Dan La Botz
Μετά τις νόθες εκλογές στη Νικαράγουα, ο Ντανιέλ Ορτέγκα παραμένει δικτάτορας
Έχοντας συλλάβει και φυλακίσει τους σημαντικότερους αντιπάλους του εβδομάδες πριν από τις εκλογές, ο πρόεδρος Ντανιέλ Ορτέγκα επανεξελέγη στις 7 Νοεμβρίου για τέταρτη συνεχή θητεία, την πέμπτη συνολικά, με ποσοστό 75% των ψήφων, σύμφωνα με τους υπεύθυνους των εκλογών της Νικαράγουας.
Εξόριστοι από τη Νικαράγουα σε συντονισμένες διαδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν το περασμένο Σαββατοκύριακο σε πόλεις των Ηνωμένων Πολιτειών, της Λατινικής Αμερικής και της Ευρώπης καταδίκασαν τις εκλογές ως «νοθεία», απαίτησαν «ελευθερία για τους πολιτικούς κρατούμενους» και ζήτησαν τον τερματισμό της «δικτατορίας Ορτέγκα-Μουρίγιο», αναφερόμενοι στη σύζυγο του Ορτέγκα και αντιπρόεδρο Ροζάριο Μουρίγιο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση καταδίκασε ομόφωνα τη «συστηματική φυλάκιση, την παρενόχληση και τον εκφοβισμό» αντιπάλων, δημοσιογράφων και ακτιβιστών από τον Ορτέγκα. Οι αυταρχικοί κυβερνήτες της Κούβας, της Βενεζουέλας και της Ρωσίας έστειλαν τα συγχαρητήριά τους.
Ο Ορτέγκα ισχυρίζεται ότι η Νικαράγουα διεξήγαγε δίκαιες εκλογές παρά τους εσωτερικούς προδότες και τις ξένες παρεμβάσεις. «Δεν ήθελαν να μπορέσουμε να πραγματοποιήσουμε αυτές τις εκλογές», είπε, αναφερόμενος στους υποψηφίους της αντιπολίτευσης και στους υποτιθέμενους ξένους καθοδηγητές τους. «Είναι δαίμονες που δεν θέλουν την ειρήνη για τον λαό μας και αντ’ αυτού επιλέγουν τη συκοφαντία και τους αποκλεισμούς. Γιατί; Για να εμπλακεί η Νικαράγουα στη βία».
Ωστόσο, πρώην ηγέτες του κόμματος του Ορτέγκα χαρακτήρισαν τις εκλογές παρωδία. Ο Λουίς Καρριόν, πρώην κομαντάντε στην Επανάσταση του 1979, πρώην υπουργός και ηγέτης του κόμματος της αντιπολίτευσης Unamos, δήλωσε λίγο πριν από τις εκλογές: «Θα υπάρξει ψηφοφορία, αλλά όχι εκλογές, διότι ο λαός δεν έχει την ελευθερία να επιλέξει έναν υποψήφιο ή ένα κόμμα διαφορετικό από τον Ορτέγκα και το FSLN. Πρόκειται ουσιαστικά για μονοκομματικές εκλογές με προδιαγεγραμμένα αποτελέσματα… Δεν θα υπάρξουν εκπλήξεις, διότι όλα έχουν κανονιστεί έτσι ώστε να μην μπορούν να υπάρξουν».
Η νοθεία των εκλογών
Από τον Ιούνιο, η κυβέρνηση του Ορτέγκα απέκλεισε 10 υποψηφίους για την προεδρία: επτά συνελήφθησαν, δύο πήγαν στην εξορία για να αποφύγουν τη σύλληψη και σε έναν ανεστάλη η νόμιμη ιδιότητά του ως υποψηφίου. Τα γεγονότα αυτά οδήγησαν έναν άλλον να παραιτηθεί από την υποψηφιότητά του σε ένδειξη διαμαρτυρίας. Μόνο ο Ορτέγκα, ο υποψήφιος του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου των Σαντινίστας (FSLN) και μερικά μικρά, δορυφορικά κόμματα που δεν αποτελούν απειλή γι’ αυτόν και είναι πρόθυμα να συνεργαστούν με την εκλογική φάρσα εμφανίστηκαν στο ψηφοδέλτιο.
Οι υποψήφιοι που συνελήφθησαν καλύπτουν το πολιτικό φάσμα από τα δεξιά προς τα αριστερά. Μεταξύ των συλληφθέντων υποψηφίων είναι η συντηρητική Κριστικάν Τσαμόρο, υποδιευθύντρια της La Prensa, της μεγαλύτερης εφημερίδας της χώρας, και κόρη της Βιολέτα Τσαμόρο που νίκησε τον Ντανιέλ Ορτέγκα στις προεδρικές εκλογές του 1990. Ένα από τα ηγετικά στελέχη του κόμματος που φυλακίστηκε είναι η Ντόρα Μαρία Τέγιεζ, πρώην ηγέτιδα του FSLN, ηρωίδα της επανάστασης του 1979 και πρώην υπουργός Υγείας. Ήταν ιδρύτρια του αριστερού κόμματος της αντιπολίτευσης Unamos. Στη συνέχεια, στις 21 Οκτωβρίου, ο Ορτέγκα συνέλαβε δύο ηγέτες της COSEP, του επιχειρηματικού συμβουλίου της Νικαράγουας, τον πρόεδρο Μάικλ Χέιλι και τον αντιπρόεδρο Αλβάρο Βάργκας. Συνολικά 35 πολιτικά πρόσωπα της αντιπολίτευσης είχαν φυλακιστεί πριν από τις εκλογές και δεκάδες ακόμη συνελήφθησαν την ημέρα των εκλογών.
Δεδομένων αυτών των συνθηκών, πολλοί Νικαραγουανοί απείχαν. Η χώρα έχει 4.478.334 εκλογείς με δικαίωμα ψήφου, από τους οποίους, σύμφωνα με την κυβέρνηση της Νικαράγουας, ψήφισαν μόνο 1.791.344, ενώ η μη κυβερνητική ομάδα Urnas Unidas υποστηρίζει ότι ψήφισαν μόνο 828.492. Δηλαδή, η κυβέρνηση λέει ότι το 60% των ψηφοφόρων απείχε, ενώ η Urnas Unidas υποστηρίζει ότι το 82% απείχε.
Πολλές ξένες κυβερνήσεις και διεθνείς οργανισμοί κατήγγειλαν τις εκλογές πριν από τη διεξαγωγή τους. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν δήλωσε πριν από την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων ότι ο Ορτέγκα και ο Μουρίγιο «δεν διαφέρουν σε τίποτα από την οικογένεια Σομόζα», τους πρώην δικτάτορες που κυβέρνησαν τη Νικαράγουα για δεκαετίες. Ο Μπάιντεν δήλωσε ότι ο Ορτέγκα είχε ενορχηστρώσει μια «εκλογική παρωδία που δεν ήταν ούτε ελεύθερη ούτε δίκαιη και σίγουρα όχι δημοκρατική».
Μετά τις εκλογές ο Μπάιντεν υπέγραψε νέο νόμο που προβλέπει περισσότερες κυρώσεις εναντίον της Νικαράγουας. Οι ήδη υφιστάμενες αμερικανικές κυρώσεις που επιβλήθηκαν από την κυβέρνηση του πρώην προέδρου Ντόναλντ Τραμπ επηρεάζουν τον Ορτέγκα, την Μουρίγιο και άλλους υψηλόβαθμους αξιωματούχους, ενώ αξιωματούχοι του αμερικανικού υπουργείου Οικονομικών έχουν μπλοκάρει τα δάνεια προς τη Νικαράγουα από την Παγκόσμια Τράπεζα, τη Διαμερικανική Τράπεζα Ανάπτυξης (IDB), το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) και άλλους διεθνείς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς, μέτρα που συμβάλλουν στην εξαθλίωση του λαού της Νικαράγουας. Παρ’ όλα αυτά, απελπισμένοι από τη δυνατότητα αλλαγής της δικτατορίας, ορισμένοι στην αντιπολίτευση ζητούν την επέκταση των αμερικανικών κυρώσεων, αν και η αριστερή αντιπολίτευση, γνωρίζοντας την ιστορία του αμερικανικού ιμπεριαλισμού στη χώρα τους, γενικά δεν το κάνει.
Τον Δεκέμβριο, η Εθνοσυνέλευση της Νικαράγουας ψήφισε τον νόμο για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων του λαού στην ανεξαρτησία, την κυριαρχία και την αυτοδιάθεση για την ειρήνη, προκειμένου να αποκλείσει από τις εκλογές άτομα που χρηματοδότησαν απόπειρες ανατροπής του Ορτέγκα ή υποστήριξαν κυρώσεις κατά κυβερνητικών αξιωματούχων της Νικαράγουας. Ο νόμος αυτός και άλλοι νόμοι χρησιμοποιήθηκαν για την απαγγελία κατηγοριών κατά των υποψηφίων προέδρων και των κομμάτων. Ορισμένοι από τους συλληφθέντες τέθηκαν σε κατ’ οίκον περιορισμό, άλλοι μπήκαν στη φυλακή, όπου οι υποστηρικτές τους ισχυρίζονται ότι βασανίζονται.
«Η αντιπολίτευσή μας αποκεφαλίστηκε εντελώς», λέει η Λεονόρ Ζούνιγκα Γκουτιέρρεζ, κοινωνιολόγος και σκηνοθέτιδα από τη Νικαράγουα. «Οι πολιτικοί μας ηγέτες, όλοι τους, βρίσκονται στη φυλακή αυτή τη στιγμή. Και ανησυχούμε ότι ολόκληρη η ηγεσία μας μπορεί να πεθάνει στη φυλακή».
Ενώ η κυβέρνηση του Ορτέγκα ήταν αυταρχική από τότε που επέστρεψε στην εξουσία το 2007, έχει πλέον αποκτήσει όλα τα χαρακτηριστικά μιας δικτατορίας. «Ζούμε κάτω από ένα νέο καθεστώς», λέει ο Ζούνιγκα. «Νέο επειδή δεν έχουμε πλέον το δικαίωμα σε ελεύθερες εκλογές. Το δικαίωμα να ψηφίζουμε για τους ηγέτες μας έχει κατασταλεί εντελώς. Η ελευθερία της έκφρασης και η ελευθερία του Τύπου δεν υφίστανται πλέον ως δικαίωμα. Και δεν το κρύβουν αυτό. Δηλώνουν ότι αυτό είναι ένα νέο καθεστώς, μόνο σαντινιστικό - και τίποτα άλλο».
Η Εθνική Εξέγερση των Πολιτών του 2018
Πώς επιδεινώθηκαν οι συνθήκες στη Νικαράγουα τόσο γρήγορα και ολοκληρωτικά; Υπό την πίεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, στα μέσα Απριλίου του 2018, ο Ορτέγκα διέταξε μια μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, αυξάνοντας τους φόρους και περικόπτοντας τις παροχές κατά 5%. Ορισμένοι συνταξιούχοι άρχισαν να διαμαρτύρονται στα γραφεία κοινωνικής ασφάλισης, όπου ξυλοκοπήθηκαν από την αστυνομία. Οι φοιτητές συμμετείχαν στις διαμαρτυρίες σε ένδειξη αλληλεγγύης, αλλά η αστυνομία πυροβόλησε στη συνέχεια αρκετούς φοιτητές και κάποιοι από αυτούς έχασαν τη ζωή τους. Σοκαρισμένοι και εξοργισμένοι από τη δολοφονία των φοιτητών, οι διαμαρτυρίες αυξήθηκαν γρήγορα σε εκατοντάδες χιλιάδες. Στη συνέχεια, την Ημέρα της Μητέρας, στις 30 Μαΐου 2018, μισό εκατομμύριο Νικαραγουανοί διαδήλωσαν στη Μανάγκουα, με επικεφαλής τις μητέρες των οποίων οι γιοι και οι κόρες είχαν σκοτωθεί από την αστυνομία -αλλά η ίδια η πορεία δέχτηκε επίθεση από παραστρατιωτικούς, που σκότωσαν 15 άτομα και τραυμάτισαν εκατοντάδες. Η σφαγή της Ημέρας της Μητέρας, μετέτρεψε τις διαμαρτυρίες σε μια διαρκή εθνική εξέγερση των πολιτών με οδοφράγματα στις πόλεις και μπλόκα που παρέλυσαν τη χώρα.
Σε απάντηση, ο Ορτέγκα κινητοποίησε την αστυνομία και τους παραστρατιωτικούς μαχητές του FSLN για να συντρίψουν βίαια την εξέγερση. Συνολικά, τουλάχιστον 320 άνθρωποι σκοτώθηκαν, εκατοντάδες τραυματίστηκαν, 800 άτομα συνελήφθησαν αρχικά και 150 συνεχίζουν να κρατούνται στις φυλακές όπου καταγγέλλεται ότι βασανίζονται. Πάνω από 100.000 Νικαραγουανοί πήγαν στην εξορία στην Κόστα Ρίκα, τις Ηνωμένες Πολιτείες, τον Παναμά, την Ισπανία και άλλες χώρες.
Ως απάντηση στην εξέγερση, η κυβέρνηση Ορτέγκα έθεσε εκτός νόμου όλες τις κινητοποιήσεις, απέλασε τις ξένες μη κυβερνητικές οργανώσεις και έκλεισε τις εγχώριες ΜΚΟ. Ο Ορτέγκα και η οικογένειά του κατέχουν πολλούς ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς, αλλά για να αποκτήσει τον πλήρη έλεγχο των μέσων ενημέρωσης, η κυβέρνηση συνέλαβε ορισμένους δημοσιογράφους, έκλεισε κρίσιμες τηλεοπτικές εκπομπές και γενικά εκφόβισε τα μέσα ενημέρωσης. Ο ελεύθερος Τύπος έπαψε να υπάρχει. Μέσα σε λίγους μήνες, ο Ορτέγκα είχε συντρίψει την εξέγερση.
Ο Ορτέγκα και η σύζυγός του και αντιπρόεδρός του Ροζάριο Μουρίγιο, η οποία στην πραγματικότητα διευθύνει καθημερινά την κυβέρνηση, ισχυρίστηκαν ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ οργάνωσε και χρηματοδότησε την εξέγερση του 2018, με τη βοήθεια των καθολικών επισκόπων και των ιερέων, τους οποίους περιγράφουν ως «σατανικούς εγκληματίες». Ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες παρενέβαιναν στην πολιτική της Νικαράγουας στο παρελθόν, δεν είχαν πολλούς λόγους να θέλουν να εκδιώξουν τον Ορτέγκα. Η κυβέρνησή του συνεργάστηκε καθ’ όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του 2000 με την αμερικανική Υπηρεσία Καταστολής των Ναρκωτικών και με τη Νότια Στρατιωτική Διοίκηση των ΗΠΑ, καθώς και με την Παγκόσμια Τράπεζα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την Κεντρική Αμερικανική Τράπεζα Οικονομικής Ολοκλήρωσης και ενθάρρυνε τις αμερικανικές επιχειρήσεις να επενδύσουν.
Η συντηρητική κυβέρνηση Ορτέγκα-Μουρίγιο
Ο Ορτέγκα, ηγέτης της Σαντινιστικής Επανάστασης του 1979, ισχυρίζεται ότι είναι σοσιαλιστής και αντιιμπεριαλιστής. Αλλά η αλήθεια είναι διαφορετική. «Η κυβέρνηση Ορτέγκα είναι καπιταλιστική, της ελεύθερης αγοράς και εξαιρετικά συντηρητική σε κοινωνικά θέματα», λέει ο Λουίς Καρριόν από το Unamos. «Ο Ορτέγκα έχει ακολουθήσει νεοφιλελεύθερες οικονομικές πολιτικές από τότε που επανήλθε στην εξουσία και δημιούργησε τις πιο ευνοϊκές συνθήκες για να έρθει το ξένο κεφάλαιο στη Νικαράγουα, ιδίως για την παραγωγή ενέργειας και τα ορυχεία. Υπερεθνικές και άλλες ξένες εταιρείες άνοιξαν επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων των άκρως εκμεταλλευτικών maquilas1, δελεασμένες από τις φοροαπαλλαγές, τους χαμηλούς μισθούς και τα ελεγχόμενα εργατικά συνδικάτα. Η κυβέρνησή του ήταν τόσο καλός εφαρμοστής της Συναίνεσης της Ουάσινγκτον, ώστε έλαβε επαίνους από το ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα για τις πολιτικές της ελεύθερης αγοράς και του καπιταλισμού».
Όσον αφορά τις κοινωνικές πολιτικές, η κυβέρνηση Ορτέγκα-Μουρίγιο είχε υιοθετήσει τον πιο περιοριστικό νόμο περί αμβλώσεων στον κόσμο: Όλες οι αμβλώσεις είναι παράνομες. Η Μουρίγιο επιτίθεται στις φεμινιστικές οργανώσεις της Νικαράγουας ως εκπροσώπους ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, ενώ η κυβέρνησή της έχει καταργήσει προοδευτικούς νόμους που προστάτευαν την πολιτική και οικονομική ισότητα των γυναικών. Φεμινιστικές ΜΚΟ έχουν τεθεί εκτός λειτουργίας και η κυβέρνηση σχεδιάζει επίσης το κλείσιμο του Fundación Xochiquetzal, που είναι ένα κέντρο LGBT που ασχολείται με τον HIV/AIDS. Ομάδες ιθαγενών υποστηρίζουν ότι η κυβέρνηση Ορτέγκα τους αγνοεί.
Ο Ντανιέλ Ορτέγκα κέρδισε τις ψεύτικες εκλογές της 7ης Νοεμβρίου και παραμένει πρόεδρος, αλλά το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να σφίγγει το καπάκι στην πολιτική χύτρα της Νικαράγουας, η οποία είναι βέβαιο ότι θα εκραγεί στο μέλλον. Οι Νικαραγουανοί που είναι δυσαρεστημένοι με την κυβέρνηση είναι αμέτρητοι: γυναίκες, φοιτητές, αγρότες, εργάτες, ιερείς ενοριών, διανοούμενοι, ορισμένοι επιχειρηματικοί όμιλοι και οι ιθαγενείς και οι μαύροι στην ακτή της Καραϊβικής. Μια ακόμη αυθαίρετη πράξη του δικτάτορα μπορεί να πυροδοτήσει μια ακόμη εξέγερση στο μέλλον, όπως ακριβώς συνέβη το 2018.
Η επανάσταση της Νικαράγουας το 1979, με επικεφαλής το Μέτωπο Εθνικής Απελευθέρωσης των Σαντινίστας, το FSLN, που ανέτρεψε την επί δεκαετίες δικτατορία της οικογένειας Σομόζα, ήταν τότε ένας φάρος για την Αριστερά. Χιλιάδες άνθρωποι από τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ευρώπη και τη Λατινική Αμερική, με κίνητρο το θρησκευτικό συναίσθημα ή τη ριζοσπαστική πολιτική, πήγαν στη Νικαράγουα για να προσφέρουν τη στήριξή τους τη δεκαετία του 1980, ανάμεσά τους κι εγώ. Ο αγώνας των Νικαραγουανών σήμερα κατά της δικτατορίας της οικογένειας Ορτέγκα θα πρέπει να μας εμπνεύσει να δημιουργήσουμε ένα νέο κίνημα αλληλεγγύης, ιδιαίτερα προς τους εργαζόμενους της χώρας. Υπό τον Ορτέγκα, το FSLN που κάποτε αγωνιζόταν για το σοσιαλισμό, εκφυλίστηκε, έγινε αυταρχικό και διεφθαρμένο και αμαύρωσε το όνομα του σοσιαλισμού. Ωστόσο, ανάμεσα στην αντιπολίτευση υπάρχουν κάποιοι δημοκράτες σοσιαλιστές και θα πρέπει να προσπαθήσουμε να εργαστούμε αλληλέγγυα μαζί τους. Οι κάτοικοι της Νικαράγουας θα πρέπει να μπορούν να αναζητήσουν βοήθεια όχι από την κυβέρνηση των ΗΠΑ, αλλά από το διεθνές κίνημα αλληλεγγύης.
Όπως είπε ένας από τους διαδηλωτές που μίλησε στη διαδήλωση στη Νέα Υόρκη την Κυριακή: «Καμία δικτατορία δεν διαρκεί για πάντα. Η δικτατορία Ορτέγκα-Μουρίγιο πρέπει να φύγει. Η Νικαράγουα θέλει ελευθερία και δημοκρατία».
Σημείωση: Τα αποσπάσματα από τον Luis Carrión και τη Leonor Zúniga Gutiérrez προέρχονται από συζήτηση σε πάνελ με τίτλο «Η κρίση στη Νικαράγουα», που παρουσίασε η NACLA τον Οκτώβριο. 7, 2021 και μπορεί να βρεθεί εδώ: https://www.youtube.com/watch?v=2MWFNIiQEq0
Μετάφραση: elaliberta.gr
Dan La Botz, “After Bogus Nicaraguan Election, Daniel Ortega Remains Dictator”, New Politics, 11 Νοεμβρίου 2021, https://newpol.org/after-bogus-nicaraguan-election-daniel-ortega-remains-dictator/. Αναδημοσίευση: International Viewpoint, 13 Νοεμβρίου 2021, https://internationalviewpoint.org/spip.php?article7395
Σημειώσεις
1 [Σ.τ.Μ.:] «Maquilas» ή «maquiladoras»: εργοστάσια σε χώρες της Λατινικής Αμερικής ιδιοκτησίας ξένων εταιρειών που δεν φορολογούνται.