Παλαιστίνιοι ένοπλοι συγκρούονται με ισραηλινές δυνάμεις κατά τη διάρκεια επιδρομής στην πόλη Τζενίν στη Δυτική Όχθη, 9 Νοεμβρίου 2023. (Nasser Ishtayeh/Flash90)
Mariam Barghouti
Στην Τζενίν, οι θρασύδειλες ισραηλινές επιδρομές ενισχύουν την αντίσταση των Παλαιστινίων
Οι συνεχείς ισραηλινές επιδρομές στον προσφυγικό καταυλισμό της Τζενίν από τις 7 Οκτωβρίου έχουν σκοτώσει σχεδόν 100 Παλαιστίνιους, συμπεριλαμβανομένων πολλών αμάχων. Αλλά καθώς η καταστολή αυξάνεται, τα παιδιά της Δεύτερης Ιντιφάντα παίρνουν τα όπλα.
Τις πρώτες πρωινές ώρες της 23ης Φεβρουαρίου, οι ισραηλινές δυνάμεις βομβάρδισαν ένα όχημα στον προσφυγικό καταυλισμό της Τζενίν[1], σκοτώνοντας τρεις Παλαιστίνιους κατοίκους του καταυλισμού. Στόχος της επίθεσης με μη επανδρωμένο αεροσκάφος ήταν ο 27χρονος Γιασέρ Μουσταφά Χανούν, διοικητής πεδίου της Ταξιαρχίας της Τζενίν – υποτίθεται η ένοπλη πτέρυγα της Παλαιστινιακής Ισλαμικής Τζιχάντ (PIJ / Palestinian Islamic Jihad), η οποία όμως τα τελευταία χρόνια λειτουργεί ως ομάδα-ομπρέλα για μια ποικιλία Παλαιστίνιων νέων που περιλαμβάνει την PIJ, τη Χαμάς, τη Φατάχ, ακόμη και το αριστερό και κοσμικό Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PFLP). Ο Χανούν σκοτώθηκε ακαριαία, σε μια βομβιστική επίθεση που σκότωσε επίσης τον 17χρονο Σαΐντ Τζαράντατ και τον 20χρονο Ματζντί Ναμπάν[2], τραυματίζοντας άλλους 15.
Τους τελευταίους μήνες, και παράλληλα με τους συνεχιζόμενους βομβαρδισμούς της Λωρίδας της Γάζας από το Ισραήλ, η Δυτική Όχθη υφίσταται απότομη εντατικοποίηση των βίαιων εισβολών των ισραηλινών δυνάμεων[3]. Ενώ το 2023 ήταν η πιο θανατηφόρα χρονιά της Δυτικής Όχθης εδώ και περίπου δύο δεκαετίες με περισσότερα από 500 θύματα, τουλάχιστον το ένα πέμπτο ήταν μόνο από την Τζενίν[4].
Σε μια παρόμοια εξέλιξη από τις 7 Οκτωβρίου, Ισραηλινοί στρατιώτες και έποικοι έχουν σκοτώσει 410 Παλαιστίνιους στην περιοχή[5] με 93 μόνο από την Τζενίν. Πέρυσι, η πόλη αναγκάστηκε να ισοπεδώσει ένα οικόπεδο λίγο έξω από τον προσφυγικό καταυλισμό για ένα νέο νεκροταφείο, καθώς το κοινό νεκροταφείο είχε γεμίσει πολύ γρήγορα.
Ο προσφυγικός καταυλισμός της Τζενίν λειτουργεί ως μικρόκοσμος της στοχοποίησης από το Ισραήλ των Παλαιστινίων που τολμούν να αντισταθούν στις πολιτικές του για απαλλοτρίωση και εκτοπισμό[6]. Με τον ισραηλινό στρατό να καταστρώνει σχέδια για μια μακροπρόθεσμη επιχείρηση «αντεπίθεσης» στη Γάζα ως την επόμενη φάση του πολέμου του, η Τζενίν προσφέρει ένα παράθυρο για το τι μπορεί να συμβεί.
Το ζήτημα είναι οι Παλαιστίνιοι, όχι οι Παλαιστίνιοι που αντιστέκονται
Οι εισβολές του ισραηλινού στρατού στην Τζενίν και στον προσφυγικό της καταυλισμό είναι σχεδόν συνεχείς από τις 7 Οκτωβρίου. Μακράν η μεγαλύτερη εισβολή σημειώθηκε μεταξύ 12-15 Δεκεμβρίου, όταν οι Ισραηλινοί στρατιώτες πολιόρκησαν ολόκληρο τον καταυλισμό για 60 ώρες – η μεγαλύτερη και πιο βίαιη επιδρομή αυτού του είδους από τότε που ο καταυλισμός σχεδόν καταστράφηκε κατά τη διάρκεια της «Επιχείρησης Αμυντική Ασπίδα»[7] το 2002, εν μέσω της Δεύτερης Ιντιφάντα.
Οι ισραηλινές δυνάμεις επιχειρούν εντός της κατεχόμενης πόλης Τζενίν στη Δυτική Όχθη, 14 Δεκεμβρίου 2023. (Nasser Ishtayeh/Flash90)
Μετά την ολοκλήρωση της επίθεσης, ο εκπρόσωπος του ισραηλινού στρατού ισχυρίστηκε ότι συνέλαβε 14 καταζητούμενους και «εξουδετέρωσε 10 τρομοκράτες» στον καταυλισμό. Όμως, σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες και κατοίκους, τουλάχιστον 12 Παλαιστίνιοι σκοτώθηκαν –10 από τους οποίους ήταν άμαχοι και μη μαχητές, συμπεριλαμβανομένου ενός παιδιού– ενώ τουλάχιστον 42 άλλοι τραυματίστηκαν από ισραηλινά πυρά, δακρυγόνα και επιθετικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη[8].
«Δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα όπως “αυτός είναι μαχητής και αυτός όχι”», δήλωσε στο +972 ο Σάμι, ένας άνδρας γύρω στα 30, ο οποίος επέλεξε να χρησιμοποιήσει ψευδώνυμο από φόβο για αντίποινα από τον ισραηλινό στρατό, ενώ η εισβολή λάμβανε χώρα το βράδυ της 13ης Δεκεμβρίου. «Είμαστε όλοι στόχος», πρόσθεσε, καθώς στρατιωτικά τζιπ περιπολούσαν στους δρόμους ακριβώς έξω από τον προσφυγικό καταυλισμό.
Λίγες ώρες μετά την αποχώρηση του στρατού το πρωί της 15ης Δεκεμβρίου, η 72χρονη Ουμμ Ιμάντ Γραγιέμπ περπάτησε στους λασπωμένους και κατεστραμμένους δρόμους του στρατοπέδου για πρώτη φορά μετά από τρεις ημέρες. Δεν ήξερε από πού να αρχίσει να εξηγεί τις ώρες φρίκης που έζησε.
«Ήμασταν μόνο εμείς οι ηλικιωμένοι, και ο σύζυγός μου δεν μπορεί καν να σταθεί όρθιος», αφηγήθηκε η Γραγιέμπ στο +972. «[Ο στρατός] έσπασε τις πόρτες του σπιτιού μας, παρόλο που είχαμε αφήσει την πόρτα ανοιχτή για να δείξουμε ότι δεν έχουμε τίποτα να κρύψουμε».
Όπως και δεκάδες άλλες οικογένειες, οι στρατιώτες κλείδωσαν την Γραγιέμπ και τον σύζυγό της σε ένα δωμάτιο, ενώ ο στρατός μετέτρεψε το σπίτι σε στρατιωτική βάση. Όλο αυτό το διάστημα, οι πυροβολισμοί και οι βομβαρδισμοί συνεχίζονταν γύρω από τα σπίτια τους. «Το μόνο που ακούγαμε ήταν δυνατοί κρότοι, ο ένας μετά τον άλλο», θυμάται η Γραγιέμπ.
Ένα κτίριο φλέγεται κατά τη διάρκεια επιδρομής των ισραηλινών δυνάμεων στην κατεχόμενη πόλη Τζενίν στη Δυτική Όχθη, 13 Δεκεμβρίου 2023. (Nasser Ishtayeh/Flash90)
Η επίθεση του Δεκεμβρίου δεν ήταν μια απλή επιχείρηση έρευνας και σύλληψης, ούτε καν μια επιχείρηση που στόχευε μαχητές της αντίστασης, όπως ισχυρίστηκε ο ισραηλινός στρατός. Τουλάχιστον 1.000 Παλαιστίνιοι –όλοι άνδρες και αγόρια, κυρίως νέοι, συμπεριλαμβανομένων ατόμων με χρόνιες ασθένειες– φέρεται να συνελήφθησαν κατά τη διάρκεια της 60ωρης εισβολής. Οι περισσότεροι αφέθηκαν τελικά ελεύθεροι, αλλά όχι πριν μεταφερθούν είτε στο στρατιωτικό στρατόπεδο Σαλέμ βορειοδυτικά της Τζενίν, είτε πριν υποβληθούν σε βάναυσες ανακρίσεις επιτόπου.
Όσοι υποβλήθηκαν στις τελευταίες, συχνά τους έδεναν τα μάτια, τους έγδυναν και τους άφηναν καθιστούς σε επώδυνες στάσεις, συχνά έξω στο κρύο και τη βροχή. Ορισμένοι από τους κρατούμενους ανέφεραν ότι οι στρατιώτες τους κολλούσαν πάνω τους την ισραηλινή σημαία ενώ βρίσκονταν υπό κράτηση∙ βίντεο επιβεβαίωσαν αργότερα αυτές τις μαρτυρίες.
Από ένα σπίτι στον καταυλισμό, οι στρατιώτες δημοσίευσαν βίντεο στους λογαριασμούς τους στο TikTok και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που τους έδειχναν να καπνίζουν χαρούμενα σίσα σε ένα σαλόνι, ενώ οι Παλαιστίνιοι με δεμένα μάτια αναγκάζονταν να κάθονται στο πάτωμα[9].
Περισσότερο από το να θέλουν να περιγράψουν τις κακοποιήσεις που υπέστησαν, οι κάτοικοι του στρατοπέδου έθεταν συνεχώς το ίδιο ερώτημα: «Γιατί;» Κρατώντας τις παλάμες της ενωμένες και καταφέρνοντας ακόμα να διατηρήσει το χαμόγελό της, η Γραγιέμπ θυμήθηκε με τρεμάμενη φωνή: «Το μόνο που κάναμε ήταν να προσευχόμαστε: “Θεέ μου, βοήθησέ μας”. Τι άλλο θα μπορούσαμε να κάνουμε, αγαπητή μου;»
«Αν φύγουμε εμείς, τότε ποιος θα μείνει;»
Ενώ οι κάτοικοι του στρατοπέδου της Τζενίν υφίσταντο μια εκστρατεία τρομοκρατίας, οι Παλαιστίνιοι μαχητές της αντίστασης αντιμετώπιζαν τους Ισραηλινούς στρατιώτες έξω από το στρατόπεδο. Άοπλοι νέοι από γειτονικές περιοχές συγκεντρώθηκαν επίσης, κάποιοι πετούσαν πέτρες, άλλοι κρατούσαν σκοπιά και κάποιοι έβριζαν δυνατά τους στρατιώτες.
Παλαιστίνιοι νέοι αντιμετωπίζουν τις ισραηλινές δυνάμεις καθώς κάνουν επιδρομή στον προσφυγικό καταυλισμό Τζενίν, 14 Δεκεμβρίου 2023. (Maen Hammad)
Όταν ρώτησα κάποιους Παλαιστίνιους νέους γιατί ήταν έξω στους δρόμους ενώ γινόταν η εισβολή, παρά το γεγονός ότι γνώριζαν ότι δεν θα μπορούσαν να εισέλθουν στον πολιορκημένο καταυλισμό, πολλοί απάντησαν με ένα συλλογικό συναίσθημα: «Τουλάχιστον προσπαθούμε», και «Ίσως να μπορούσαμε να τραβήξουμε την προσοχή των στρατιωτών πάνω μας, για να βοηθήσουμε στην ανακούφιση της σφοδρότητας της βίας στον καταυλισμό».
Με τους ένοπλους μαχητές της αντίστασης να μην βρίσκονται πλέον μέσα στον καταυλισμό, ο προσφυγικός πληθυσμός έμεινε απροστάτευτος και στο έλεος των ισραηλινών στρατιωτών. Ο στρατός πολιόρκησε την περιοχή, εμποδίζοντας τη διακίνηση αγαθών και διακόπτοντας την παροχή ηλεκτρικού ρεύματος και νερού. «Τα βασικά είδη πρώτης ανάγκης για έναν άνθρωπο δεν επιτρέπονται», δήλωσε στο +972 ο Έλι, ο οποίος επίσης επέλεξε να χρησιμοποιήσει ψευδώνυμο, καθώς παρακολουθούσε από μακριά τα στρατιωτικά τζιπ.
«Κοιτάξτε τον καταυλισμό», είπε ο Σάμι καθώς το βράδυ της 13ης Δεκεμβρίου γινόταν πιο κρύο, με τον στρατό να πλησιάζει προς μια ομάδα νέων που είχαν συγκεντρωθεί κοντά σε μια κλινική υγειονομικής περίθαλψης δίπλα στον καταυλισμό. «Δεν επιτρέπεται σε κανέναν να μπει. Κανένα ασθενοφόρο. Δεν υπάρχει γάλα για τα βρέφη. Ούτε καν ψωμί», είπε.
Συν τοις άλλοις, ισραηλινοί στρατιώτες, συμπεριλαμβανομένων ελεύθερων σκοπευτών, εμπόδιζαν την είσοδο δημοσιογράφων και ασθενοφόρων στον καταυλισμό[10]. Οποιαδήποτε προσπάθεια προσέγγισης του καταυλισμού αντιμετωπίστηκε με ισραηλινή επιθετικότητα, συμπεριλαμβανομένων των πυροβολισμών με πραγματικά πυρά απευθείας κατά του ιατρικού προσωπικού και των δημοσιογράφων[11].
Εν τω μεταξύ, στο εσωτερικό του καταυλισμού, οι ισραηλινές δυνάμεις προκάλεσαν σοβαρές ζημιές σε πολλά κτίρια καθώς έκαναν επιδρομή από δρόμο σε δρόμο. Ο Νάσ’ατ Σαμάρα, μαζί με τη σύζυγο και τα παιδιά του, ήταν στο σπίτι του αδελφού του έξω από τον καταυλισμό όταν άρχισε η εισβολή∙ μπόρεσε να ξαναμπεί στη γειτονιά του μόνο αφού ο στρατός αποσύρθηκε. Δεν επέστρεψε σε ένα σπίτι, αλλά στα ερείπια ενός σπιτιού: είχε ανατιναχθεί, τα πλακάκια της κουζίνας του είχαν ξεκολλήσει από τους τοίχους και τα υπάρχοντα της οικογένειάς του είχαν λεηλατηθεί.
«Γιατί κατέστρεψαν το σπίτι μας;» ρώτησε το +972 καθώς προχωρούσε μέσα στα συντρίμμια της κουζίνας του. Κοιτάζοντας τα τρόφιμα, που τώρα βρίσκονταν στο πάτωμα, είπε με πόνο στη φωνή του: «Η αντίσταση πολεμούσε στους δρόμους και έξω, όχι στα σπίτια και σίγουρα όχι στο ψυγείο».
Τα αποτελέσματα επιδρομής των ισραηλινών δυνάμεων στην κατεχόμενη πόλη Τζενίν της Δυτικής Όχθης, 26 Νοεμβρίου 2023. (Nasser Ishtayeh/Flash90)
«Το ζητούμενο ήταν η ταπείνωση», είπε ο Ουαλίντ Αμπού ελ Φάχεντ, 45 ετών, για την εισβολή την ημέρα της υποχώρησης των ισραηλινών δυνάμεων, καθώς περνούσε μέσα από τα σημάδια της καταστροφής που άφησαν πίσω τους στον καταυλισμό.
Περισσότερο από την ταπείνωση, ωστόσο, αυτές οι πρακτικές χρησιμεύουν για να εκδιώξουν τους Παλαιστίνιους[12]. Για τον ισραηλινό στρατό, οι εισβολές και οι στρατιωτικές επιχειρήσεις σε σπίτια πολιτών, νοσοκομεία ή σχολεία, σε συνδυασμό με τις κατεδαφίσεις σπιτιών[13] και τα πογκρόμ εποίκων[14], έχουν γίνει όλο και πιο συνηθισμένη πρακτική – όλα αυτά συμβάλλουν στην σκόπιμη απαλλοτρίωση και τον εκτοπισμό των Παλαιστινίων.
Σε διάστημα 116 ημερών μεταξύ Οκτωβρίου 2023 και Ιανουαρίου αυτού του έτους, το Ισραήλ εκτόπισε 2.792 Παλαιστίνιους στη Δυτική Όχθη[15]. Πρόκειται για μια αύξηση κατά 775% των ανθρώπων που έγιναν άστεγοι σε σχέση με τον αριθμό των Παλαιστινίων που εκτοπίστηκαν συνολικά τους πρώτους εννέα μήνες του 2023, συνολικά. Συν τοις άλλοις, όπως και στη Γάζα, η πλειοψηφία των Παλαιστινίων που δολοφονούνται στη Δυτική Όχθη δεν είναι μαχητές της αντίστασης αλλά άμαχοι, ενώ σχεδόν το ένα τρίτο είναι παιδιά και ανήλικοι.
Ωστόσο, πολλές από τις οικογένειες εξακολουθούν να επιλέγουν να παραμείνουν στα σπίτια τους, παρά τις δυσκολίες. «Μένουμε γιατί πρέπει να μείνουμε στην πατρίδα μας», εξήγησε ο Αμπού ελ-Φάχεντ καθώς τα παιδιά του έπαιζαν στο πίσω κάθισμα του αυτοκινήτου, οδηγώντας μέσα από τους δρόμους που είχαν σκαφτεί από μπουλντόζες στον προσφυγικό καταυλισμό της Τζενίν. «Αν φύγω εγώ με τα παιδιά μου, και αυτή φεύγει με τα παιδιά της, και αυτός φεύγει με τα παιδιά του», άρχισε να αναρωτιέται ο Αμπού ελ-Φάχεντ, «τότε ποιος θα μείνει;».
Τρύπες από σφαίρες φαίνονται σε έναν τοίχο μετά από νυχτερινή επιδρομή των ισραηλινών δυνάμεων στην κατεχόμενη πόλη Τζενίν στη Δυτική Όχθη, 17 Νοεμβρίου 2023. (Nasser Ishtayeh/Flash90)
Αντίσταση απ’ τη στιγμή της γέννησης τη γέννηση
«Γεννήθηκα μέσα στην κατοχή και τους στρατιώτες και θα πεθάνω από την κατοχή και τους στρατιώτες», είπε ο Έλι καθώς η εισβολή και η πολιορκία συνεχίζονταν για τρίτη νύχτα. «Πυροβολισμοί, σκοτωμοί, αίμα – αυτή είναι η ζωή ολόκληρου του παλαιστινιακού πληθυσμού», συνέχισε απογοητευμένος.
Η τελευταία φορά πάντως που το Ισραήλ διεξήγαγε μια τόσο μαζική επιχείρηση ήταν στο αποκορύφωμα της δεύτερης Ιντιφάντα το 2002. Εκείνη η εισβολή –μέρος της «Επιχείρησης Αμυντική Ασπίδα», κατά την οποία οι ισραηλινές δυνάμεις εισέβαλαν σε αρκετές παλαιστινιακές πόλεις στη Δυτική Όχθη κατά τη διάρκεια ενός μήνα– προκάλεσε ένα εκτιμώμενο κόστος 361 εκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ[16] σε καταστροφές παλαιστινιακών υποδομών και ιδρυμάτων, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα.
Εκτός από τις υλικές απώλειες, η εισβολή δημιούργησε μια γενιά τραυματισμένων Παλαιστινίων, οι οποίοι όχι μόνο συγκλονίστηκαν βαθιά από τα γεγονότα εκείνης της χρονιάς, αλλά έκτοτε έπρεπε να μεγαλώσουν με περισσότερη ισραηλινή στρατιωτική βία. Εκείνη την εποχή, ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων προειδοποιούσαν για τον αρνητικό αντίκτυπο που θα είχε η εισβολή του 2002 σε αυτά τα παιδιά[17].
Περισσότερες από δύο δεκαετίες αργότερα, ο ισραηλινός στρατός εξακολουθεί να πραγματοποιεί τακτικές και εντατικοποιημένες επιδρομές σε παλαιστινιακές πόλεις της Δυτικής Όχθης. Η επέκταση των εποικισμών έχει επίσης αυξηθεί[18], και μαζί με αυτό ο ρυθμός και η σοβαρότητα των επιθέσεων των εποίκων κατά των Παλαιστινίων[19], οι οποίοι εξακολουθούν να απολαμβάνουν σχεδόν πλήρη ατιμωρησία από το ισραηλινό σύστημα δικαιοσύνης[20]. Οι αυθαίρετες συλλήψεις και ο εξευτελισμός στα ισραηλινά στρατιωτικά σημεία ελέγχου παρέμειναν ο κανόνας, ενώ τα τελευταία χρόνια οι εξωδικαστικές δολοφονίες έγιναν το modus operandi.
Για τους Παλαιστίνιους στη Δυτική Όχθη, η εντατικοποίηση των επιθέσεων του Ισραήλ σημειώθηκε ιδιαίτερα μετά την «Ιντιφάντα της Ενότητας»[21] τον Μάιο του 2021, κατά τη διάρκεια της οποίας οι Παλαιστίνιοι μεταξύ ποταμού και θάλασσας ξεσηκώθηκαν εναντίον της ισραηλινής κυβέρνησης και των δυνάμεων κατοχής. Στη συνέχεια, το Ισραήλ ξεκίνησε την επιχείρηση «Κυματοθραύστης», μια σειρά στρατιωτικών επιχειρήσεων σε ολόκληρη τη Δυτική Όχθη, στις οποίες έγινε χρήση θανατηφόρας βίας εναντίον αμάχων και εξωδικαστικές επιχειρήσεις δολοφονίας, οι οποίες είναι παράνομες σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.
Οι Παλαιστίνιοι επιθεωρούν τις ζημιές μετά από νυχτερινή επιδρομή των ισραηλινών δυνάμεων στην κατεχόμενη πόλη Τζενίν στη Δυτική Όχθη, 30 Οκτωβρίου 2023. (Nasser Ishtayeh/Flash90)
Δεν αποτελεί έκπληξη, λοιπόν, ότι η αποφασιστικότητα των νεαρών Παλαιστινίων να συμμετάσχουν σε στρατιωτικές συγκρούσεις με τον ισραηλινό στρατό έχει αυξηθεί. Μετά την Ιντιφάντα της Ενότητας, μεγάλος αριθμός Παλαιστινίων άρχισε να συμμετέχει στην ένοπλη αντίσταση, συχνά εντασσόμενος σε τοπικά τάγματα[22] που δεν ήταν ευθυγραμμισμένα με τα παραδοσιακά παλαιστινιακά πολιτικά κόμματα.
«Θυμηθείτε, τα παιδιά του 2002 είναι τώρα η αντίσταση», δήλωσε στο +972 ο Αμπού ελ-Φάχεντ, κάτοικος της Τζενίν, λίγες ώρες μετά την αποχώρηση του στρατού κατά την εισβολή του Δεκεμβρίου. Θυμάται ακόμα τη βαρβαρότητα και το φόβο εκείνων των εβδομάδων. «[Το Ισραήλ] προσπάθησε να μας εκτοπίσει το 2002», θυμάται. «Κατέστρεψαν τα σπίτια πάνω στα κεφάλια μας, μας συλλάμβαναν μαζικά και μας δολοφονούσαν».
Αυτή η αναπόφευκτη πραγματικότητα δεν είναι ούτε μυστική ούτε απροσδόκητη για τους Παλαιστίνιους γενικά, και ειδικά για εκείνους της Τζενίν. «Ό,τι καταστρέφουν εμείς θα το ξαναχτίσουμε και τα παιδιά μας θα γίνουν ηγέτες», δήλωσε ο Αμπού ελ-Φάχεντ.
Ωστόσο, για να μπορέσουν να αναδείξουν ηγέτες, τα παιδιά πρέπει να παραμείνουν ζωντανά. Ενώ το Ισραήλ διεξήγαγε την επιχείρηση του Δεκεμβρίου με το πρόσχημα της στοχοποίησης υπόπτων Παλαιστίνιων μαχητών, χρησιμοποιώντας τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου υπό την ηγεσία της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ ως πρόσχημα για τη δικαιολόγηση της δολοφονικής εισβολής, τουλάχιστον το ένα πέμπτο όσων σκοτώθηκαν στην Τζενίν ήταν παιδιά και ανήλικοι.
«Μας σκοτώνουν έτσι κι αλλιώς»
Συνεχίζοντας στο ίδιο μήκος κύματος, στις 30 Ιανουαρίου, μυστικές ισραηλινές δυνάμεις πραγματοποίησαν επιχείρηση δολοφονίας στο νοσοκομείο Ιμπν Σίνα της Τζενίν. Λίγο μετά τα ξημερώματα, στρατιώτες της διαβόητης μονάδας Ντουβντεβάν –οι οποίοι ήταν μεταμφιεσμένοι σε παλαιστινιακό ιατρικό προσωπικό και ασθενείς– μπήκαν στο νοσοκομείο, έβγαλαν τα όπλα τους μπροστά στο πραγματικό προσωπικό και τους ασθενείς και βάδισαν προς τον τρίτο όροφο του νοσοκομείου.
Εκεί, οι μυστικές δυνάμεις δολοφόνησαν εξωδικαστικά τον Μπασέλ αλ-Γαζζάουι, έναν 18χρονο μαχητή της Ταξιαρχίας της Τζενίν, ο οποίος λάμβανε θεραπεία για τραύματα που είχε υποστεί σε προηγούμενη επίθεση του ισραηλινού στρατού στην Τζενίν. Το Ισραήλ προσπαθούσε να τον δολοφονήσει τον τελευταίο ενάμιση χρόνο.
Παλαιστίνιος νοσοκόμος στέκεται δίπλα σε νοσοκομειακό κρεβάτι και μαξιλάρι καλυμμένο με αίμα μετά από ισραηλινή στρατιωτική επιχείρηση στο νοσοκομείο Ιμπν Σίνα, στην κατεχόμενη πόλη Τζενίν της Δυτικής Όχθης, 30 Ιανουαρίου 2024. (Nasser Ishtayeh/Flash90)
Άλλοι δύο άνδρες που είχαν επισκεφθεί τον αλ-Γαζζάουι δολοφονήθηκαν επίσης: ο 23χρονος αδελφός του, Μοχάμμεντ αλ-Γαζζάουι, ο οποίος είναι ένας από τους συνιδρυτές της Ταξιαρχίας της Τζενίν, και ο φίλος τους, Μοχάμμεντ Τζαλάμνα, 27 ετών, ο οποίος είναι υψηλόβαθμος μαχητής της Ταξιαρχίας. Σύμφωνα με τους τοπικούς δημοσιογράφους που βρίσκονται επί τόπου, η μυστική ισραηλινή μονάδα δολοφόνησε τους τρεις άνδρες με όπλα με σιγαστήρα.
Παρά το γεγονός ότι οι άνδρες ήταν ενεργοί μαχητές της Ταξιαρχίας της Τζενίν, η δολοφονία τους στο νοσοκομείο Ιμπν Σίνα δεν ήταν μόνο παράνομη[23] επειδή πρόκειται για εξωδικαστική δολοφονία, αλλά παραβίασε και τη Σύμβαση της Γενεύης[24]. Το πιο ανησυχητικό είναι ότι η επίθεση αυτή σηματοδοτεί την κλιμάκωση των θρασύδειλων εγκλημάτων του Ισραήλ στη Δυτική Όχθη.
Τον Οκτώβριο του 2022, πήρα συνέντευξη από τον διακεκριμένο Παλαιστίνιο μαχητή της αντίστασης Νιντάλ Χάζεμ και τον ρώτησα γιατί επέλεξε να πάρει τα όπλα παρά τον κίνδυνο που υπάρχει για τη ζωή του[25]. Ο Χάζεμ είπε πολύ ψύχραιμα: «[Ο ισραηλινός στρατός] έρχεται εδώ, σκοτώνει τους φίλους και την οικογένειά μας, κακοποιεί και εξευτελίζει τις γυναίκες και μας στερεί την πρόσβαση [από τη λατρεία] στο Αλ-Άκσα». Αυτό το συναίσθημα συμμερίζονταν οι περισσότεροι μαχητές της αντίστασης από τους οποίους πήρα συνέντευξη τα τελευταία δύο χρόνια σε όλη τη Δυτική Όχθη, και όλοι απηχούσαν την ίδια άποψη: «Μας σκοτώνουν έτσι κι αλλιώς».
Ο Χάζεμ σκοτώθηκε αρκετούς μήνες αργότερα, τον Μάρτιο του 2023, σε μια εξωδικαστική δολοφονία που πραγματοποιήθηκε από μυστικές ισραηλινές δυνάμεις της Ντουβντεβάν. Ο Γιούσεφ Σρίεμ, ένας άλλος μαχητής της αντίστασης και στενός φίλος του Χάζεμ, σκοτώθηκε κι αυτός. Ένας τρίτος, ένα 13χρονο αγόρι, σκοτώθηκε επίσης καθώς οδηγούσε το ποδήλατό του στην Τζενίν κατά τη διάρκεια της επιχείρησης.
Τον Ιούλιο του 2023, μόλις τρεις μήνες μετά τη δολοφονία του Χάζεμ και του Σρίεμ, το Ισραήλ πραγματοποίησε άλλη μια καταστροφική εισβολή στον καταυλισμό της Τζενίν[26] χρησιμοποιώντας μη επανδρωμένα αεροσκάφη, ένα επανδρωμένο ελικόπτερο και βαρύ πυροβολικό στο έδαφος. Κατά τη διάρκεια δύο ημερών, ο ισραηλινός στρατός προσπάθησε και απέτυχε να διατηρήσει πλήρη έλεγχο στον προσφυγικό καταυλισμό, δεχόμενος πυρά από μαχητές της αντίστασης με ένα μικρό μέρος της στρατιωτικής τους ικανότητας και των διαθέσιμων μέσων.
Παιδιά περιεργάζονται ένα αυτοκίνητο που χτυπήθηκε από ισραηλινή αεροπορική επιδρομή κατά τη διάρκεια της νύχτας, στην κατεχόμενη πόλη Τζενίν της Δυτικής Όχθης, 23 Φεβρουαρίου 2024. (Nasser Ishtayeh/Flash90)
Κατά τη διάρκεια των δολοφονικών επιδρομών του σε παλαιστινιακούς προσφυγικούς καταυλισμούς, πόλεις και χωριά, ο ισραηλινός στρατός έχει σκοτώσει περισσότερους αμάχους από ό,τι Παλαιστίνιους μαχητές. Το Ισραήλ όχι μόνο δεν μπόρεσε να σταματήσει την ανάπτυξη των ομάδων ένοπλης αντίστασης στον προσφυγικό καταυλισμό της Τζενίν, αλλά προκάλεσε την ανάπτυξη περισσότερης ένοπλης αντίστασης σε διάφορες περιοχές, όπως το Τουλκάρεμ, η Ναμπλούς[27], η Ραμάλα, η Χεβρώνα, η Τούμπας και η Ιεριχώ.
Η μόνη προστασία που φαίνεται να έχουν οι Παλαιστίνιοι είναι οι ομάδες ένοπλης αντίστασης, παρά το μικρό τους μέγεθος και την έλλειψη όπλων. Στην προσπάθειά του να τις εξαλείψει, το Ισραήλ προετοιμάζει το έδαφος για τη δημιουργία μιας εντελώς απροστάτευτης παλαιστινιακής κοινότητας –ηλικιωμένοι, νέοι και άρρωστοι– που αποτελεί εύκολη λεία για έναν από τους πιο προηγμένους στρατούς στον κόσμο. Ανίκανος να περιορίσει την αντίσταση ή να στοχοποιήσει αποτελεσματικά τους μαχητές, ωστόσο, ο ισραηλινός στρατός έχει καταφύγει σε απόπειρες εξωδικαστικών δολοφονιών σε περιόδους που οι μαχητές είναι πιο ευάλωτοι και δεν εμπλέκονται σε μάχη.
«Αυτό που έκαναν στον καταυλισμό είναι μια αντιγραφή της Γάζας – από τον εξευτελισμό των ανδρών και το ξεγύμνωμά τους, μέχρι την επίθεση στο τζαμί και την καταστροφή των σπιτιών», συνόψισε ο Αμπού ελ-Φάχεντ, δείχνοντας τα γκρίζα κτίσματα που κάποτε ήταν σπίτια στον καταυλισμό.
«Ο στόχος είναι ένας: η απελευθέρωση της Παλαιστίνης»
Σε αντίθεση με τη Γάζα, ωστόσο, οι παλαιστινιακές ένοπλες ομάδες στη Δυτική Όχθη δεν διαθέτουν ένα ενιαίο οργανωμένο σώμα για την ένοπλη αντιπαράθεση. Αντιθέτως, είναι ομάδες ανθρώπων της κοινότητας, γείτονες, συγγενείς και παιδικοί φίλοι που βρίσκονται αντιμέτωποι όχι μόνο με έναν ισχυρό στρατό, αλλά και με έναν στρατό που λειτουργεί με πολιτικές διακρίσεων που επιβάλλουν διώξεις και απαρτχάιντ.
«Τι νομίζετε ότι σημαίνει να είσαι [ενταγμένος] στη Χαμάς ή στην Παλαιστινιακή Ισλαμική Τζιχάντ;» ρωτάει ένας μαχητής της Χαμάς γύρω στα 30, ο οποίος θα αναφέρεται εδώ ως «Α.», καθισμένος σε ένα μικρό σαλόνι στον προσφυγικό καταυλισμό της Τζενίν στα μέσα Οκτωβρίου. «Σημαίνει να μπορείς να προμηθευτείς ένα όπλο», είπε, ενώ ένας άλλος μαχητής δίπλα του έγνεψε συμφωνώντας.
Παλαιστίνιοι ένοπλοι περπατούν κατά μήκος ενός δρόμου στην κατεχόμενη πόλη Τζενίν στη Δυτική Όχθη, 10 Νοεμβρίου 2023. (Nasser Ishtayeh/Flash90)
Ο άλλος άνδρας, ο «Β.», είχε αποσκιρτήσει από τις Παλαιστινιακές Δυνάμεις Ασφαλείας της ΠΑ –όπου ήταν αξιωματικός– νωρίτερα πέρυσι. Αν και οι δύο ανήκαν σε αντίπαλες πολιτικές παρατάξεις, ο ένας από τη Φατάχ και ο άλλος από τη Χαμάς, βρίσκονταν μαζί ως ένα τάγμα υπό την ομπρέλα της Ταξιαρχίας της Τζενίν.
«Για την PIJ, δεν πρόκειται για εξουσία ή χρήματα», δήλωσε στο +972 ένας τρίτος μαχητής, ο «Γ.», ο οποίος είναι μόλις 20 ετών και ο νεότερος της παρέας, καθώς καθόταν δίπλα στους δύο άνδρες. «Ο στόχος είναι ένας: η απελευθέρωση της Παλαιστίνης για να μπορούμε να ζήσουμε ελεύθερα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο αγωνίζομαι μαζί [με την PIJ], αλλά δεν το κάνω γι’ αυτήν».
Οι άνδρες τόνισαν από κοινού ότι είτε πρόκειται για τη Χαμάς, τη Φατάχ, την PIJ ή οποιαδήποτε άλλη παράταξη, τελικά ανήκουν στην ίδια κοινότητα που αναζητά προστασία από τη συνεχιζόμενη και εντεινόμενη επίθεση στη ζωή τους από τις ισραηλινές αρχές, τον στρατό και τους εποίκους.
«Καταλάβετε ότι για εμάς, αυτοί είναι δρόμοι σύγκρουσης», εξήγησε ο «Α.». «Είμαστε απλοί άνθρωποι, οπότε πρέπει να μαζέψουμε χρήματα για να μπορέσουμε να αγοράσουμε ένα όπλο για να αντισταθούμε».
Για τους Παλαιστίνιους μαχητές της αντίστασης στην Τζενίν και αλλού στη Δυτική Όχθη, η πολιτική ένταξη ως μηχανισμός χάραξης διαχωριστικών γραμμών ανήκει στο παρελθόν. Δεν είναι πλέον ένα πλαίσιο Χαμάς εναντίον Ισραήλ ή επιθέσεις μοναχικών λύκων, αλλά όλοι συγκεντρώνονται κάτω από την ομπρέλα της αντιμετώπισης της ισραηλινής κατοχής, η οποία έχει φτάσει στο αποκορύφωμα των επιθετικών πρακτικών της στη συνεχιζόμενη γενοκτονία των Παλαιστινίων[28].
Παλαιστίνιοι που πενθούν και ένοπλοι παρευρίσκονται στην κηδεία δύο Παλαιστινίων που σκοτώθηκαν σε ισραηλινή αεροπορική επιδρομή στην Τζενίν, στη βόρεια κατεχόμενη Δυτική Όχθη, 27 Οκτωβρίου 2023. (Nasser Ishtayeh/Flash90)
Αν και το πολιτικό υπόβαθρο διαφέρει από τη Γάζα, τελικά το Ισραήλ αντιμετωπίζει τους Παλαιστίνιους παντού με τον ίδιο τρόπο. «Είμαστε ένας παράλληλος στόχος για τον [Ισραηλινό υπουργό Εθνικής Ασφάλειας Ιταμάρ] Μπεν Γκβιρ και τον [πρωθυπουργό Μπέντζαμιν] Νετανιάχου», εξήγησε ο «Δ.», ένας μαχητής γύρω στα 40, καθώς παρακολουθούσε τα δύο ισραηλινά τζιπ που βρίσκονταν κοντά, έτοιμα να εισβάλουν προς το κέντρο της πόλης ανά πάσα στιγμή.
«Ο ισραηλινός στρατός αποτυγχάνει στη Γάζα και ήρθε να κερδίσει επιτυχίες στην Τζενίν», συνέχισε. «Αυτό γίνεται για να μπορούν τα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης να δείχνουν στον λαό τους ότι πετυχαίνουν στόχους».
Για τους Παλαιστίνιους στη Δυτική Όχθη, καθώς και στη Γάζα, ο αγώνας για δικαιοσύνη και ελευθερία συνεχίζεται. Όσο το Ισραήλ εντείνει τις βίαιες στρατιωτικές επιχειρήσεις του με το πρόσχημα της καταστολής της αντίστασης, τόσο περισσότερο φαίνεται να προκαλεί.
«Αυτή η κατοχή δεν επηρεάζει εμάς και τη θέλησή μας να αντιμετωπίσουμε [το Ισραήλ]», δήλωσε στο +972 ο «E.», 18 ετών, καθώς συγκεντρώνονταν μαζί με φίλους και γείτονές του για να διατηρήσουν την παρουσία τους στους δρόμους εν μέσω της τρομοκρατικής εκστρατείας του Ισραήλ στην Τζενίν τα βίαια βράδια των μέσων του Δεκέμβρη.
«Νομίζουν ότι είμαστε κομμένα κλαδιά, αλλά αν συνεχίσουν να μας πιέζουν είμαστε ωρολογιακές βόμβες που θα εκραγούν», είπε.
Μετάφραση: elaliberta.gr
Mariam Barghouti, “In Jenin, brazen Israeli raids fuel fiercer Palestinian resistance”, +972, 27 Φεβρουαρίου 2024, https://www.972mag.com/jenin-refugee-camp-israeli-raids-palestinian-resistance/.
Η Mariam Barghouti είναι Παλαιστίνια συγγραφέας που ζει στη Ραμάλα. Twitter: @MariamBarghouti.
Σημειώσεις
[1] “Israeli Drone Strike – Two Palestinians, Including Child, Killed in Jenin (VIDEO)”, The Palestine Chronicle, 23 Φεβρουαρίου 2024, https://www.palestinechronicle.com/israeli-drone-strike-two-palestinians-including-child-killed-in-jenin-video/.
[2] “استشهاد شاب متأثرا بإصابته في جنين”, WAFA, 26 Φεβρουαρίου 2024, https://www.wafa.ps/Pages/Details/90822.
[3] “‘Unparalleled’: Israeli army raids Ramallah, more occupied West Bank cities”, Al Jazeera, 28 Δεκεμβρίου 2023, https://www.aljazeera.com/news/2023/12/28/unparalleled-israeli-army-raids-ramallah-more-occupied-west-bank-cities.
[4] “Hostilities in the Gaza Strip and Israel | Flash Update #87 [EN/AR/HE]”, OCHA, https://www.unocha.org/publications/report/occupied-palestinian-territory/hostilities-gaza-strip-and-israel-flash-update-87.
https://www.shireen.ps/martyrs/year/2024, شهداء فلسطين - معركة طوفان الأقصى “, مرصد شيرين”
[5] https://www.shireen.ps/home, في فلسطين منذ بداية هذا العام :“, مرصد شيرين”
[6] “Palestine. A policy of displacement and dispossession amid renewed conflict”, IDMC, 27 Οκτωβρίου 2014, https://api.internal-displacement.org/sites/default/files/publications/documents/201410-me-palestine-overview-en.pdf.
[7] “The effects of Israel's Operation Defensive Shield on Palestinian children living in the West Bank”, reliefweb, 29 Ιουνίου 2002, https://reliefweb.int/report/israel/effects-israels-operation-defensive-shield-palestinian-children-living-west-bank.
[8] Sebastian Ben Daniel (John Brown), “Israel’s armed drones are heralding an era of automated killing”, +972, 19 Σεπτεμβρίου 2023, https://www.972mag.com/armed-drones-automated-killing-palestinians/.
[9] Middle East Eye, “A video of Israeli soldiers in Jenin has gone viral,…”, X, 18 Δεκεμβρίου 2023, https://twitter.com/MiddleEastEye/status/1736512485648216500?s=20.
[10] Fayha Shalash, “Israel-Palestine: Israeli forces block ambulances from reaching besieged hospitals in Jenin”, Middle East Eye, 14 Δεκεμβρίου 2023, https://www.middleeasteye.net/news/israel-palestine-jenin-besieged-hospitals-ambulances-blocked.
[11] Ahmed Asmar, “Israeli army kills unarmed Palestinian teen in Jenin hospital: Medical charity MSF”, AA, 14 Δεκεμβρίου 2023, https://www.aa.com.tr/en/middle-east/israeli-army-kills-unarmed-palestinian-teen-in-jenin-hospital-medical-charity-msf/3082735.
[12] Ameer Makhoul, “Israel’s war on refugee camps seeks to correct its mistake of 1948”, +972, 1 Αυγούστου 2023, https://www.972mag.com/israel-war-refugee-camps-jenin/.
[13] https://www.shireen.ps/demolitions , هدم المنازل “ مرصد شيرين”
[14] Yuval Abraham, “Palestinians struggle to rebuild their lives after West Bank settler pogroms”, +972, 18 Ιανουαρίου 2024, https://www.972mag.com/palestinians-west-bank-settler-pogroms/.
[15] https://www.shireen.ps/home, ό.π., “في فلسطين منذ بداية هذا العام:”
[16] Joel Greenberg, “West Bank Damages Put at $361 Million”, The New York Times, 16 Μαΐου 2002, https://www.nytimes.com/2002/05/16/world/west-bank-damages-put-at-361-million.html.
[17] “The effects of Israel’s Operation Defensive Shield on Palestinian children living in the West Bank”, reliefweb, 29 Ιουνίου 2002, https://reliefweb.int/report/israel/effects-israels-operation-defensive-shield-palestinian-children-living-west-bank.
[18] Ben Reiff, “Smotrich wants one million West Bank settlers. That’s not so far-fetched”, +972, 12 Ιουλίου 2023, https://www.972mag.com/settlements-roads-infrastructure-smotrich/.
[19] “Settler violence”, +972, https://www.972mag.com/topic/settler-violence/.
[20] “Settler Violence”, יש דין / ييش دين / Yesh Din, https://www.yesh-din.org/en/category/settler-violence/.
[21] Amjad Iraqi, Edo Konrad and Henriette Chacar, “PODCAST: An uprising for Palestinian unity”, +972, 3 Ιουνίου 2021, https://www.972mag.com/palestinian-citizens-israel-unity-podcast/.
[22] Fatima AbdulKarim and Dalia Hatuqa, “How a resurrected militia is defying Israeli and Palestinian rulers”, +972, 11 Αυγούστου 2022, https://www.972mag.com/aqsa-martyrs-brigades-jenin-nablus/.
[23] “Special Rapporteur on extrajudicial, summary or arbitrary executions”, OHCHR, https://www.ohchr.org/en/special-procedures/sr-executions#:~:text=About%20the%20mandate,of%20this%20most%20fundamental%20right.
[24] “Israel’s alleged undercover killings in occupied West Bank hospital may amount to extrajudicial killings and war crimes: UN experts” , OHCHR, 9 Φεβρουαρίου 2024, https://www.ohchr.org/en/press-releases/2024/02/israels-alleged-undercover-killings-occupied-west-bank-hospital-may-amount#:~:text=GENEVA%20(9%20February%202024)%20%E2%80%93,%2C%20UN%20experts*%20warned%20today.
[25] Mariam Barghouti, “Nidal Khazem: profile of a slain resistance fighter”, Mondoweiss, 19 Μαρτίου 2023, https://mondoweiss.net/2023/03/nidal-khazem-profile-of-a-slain-resistance-fighter/.
[26] Qassam Muaddi,, “Is Israel’s military operation in Jenin a sign of what’s to come?”, The New Arab, 5 Ιουλίου 2023, https://www.newarab.com/analysis/israels-jenin-operation-sign-whats-come. Vera Sajrawi, “‘They want to punish Jenin refugee camp as revenge’”, +972, 3 Ιουλίου 2023, https://www.972mag.com/jenin-camp-invasion-army/.
[27] Yuval Abraham, “In Jenin and Nablus, resistance and despair go hand in hand”, +972, 5 Οκτωβρίου 2022, https://www.972mag.com/jenin-refugee-camp-armed-resistance/.
[28] Yuval Abraham, “‘A mass assassination factory’: Inside Israel’s calculated bombing of Gaza”, +972, 30 Νοεμβρίου 2023, https://www.972mag.com/mass-assassination-factory-israel-calculated-bombing-gaza/.