Franck Gaudichaud, Pedro Huarcaya

Βενεζουέλα: Οικονομικό χάος, βία και αναζήτηση εναλλακτικών προοπτικών

Στη Βενεζουέλα η πόλωση μεταξύ των υποστηρικτών και των αντιπάλων της κυβέρνησης Μαδούρο οξύνεται με τραγικές συνέπειες, στη βάση μιας βαθιάς οικονομικής κρίσης και μιας μεταβαλλόμενης πολιτικής συγκυρίας στη Νότια Αμερική.

Για αρκετές εβδομάδες η Βενεζουέλα φαινόταν να βυθίζεται σε χάος, με διαδηλώσεις και αντιδιαδηλώσεις της αντιπολίτευσης και της κυβέρνησης Μαδούρο, που συνοδεύτηκαν από βίαιες αντιπαραθέσεις και οδήγησαν στο θάνατο περισσότερων από 20 ανθρώπων. Το MUD (Στρογγυλή Τράπεζα Δημοκρατικής Ενότητας, Mesa de la Unidad), ένας ετερογενής συνασπισμός, απαιτεί τη διεξαγωγή άμεσων γενικών εκλογών για να πέσει η κυβέρνηση του Νικολάς Μαδούρο. Η κατάσταση επιδεινώθηκε όταν στις 30 Μαρτίου φέτος το Ανώτατο Δικαστήριο (όπου οι υποστηρικτές της κυβέρνησης έχουν την πλειοψηφία) αφαίρεσε από την Εθνοσυνέλευση (όπου η αντιπολίτευση έχει την πλειοψηφία) τις δικαιοδοσίες της λόγω της παρουσίας τριών βουλευτών οι οποίοι εκλέχθηκαν με απάτη. Αντιμέτωπες με το σκάνδαλο που προκάλεσε αυτή η κίνηση, οι αρχές της Βενεζουέλας υποχώρησαν τελικά ενώ καταδίκασαν τον υποψηφίο της αντιπολίτευσης στις δύο τελευταίες προεδρικές εκλογές, τον Ενρίκε Καπρίλες, σε δεκαπέντε χρόνια στέρησης του δικαιώματος τού εκλέγεσθαι.

Η αυταρχική εκτροπή της κυβέρνησης δεν αφορά μόνο τις αντίπαλες πολιτικές ελίτ. Οι περιφερειακές και συνδικαλιστικές εκλογές έχουν επίσης αναβληθεί χωρίς να δοθεί ημερομηνία για το πότε θα πραγματοποιηθούν. Οι «Οργανώσεις Απελευθέρωσης του Λαού», υπεύθυνες για την αποκατάσταση της ασφάλειας στις λαϊκές γειτονιές, κατηγορούνται για δεκάδες δολοφονίες από οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Και οι πολιτικοί σχηματισμοί που μέχρι τώρα ήταν κοντά στον «κριτικό Τσαβισμό», αλλά ανεξάρτητοι από το PSUV (το κόμμα του Μαδούρο), όπως το Marea Socialista ή το Κομμουνιστικό Κόμμα της Βενεζουέλας¹, είναι πλέον υποχρεωμένοι να υποτάσσονται σε δρακόντερες προϋποθέσεις για να διατηρήσουν μια νόμιμη ύπαρξη.

Όσο για το MUD, κυριαρχείται σαφώς από νεοφιλελεύθερους και επικεντρώνεται σε ένα πολιτικό σχέδιο κοινωνικής εκδίκησης, φιλοϊμπεριαλιστικό και αποκατάστασης μιας «σταθερής» κυβέρνησης στην υπηρεσία των κυρίαρχων τάξεων και του διεθνούς κεφαλαίου. Να θυμηθούμε ότι κατά τη διάρκεια του αποτυχημένου πραξικοπήματος τον Απρίλιο του 2002, αυτή η ίδια αντιπολίτευση είχε άμεσα ανατρέψει τις νόμιμες αρχές και άσκησε άμεση καταστολή εναντίον του λαού και των υποστηρικτών του Τσάβες.

Είτε ο Μαδούρο παραμείνει στην εξουσία είτε μια κυβέρνηση «εθνικής ενότητας», η κατάσταση των λαϊκών τάξεων της Βενεζουέλας παραμένει πολύ ανησυχητική. Η οικονομία της χώρας, που είναι όμηρος στην οικονομική λογική της εξόρυξης και πώλησης πετρελαίου, έχει πληγεί πλήρως από την ταχεία πτώση των τιμών του πετρελαίου από το καλοκαίρι του 2014. Σε μια απελπισμένη φυγή προς τα εμπρός, η κυβέρνηση επιτάχυνε το μεγάλο έργο εξόρυξης στον Ορινόκο, υπό τον έλεγχο του στρατού και σε συμμαχία με τις πολυεθνικές, το οποίο επηρεάζει περίπου το 12% της εθνικής επικράτειας, εις βάρος του περιβάλλοντος, της εξαιρετικής βιοποικιλότητας αυτής της περιοχής και των πολυάριθμων αυτοχθόνων κοινοτήτων που ζουν εκεί.

Εν τω μεταξύ, η έκρηξη της μαύρης αγοράς, η κατάρρευση του εθνικού νομίσματος, ο «οικονομικός πόλεμος» που διεξάγεται από πολλές μεγάλες ιδιωτικές εταιρείες, η τεράστια διαφθορά πολλών ανώτερων δημοσίων υπαλλήλων και μια όλο και πιο αλαζονική «μπολιβαριανή μπουρζουαζία» έχουν σαν αποτέλεσμα ότι οι κάτοικοι της Βενεζουέλας βρίσκονται αντιμέτωποι με τεράστια έλλειψη τροφίμων, υπηρεσιών και ιατρικών προμηθειών: η πείνα επανεμφανίζεται σε πολλές γειτονιές του Καράκας. Ένα άλλο φαινόμενο συμβαδίζει με την αποδυνάμωση του Μαδούρο: η άνοδος στην εξουσία της συντηρητικής δεξιάς σε πολλές χώρες της Λατινικής Αμερικής, με αποτέλεσμα την απώλεια περιφερειακής υποστήριξης.

Αυτή η γενική κατάσταση πολιτικής και κοινωνικής οπισθοδρόμησης δεν σηματοδοτεί τίποτα θετικό για τις μάζες της Βενεζουέλας. Αν και προφανώς καταγγέλλουμε οποιαδήποτε απόπειρα εξωτερικής αποσταθεροποίησης, η αλληλεγγύη μας είναι πάνω από όλα με το κοινωνικό κίνημα, το κίνημα των αυτοχθόνων και το εργατικό κίνημα της χώρας, με τα κατώτερα στρώματα και με τις δυνάμεις της κριτικής αριστεράς, οι οποίες ενώ καταγγέλλουν το σχέδιο νεοφιλελεύθερης παλινόρθωσης της αντιπολίτευσης και την «μπολιβαριανή μπουρζουαζία», επιδιώκουν να ανοίξουν ένα δρόμο ανεξάρτητο από την κυβέρνηση, σαφώς αντι-καπιταλιστικό και αυτοδιαχειριζόμενο, μέσα σε πολύ δύσκολες συνθήκες.

Μετάφραση: e la libertà

Πηγή: στα γαλλικά: Franck Gaudichaud, Pedro Huarcaya, «Venezuela: Chaos économique, violences et recherches d’alternatives», NPA (Nouveau Parti Anticapitaliste), 27 Απριλίου 2017. Στα αγγλικά: «Economic chaos, violence and the search for alternatives», International Viewpoint, 28 Απριλίου 2017. 

Ο Franck Gaudichaud είναι διδάκτορας πολιτικών επιστημών και συγγραφέας πολλών βιβλίων για τη Λατινική Αμερική. Το τελευταίο είναι το Chili 1970-1973. Mille jours qui changèrent le monde, Presses Universitaires de Rennes, 2013. Είναι συμπρόεδρος της ένωσης France Latin America και συμμετέχει στην εκδοτική επιτροπή της ιστοσελίδας www.rebelion.org. Είναι επίσης μέλος της ομάδας εργασίας για τη Λατινική Αμερική του NPA.

Σημείωση