Εκτύπωση αυτής της σελίδας
Παρασκευή, 19 Αυγούστου 2022 12:49

Μια δολοφονία που συγκλόνισε τα βουνά Παμίρ του Τατζικιστάν

 

 

Suzanne Levi-Sanchez

 

Μια δολοφονία που συγκλόνισε τα βουνά Παμίρ

 

 

Στα μέσα Μαΐου, οι αρχές του Τατζικιστάν κλιμάκωσαν την επίθεσή τους εναντίον του λαού του Γκόρνο-Μπανταχσάν, μιας επαρχίας που περιλαμβάνει το ανατολικό μισό της χώρας.

Όταν ολοκληρώθηκε, η σχέση μεταξύ αυτής της τραχιάς ορεινής περιοχής στα σύνορα με το Αφγανιστάν και της κυβέρνησης του Τατζικιστάν στην πρωτεύουσα, Ντουσάνμπε, φαινόταν να έχει διαρραγεί ανεπανόρθωτα.

Η επίθεση ξεκίνησε με τη δολοφονία ενός ανθρώπου που γνώριζα καλά, του Μαμαντμποκίρ Μαμαντμποκίροφ, γνωστού στην περιοχή ως συνταγματάρχη Μποκίρ.

Ο συνταγματάρχης είχε μεγάλη επιρροή στο εσωτερικό του Γκόρνο-Μπανταχσάν από τον εμφύλιο πόλεμο που συγκλόνισε τη χώρα μεταξύ 1992 και 1997. Αρχικά στρατιωτικός διοικητής των Τατζικικών Παμίρι κατά τη διάρκεια και μετά τον πόλεμο, ο Μποκίρ τοποθετήθηκε στη δύναμη ασφαλείας των συνόρων της χώρας, στο πλαίσιο της συμφωνίας κατανομής της εξουσίας μεταξύ των διαφόρων υποεθνικών ομάδων που είχαν πολεμήσει η μία την άλλη λίγα χρόνια πριν.

Η μεταπολεμική συμφωνία συμφιλίωσης συνέχισε το αυτόνομο καθεστώς της Αυτόνομης Περιφέρειας [Ομπλάστ] Γκόρνο-Μπανταχσάν (GBAO) εντός του Τατζικιστάν – ένα καθεστώς που υπήρχε ακόμη και πριν από τον σχηματισμό της Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας του Τατζικιστάν το 1929.

Πριν από τη δολοφονία του συνταγματάρχη Μποκίρ και τις μαζικές συλλήψεις που ακολούθησαν, το Χορόγκ, η πρωτεύουσα της GBAO, διέθετε μια από τις πιο ζωντανές και ανεξάρτητες κοινωνίες πολιτών στην Κεντρική Ασία. Τώρα αυτό αφαιρείται συστηματικά.

 

Ορεινή εστία

Η GBAO συνορεύει επίσης με την Κίνα και το Κιργιστάν, ενώ δεν απέχει πολύ από το Πακιστάν. Παρόλο που η επαρχία καλύπτει σχεδόν το μισό έδαφος του Τατζικιστάν, ο πληθυσμός της που ανέρχεται σε περίπου 250.000 κατοίκους είναι μόνο ένα μικρό μέρος του συνολικού πληθυσμού της χώρας που ξεπερνά τα εννέα εκατομμύρια. Το μεγαλύτερο μέρος της επικράτειας αποτελείται από οροσειρές ανατολικά-δυτικά· μόνο το 3% της είναι καλλιεργήσιμη γη. Οι κάτοικοι είναι σε μεγάλο βαθμό Παμίρι1 και πιστοί του ισμαηλιτικού κλάδου του σιιτικού Ισλάμ – ενώ ο υπόλοιπος πληθυσμός της χώρας είναι κυρίως Τατζίκοι, Ουζμπέκοι και Κιργίζιοι, οι οποίοι είναι όλοι Χανάφι Σουνίτες Μουσουλμάνοι.

Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου στο Τατζικιστάν τη δεκαετία του 1990, η GBAO ήταν αποκομμένη από την υπόλοιπη χώρα και τα σύνορα αυτά αποτέλεσαν βασικό σημείο διέλευσης για τους Τατζίκους πρόσφυγες που διέφευγαν από τη βία λόγω εθνοτικής προέλευσης, καθώς και για τις προμήθειες και την ανθρωπιστική βοήθεια. Σήμερα, στις περιοχές που συνορεύουν με το Αφγανιστάν αναπτύσσεται ένα εμπόριο ναρκωτικών και μια οδός διακίνησης πολλών εκατομμυρίων δολαρίων – και αποτελούν άξονα για την τοπική οικονομία.

Συνάντησα για πρώτη φορά τον συνταγματάρχη Μποκίρ το 2010. Είχα έρθει στο Γκόρνο-Μπανταχσάν για να ερευνήσω τις άτυπες (μη κρατικά εγκεκριμένες) οργανώσεις εκεί – αλλά και πέρα από τα σύνορα στο Αφγανιστάν, όπου η επαρχία Μπανταχσάν με το ίδιο όνομα εκτείνεται κατά μήκος της νότιας άκρης της GBAO.

Συζητήσαμε για θέματα που ενδημούν στην περιοχή, όπως ο εθισμός στα ναρκωτικά και η ανεργία, καθώς και για τις προσπάθειές του να αναπτύξει προγράμματα για τη νεολαία και το ρόλο του ως ηγέτη στην κοινότητα. Αργότερα, κέρδισα την εκτίμηση του Μποκίρ και, κυρίως, την προστασία του – αυτό που στα ρωσικά αποκαλείται κρίσια (στέγη).

 

Αγώνας για τον έλεγχο

Μετά το τέλος του εμφυλίου πολέμου στο Τατζικιστάν, ο πρόεδρος Ιμομαλί Ραχμόν και η ευρύτερη οικογένειά του εργάστηκαν για να εδραιώσουν την πολιτική και οικονομική τους εξουσία στη χώρα. Ταυτόχρονα, προσπάθησαν να παραγκωνίσουν, να συλλάβουν ή να σκοτώσουν κάθε ανταγωνιστή, συμπεριλαμβανομένων των ανεξάρτητων ηγετών σε όλο το Τατζικιστάν.2 Το έχουν πετύχει σε κάθε επαρχία εκτός από την GBAO.

Αυτές οι προσπάθειες για την απόκτηση του πλήρους πολιτικού και οικονομικού ελέγχου της GBAO συνεχίζονταν ακόμη το 2012, όταν αρκετές χιλιάδες κυβερνητικά στρατεύματα του Τατζικιστάν κατέβηκαν στο Χορόγκ – δήθεν στο πλαίσιο μιας μεγάλης στρατιωτικής δράσης για την απαλλαγή της περιοχής από τις εγκληματικές συμμορίες.

Ένας από τους ισχυρότερους τοπικούς ηγέτες, ο Ιμούμ Ιμουμναζάροφ, σκοτώθηκε. Τα κυβερνητικά στρατεύματα επιχείρησαν επίσης να δολοφονήσουν τον συνταγματάρχη Μποκίρ, αλλά απέτυχαν. Εκείνη την εποχή, ο Μποκίρ ήταν ένας από τους τελευταίους ανεξάρτητους ηγέτες στην αυτόνομη περιοχή και ο αγαπημένος ηγέτης του μαχαλά του (τοπική γειτονιά), του Μπαρ Χορόγκ. Θεωρούνταν επίσης βασικό στέλεχος της αντιπολίτευσης από την κυβέρνηση του Τατζικιστάν.

Αυτή η επίθεση έγινε σύντομα μέρος ενός μοτίβου, με περαιτέρω στρατιωτικές εισβολές από τις κεντρικές αρχές το 2014, το 2018, το 2021 και, τέλος, το 2022.

Ο στόχος ήταν σαφής: η απόκτηση του ελέγχου της GBAO θα έδινε στην τατζικική διοίκηση τον πλήρη έλεγχο του παράνομου εμπορίου κατά μήκος του τμήματος της εθνικής οδού Παμίρ της χώρας, ενός δρόμου 1.200 χιλιομέτρων που διέρχεται από το Αφγανιστάν, το Ουζμπεκιστάν, το Τατζικιστάν και το Κιργιστάν.

Θα έδινε επίσης στην κυβέρνηση τον έλεγχο της τοπικής οικονομίας (που βρίσκεται εν μέρει υπό τοπικό έλεγχο λόγω του αυτόνομου καθεστώτος της επαρχίας) και μια απευθείας εμπορική οδό προς την Κίνα και την «πρωτεύουσα των ναρκωτικών» το Ος στο Κιργιστάν.

 

Τοπικοί ηγέτες

Συνάντησα τον συνταγματάρχη Μποκίρ αρκετές φορές κατά την τελευταία δεκαετία, καθώς και τους περισσότερους από τους τοπικούς ηγέτες στο Χορόγκ που επιβλέπουν τη θρησκεία, τα γυναικεία ζητήματα, τη νεολαία, τους μαχαλάδες, τις επιχειρήσεις και την εκπαίδευση. Συνάντησα επίσης τους επικεφαλής των ΜΚΟ και του Δικτύου Ανάπτυξης του Αγά Χαν (AKDN – το όνομα του Αγά Χαν, του πνευματικού ηγέτη των Ισμαηλιτών μουσουλμάνων).

Το δίκτυο ανθρωπιστικών και αναπτυξιακών οργανώσεων του AKDN δραστηριοποιείται σε περιοχές όπου πλειοψηφούν οι Ισμαηλίτες σε όλο τον κόσμο. Αποτελεί βασικό οικονομικό μοχλό στην περιοχή και, λόγω της παραμέλησης από την κεντρική κυβέρνηση, πολλοί κάτοικοι της GBAO λαμβάνουν στήριξη κοινωνικής πρόνοιας και ακόμη και απασχόληση από τα ιδρύματα του AKDN.

Τους τελευταίους μήνες, η κυβέρνηση του Τατζικιστάν έχει συστηματικά σκοτώσει, συλλάβει ή εξαφανίσει τοπικούς ηγέτες στην GBAO3, υπό το πρόσχημα «αντιτρομοκρατικών» επιχειρήσεων. Ο πιο πρόσφατος γύρος βίας έχει τις ρίζες του στο Νοέμβριο του 2021, όταν ξέσπασαν ειρηνικές διαμαρτυρίες4 για τη δολοφονία από το στρατό του Γκουλμπουντντίν Ζιγιομπέκοφ, ενός Παμίρ ηγέτη της νεολαίας.

Η κινητοποίηση αυτή αντιμετωπίστηκε γρήγορα με βίαιη καταστολή. Επιτεύχθηκε συμφωνία μεταξύ των τοπικών ηγετών, αλλά δεν υπήρξε περαιτέρω δράση σχετικά με τον θάνατο του Ζιγιομπέκοφ. Αντιθέτως, η κυβέρνηση εξέδωσε εντάλματα σύλληψης για εκατοντάδες πολίτες του Χορόγκ.

Στα μέσα Μαΐου του 2022, περίπου 1.000 διαδηλωτές κατέβηκαν και πάλι στους δρόμους του Χορόγκ5 λόγω της απουσίας κυβερνητικής αντίδρασης στο θάνατο του Ζιγιομπέκοφ. Οι δυνάμεις ασφαλείας, κάνοντας χρήση δακρυγόνων και αληθινών πυρών, διέλυσαν τους διαδηλωτές που είχαν συγκεντρωθεί στον μαχαλά Μπαρ Χορόγκ.6 Ελεύθεροι σκοπευτές πυροβόλησαν τους διαδηλωτές από τους λόφους σε διάφορους μαχαλάδες, συμπεριλαμβανομένων των Μπαρ Χορόγκ, UPD και Γκουλάκεν. Ένα βίντεο με θωρακισμένα οχήματα να κινούνται στο κέντρο του Χορόγκ κυκλοφόρησε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Καθώς οι εντάσεις αυξήθηκαν, η κυβέρνηση του Τατζικιστάν έστειλε ενισχύσεις. Οι επιτόπιες αναφορές έδειξαν ότι οι διαδηλωτές έστησαν ένα οδόφραγμα στο Βαμάρ7 (περίπου 60 χιλιόμετρα βορειοδυτικά του Χορόγκ) στην περιοχή Ρουσάν, για να σταματήσουν την πορεία μιας στρατιωτικής αυτοκινητοπομπής.

Η αυτοκινητοπομπή της κυβέρνησης του Τατζικιστάν άρχισε να πυροβολεί τους διαδηλωτές.8 Σύμφωνα με την κυβέρνηση του Τατζικιστάν, οκτώ άνθρωποι σκοτώθηκαν. Τοπικές πηγές ανέφεραν ότι 40 ντόπιοι του Ρουσάν σκοτώθηκαν και περίπου 120 άτομα κρατήθηκαν «όμηροι» από τις δυνάμεις ασφαλείας. Αρκετοί από τους συλληφθέντες φέρονται να βασανίστηκαν και να σκοτώθηκαν στις 18 και 19 Μαΐου.9

Πολυάριθμες αναφορές για βασανισμένα σώματα εμφανίστηκαν, καθώς και ένα βίντεο με τρεις κατοίκους του Ρουσάν να ανακρίνονται από τις δυνάμεις ασφαλείας των Ταλιμπάν, αφού συνελήφθησαν από τους Ταλιμπάν έχοντας περάσει τα σύνορα με το Αφγανιστάν. Οι τρεις κάτοικοι του Ρουσάν εξέθεσαν λεπτομερώς τη βία και τη δολοφονία άοπλων πολιτών στο Ρουσάν κατά τη διάρκεια της επίθεσης της 18ης Μαΐου. Περιέγραψαν επίσης τον τρόμο και τη βία που ασκήθηκε εναντίον τους από τις τατζικικές δυνάμεις ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένων λεηλασιών, ερευνών από σπίτι σε σπίτι και απειλών για περαιτέρω βασανιστήρια, κράτηση και βία αν κάποιος μιλούσε για τα γεγονότα.

Οι υπηρεσίες ασφαλείας του Τατζικιστάν δημοσίευσαν στο διαδίκτυο μια ανοιχτή επιστολή προς τον συνταγματάρχη Μποκίρ, λέγοντας ότι αν δεν άνοιγε τον δρόμο μέσω του Μπαρ Χορόγκ (ένας δρόμος που φέρει το παρατσούκλι «Αυτοκινητόδρομος Ηρωίνης»), θα σκότωναν έναν όμηρο την ημέρα μέχρι να συμμορφωθεί. Όπως το έθεσε μια πηγή: οι όμηροι θα σκοτώνονταν αν ο Μποκίρ «δεν διέταζε τους υποστηρικτές του να ξανανοίξουν τον ζωτικής σημασίας δρόμο που συνδέει το Ντουσανμπέ με την Κίνα και μέσω του οποίου φορτηγά που ανήκουν σε μια από τις κόρες του προέδρου μεταφέρουν εμπορεύματα».

Σύμφωνα με τοπικές πηγές, οι δυνάμεις ασφαλείας σκότωσαν δύο ομήρους και έστειλαν επίσης ανατριχιαστικά στοιχεία για το τι είχαν κάνει στον Μποκίρ. Αρκετοί άνθρωποι που βρίσκονταν κοντά στον εκλιπόντα συνταγματάρχη δήλωσαν ότι αισθανόταν προσωπικά υπεύθυνος για τις δολοφονίες και ανησυχούσε ότι αυτές θα συνεχιστούν.

Την ίδια στιγμή που σημειώθηκαν τα επεισόδια στο Ρουσάν, ο Αγά Χαν έγραψε επιστολή με την οποία ενθάρρυνε τους Ισμαηλίτες στη GBAO «να ζουν εντός των νόμων της χώρας», να αποφεύγουν τη βία και «να επιλύουν τις διαφορές τους με σοφία μέσω ειρηνικού διαλόγου στο πνεύμα του αμοιβαίου σεβασμού και της κατανόησης».10

Όπως μου εξήγησε μια τοπική πηγή, ο Μποκίρ «σταμάτησε να αντιστέκεται» όταν οι αξιωματούχοι του AKDN παρέδωσαν σε αυτόν και τους υποστηρικτές του την επιστολή, παρόλο που οι τελευταίοι ήταν «έτοιμοι να πολεμήσουν μέχρι τέλους».

Στις 22 Μαΐου, μετά την παραλαβή της επιστολής και του φρικιαστικού μηνύματος από το Ρουσάν, αναφέρθηκε ότι ο Μποκίρ πήγε για μια βόλτα. Πρέπει να γνώριζε ότι θα κατέληγε σε καταστροφή. Υπήρχαν μη επανδρωμένα αεροσκάφη παρακολούθησης στην περιοχή, στρατεύματα σταθμευμένα γύρω από το Μπαρ Χορόγκ και μόλις μια μέρα νωρίτερα ελεύθεροι σκοπευτές φέρονται να είχαν πυροβολήσει τέσσερις φορές το σπίτι του Μποκίρ. Υπήρχαν επίσης αναφορές ότι τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη επιτήρησης και οι ελεύθεροι σκοπευτές βρίσκονταν γύρω από το Μπαρ Χορόγκ από τον Ιανουάριο, πολύ πριν από τις διαδηλώσεις του Μαΐου.

Πολλές τοπικές πηγές ανέφεραν ότι ο Μποκίρ έφυγε από το Μπαρ Χορόγκ το απόγευμα της 22ας Μαΐου. Πλησίασε τη γέφυρα πάνω από τον ποταμό Γουντ προς το γειτονικό μαχαλά, Μποϊνέ. Ο τελευταίος ελεγχόταν από τις επίλεκτες δυνάμεις ασφαλείας Άλφα του Τατζικιστάν, οι οποίες είχαν αναπτύξει μη επανδρωμένα αεροσκάφη και ελεύθερους σκοπευτές στους γύρω λόφους.

Σύμφωνα με έναν κάτοικο του Μπαρ Χορόγκ, ο Μποκίρ πυροβολήθηκε από αστυνομικούς ασφαλείας που επέβαιναν σε ένα φορτηγό που πλησίασε στη γέφυρα, αφού έλαβαν πληροφορίες για τις κινήσεις του. Τον πυροβόλησαν πρώτα στο χέρι και στη συνέχεια στο κεφάλι. Ένας νεαρός άνδρας σκοτώθηκε και ένας άλλος τραυματίστηκε όταν έτρεξαν προσπαθόντας να τον προστατεύσουν.

Τοπικές πηγές περιέγραψαν ότι οι δυνάμεις ασφαλείας φώναζαν και ούρλιαζαν με χαρά, πανηγύριζαν και χόρευαν στους δρόμους μετά τη δολοφονία του Μποκίρ.

 

Το τέλος μιας εποχής

Η δολοφονία του συνταγματάρχη Μποκίρ –στόχος της κυβέρνησης του Τατζικιστάν για πάνω από μια δεκαετία– σηματοδότησε το τέλος μιας εποχής ανεξάρτητης και αυτόνομης ηγεσίας στην GBAO. Δυστυχώς, αυτό σηματοδοτεί το τέλος για μια από τις πιο δραστήριες κοινωνίες των πολιτών στην Κεντρική Ασία.

Ο θάνατος του Μποκίρ αποτέλεσε την αρχή μιας μαζικής καταστολής στο Χορόγκ, καθώς και μιας σειράς συλλήψεων, βασανιστηρίων και κατασχέσεων περιουσίας από την κυβέρνηση του Τατζικιστάν. Οι άνθρωποι εξαναγκάστηκαν να υπογράψουν ταπεινωτικές και αυτοενοχοποιητικές καταθέσεις. Μεταξύ του τέλους Νοεμβρίου 2021 και του Ιουλίου 2022, έχει αναφερθεί,11 καθώς και επιβεβαιωθεί από τοπικές πηγές, ότι έχουν εκδοθεί εντάλματα σύλληψης για περισσότερους από 700 Παμίρι. Εκατοντάδες έχουν συλληφθεί και τουλάχιστον 40 πολίτες έχουν σκοτωθεί.

Αφού πέρασα σχεδόν επτά χρόνια ζώντας κατά καιρούς στην περιοχή και γράφοντας γι’ αυτήν, απέκτησα βαθύ σεβασμό για τη ζωντάνια και τη συμμετοχικότητα του συστήματος τοπικής διακυβέρνησης. Όμως ολόκληρο αυτό το δίκτυο ηγετών και τοπικών οργανώσεων στο Χορόγκ καταστρέφεται τώρα συστηματικά.

Πολλοί Παμίρι πιστεύουν ότι αυτό σηματοδοτεί το τέλος της αυτονομίας και της θρησκευτικής τους ελευθερίας και φοβούνται ότι θα ζουν κάτω από ένα κράτος παρακολούθησης. Πολλοί προσπαθούν να φύγουν, φοβούμενοι ότι θα συλληφθούν, θα βασανιστούν ή θα σκοτωθούν. Η κυβέρνηση αφαίρεσε επίσης μια γιγαντιαία σημαία των Ισμαηλιτών από την πλευρά ενός λόφου κοντά στο Χορόγκ.12 Αυτό, μου εξήγησε ένας ντόπιος, θεωρείται «τόσο η πολυαναμενόμενη νίκη του καθεστώτος σε αυτή την περιοχή όσο και η αρχή της καταστολής της θρησκευτικής ελευθερίας».

Αλλά αυτά τα γεγονότα χρησίμευσαν επίσης για να συσπειρώσουν τόσο τους Παμίρι όσο και ομάδες μη Παμίρι εντός της χώρας και στο εξωτερικό. Πολλοί στην περιοχή που υποστήριζαν τον Μποκίρ τον βλέπουν τώρα ως ήρωα των Παμίρι. Τοπικές πηγές μου είπαν ότι χιλιάδες άνθρωποι εμφανίστηκαν στην κηδεία του, παρόλο που υπήρχαν οδοφράγματα. Εκατοντάδες νέοι του Παμίρι, άνδρες και γυναίκες, χρησιμοποιούν τώρα τη φωτογραφία του Μποκίρ ως avatar στο Facebook.

Η διασπορά του Παμίρι είναι επίσης το κλειδί για το μέλλον της περιοχής. Οι ηγέτες της διασποράς είναι οργανωμένοι, μορφωμένοι και αφοσιωμένοι και έχουν κινητοποιηθεί και πολιτικοποιηθεί από την πρόσφατη καταστολή. Ορισμένα μέλη της διασποράς δραστηριοποιούνται αποφασιστικά για να σταματήσουν τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ενώ άλλα αμφισβητούν όλο και περισσότερο τον τρόπο διακυβέρνησης του Τατζικιστάν. Όπως ανέφερε ένα μέλος της διασποράς των Παμίρι, η καταστολή σήμαινε ότι «η κοινωνία των πολιτών Παμίρι έχει στραφεί στις κοινότητες της διασποράς».

Η πρόσφατη βία στο Χορόγκ και το Ρουσάν πρέπει επίσης να εξεταστεί σε ένα ευρύτερο περιφερειακό πλαίσιο, ιδίως δεδομένης της εμπορικής δραστηριότητας –νόμιμης και παράνομης– κατά μήκος του αυτοκινητόδρομου του Παμίρ, της κύριας οδού μεταξύ Τατζικιστάν και Κίνας.

Το Αφγανιστάν παράγει περίπου το 80% της παγκόσμιας ηρωίνης και έχει μια ακμάζουσα παραγωγή και εμπόριο αμφεταμινών μεθαμφεταμίνης. Περίπου το 20% και των δύο ουσιών διακινείται μέσω των τατζικικών συνόρων. Δεδομένου ότι τα σύνορα μεταξύ του Κιργιστάν και του Τατζικιστάν είναι κλειστά στο Μπατκέν λόγω των συνεχιζόμενων εντάσεων,13 μόνο η διαδρομή του Ος κατά μήκος του αυτοκινητόδρομου του Παμίρ είναι διαθέσιμη για το εμπόριο από και προς το Τατζικιστάν.

Τα οικονομικά συμφέροντα, σε συνδυασμό με το ενδεχόμενο πολιτικής αστάθειας και άλλων αντιληπτών απειλών (που συχνά διογκώνονται από τις κυβερνήσεις της Ρωσίας και του Τατζικιστάν) από τους Ταλιμπάν, το ISIS ή τοπικές τρομοκρατικές ομάδες, επιβεβαιώνουν ότι οι ισχυροί γείτονες παρακολουθούν στενά αυτές τις εξελίξεις.

Είναι προς το συμφέρον της Ρωσίας να έχει πρόσβαση και κάποιο έλεγχο κατά μήκος των συνόρων του Τατζικιστάν ως μέρος των ευρύτερων αντιτρομοκρατικών επιχειρήσεων και της αντιδυτικής στρατηγικής της. Η Κίνα έχει συμφέρον να έχει πλήρη πρόσβαση στον αυτοκινητόδρομο Παμίρ και στη διαδρομή μέσω της GBAO.

Αυτοί οι παράγοντες, μαζί με την απουσία των δυτικών δυνάμεων στην περιοχή μετά την αποχώρησή τους από το Αφγανιστάν, έχουν ενθαρρύνει την κυβέρνηση του Τατζικιστάν να υλοποιήσει τον μακροχρόνιο στόχο της να αφαιρέσει από την GBAO την τοπική άτυπη ηγεσία, τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, τη θρησκευτική και οικονομική ελευθερία και, τελικά, το αυτόνομο καθεστώς της που διαρκεί έναν αιώνα.

Ειδικότερα, αμέσως μετά τις συλλήψεις και τις δολοφονίες των ισχυρότερων τοπικών ηγετών τον Μάιο και τον Ιούνιο, η κυβέρνηση του Τατζικιστάν ανακοίνωσε ένα νομοσχέδιο υποδομών ύψους 200 εκατομμυρίων δολαρίων που χρηματοδοτήθηκε από την Κίνα14 για την αναμόρφωση του αυτοκινητοδρόμου Παμίρ. Η κυβέρνηση ανακοίνωσε επίσης ότι εθνικοποίησε τις επιχειρήσεις των συλληφθέντων επιχειρηματιών και ότι θα ανακαινίσει πολυάριθμες πολυκατοικίες. Οι εξώσεις και οι κατασχέσεις περιουσιών άρχισαν αμέσως μετά τις συλλήψεις.

Σε τελική ανάλυση, το Παμίρ είναι ένας μικρόκοσμος των ευρύτερων ζητημάτων που αντιμετωπίζουν σήμερα η Κεντρική Ασία και το Αφγανιστάν. Με διαδρομές από την Κίνα, το Αφγανιστάν, την Κιργιζία και το Πακιστάν, οι παραμεθόριες περιοχές της GBAO βρίσκονται στο κέντρο των περιφερειακών εμπορικών οδών και των σημείων πρόσβασης, ενώ αυταρχικοί δικτάτορες κυβερνούν κάθε κράτος της περιοχής και εξωτερικές δυνάμεις ανταγωνίζονται για τον έλεγχο των πόρων και του εμπορίου στην περιοχή.

Σε αυτό το πλαίσιο, οι Τατζίκοι Παμίρι στην GBAO αγωνίζονται να διατηρήσουν την ταυτότητα και την αυτονομία τους, αλλά οι προσπάθειές τους έχουν μέχρι στιγμής οδηγήσει σε δεκάδες χαμένες ζωές, φυλάκιση εκατοντάδων αξιοσέβαστων μελών της κοινωνίας των πολιτών, βασανιστήρια και κατασχέσεις περιουσιών. Μπροστά σε μια τέτοια καταστολή, τα λόγια του Μποκίρ τον Φεβρουάριο κατά τη διάρκεια ενός βίντεο που τον δείχνει να μιλάει στους κατοίκους του Χορόγκ, μπορεί να είναι το τελευταίο προπύργιο ενάντια στον αφανισμό: «Δεν θα παραιτηθούμε από την αξιοπρέπειά μας ή την αυτονομία μας».

 

 

Μετάφραση: elaliberta.gr

Suzanne Levi-Sanchez, “The assassination that shook the Pamir Mountains to the core”, openDemocracy, 3 Αυγούστου 2022, https://www.opendemocracy.net/en/odr/gorno-badakhshan-mamadboqirov-tajikistan-pamir-mountains/.

 

 

Σημειώσεις

1 “Pamiris”, Minority rights Group International, https://minorityrights.org/minorities/pamiris/.

2 “Conflict in Khorog – Links to various sources and analysis on recent events in Tajikistan”, Ismailimail, 28 Ιουλίου 2012, https://ismailimail.blog/2012/07/28/conflict-in-khorog-links-to-various-sources-and-analysis-on-recent-events-in-tajikistan/. “Tajikistan: Crisis-gripped government opts to pick deadly fight in the Pamirs”, Eurasianet, 18 Μαΐου 2022, https://eurasianet.org/tajikistan-crisis-gripped-government-opts-to-pick-deadly-fight-in-the-pamirs. Edward Lemon, “The Fall of Tajikistan’s Opposition”, The Diplomat, 1 Μαρτίου 2020, https://thediplomat.com/2020/02/the-fall-of-tajikistans-opposition/. “Rivals for Authority in Tajikistan’s Gorno-Badakhshan”, International Crisis Group, 14 Μαρτίου 2018, https://www.crisisgroup.org/europe-central-asia/central-asia/tajikistan/b87-rivals-authority-tajikistans-gorno-badakhshan.

3 “Political tensions and security threats in Tajikistan”, SpecialEurasia, 18 Μαΐου 2022, https://www.specialeurasia.com/2022/05/18/tajikistan-politics-security/.

4 Kamila Ibragimova, “Tajikistan: Testy demonstrations in the Pamirs drag into third day”, Eurasianet, 27 Νοεμβρίου 2021, https://eurasianet.org/tajikistan-testy-demonstrations-in-the-pamirs-drag-into-third-day.

5 “Tajikistan: At least one killed in Pamirs unrest”, Eurasianet, 17 Μαΐου 2022, https://eurasianet.org/tajikistan-at-least-one-killed-in-pamirs-unrest.

6 “Tajikistan: At least one killed in Pamirs unrest”, ό.π.

7 “Heartbreak And Sorrow: Remote Tajik Region In Mourning After Bloody State Crackdown”, Radio Free Europe/Radio Liberty, 24 Ιουνίου 2022, https://www.rferl.org/a/tajikistan-gorno-badakhshan-bloody-crackdown/31914045.html.

8 “Tajikistan detains 114 over clashes in troubled eastern region”, 19 Μαΐου 2022, Al Arabiya News, https://english.alarabiya.net/News/world/2022/05/19/Tajikistan-detains-114-over-clashes-in-troubled-eastern-region.

9 “Tajikistan: UN expert fears crackdown against Pamiri minority could spiral out of control”, United Nations Human Rights, 20 Μαΐου 2022, https://www.ohchr.org/en/press-releases/2022/05/tajikistan-un-expert-fears-crackdown-against-pamiri-minority-could-spiral.

10 “Talika Mubarak of Mawlana Hazar Imam for the Tajik Jamat”, The ismaili, 19 Μαΐου 2022, https://the.ismaili/tajikistan/talika-mubarak-mawlana-hazar-imam-19-may-2022.

11 Pamir&Pamirian, “Since Nov., 2021, 720 criminal & admin cases r opened & called ‘Pamirians’…”, Twitter, 25 Ιουλίου 2022, https://twitter.com/peaceforpamir/status/1551540990326046720?s=27&t=GZO45F6g8AqXFQf-Goew9A.

12 «Таджикские солдаты разрушили одну из достопримечательностей Горного Бадахшана — исмаилитский символ», Медиазона, 14 Ιουνίου 2022, https://mediazona.ca/news/2022/06/14/flag.

13 Altynai Mambetova, “How the Kyrgyzstan-Tajikistan border conflict is putting pressure on media”, openDemocracy, 14 Μαρτίου 2022, https://www.opendemocracy.net/en/odr/kyrgyzstan-tajikistan-border-conflict-media-journalists-pressure/.

14 “Tajikistan: China attaches strings to $204m highway grant”, Eurasianet, 18 Ιουνίου 2021,  https://eurasianet.org/tajikistan-china-attaches-strings-to-204m-highway-grant.

 

 

 

 

Τελευταία τροποποίηση στις Παρασκευή, 19 Αυγούστου 2022 12:59