Διαδήλωση των εργατών του ομίλου Universal Group τον Αύγουστο του 2022

Marc Español

Οι Αιγύπτιοι εργάτες απεργούν καθώς υποφέρουν από τον πληθωρισμό

Αν και ακόμη σε μεγάλο βαθμό απομονωμένες, μια σειρά από απεργίες αντιπροσωπεύουν την αυξανόμενη συλλογική κόπωση και οργή καθώς οι Αιγύπτιοι αντιμετωπίζουν την εκτίναξη του πληθωρισμού και τη βαθιά οικονομική κρίση της χώρας.

Στις 8 Φεβρουαρίου, οι εργάτες της Kiriazi, ενός από τους μεγαλύτερους παραγωγούς οικιακών συσκευών στην Αίγυπτο, αποφάσισαν να απεργήσουν.

Ξεκίνησαν την απεργιακή τους κινητοποίηση αφού διαπίστωσαν ότι η εταιρεία είχε αυξήσει τους μισθούς τους μόνο κατά 300 αιγυπτιακές λίρες (LE) (περίπου 10 δολάρια)^[1] αντί για 1.000 LE (περίπου 32 δολάρια) που είχαν ζητήσει, προκειμένου να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν τα υψηλότερα ποσοστά πληθωρισμού που γνώρισε η χώρα τα τελευταία πέντε και πλέον χρόνια^[2].

Η ομάδα των απεργών κατήγγειλε ότι ο μέσος μηνιαίος μισθός τους ήταν μόνο περίπου 2.700LE (88 δολάρια), ενώ ακόμη και για όσους εργάζονται στην εταιρεία για περισσότερα από είκοσι χρόνια, ο μισθός δεν ξεπερνούσε τις 4.000LE (130 δολάρια), σύμφωνα με το Κέντρο Συνδικαλιστικών και Εργατικών Υπηρεσιών (CTUWS / Trade Union and Workers Services)^[3].

Η ένταση με την εταιρεία κλιμακώθηκε γρήγορα, όταν 18 εργάτες συνελήφθησαν μετά από καταγγελίες που υπέβαλε η διοίκηση κατηγορώντας τους για υποκίνηση απεργίας και διατάραξη της εργασίας^[4].

Τελικά, η απεργία σταμάτησε μέσα σε λίγες ημέρες, αφού οι δύο πλευρές κατέληξαν σε συμφωνία σύμφωνα με την οποία οι εργάτες συμφώνησαν να ξαναρχίσουν τη δουλειά τους με αντάλλαγμα την αύξηση του μισθού κατά 1.000LE σε δύο δόσεις και την απελευθέρωση των συλληφθέντων απεργών.

Απεργίες παρόμοιες με αυτή των εργατών της Kiriazi τον Φεβρουάριο πραγματοποιούνται τους τελευταίους μήνες και σε άλλες μεγάλες εταιρείες του βιομηχανικού τομέα της Αιγύπτου, και συνδικαλιστικές πηγές που μίλησαν στο The New Arab σημείωσαν ότι οι απεργίες αυτές γίνονται όλο και πιο συχνές^[5].

Παρόλο που εξακολουθεί να είναι σε μεγάλο βαθμό απομονωμένη και περιορισμένη, αυτή η αισθητή έκρηξη των εργατικών κινητοποιήσεων πυροδοτείται από τους χαμηλούς βασικούς μισθούς που χάνουν την αξία τους με ιλιγγιώδεις ρυθμούς μπροστά στον ανεξέλεγκτο πληθωρισμό, ο οποίος έφτασε το 25,8% τον Ιανουάριο^[6]. Οι απεργίες αποτελούν μια από τις λίγες συλλογικές εκφράσεις δυσαρέσκειας και κόπωσης για τις επιπτώσεις της βαθιάς οικονομικής κρίσης της χώρας.

«Το βασικό πρόβλημα είναι ότι οι εταιρείες, είτε ιδιωτικές είτε κρατικές, δεν κάνουν τίποτα για τους εργαζόμενους. Οι τιμές αυξάνονται καθημερινά λόγω του πληθωρισμού, οπότε υποτίθεται ότι θα έπρεπε να υπάρχουν μισθολογικές προσαρμογές, μια αύξηση που να είναι ανάλογη του πληθωρισμού. Το πρόβλημα είναι ότι αυτές δεν υπάρχουν», δήλωσε στο The New Arab ο Καμάλ Αμπάς, γενικός συντονιστής της CTUWS.

Λίγο πριν από τους συναδέλφους τους της Kiriazi, στα τέλη Ιανουαρίου, οι εργαζόμενοι στην εταιρεία κατασκευής χαλιών Mac ξεκίνησαν απεργία σε ένα εργοστάσιο στην πόλη της 10ης Ραμαντάν, ανατολικά του Καΐρου, για να διαμαρτυρηθούν για την υπό περιορισμούς ετήσια αύξηση του μισθού που ενέκρινε η εταιρεία, την οποία θεώρησαν χαμηλή.

Άλλα αιτήματα που προέβαλαν οι απεργοί εργαζόμενοι της Mac περιλάμβαναν τη μεταρρύθμιση του μισθολογικού τους συστήματος, την αναδιάρθρωση των μισθών ανάλογα με την αρχαιότητα, τον καθορισμό αυξήσεων με βάση το σύνολο των αποδοχών και όχι τον βασικό μισθό, καθώς και να σταματήσει η παρακράτηση των ιατρικών ραντεβού από τις ετήσιες άδειες^[7].

Την ίδια περίπου εποχή, οι εργαζόμενοι της Leoni Wiring Systems, θυγατρικής γερμανικής εταιρείας, κατέβηκαν σε απεργία σε γραμμή παραγωγής στην Νασρ Σίτι του Καΐρου για να απαιτήσουν αύξηση του μισθού τους και βελτίωση της ασφάλισής τους^[8].

Πριν από αυτούς, ήταν οι εργάτες του χαλυβουργείου Beshai, ένα από τα σύμβολα της βαριάς βιομηχανίας στην Αίγυπτο, οι οποίοι πραγματοποίησαν απεργία και καθιστική διαμαρτυρία για πάνω από δύο εβδομάδες μεταξύ των τελών Αυγούστου και των αρχών Σεπτεμβρίου για να απαιτήσουν αναδιάρθρωση των μισθών και καλύτερες συνθήκες εργασίας^[9].

Τον Φεβρουάριο του 2022, εκατοντάδες εργαζόμενοι σε εργοστάσιο οικιακών συσκευών που ανήκει στον όμιλο Universal Group πραγματοποίησαν άλλη μια μεγάλη πορεία για να απαιτήσουν την καταβολή των ληξιπρόθεσμων οφειλών, την εκπλήρωση προηγούμενων εργασιακών συμφωνιών και τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας και ασφάλειας^[10].

Η σπίθα που άναψε τη φλόγα της απεργίας στη Universal ήταν η αυτοκτονία ενός συναδέλφου τους, του Άσσεμ Αφίφι. Από το 2021 μέχρι σήμερα έχουν σημειωθεί τουλάχιστον επτά περιπτώσεις αυτοκτονιών ή απόπειρας αυτοκτονίας από εργαζόμενους της εταιρείας, σύμφωνα με την CTUWS.^[11]

Μία από τις τελευταίες διαδηλώσεις διαμαρτυρίας πραγματοποιήθηκε στις 25 Φεβρουαρίου από αρκετές εκατοντάδες εργαζόμενους στην Alexandria Container Handling Company^[12], μία από τις εταιρείες στις οποίες το Κατάρ έχει βάλει στο στόχαστρο τους τελευταίους μήνες, για να απαιτήσουν από τη διοίκηση να τους καταβάλει το υπόλοιπο του μεριδίου των ετήσιων κερδών για το οικονομικό έτος 2021/2022 που τους είχε υποσχεθεί.

«Είναι φυσιολογικό να αρχίσεις να έχεις ένα εργατικό κίνημα που διαμαρτύρεται με στόχο την αύξηση των μισθών», σημείωσε ο Αμπάς. «Έχουμε μισθούς που δεν έχουν αυξηθεί και τιμές που ανεβαίνουν πολύ. Είναι φυσιολογικό να έχουμε διαδηλώσεις∙ και νομίζω ότι θα υπάρξουν κι άλλες», πρόσθεσε.

Ο κατώτατος μισθός στον ιδιωτικό τομέα της Αιγύπτου, ο οποίος εισήχθη για πρώτη φορά το 2022 και ορίστηκε σε 2.400LE (153 δολάρια τότε), έχει αισθητά χάσει την αξία του και σήμερα ανέρχεται σε 2.700LE μηνιαίως (περίπου 88 δολάρια σήμερα). Στον δημόσιο τομέα, ο κατώτατος μισθός είναι 3.500LE (περίπου 114 δολάρια), μετά την τελευταία αύξηση στις 2 Απριλίου^[13].

Ωστόσο, υπάρχουν πολλές εξαιρέσεις στον κανόνα. Η ίδια η υπουργική απόφαση που καθόρισε τον υποχρεωτικό κατώτατο μισθό για τον ιδιωτικό τομέα παρέχει στις επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες τη δυνατότητα να υποβάλουν αίτηση εξαίρεσης. Και ο Αμπάς δήλωσε ότι τουλάχιστον περίπου 3.400 εταιρείες έχουν επωφεληθεί από αυτές τις απαλλαγές.

Η Ράχμα Ρεφάατ, νομική σύμβουλος της CTUWS, πιστεύει ότι ο αριθμός αυτός μπορεί να είναι ακόμη μεγαλύτερος. «Η κυβέρνηση δεν άσκησε καμία εποπτεία για την εφαρμογή της απόφασης για τον κατώτατο μισθό και, κατά συνέπεια, πολλοί εργοδότες δεν εφάρμοσαν την απόφαση και δεν υπέβαλαν αίτηση για την επίσημη εξαίρεσή τους», δήλωσε στο The New Arab.

Ο Σάαμπαν Χαλίφα, επικεφαλής του Συνδικάτου Εργαζομένων στον Ιδιωτικό Τομέα, τόνισε επίσης ότι οι περισσότεροι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα της Αιγύπτου απασχολούνται στον μεγάλο άτυπο τομέα και σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, όπου είναι πιο δύσκολο να εκτιμηθεί η κατάστασή τους^[14].

Σημείωσε επίσης ότι το διάταγμα για τον κατώτατο μισθό προβλέπει ότι η ελάχιστη ετήσια αύξηση πρέπει να είναι μόλις 3% του τμήματος του μισθού που υπολογίζεται για την κοινωνική ασφάλιση, αντί για το 7% του βασικού μισθού που απαιτεί ο νόμος περί εργασίας.

Όλες αυτές οι εξαιρέσεις, σε συνδυασμό με τη γενική έλλειψη ελέγχου από το κράτος και τις ελάχιστες κυρώσεις σε περιπτώσεις παραβιάσεων, θέτουν τις μεγάλες εταιρείες της χώρας σε θέση ισχύος και ανοίγουν το δρόμο για να μην τηρούν συχνά ούτε καν τον ισχύοντα κατώτατο μισθό και τις μισθολογικές αυξήσεις που ορίζει ο νόμος, δήλωσαν οι Αμπάς και Χαλίφα^[15].

«Έχουμε δύο πλευρές εδώ: μία πολύ αδύναμη, που εκπροσωπεί τους εργαζόμενους, και μία πολύ ισχυρή, που εκπροσωπεί τους επιχειρηματίες. Το κράτος πρέπει να μπει και να βοηθήσει την αδύναμη πλευρά, ώστε να υπάρχει ισορροπία», δήλωσε ο Χαλίφα, ο οποίος πιστεύει ότι ο κατώτατος μισθός πρέπει να είναι 4.500LE.

Σε αυτό το πλαίσιο της ελάχιστης εποπτείας και εφαρμογής της εργατικής νομοθεσίας^[16], η αρχική αντίδραση ορισμένων από τις εταιρείες στις οποίες έγιναν οι πρόσφατες απεργίες κυμάνθηκε από υποσχέσεις που δεν τηρήθηκαν μέχρι το κλείσιμο των εργοστασίων και την υποχρεωτική άδεια άνευ αποδοχών για τους εργαζόμενους.

Έχουν επίσης αναφερθεί πιο δυναμικά μέτρα, όπως απειλές, εσωτερικές έρευνες, άδικες απολύσεις και ακόμη και καταγγελίες στην αστυνομία. Η σύλληψη ορισμένων απεργών χρησιμοποιήθηκε ακόμη και από ορισμένες εταιρείες, όπως η Kiriazi, ως διαπραγματευτικό χαρτί στις διαπραγματεύσεις με τους εργαζόμενους.

Η αιγυπτιακή εργατική νομοθεσία ορίζει ότι οι απεργίες πρέπει να προκηρύσσονται από εξουσιοδοτημένα συνδικάτα, τα οποία μετά την έκδοση ενός συνδικαλιστικού νόμου το 2017^[17], περιορίζονται κυρίως σε μια χούφτα κρατικά ελεγχόμενων ομοσπονδιών. Αυτό διευκολύνει τις εταιρείες, όπως η Leoni, να κηρύξουν άλλες απεργίες παράνομες^[18].

«Υπάρχουν εταιρείες που έχουν απολύσει εργαζόμενους που διαμαρτυρήθηκαν, συμπεριλαμβανομένων των αρχηγών των απεργιών, ή που έχουν απολύσει [όσους ανήκουν] στην ανεξάρτητη επιτροπή των εργαζομένων στο εργοστάσιο», δήλωσε ο Μάλεκ Άντλι, δικηγόρος στο Αιγυπτιακό Κέντρο για τα Οικονομικά και Κοινωνικά Δικαιώματα (ECESR Egyptian Centre for Economic and Social Rights).

«Έπειτα [υπάρχει] η δίωξη από την ασφάλεια, για την οποία δεν ξέρουμε αν τα εργοστάσια βάζουν το χεράκι τους ή αν πρόκειται για κρατική πολιτική απέναντι στους εργαζόμενους», δήλωσε ο Άντλι στο The New Arab.

Το 2022, ο Παγκόσμιος Δείκτης Δικαιωμάτων της Διεθνούς Συνομοσπονδίας Συνδικάτων (ITUC), της μεγαλύτερης συνδικαλιστικής συνομοσπονδίας στον κόσμο, κατέταξε την Αίγυπτο μεταξύ των 10 χειρότερων χωρών στον κόσμο για τους εργαζόμενους^[19]. Τόνισε τους κατασταλτικούς νόμους, τις διώξεις απεργών, την καταστολή διαδηλώσεων, τη διάλυση συνδικάτων και τις άδικες απολύσεις ως μερικές από τις κύριες καταχρήσεις.

Μετάφραση: elaliberta.gr

Marc Español, “Egyptian workers strike back as inflation bites”, The New Arab, 6 Μαρτίου, 2023, https://www.newarab.com/analysis/egyptian-workers-strike-back-inflation-bites.

Ο Marc Español είναι Καταλανός δημοσιογράφος που ζει στο Κάιρο.

Σημειώσεις

 ^[1] Thaer Mansour, “Egypt likely to devaluate pound against US dollar again in March: Expert”, The New Arab, 3 Μαρτίου 2023, https://www.newarab.com/news/egypt-devaluate-pound-against-us-dollar-again-march.

^[2] Thaer Mansour, “Egypt’s inflation rate marks highest in five years as prices soar”, 9 Φεβρουαρίου 2023, https://www.newarab.com/news/egypts-inflation-rate-highest-5-years-prices-soar.

^[3]«دار الخدمات النقابية و العمالية», Facebook, 21 Φεβρουαρίου 2023, https://www.facebook.com/ctuws/posts/2206092926244836.

^[4] Thaer Mansour, «Egypt’s lawyers end nationwide strike after release of six jailed colleagues», The New Arab, 23 Ιανουαρίου 2023, https://www.newarab.com/news/lawyers-nationwide-strike-suspended-after-release-six.

^[5] Khalil al-Anani, «Egypt slowly strangles workers’ right to strike», The New Arab, 4 Μαΐου 2015, https://www.newarab.com/opinion/egypt-slowly-strangles-workers-right-strike.

^[6] «Egypt meat prices skyrocket 25% as inflation surges», The New Arab, 22 Ιανουαρίου 2023, https://www.newarab.com/news/egypt-meat-prices-skyrocket-25-inflation-surges.

^[7] «دار الخدمات النقابية و العمالية», Facebook, 25 Φεβρουαρίου 2023, https://www.facebook.com/ctuws/posts/2193627187491410.

^[8] “Egypt: Leoni workers protest low wages amid cost of living crisis; incl. co. response”, Business & Human Rights Resource Centre, 10 Φεβρουαρίου 2023, https://www.business-humanrights.org/en/latest-news/egypt-leoni-workers-protest-low-wages-amid-cost-of-living-crisis-incl-co-response/.

^[9] دار الخدمات النقابية و العمالية, «تطور جديد في في أزمة عمال بشاي للصلب», Facebook, 8 Σεπτεμβρίου 2022, https://www.facebook.com/ctuws/posts/2065262276994569.

^[10] المركز المصري” يحذر من كارثة إنسانية بـ”يونيفرسال” بعد خامس محاولة انتحار”» «ويطالب بإعانات عاجلة للعمال وصرف متأخراتهم وإعادة المفصولين

المركز المصرى للحقوق الاقتصادية والاجتماعية , 15 Αυγούστου 2022, https://ecesr.org/%d8%a7%d9%84%d9%85%d8%b1%d9%83%d8%b2-%d8%a7%d9%84%d9%85%d8%b5%d8%b1%d9%8a-%d9%8a%d8%ad%d8%b0%d8%b1-%d9%85%d9%86-%d9%83%d8%a7%d8%b1%d8%ab%d8%a9-.%d8%a5%d9%86%d8%b3%d8%a7%d9%86%d9%8a%d8%a9-%d8%a8/.

^[11] «دار الخدمات النقابية و العمالية», Facebook, 11 Μαΐου 2022, https://www.facebook.com/page/274437472743734/search/?q=%D9%8A%D9%88%D9%86%D9%8A%D9%81%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%84.

^[12] «دار الخدمات النقابية و العمالية», Facebook, 26 Φεβρουαρίου 2023, https://www.facebook.com/ctuws/posts/2209724425881686.

^[13] «المتحدث الرسمي لرئاسة الجمهورية \ Spokesman for the Egyptian Presidency», Facebook, 2 Μαρτίου 2023, https://www.facebook.com/Egy.Pres.Spokesman/posts/767115328110531.

^[14] Thaer Mansour, “Egypt to list 32 state-owned companies in stock market within one year: PM”, The New Arab, 9 Φεβρουαρίου 202, https://www.newarab.com/news/32-state-companies-be-listed-egypts-stock-market.

^[15] Lara Gibson, “Egypt’s currency crisis is killing young people’s dreams”, The New Arab, 24 Ιανουαρίου 2023, https://www.newarab.com/analysis/egypts-currency-crisis-killing-young-peoples-dreams.

^[16] “Egypt: Authorities fail to protect striking workers from reprisals”, Amnesty International, 25 Νοεμβρίου 2021, https://www.amnesty.org/en/latest/news/2021/11/egypt-authorities-fail-to-protect-striking-workers-from-reprisals/.

^[17] «قانون المنظمات النقابية العمالية وحماية حق التنظيم النقابي رقم 213 لسنة 2017», https://manshurat.org/node/23046 ,منشورات قانونية

^[18] “Leoni response re Egyptian worker strikes over low wages”, Business & Human Rights Resource Centre, 10 Φεβρουαρίου 2023, https://www.business-humanrights.org/en/latest-news/leoni-response-re-egyptian-worker-strikes-over-low-wages/.

^[19] “Egypt”, Global Rights Index 2022, https://www.globalrightsindex.org/en/2022/countries/egy.