Manuel Kellner

Το Μεκλεμβούργο-Δυτική Πομερανία είναι μια Land (περιφέρεια) στα βόρειο-ανατολικά της Γερμανίας, που βρίσκεται στο έδαφος της πρώην ΛΔΓ. Υπάρχουν μόνο 1.330.000 ψηφοφόροι. Παρ’ όλα αυτά, το αποτέλεσμα των περιφερειακών εκλογών στις 4 Σεπτεμβρίου σε αυτή την περιφέρεια έχει αναζωπυρώσει την πολιτική συζήτηση στη Γερμανία, μέχρι και σε ομοσπονδιακό επίπεδο. Ήταν μια εντυπωσιακή νίκη για το AfD (Εναλλακτική για τη Γερμανία, παρόμοιο με το Εθνικό Μέτωπο στη Γαλλία ή το UKIP στη Βρετανία). Όλα τα άλλα κόμματα έχασαν ψήφους, ειδικά το SPD (Σοσιαλδημοκράτες) το CDU (Χριστιανοδημοκράτες) και ακόμη περισσότερο το Die Linke (Η Αριστερά).

Το 2011, μόνο το 51,5% του εκλογικού σώματος συμμετείχε στις εκλογές· αυτή τη φορά ήταν περίπου το 61%. Ήταν κυρίως το AfD, με ένα επιθετικό ρατσιστικό και ξενοφοβικό προφίλ, που κατάφερε να προσελκύσει την προσοχή του κοινού και τις ψήφους εκείνων που δεν είχαν πάει στις κάλπες πριν από πέντε χρόνια.

Το SPD, το οποίο κυβερνούσε μαζί με το CDU, παραμένει το ισχυρότερο κόμμα, με 30,6% των ψήφων, αλλά έχασε πέντε ποσοστιαίες μονάδες. Σύμφωνα με το ινστιτούτο Forschungsgruppe Wahlen, η ζημιά περιορίστηκε εξαιτίας της δημοτικότητας του απερχόμενου πρωθυπουργού Erwin Selering. Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, το 75% των εκλογέων αναγνώρισε ότι «έκανε καλή δουλειά» ως επικεφαλής της κυβέρνησης και τα δύο τρίτα θέλουν να επανεκλεγεί στη θέση του.

Το AfD, που εμφανίζεται για πρώτη φορά σε αυτή την περιφέρεια, κέρδισε το 20,8% των ψήφων και έτσι γίνεται η δεύτερη πολιτική δύναμη στο Μεκλεμβούργο-Δυτική Πομερανία από εκλογική άποψη. Παρά το γεγονός ότι υπάρχουν πολύ λίγοι μετανάστες και πρόσφυγες σε αυτή τη περιφέρεια, τα θορυβώδη δημαγωγικά καλέσματα του κόμματος για πόλεμο ενάντια στο «κύμα» των προσφύγων, στους Μουσουλμάνους, τους τρομοκράτες, τα παράσιτα του γερμανικού κοινωνικού συστήματος, ενάντια στην Καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ που είναι ανεύθυνη, επειδή υποτίθεται ότι τους κάλεσε όλους να βρουν καταφύγιο στη Γερμανία, εναντίον των «πολιτικών εγκατάστασης» που δεν νοιάζονται για τους απλούς ανθρώπους και το εθνικό συμφέρον, κλπ, λειτούργησαν πολύ καλά. Παρακάτω, προτείνουμε μερικές εξηγήσεις γι’ αυτή την απαίσια επιτυχία.

Το CDU κέρδισε μόνο το 19% των ψήφων, που αντιστοιχεί σε απώλεια τεσσάρων μονάδων και αντιπροσωπεύει το ιστορικά χειρότερο αποτέλεσμα του στο Μεκλεμβούργο-Δυτική Πομερανία. Επιπλέον, από εκλογική άποψη, ήρθε πίσω από το AfD σε αυτή την περιοχή. Στη δημόσια συζήτηση στη Γερμανία, αυτό το κακό αποτέλεσμα ερμηνεύεται κυρίως ως πολιτικό χαστούκι στο πρόσωπο της Άνγκελα Μέρκελ και της δήθεν πολύ φιλικής και φιλόξενης στάσης της απέναντι στους πρόσφυγες. Το Die Linke, με 13,2% των ψήφων, έχασε ακόμα περισσότερο, 5,2%. Το πολιτικό προφίλ του είναι μάλλον μετριοπαθές (όπως σε όλα τα νέα ομόσπονδα κρατίδια της πρώην ΛΔΓ) και ονειρεύεται κυρίως μια συνκυβέρνηση με το SPD και τους Πράσινους. Το Die Linke γίνεται ευρέως αντιληπτό ως μέρος του πολιτικού κατεστημένου. Το φιλελεύθερο FDP με 3%, με μια πολύ μικρή αύξηση σε σχέση με το 2011 (όταν πήρε 2,8%), θα εξακολουθήσει να μην εκπροσωπείται στο περιφερειακό κοινοβούλιο. Το ίδιο ισχύει και για το φασιστικό NPD, το οποίο κέρδισε μόνο 3% των ψήφων (από 6% το 2011). Αυτό το κόμμα είναι φυσικά το «θύμα» της θεαματικής επιτυχίας του AfD, το οποίο προσέλκυσε τη μεγάλη πλειοψηφία των ακροδεξιών ψηφοφόρων.

Ρίχνοντας μια ματιά στους απόλυτους αριθμούς, μπορούμε να δούμε μερικά παραδείγματα της μετακίνησης των ψηφοφόρων προς άλλα κόμματα, που δημοσιεύθηκαν από το Ινστιτούτο infratest dimap. Το σχεδόν 21% των ψήφων που κέρδισε το AfD αντιστοιχεί σε 167.000 ψηφοφόρους, κυρίως άνδρες και σημαντικά λιγότερες γυναίκες. Το AfD ήταν σε θέση να κινητοποιήσει 56.000 από αυτούς που δεν ψήφισαν το 2011 και 23.000 ψηφοφόρους που ψήφισαν πολύ μικρά κόμματα το 2011. Το AfD πήρε 23.000 ψήφους από το CDU, 20.000 από το NPD, 18.000 από το Die Linke, 16.000 από το SPD και 3.000 από τους Πράσινους. Έτσι, το AfD είχε κέρδη απ’ όλα τα κόμματα. Ειδικά, ο έλεγχός του επάνω σε ένα σημαντικό μέρος του αριστερού εκλογικού σώματος θα πρέπει να συζητηθεί με προσοχή μέσα στο Die Linke.

Στο νέο κοινοβούλιο του Μεκλεμβούργο-Δυτικής Πομερανίας (το οποίο έχει 71 έδρες), το SPD κέρδισε 26 έδρες, το AfD 18, το CDU 16 και το Die Linke 11. Έτσι, μια κυβέρνηση του SPD μαζί με το Die Linke παραμένει δυνατή (με 37 έδρες έναντι 34 για το CDU και την AfD μαζί). Αλλά αυτή η επιλογή δεν φαίνεται πιθανή, όπως έχουν τα πράγματα. Το AfD έχει δηλώσει, πριν και μετά τις εκλογές, ότι δεν θα πάρει μέρος σε καμία συμμαχία, με την επιχειρηματολογία ότι μέσα σε ένα συνασπισμό με τα συστημικά κόμματα δεν θα ήταν σε θέση να επιτύχει τους κύριους στόχους της. Το πιθανότερο αποτέλεσμα είναι η συνέχιση του «μεγάλου συνασπισμού» του SPD και του CDU. Αλλά θα πρέπει να περιμένουμε τα αποτελέσματα των διαπραγματεύσεων μεταξύ των εκπροσώπων των ενδιαφερομένων μερών.

Η θεαματική επιτυχία του AfD είναι πολύ πιθανόν να συνδέεται με το γεγονός ότι τα κόμματα που απαρτίζουν την κυβέρνηση σε ομοσπονδιακό επίπεδο (CDU και SPD), ιδιαίτερα υπό την πίεση του βαυαρικού CSU^*, κάνουν ο,τι μπορούν για να επικυρώσουν τη δημαγωγία της άκρας δεξιάς. Κάνουν τα πάντα για να εμποδίσουν να έρθουν πρόσφυγες στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στη συνέχεια στη Γερμανία. Έκαναν την επαίσχυντη συμφωνία με την Τουρκία του Ερντογάν· έχουν κουρελιάσει σε δύο περιπτώσεις το δικαίωμα του ασύλου και έκαναν ακόμη πιο δύσκολη την κατάσταση των προσφύγων στη Γερμανία. Μέσα από έναν γνωστό πολιτικο-ψυχολογικό μηχανισμό, οι άνθρωποι προτιμούν να ψηφίσουν το πρωτότυπο από τα αντίγραφα. Το εκλογικό σώμα του AfD μπορεί με τη λογική του να πιστεύει ότι η εκλογική ενίσχυση του κόμματος ασκεί πραγματικά μια επιρροή στις πολιτικές που εφαρμόζονται, ακόμη και αν το AfD παραμένει ένα κόμμα της αντιπολίτευσης.

Όσο για το Die Linke στο Μεκλεμβούργο-Δυτική Πομερανία, μολονότι έχει ενδιαφέροντα πράγματα να πει στην κριτική για τον αχαλίνωτο νεοφιλελεύθερο καπιταλισμό και να κάνει καλές προτάσεις σχετικά με την υποδοχή των προσφύγων, για πιο κοινωνική πολιτική, για μια πιο δίκαιη κατανομή του πλούτου, κ.λπ., δε φαίνεται να είναι σε καμιά περίπτωση μια αντικαπιταλιστική και διεθνιστική εναλλακτική λύση. Διακηρύσσει ξεκάθαρα την προθυμία του να κυβερνήσει με το SPD και τους Πράσινους. Για την Ευρωπαϊκή Ένωση, για παράδειγμα, προτείνει μόνο τη μεταρρύθμιση και τον εκδημοκρατισμό της. Επιπλέον, διακηρύσσει την πρόθεσή του να σεβαστεί τη «δημοσιονομική πειθαρχία», προκειμένου να μηδενίσει το χρέος μέχρι το 2020 (κάτι το οποίο αποτελεί το εισιτήριο εισόδου για οποιονδήποτε για να συμμετάσχει στην κυβέρνηση της Γερμανίας). Το Die Linke εμφανίζεται ως μέρος των συστημικών πολιτικών - σε ένα πολιτικό κλίμα που πολώνεται όλο και πιο πολύ και σε ένα πλαίσιο στο οποίο η δυσαρέσκεια γίνεται όλο και πιο εμφανής μεταξύ ενός αυξανόμενου τμήματος του πληθυσμού.

Η νοσταλγία για την πρώην ΛΔΓ είναι παρούσα στις τάξεις του κόμματος στα νέα ομόσπονδα κράτη της Ανατολικής Γερμανίας. Για παράδειγμα, στις 20 Αυγούστου ο Helmut Holter, ο κύριος υποψήφιος του Die Linke στο Μεκλεμβούργο-Δυτική Πομερανία, έλαβε μέρος στην Landeswandertag (ημερήσια εκδρομή ή παραδοσιακή ετήσια βόλτα) του Volkssolidarität (λαϊκή αλληλεγγύη), μιας ένωσης για την κοινωνική πρόνοια η οποία υπήρχε στη ΛΔΓ. Αυτοί που συμμετέχουν σε γεγονότα αυτού του είδους, σε γενικές γραμμές, αν μη τι άλλο, δεν είναι πολύ νέοι. Αλλά την ίδια στιγμή το Die Linke στα νέα ομόσπονδα κράτη εξακολουθεί να υπογράφει τις δηλώσεις της τελετουργικής καταδίκης της ΛΔΓ ως «Unrechtstaat» (όρος που εφευρέθηκε από τους Γερμανούς συντηρητικούς για να εξισωθεί η ναζιστική δικτατορία με το SED - το «κομμουνιστικό» κόμμα της ΛΔΓ), που επιβάλλονται σε τακτική βάση από το SDP σε κάθε συνάντηση με το Die Linke.

Το AfD δεν έχει κανένα πρόβλημα να προσαρμοστεί στα αισθήματα νοσταλγίας για το παρελθόν της ΛΔΓ, το οποίο μπορεί κάλλιστα να αντιστοιχεί σε έναν ακραίο πολιτικό-πολιτιστικό συντηρητισμό. Το Die Linke έχει την τάση να δικαιολογεί τις πολιτικές της Ρωσίας του Πούτιν (αν και αυτό ισχύει, δυστυχώς, πολύ πιο έντονα για την πλειοψηφία της αντικαπιταλιστικής πτέρυγάς του). Όσο για το AfD, υποστηρίζει τη Ρωσία του Πούτιν ανοιχτά και χωρίς ντροπή.

5 Σεπτεμβρίου, 2016

Μετέφραση: e la libertà

Manuel Kellner, «A victory of the far right – the results of the elections in Mecklenburg-West Pomerania», International Viewpoint, 18 Σεπτεμβρίου 2016. 

Παράρτημα

Κόμματα και Εκλογές στο Μεκλεμβούργο-Δυτική Πομερανία

SPD - Sozialdemokratische Partei Deutschlands / Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Γερμανίας

AfD - Alternative für Deutschland / Εναλλακτική για τη Γερμανία

CDU - Christlich Demokratische Union Deutschlands / Χριστιανοδημοκρατική Ένωση

Die Linke / Η Αριστερά

Bündnis 90/Die Grünen / Συμμαχία ’90/Οι Πράσινοι

FDP - Freie Demokratische Partei / Ελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα

NPD - Nationaldemokratische Partei Deutschlands / Εθνικό Δημοκρατικό Κόμμα Γερμανίας

Tierschutzpartei / Κόμμα Προστασίας των Ζώων

Σημειώσεις