Εκτύπωση αυτής της σελίδας
Σάββατο, 29 Απριλίου 2017 14:40

Οι γεωπολιτικές επιπτώσεις στην περιοχή από την πτώση της προέδρου της Νότιας Κορέας Παρκ Γκουέν Χιε Κύριο

Μεταφράζουμε και δημοσιεύουμε το άρθρο του Craig Mark, καθώς αποτελεί μια αρκετά σαφή παρουσίαση των ιμπεριαλιστικών αντιπαραθέσεων στην Ανατολική Ασία, αν και από το άρθρο απουσιάζει μια μαρξιστική ανάλυση της ιμπεριαλιστικής σύγκρουσης. Διαβάστε επίσης το άρθρο του Ra Mason, «Η τελευταία διαμάχη μεταξύ της Ιαπωνίας και της Νότιας Κορέας θα μπορούσε να έχει βαθύτερες συνέπειες».

e la libertà

Craig Mark

Οι γεωπολιτικές επιπτώσεις στην περιοχή από την πτώση της προέδρου της Νότιας Κορέας Παρκ Γκουέν Χιε

Η πρώην πρόεδρος της Νότιας Κορέας, Παρκ Γκουέν Χιε, συνελήφθη με διάφορες κατηγορίες, μεταξύ των οποίων για εκβιασμούς, δωροδοκίες και κατάχρηση εξουσίας σχετικά με ένα σκάνδαλο που αφορά σε αθέμιτη άσκηση επιρροής και είχε ως αποτέλεσμα να παραπεμφθεί σε δίκη από την Εθνοσυνέλευση τον Δεκέμβριο του 2016. Η απόφαση αυτή επικηρώθηκε από το Συνταγματικό Δικαστήριο τον Μάρτιο.

Οι εκλογές με τις οποίες θα αποφασιστεί η αντικατάστασή της θα διεξαχθούν στις 9 Μαΐου και μπορεί να δούμε βαθιές αλλαγές στην εξωτερική πολιτική της Νότιας Κορέας.

Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, το πιο πιθανό πρόσωπο που θα εκλεγεί πρόεδρος1 είναι ο ηγέτης της αντιπολίτευσης Μουν Τζάε-ιν, του φιλελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος της Κορέας. Δικηγόρος στην υπεράσπιση των πολιτικών δικαιωμάτων (και πρώην αλεξιπτωτιστής των Ειδικών Δυνάμεων κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας), ο Μουν ήταν ο επικεφαλής της προεκλογικής εκστρατείας και του πολιτικού επιτελείου του φίλου και πολιτικού του μέντορα, πρώην προέδρου Ρο Μου-χιούν (Φεβρουάριος 2003 - Μάρτιος 2004 και Μάιος 2004 - Φεβρουάριος 2008).

Ένα χρόνο μετά την αποχώρησή του, ο Ρο αυτοκτόνησε πέφτοντας από ένα βράχο. Ο αδελφός του είχε κατηγορηθεί για διαφθορά και αυτός και άλλα μέλη της οικογένειάς του ήταν υπό έρευνα.

Ανεξάρτητα από τους δεσμούς του με τον Ρο, αν ο Μουν καταφέρει τελικά να κερδίσει τις εκλογές, εκμεταλλευόμενος το κύμα της περιφρόνησης εναντίον του συντηρητικού Φιλελεύθερου Κόμματος Κορέας της Παρκ, θα αντιμετωπίσει σοβαρές προκλήσεις στην εσωτερική και στην εξωτερική πολιτική2.

Μια διευρυμένη κυβερνητική εντολή

Η πιθανή κυβερνητική εντολή του Μουν θα συμπεριλαμβάνει την αξίωσή του για μεταρρύθμιση των ομίλων, που είναι γνωστοί στη Νότια Κορέα ως chaebol3. Ο επικεφαλής του μεγαλύτερου από αυτούς τους ομίλους επιχειρήσεων, ο Λι Τζάε-γιονγκ4, συνελήφθη τον Φεβρουάριο για την καταβολή, σύμφωνα με τις κατηγορίες, εκατομμυρίων δολαρίων σε δωροδοκίες στην φίλη του Παρκ και τον πρωταγωνιστή του σκανδάλου τον Τσόι Σουν-σιλ, ο οποίος βρίσκεται επίσης υπό κράτηση.

Ο Μουν θα πρέπει να αντιμετωπίσει την επιδείνωση της οικονομικής ανισότητας σε εθνικό επίπεδο, καθώς και την εργασιακή ανασφάλεια και τις επακόλουθες πιέσεις από το κόστος ζωής που βρίσκονται πίσω από τη δημόσια αγανάκτηση5 και τις μαζικές διαδηλώσεις που οδήγησαν στην εκδίωξη της Παρκ.

Στις εξωτερικές υποθέσεις, ο Μουν μπορεί να επιδιώξει την επαναδιαπραγμάτευση της συμφωνίας6 που έγινε με την Ιαπωνία στο τέλος του 2015, η οποία υποσχέθηκε να πληρώσει αποζημιώσεις για την κακοποίηση Κορεατισσών γυναικών σκλάβων του σεξ (γνωστές κατ’ ευφημισμό ως γυναίκες ανακούφισης). Η συμφωνία έχει ήδη δεχτεί πλήγμα, καθώς ο πρεσβευτής της Ιαπωνίας στη Νότια Κορέα ανακλήθηκε τον Φεβρουάριο εξαιτίας ενός αγάλματος στην ανάμνηση των σκλάβων του σεξ7, το οποίο τοποθετήθηκε έξω από το ιαπωνικό προξενείο στο Μπουσάν. Παρόμοια αγάλματα έχουν εμφανιστεί από τότε σε άλλες πόλεις σε όλη τη χώρα.

Οποιαδήποτε επιδείνωση των σχέσεων μεταξύ Ιαπωνίας και Νότιας Κορέας θα αποτρέψει και πάλι τις μακρόχρονες διπλωματικές προσπάθειες των Ηνωμένων Πολιτειών8 να συμβιβάσουν τους βασικούς στρατιωτικούς συμμάχους τους στη Βορειοανατολική Ασία. Η πρόσφατα αυξημένη συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας9, κυρίως στον τομέα της ανταλλαγής πληροφοριών, μπορεί επίσης να απειληθεί.

Το πιο σημαντικό ζήτημα εξωτερικής πολιτικής που θα αντιμετωπίσει ο Μουν θα είναι οι σχέσεις με την διαρκώς εμπόλεμη Λαοκρατική Δημοκρατία της Κορέας (ΛΔΚ) και η επέκταση στη Νότιο Κορέα του αμερικάνικου αντιπυραυλικού συστήματος THAAD (Terminal High Altitude Area Defense)10 το οποίο αποφάσισε η κυβέρνηση Ομπάμα τον Ιούλιο του 2016.

Ο Μουν εξέφρασε την επιθυμία να βελτιώσει τις σχέσεις με τον Βορρά11 και δήλωσε ότι είναι πρόθυμος να επισκεφθεί την Πιονγιάνγκ για να το πετύχει. Αυτό δημιουργεί την προοπτική επανέναρξης της «πολιτικής της ηλιοφάνειας» των κυβερνήσεων του Κιμ Ντάε-γιουνγκ12 (1998-2003) και του Ρο Μου-χιουν, κατά τη διάρκεια των οποίων παρατηρήθηκαν εκτεταμένες εμπορικές σχέσεις13 ανάμεσα στις δύο χωρισμένες χώρες από το 1998 έως το 2008, μεταξύ των οποίων σημαντικές επενδύσεις από νοτιοκορεάτικες επιχειρήσεις, οικογενειακές επανενώσεις και τουριστικές επισκέψεις στο Βορρά.

Περιφερειακές επιπτώσεις

Υπό την καταπιεστική εξουσία του αυταρχικού ηγέτη Κιμ Γιονγκ-ουν, η Βόρεια Κορέα θα εκμεταλλευόταν σίγουρα τη διφορούμενη θέση του Μουν για το THAAD. Μαζί με ένα θορυβώδες κίνημα διαμαρτυρίας εναντίον του THAAD στη Νότια Κορέα, ο Κιμ θα μπορούσε να πιέσει τον Μουν να το αποσύρει ως προϋπόθεση οποιασδήποτε πιθανότητας επανάληψης βελτιωμένων σχέσεων.

Το THAAD έχει αντιμετωπίσει σταθερή αντίδραση επίσης από την Κίνα, η οποία φοβάται ότι τα ισχυρά ραντάρ του συστήματος θα χρησιμοποιηθούν για την παρακολούθηση και ενδεχομένως την αχρήστευση14 των δικών της στρατηγικών πυραυλικών δυνάμεων. Η Ρωσία έχει παρόμοια αντίδραση15, παρά τις δηλώσεις των ΗΠΑ ότι το THAAD είναι αποκλειστικά για την αντιμετώπιση της βορειοκορεάτικης πυραυλικής απειλής.

Υπάρχει επομένως ο κίνδυνος ότι η ανάπτυξη του THAAD θα μπορούσε να ενθαρρύνει την Κίνα, τη Βόρεια Κορέα και τη Ρωσία να επεκτείνουν ακόμη περισσότερο το πυρηνικό τους οπλοστάσιο16.

Η Κίνα έχει ήδη υιοθετήσει μια εχθρική στάση απέναντι στη Νότια Κορέα σε σχέση με το THAAD. Διάφορα προϊόντα και υπηρεσίες από τη χώρα17, όπως τα εξαιρετικά δημοφιλή τηλεοπτικά δράματα και περιοδείες από καλλιτέχνες K-pop έχουν απαγορευτεί. Ενθαρρύνεται το μποϊκοτάζ από κινέζους τουρίστες. Και τα καταστήματα του chaebol (ομίλου) Lotte που λειτουργούν στην Κίνα έχουν κλείσει για «επιθεωρήσεις ασφαλείας». Η Νότια Κορέα έχει διαμαρτυρηθεί για τις ενέργειες αυτές στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου18.

Ως εκ τούτου, ο Μουν υφίσταται τεράστια πίεση από την Κίνα, η οποία αποτελεί σοβαρή απειλή για την προοπτική της οικονομικής ανάκαμψης που ελπίζει να επαναφέρει. Αν γίνει πρόεδρος, ο Μουν σίγουρα θα μεταβεί αμέσως στο Πεκίνο σε μια προσπάθεια να μετριάσει τις ανησυχίες της Κίνας.

Εν τω μεταξύ, η ισχυρή νοτιοκορεατική στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών, η KCIA, πιθανότατα θα ενωθεί με τις ΗΠΑ στην προσπάθεια να πείσουν τον Μουν να παραμείνει σταθερός19 σχετικά με την ανάπτυξη του THAAD.

Οι ανησυχίες της Βόρειας Κορέας

Στο πρώτο ταξίδι του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Ρεξ Τίλερσον στην Ασία (επισκέφτηκε την Ιαπωνία, τη Νότια Κορέα και την Κίνα) η κυρίαρχη ανησυχία του ήταν η απειλή των πυραύλων της Βόρειας Κορέας. Ο Τίλερσον δήλωσε στο Τόκιο και τη Σεούλ ότι η πολιτική των ΗΠΑ απέναντι στη Βόρεια Κορέα είχε αποτύχει και απαιτείται μια «νέα στρατηγική.»20

Παρόλο που δεν δόθηκαν περαιτέρω λεπτομέρειες, ο Τίλεροσν δήλωσε ότι «όλες οι επιλογές βρίσκονται πάνω στο τραπέζι», υπονοώντας ότι τα προληπτικά στρατιωτικά χτυπήματα των ΗΠΑ εναντίον της Βόρειας Κορέας μπορεί να είναι υπό εξέταση21.

Η πρόσφατη σειρά βορειοκορεάτικων πυραυλικών δοκιμών είναι ήδη το πιο πιεστικό ζήτημα εξωτερικής πολιτικής που αντιμετωπίζει η διοίκηση του Τραμπ στην Ασία. Το 2016, η Βόρεια Κορέα διεξήγαγε 24 πυραυλικές δοκιμές και δύο δοκιμές πυρηνικών όπλων, παραβιάζοντας επανειλημμένως τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών22.

Η πρώτη δοκιμή του 2017 διεξήχθη στις 11 Φεβρουαρίου, κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Ιάπωνα πρωθυπουργού Σίνζο Άμπε στις Ηνωμένες Πολιτείες23. Στις 6 Μαρτίου τέσσερις πύραυλοι εκτοξεύτηκαν από τη Βόρεια Κορέα προς τη Θάλασσα της Ιαπωνίας, πέφτοντας πολύ πιο κοντά από κάθε άλλη φορά στα κύρια ιαπωνικά νησιά24. Οι ΗΠΑ ξεκίνησαν την εγκατάσταση του συστήματος THAAD25 στη Νότια Κορέα μία ημέρα αργότερα.

Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς των ΗΠΑ και της Νότιας Κορέας, η πιο πρόσφατη δοκιμή πυραύλων στις 22 Μαρτίου ήταν αποτυχημένη26. Μόλις λίγο πιο πριν η Βόρεια Κορέα ανακοίνωσε την επιτυχία της δοκιμής ενός κινητήρα πυραύλων στερεών καυσίμων27, ο οποίος είναι ζωτικής σημασίας στα σχέδιά της για την ανάπτυξη λειτουργικών διηπειρωτικών βαλλιστικών πυραύλων και βαλλιστικών πυραύλων που εκτοξεύονται από υποβρύχιο. Αυτοί θα μπορούσαν -θεωρητικά, τουλάχιστον- να είναι ικανοί να φτάσουν στην ηπειρωτική περιοχή των Ηνωμένων Πολιτειών.

Ωστόσο, παρά την πρόσφατη καταγγελία της Βόρειας Κορέας από τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, ότι «ενεργεί πολύ, πολύ άσχημα»28, η διοίκησή του βρίσκεται αντιμέτωπη με το ίδιο δίλημμα που αντιμετώπισαν όλες οι άλλες, από τότε που ανακοινώθηκε η ανακωχή του πολέμου της Κορέας το 1953.

Οποιαδήποτε στρατιωτική δράση για την τιμωρία της Βόρειας Κορέας κινδυνεύει να κλιμακωθεί σε έναν μαζικά καταστροφικό πόλεμο που θα μπορούσε να εξαπλωθεί στη Νότια Κορέα και την Ιαπωνία και να απειλήσει τη σταθερότητα της περιοχής Ασίας-Ειρηνικού και της παγκόσμιας οικονομίας. Αν και η ΛΔΚ θα βρισκόταν αντιμέτωπη με τη δική της καταστροφή σε ένα τέτοιο σενάριο, έχει υπολογίσει από καιρό29 ότι οι ΗΠΑ δεν θα διακινδυνεύσουν μια τέτοια κλιμάκωση.

Η απόσυρση του THAAD από τη Νότια Κορέα θα ήταν σαφές στρατηγικό κέρδος για τη Βόρεια Κορέα, την Κίνα και τη Ρωσία. Ως αντιστάθμισμα, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα έχουν άλλη εναλλακτική λύση παρά να το εγκαταστήσουν στην Ιαπωνία, κάτι με το οποίο ο πρωθυπουργός Σίνζο Άμπε θα ήταν ευχαριστημένος.

Πέρα από τον προσωπικό της εξευτελισμό, οι συνέπειες της πτώσης της Παρκ έχουν ήδη τις αντηχήσεις τους από την εσωτερική πολιτική της Νότιας Κορέας στις ανησυχητικές γεωπολιτικές συνθήκες της βορειοανατολικής Ασίας.

Μετάφραση: e la libertà

Craig Mark, «What South Korean president Park’s political demise means for the region’s geopolitics», The Conversation, 31 Μαρτίου 2017. International Viewpoint, 12 Απριλίου 2107.

Σημειώσεις

1 «Moon Jae-in leads presidential poll with 33%; Hong Joon-pyo with 2%», The Hankyoreh, 19 Μαρτίου 2017. 

2 «Moon Jae-in could become South Korea’s next leader. But is he too soft for the job?», South China Morning Post, 11 Μαρτίου 2017. 

3 Costantino Grasso, «Lessons from Samsung and South Korea in cracking down on corruption», The Conversation, 13 Μαρτίου 2017. 

4 Justin McCurry, «Samsung head arrested over South Korean Choi-gate corruption scandal», The Guardian, 17 Φεβρουαρίου 2017. 

5 Kanga Kong, Sam Kim, «Korea’s Park Impeached as Voters Vent Anger Over Corruption», Bloomberg, 9 Δεκεμβρίου 2016. 

6 «Park’s downfall muddles Japan’s options on ‘‘comfort women’’ agreement, North Korea», The Japan Times, 11 Μαρτίου 2017. 

7 Ra Mason, «Japan and South Korea’s latest row could have deeper consequences», The Conversation, 18 Ιανουαρίου 2017.  [Ra Mason, «Η τελευταία διαμάχη μεταξύ της Ιαπωνίας και της Νότιας Κορέας», e la libertà, 29 Απριλίου 2017]

8 Yoshihiro Makino, «Tillerson urges South Korea to make friendly with Japan», The Asahi Shimbun, 23 Μαρτίου 2017. 

9 «Japan, S. Korea sign intelligence-sharing pact over N. Korean threat», The Mainichi, 24 Νοεμβρίου 2016. 

10 Kang Seung-woo, «Park, Obama reaffirm THAAD deployment», The Korea Times, Σεπτέμβριος 2016. 

11 Park Chan-Kyong, «Ex-special forces soldier, top presidential aide Moon in lead to replace ousted South Korean leader», The Japan Times , 12 Μαρτίου 2017. 

12 Kim Dae-jung - Facts ‘‘The Sunshine Politician’’», Nobelprize.org, [Σ.τ.Μ.: Ο όρος «πολιτική της ηλιοφάνειας» προέρχεται από κάποιον μύθο του Αισώπου: ο ήλιος και ο βόρειος άνεμος μάλωναν για το ποιος είναι δυνατότερος και συναγωνίζονταν ποιος θα καταφέρει να αφαιρέσει το πανωφόρι ενός ταξιδιώτη. Όσο δυνατότερα φυσούσε ο βόρειος άνεμος, τόσο περισσότερο ο ταξιδιώτης έσφιγγε το πανωφόρι του, όμως όταν πρόβαλε ο ήλιος ο ταξιδιώτης ζεστάθηκε και το έβγαλε. Κάποιες κυβερνήσεις της Νότιας Κορέας υποτίθεται ότι προέβησαν σε προσφορές και ανοίγματα προς την Βόρεια Κορέα χωρίς την προσδοκία άμεσων ανταλλαγμάτων και με απώτερο στόχο την ομαλή πτώση του βορειοκορεάτικου καθεστώτος.]

13 Felix Abt,«When ‘‘Sunshine’’ Ruled on the Korean Peninsula», The Diplomat, 11 Ιουλίου 2016. 

14 Nyshka Chandran, «South Korea may get friendly with its nuclear-armed neighbor», CNBC, 13 Μαρτίου 2017.

15 Anthony V. Rinna, Sino-NK, «Russia’s stake in the THAAD debate», East Asia Forum, 30 Μαρτίου 2017. 

16 Kyle Mizokami, «The Missile-Killer That Has China, South Korea, and the U.S. in Turmoil», Popular Mechanics, 20 Μαρτίου 2017. 

17 Christopher Woody, «China is going after South Korea’s wallet in their dispute over the THAAD missile system», Business Insider Australia, 21 Μαρτίου 2017. 

18 Christine Kim, Jane Chung, «South Korea complains to WTO over China response to missile system», Reuters, 20 Μαρτίου 2017.

19 Gerry Mullany, Chris Buckley, «China Warns of Arms Race After U.S. Deploys Missile Defense in South Korea», The New York Times, 7 μαρτίου 2017. 

20 «Tillerson says ‘‘new approach’’ needed on denuclearising North Korea», SBS, 16 Μαρτίου 2017. 

21 Matt Stiles, Tracy Wilkinson, «Tillerson warns of possible military strike on North Korea», Los Angeles Times, 29 Απριλίου 2017. 

22 «Security Council Strengthens Sanctions on Democratic Republic of Korea, Unanimously Adopting Resolution 2321 (2016)», United Nations, 30 Νοεμβρίου 2016. 

23 Craig Mark, «Has Abe got Trump’s measure? Golf diplomacy puts Japan back on the green», The Conversation, 14 Φεβρουαρίου 2017. 

24 Reiji Yoshida, «North Korean missile splashdown closest so far to Japan’s mainland, government says», The Japan Times, 9 Μαρτίου 2017. 

25 Paula Hancocks and Joshua Berlinger, «Missile defense system that China opposes arrives in South Korea», CNN, 8 Μαρτίου 2017. 

26 «North Korea ‘‘fails’’ in new missile test: South», Al Jazeera, 22 Μαρτίου 2017. 

27 «North Korea claims successful solid-fuel rocket engine test», ABC News, 24 Μαρτίου 2016. 

28 Joseph Hincks, «Trump Repeats His Charge That the North Korean Leader Is ‘‘Acting Very, Very Badly’’», Time, 20 Μαρτίου 2017. 

29 Flynt L. Leverett, «North Korea and the dangers of Trump’s diplomacy-free Asia strategy», The Conversation, 16 Μαρτίου 2017.

Τελευταία τροποποίηση στις Παρασκευή, 22 Νοεμβρίου 2019 17:11