύτητας της ινδικής πολιτικής προς τα δεξιά.
Το θεωρητικό ερώτημα είναι: πώς αντιλαμβανόμαστε τον φασισμό; Αντιλαμβανόμαστε τον φασισμό ως οργάνωση, ή τον αντιλαμβανόμαστε ως διαδικασία; Έχω πάντα την άποψη, με βάση τις αριστερές παραδόσεις για την κατανόησή του, ότι είναι μια διαδικασία, είναι κάτι σε κίνηση. Υπάρχει πάντα φασιστική δυναμική. Και το αποκορύφωμα της φασιστικής δυναμικής θα ήταν το φασιστικό κράτος. Και το φασιστικό κράτος είναι μια από τις πιο ταξικά αυτόνομες μορφές. Υπάρχει ένα εξαιρετικά συγκεντρωτικό και αυτόνομο κράτος. Είναι μια μονοκομματική δικτατορία που δεν έχει καμία σχέση με τη δημοκρατία, με έναν αυτοκρατορικό χαρακτήρα και ούτω καθεξής.
Πολλοί άνθρωποι ανησυχούσαν για ένα φασιστικό κράτος όταν το BJP ήρθε στην εξουσία για πρώτη φορά στη δεκαετία του 1990. Αλλά θυμάμαι να λέω πολύ καθαρά ότι ακόμη και αν πρόκειται να έρθει αυτό στην εξουσία, το δημοκρατικό κράτος δεν θα χαθεί. Τώρα, οι περισσότεροι άνθρωποι αναγνωρίζουν ότι δεν πρόκειται να υπάρξει πλήρης κατάργηση της δημοκρατίας. Αντίθετα, θα υπάρξει μια σημαντική υπονόμευση της δημοκρατίας, πράγμα που σημαίνει ότι θα συνεχίσουν να γίνονται εκλογές επειδή παρέχουν νομιμότητα σε πολλές ακροδεξιές δυνάμεις και ούτω καθεξής.
Νομίζω λοιπόν ότι δεν χρειάζεται τόση αντιπαράθεση σχετικά με το φασισμό του BJP. Αρκεί να αναγνωρίσουμε ότι πρόκειται για μια πάρα πολύ επικίνδυνη δύναμη, με φασιστικά χαρακτηριστικά, και το σημαντικό είναι να μην κολλάμε πολύ στις θεωρητικές διαφορές. Πολύ σημαντικότερες είναι οι προγραμματικές διαφορές που μπορεί να προκύψουν από τις θεωρητικές διαφωνίες. Και αυτό που εννοώ είναι το εξής: υπάρχει μια ευθεία γραμμή από το να λέμε ότι είναι φασιστικό μέχρι ένα είδος προγραμματικής δήλωσης για το πώς θα το καταπολεμήσουμε; Υπάρχει μια ευθεία γραμμή από το να λέμε ότι είναι φασισμός μέχρι το πώς να τον πολεμήσουμε; Και διαπιστώνουμε ότι δεν υπάρχει καμία ξεκάθαρη γραμμή. Νομίζω λοιπόν ότι δεν πρέπει να το παρακάνουμε, αλλά πρέπει να αναγνωρίσουμε τη σημασία της συμφωνίας για τη μακροπρόθεσμη προοπτική του αγώνα και να καταλάβουμε ότι σε σύγκριση με οποιαδήποτε άλλη ακροδεξιά, οπουδήποτε αλλού στον κόσμο, το BJP είναι το πιο ισχυρό και το πιο επικίνδυνο. Μπορώ να αναφερθώ εν συντομία στο γιατί συμβαίνει αυτό;
Thomas Crowley: Ναι αυτό θα ήταν τέλειο. Πού θα τοποθετούσατε το BJP και άλλες Ινδουιστικές εθνικιστικές οργανώσεις –ιδιαίτερα τη Ραστρίγια Σβαγιαμσέβακ Σανχ (RSS)– σε σχέση με άλλες παγκόσμιες δεξιές δυνάμεις;
Achin Vanaik: Πρώτα απ’ όλα, σε αντίθεση με την Μαρίν Λε Πεν, τον Ντουτέρτε, τον Μπολσονάρο, αυτή είναι μια δύναμη που έχει συνεχή ύπαρξη εδώ και πάνω από ενενήντα χρόνια. Μιλάω εδώ όχι μόνο για το BJP ή για τη RSS, αλλά για ολόκληρη την ένωση ινδικών εθνικιστικών οργανώσεων που ανήκουν σε αυτό που ονομάζεται στην Ινδία, Σανχ Παριβάρ, η οικογένεια της Σανχ6. Ποια άλλη ακροδεξιά σε οποιοδήποτε σημείο του κόσμου το έχει αυτό;
Δεύτερον: έχει το ευρύτερο και βαθύτερο ρίζωμα στους πόρους της ινδικής κοινωνίας των πολιτών. Διαθέτει πάνω από οχτώ εκατοντάδες ΜΚΟ που ασχολούνται με κάθε είδους εργασίες. Έχει τριάντα έξι θυγατρικές και τέσσερις πανινδικές οργανώσεις: τη RSS, το BJP, το VHP (Βίσβα Χιντού Παρισάντ / Παγκόσμιο Ινδουιστικό Συμβούλιο) και το Μπατζράνγκ Νταλ (μια λούμπεν δύναμη κρούσης). Θα μπορούσα να συνεχίσω. Υπάρχουν εκατομμύρια στελεχών και ακτιβιστών και ούτω καθεξής. Κερδίζει αφοσίωση όχι μόνο λόγω των ανθρώπων που αποδέχονται την ιδεολογία της, αλλά επειδή κάνει όλα τα άλλα πράγματα όσον αφορά την κάλυψη των βασικών αναγκών των ανθρώπων. Πρόκειται για μια οργάνωση που βασίζεται σε στελέχη και έχει καθιερωθεί με διάφορους τρόπους. Θα βοηθήσει με δραστηριότητες γειτονιάς ή αναψυχής ή θα βοηθήσει μια οικογένεια να φωνάξει γιατρό εάν το παιδί δεν είναι καλά. Θα βοηθήσει με την εκπαίδευση. Έχει το μεγαλύτερο ιδιωτικό δίκτυο σχολείων σε πρωτοβάθμιο επίπεδο. Έτσι είναι όλα αυτά τα πράγματα, τα πράγματα που η Αριστερά ήταν δυνατόν να κάνει όταν επεκτεινόταν το στελεχικό της δυναμικό.
Η τρίτη διαφορά είναι ότι σε αντίθεση με τη Βραζιλία, τις Φιλιππίνες, τη Γαλλία και ούτω καθεξής, η αντιπολίτευση εδώ είναι πολύ πιο αδύναμη. Υπάρχει περισσότερος πολιτικός ανταγωνισμός στις άλλες χώρες, από άλλα πολιτικά κόμματα, ακόμη και αν είναι συντηρητικά, έτσι ώστε η ακροδεξιά εκλογική δύναμη, η οποία δεν έχει βαθύ ρίζωμα, αντιμετωπίζεται επίσης σε μεγάλο βαθμό από μια σειρά άλλων πολιτικών δυνάμεων που είναι πολύ σημαντικές εκλογικά. Εδώ υπάρχει μια πολύ πιο αδύναμη αντιπολίτευση.
Και η τέταρτη διαφορά είναι ότι, από το 1947, αυτό είναι το μοναδικό σημαντικό κόμμα στην Ινδία, που ποτέ δεν υπέστη σημαντική διάσπαση. Το Κόμμα του Κογκρέσου7 είχε διασπάσεις, η Αριστερά είχε διασπάσεις8. Και το αποδίδω αυτό στην ιδιαιτερότητα των ιδεολογικών θεμελίων της, που της επιτρέπει επίσης να είναι ευέλικτη. Αυτά τα θεμέλια, βεβαίως, είναι ο αντι-ισλαμικός χαρακτήρας και ο ινδουιστικός εθνικισμός, πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί να γίνεται ευέλικτη, να απορρίπτει τον παλαιότερο οικονομικό της εθνικισμό και να υποστηρίζει με ενθουσιασμό την νεοφιλελεύθερη οικονομία. Φυσικά, κάνοντας αυτό, έχει δημιουργήσει μια βάση υποστήριξης μεταξύ των κυρίαρχων τάξεων και ούτω καθεξής.
Thomas Crowley: Εάν η δύναμη αυτή υπάρχει ενενήντα χρόνια, τι θα έπρεπε να γίνει για να οικοδομηθεί ένα πλατύ κίνημα που θα μπορούσε να την αντιμετωπίσει;
Achin Vanaik: Τώρα εδώ ας είμαστε πολύ σαφείς ότι ένα από τα κρίσιμα στοιχεία της οικοδόμησης μιας αντιπολίτευσης απέναντί της θα πρέπει να είναι αντίθετη προς αυτή την καπιταλιστική-νεοφιλελεύθερη οικονομική κατεύθυνση, την οποία όλα τα άλλα μεγάλα κόμματα με τον ένα ή τον άλλο τρόπο την υποστήριξαν. Και αυτό φυσικά έχει δημιουργήσει τεράστια προβλήματα σ’ αυτά. Δεν μπορεί να εξαλειφθεί η φτώχεια, υπάρχει ένα αυξανόμενο πρόβλημα με την ανεργία, υπάρχουν τεράστιες ανισότητες εισοδήματος και πλούτου. Πού βρίσκεται λοιπόν η δύναμη που πρόκειται να αντιταχθεί σε αυτό;
Τώρα, βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα, θα κάνει κανείς τα πάντα. Θα κάνει τακτικές συμμαχίες με άλλες πολιτικές δυνάμεις, με άλλα κοινωνικά κινήματα, θα αγωνιστεί για συγκεκριμένα ζητήματα δημοκρατίας και ούτω καθεξής. Αλλά πώς θα οικοδομήσουμε μακροπρόθεσμα μια δύναμη που θα αφοσιωθεί στα σοβαρά στην καταπολέμηση της πραγματικότητας μιας επεκτεινόμενης Χίντουτβα [Ινδικότητας9]; Κάτι το οποίο δεν μπορεί να διαχωριστεί από μια δύναμη που θα αγωνιστεί για την ανατροπή του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού. Που κατά την άποψή μου δεν μπορεί να διαχωριστεί από μια δύναμη που θα είναι αφοσιωμένη στην τελική ανατροπή του ίδιου του καπιταλισμού. Και ο λόγος που το λέω αυτό είναι ότι δεν βλέπω τον νεοφιλελευθερισμό, ως ένα νέο σύστημα συσσώρευσης, που θα υποχωρήσει ποτέ και θα γίνει μια παλαιότερη μορφή σοσιαλδημοκρατικού καπιταλισμού. Νομίζω ότι η εποχή αυτή έχει τελειώσει. Συνήθιζα να πιστεύω ότι ο αγώνας για την τελική ανατροπή του καπιταλισμού θα πρέπει να περάσει μέσα από την αποκατάσταση ενός πιο ανθρώπινου καπιταλισμού. Αλλά νομίζω ότι αυτό θα πρέπει να το αποκλείσουμε. Αν μη τι άλλο, αυτό θα το κάνει η αλλαγή του κλίματος.
Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν αγωνιζόμαστε για μεταρρυθμίσεις που είναι σοσιαλδημοκρατικές, φυσικά. Αλλά το βασικό μου σημείο είναι ότι η μακροπρόθεσμη πορεία για την καταπολέμηση της Χίντουτβα είναι ίδια με τη μακροπρόθεσμη πορεία για την καταπολέμηση του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού και επομένως του ίδιου του καπιταλισμού, πράγμα που σημαίνει ότι πρέπει να υπάρξει ένα νέο είδος αριστεράς.
Και πώς θα το δούμε αυτό, πώς θα προκύψει αυτή η Αριστερά; Φυσικά θα προέρχεται από διασπάσεις και συγχωνεύσεις και κάθε είδους δραστηριότητες, με τη δημιουργία ακτιβιστών ηγετών, ιδεολογικά αφοσιωμένων στελεχών. Είναι μακροχρόνιο. Ακόμη και αν πρέπει να αγωνιστούμε σε εκλογικό, πολιτικό επίπεδο, πρέπει να αγωνιστούμε για την οικοδόμηση ενός στελεχικού δυναμικού που να μπορεί να διεισδύσει στην κοινωνία των πολιτών, με τον τρόπο που ακόμη και η συστημική αριστερά το έκανε παλιότερα, τουλάχιστον σε μερικά μέρη της Ινδίας.
Μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι θα υπάρξουν κάθε είδους εκρήξεις, από κάθε είδους προβλήματα. Το πρόβλημα της ανεργίας είναι πολύ σοβαρό. Το BJP δεν εγγυάται την αποφυγή ξεσηκωμών και αναταραχών εναντίον του. Δυστυχώς, ακόμη κι αν αυτά πρόκειται να συμβούν, η κατεύθυνση που θα ακολουθήσει στη συνέχεια η ινδική πολιτική εξαρτάται πραγματικά από τη ζωντανή πολιτική. Είτε πρόκειται να κινηθεί προς τη δεξιά ή προς την αριστερή κατεύθυνση, εξαρτάται από το τι συμβαίνει εδώ, από το πώς μπορούμε να εκμεταλλευτούμε αυτούς τους αγώνες και τις αναταραχές. Και αυτό θα απαιτήσει πολύ πιο οργανωμένη πολιτική δύναμη.
Thomas Crowley: Ποιος πιστεύετε ότι θα είναι ο μακροπρόθεσμος αντίκτυπος των σημερινών εξελίξεων;
Achin Vanaik: Δεν θα ήθελα να κάνω συγκεκριμένες προβλέψεις. Η Ινδία είναι μια τεράστια χώρα. Έτσι, ένα από τα πιο επικίνδυνα πράγματα που μπορεί να κάνουμε για την Ινδία, ακόμη και όταν μιλάμε για την κίνηση διαμόρφωσης ηγεμονίας της Σανχ Παριβάρ, είναι να βλέπουμε κάτι μακροπρόθεσμα ως αναπόφευκτο. Η Ινδία μάς εκπλήσσει διαρκώς με αυτό που συμβαίνει. Ίσως βρίσκω κάποιο καταφύγιο στην αισιοδοξία για το μέλλον.
Μετάφραση: e la libertà
Achin Vanaik, «Modi Might Have Finally Gone Too Far», Jacobin, 22 Δεκεμβρίου 2019. - Achin Vanaik, «India and anti-Muslim Citizenship Amendment Act: Modi Might Have Finally Gone Too Far», Europe Solidaire Sans Frontières, 22 Δεκεμβρίου 2019, International Viewpoint, 29 Δεκεμβρίου 2019.
Σημειώσεις
1 Thomas Crowley, «Springtime for Modi», Jacobin, 6 Μαΐου 2014.
2 Achin Vanaik, The Rise of Hindu Authoritarianism. Secular Claims, Communal Realities, Verso, 2017. Achin Vanaik, «Indian left», New Left Review, τεύχος Ι/156, Σεπτέμβριος, Οκτώβριος 1986.
3 Achin Vanaik, «Hindutva on the March», Jacobin, 30 Αυγούστου 2019.
4 [Σ.τ.Μ.:] Πρόκειται για το άρθρο του ινδικού συντάγματος το οποίο αναγνωρίζει καθεστώς αυτονομίας για το Κασμίρ. Το καλοκαίρι του 2019 η ινδική κυβέρνηση προχώρησε στην διά των όπλων προσάρτηση του Κασμίρ, παραβιάζοντας το σύνταγμα.
5 Achin Vanaik, The Rise of Hindu Authoritarianism. Secular Claims, Communal Realities, Verso, 2017.
6 [Σ.τ.Μ.:] Δηλαδή η οικογένεια της Ραστρίγια Σβαγιαμσέβακ Σανχ / RSS, της τεράστιας ακροδεξιάς οργάνωσης/ομπρέλας των ακροδεξιών οργανώσεων, ιδρυμάτων, κινήσεων και δικτύων, μεταξύ των οποίων και το κυβερνών Μπαρατίγια Τζανάτα Πάρτι / BJP του Ναρέντρα Μόντι.
7 Thomas Crowley, «Congress is Dead; Long Live Congress», Jacobin, 28 Απριλίου 2014.
8 Thomas Crowley, «The Many Faces of the Indian Left», Jacobin, 12 Μαΐου 2014.
9 [Σ.τ.Μ.:] Ο όρος Χίντουτβα, που σημαίνει Ινδικότητα (στα αγγλικά αποδίδεται ως Hinduness), επινοήθηκε το 1923 από τον Βιναγιάκ Νταμοντάρ Σαβαρκάρ και αποτέλεσε τη βασική έννοια του ιδνουιστικού εθνικισμού, αν και δεν συνδέεται πάντοτε με τη θρησκεία του Ινδουισμού. Υιοθετήθηκε από την ινδική ακροδεξιά (RSS, BJP κτλ) ως βασική ιδεολογική αναφορά της, σε συνδυασμό με τον “στρατηγικό” της στόχο, τη δημιουργία της Χιντού Ράστρα, ενός ινδουιστικού έθνους-κράτους. Από πολλούς μελετητές η έννοια της Χίντουτβα αποτελεί μια ινδική εκδοχή της φασιστικής ιδεολογίας.