Οι ΜΚΟ στη… διόπτρα του «κώδικα συμπεριφοράς»

Συντάκτρια: Βίκυ Καπετανοπούλου

Μόλις λίγες ώρες μετά την έγκριση-εξπρές από Βουλή και Γερουσία, ξεκίνησε ολοταχώς χθες το απόγευμα η ναυτική επιχείρηση της Ιταλίας εντός των χωρικών υδάτων της Λιβύης, με πιο περιορισμένα πλωτά μέσα συγκριτικά με τα αρχικά σχέδια της Ρώμης, πλην όμως με απαράλλαχτη αποστολή: την ανακοπή της προσφυγικής/μεταναστευτικής ροής και την πάταξη των συμμοριών διακινητών.

Λόγω εσωτερικών πιέσεων εν όψει εκλογών, η κυβέρνηση Τζεντιλόνι σκληραίνει τη στάση της σε όλα τα μέτωπα, αρχίζοντας πάραυτα να εφαρμόζει και τον επίμαχο «κώδικα συμπεριφοράς» στις ΜΚΟ που σώζουν ανθρώπους στον φονικό διάδρομο της κεντρικής Μεσογείου.

Τουλάχιστον πέντε ανθρωπιστικές οργανώσεις αρνήθηκαν να τον υπογράψουν, απορρίπτοντας κυρίως (αλλά όχι μόνο) την επιβολή παρουσίας ένοπλων αστυνομικών στα διασωστικά σκάφη τους, υπό την απειλή απαγόρευσης πρόσβασης στα ιταλικά λιμάνια κι εν μέσω συκοφαντικής εκστρατείας πως δήθεν συνεργάζονται με μαφίες διακινητών.

«Ρεσάλτο»

Η πρώτη ΜΚΟ, που πλήρωσε το «όχι» της στον «κώδικα», έγινε η γερμανική Jugend Rettet. Το σκάφος της «Iuventa» αναχαιτίστηκε τα ξημερώματα της Τετάρτης από την ιταλική ακτοφυλακή, που το συνόδευσε στη Λαμπεντούζα για «ελέγχους ρουτίνας», όπως ανακοινώθηκε αρχικά.

Ομως, κατόπιν δικαστικής εντολής οι αρχές κατάσχεσαν «προληπτικά» το σκάφος και ανέκριναν το πλήρωμα, καθώς «έχουν προκύψει αποχρώσες ενδείξεις ότι το “Iuventa” χρησιμοποιείται για δραστηριότητες που διευκολύνουν την παράνομη μετανάστευση».

Οπως δήλωσε ο εισαγγελέας του Τράπανι της Σικελίας, Αμπρότζιο Καρτόζιο, παρότι η προσωπική του πεποίθηση είναι πως το κίνητρο της οργάνωσης είναι «αποκλειστικά ανθρωπιστικό» και πως ο «συντονισμένος σχεδιασμός» του πληρώματος με διακινητές συνιστά «επιστημονική φαντασία», ωστόσο «υπήρξαν επαφές, συναντήσεις και συνεννοήσεις» μεταξύ τους τουλάχιστον σε τρεις περιστάσεις: μία τον Σεπτέμβριο του 2016 και δύο τον περασμένο Ιούνιο, στις οποίες οι επιβαίνοντες σε πλοιάρια διακινητών «δεν διασώθηκαν» αλλά «παραδόθηκαν» στην Jugend Rettet και μετεπιβιβάστηκαν σε άλλα πλοία για να μεταφερθούν στην Ιταλία.

«Δεν υπάρχει καμία ένδειξη πως [το πλήρωμα] πληρώθηκε» -διευκρίνισε- «ούτε υπάρχει οποιοδήποτε στοιχείο για να μας κάνει να πιστέψουμε ότι υφίσταται σταθερή σχέση ανάμεσα στην οργάνωση και Λίβυους διακινητές». «Σε κανένα μέλος της δεν έχουν απαγγελθεί κατηγορίες -πρόσθεσε-, η έρευνα όμως συνεχίζεται...»

Αντιδράσεις

Σχεδόν παράλληλα, το ιταλικό πολεμικό πλοίο Commandante Borsini έπλεε στα λιβυκά χωρικά ύδατα, παρά την κατακραυγή από οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων αλλά και τις έντονες αντιδράσεις του -αντίπαλου στην αναγνωρισμένη από τον ΟΗΕ κυβέρνηση της Τρίπολης- Κοινοβουλίου στο Τομπρούκ, που κατακεραύνωσε τη ναυτική επιχείρηση ως «παραβίαση της εθνικής κυριαρχίας» και «εξαγωγή της κρίσης της παράνομης μετανάστευσης» από την Ιταλία στη Λιβύη (αφού απώτερος στόχος είναι οι επαναπροωθήσεις προσφύγων και μεταναστών στη χαοτική λιβυκή επικράτεια).

Κατόπιν αιτήματος του Λίβυου πρωθυπουργού Αλ Σάραζ, που δεν αναγνωρίζεται από το Κοινοβούλιο στο Τομπρούκ, η κυβέρνηση Τζεντιλόνι σχεδίαζε να στείλει στη Λιβύη τουλάχιστον έξι πολεμικά πλοία και αεροσκάφη.

Επειτα από εντάσεις όμως και στους κόλπους της αναγνωρισμένης από τον ΟΗΕ κυβέρνησης, η αποστολή περιορίζεται προσώρας στην ανάπτυξη δύο ιταλικών πλοίων, που θα παράσχουν τεχνική και επιχειρησιακή υποστήριξη στη λιβυκή ακτοφυλακή, χωρίς να στήσουν «εχθρικό» ναυτικό μπλόκο και να παραβιάσουν τη λιβυκή εθνική κυριαρχία, όπως επανέλαβε η Ιταλίδα υπουργός Αμυνας.

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών, 3.08.2017