Joseph Daher

«Εκκοσμίκευση, ισότητα και κοινωνική δικαιοσύνη»

Από πανό της προοδευτικής συμμαχίας «Ο λαός θέλει»

Ο Λίβανος αντιμετώπισε κάποιες μεγάλες διαδηλώσεις στις αρχές του 2011 εναντίον του καθεστώτος που βασίζεται στον θρησκευτικό διαχωρισμό, ύστερα από τις περιφερειακές λαϊκές εξεγέρσεις, αλλά το κίνημα δυστυχώς σταμάτησε λίγους μήνες αργότερα, ιδιαίτερα μετά το σαμποτάζ των διαφόρων θρησκευτικών και αντιδραστικών κομμάτων ενάντια στο κίνημα και με τη συνενοχή των αριστερών κινημάτων με σταλινική παράδοση.

Μια νέα λαϊκή δυναμική ξεκίνησε με το κίνημα «Εσείς Βρομάτε» που πυροδοτήθηκε ύστερα από μια κρίση διαχείρισης αποβλήτων. Σωροί σκουπιδιών έχουν συσσωρευτεί στους δρόμους της Βηρυτού από τις αρχές Ιουλίου, μετά το κλείσιμο του εργοστασίου μιας μεγάλης χωματερής στην πόλη Naameh, μια παραθαλάσσια πόλη στο νότο. Αυτός ο χώρος υγειονομικής ταφής αποβλήτων άνοιξε σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, το 1998, και έπρεπε να κλείσει δέκα χρόνια αργότερα και ποτέ να μην υπερβαίνει τα 2 εκατομμύρια τόνους σκουπιδιών. Στις 17 Ιούλη 2015, όταν οι κάτοικοι των γύρω χωριών μπλόκαραν το δρόμο για τα απορριμματοφόρα της εταιρείας Sukleen, η χωματερή είχε διευρυνθεί τέσσερις φορές και περιείχε 18 εκατομμύρια τόνους αποβλήτων. Από εκείνη την ημέρα, η βρόμα που σε καθημερινή βάση έπνιγε την Naameh επεκτάθηκε και στους δρόμους της Βηρυτού. Ύστερα από δέκα ημέρες που δεν είχε γίνει συλλογή των απορριμμάτων, υπήρχαν απόβλητα 3000 τόνων για κάθε μέρα.

Στη συνέχεια, η λιβανική κυβέρνηση εθνικής ενότητας που αποτελείται από τις δυνάμεις της 8ης Μαρτίου και της 14ης Μαρτίου¹, μετέφερε ορισμένες ποσότητες απ' τους σωρούς των σκουπιδιών στις φτωχότερες περιοχές για να εκτονώσει προσωρινά τις εντάσεις στην πρωτεύουσα Βηρυτό και να απαλλάξει τις πιο αναβαθμισμένες γειτονιές απ' την οσμή και τη ρύπανση των σκουπιδιών. Μέχρι σήμερα, δεν έχει βρεθεί λύση στην κρίση της συσσώρευσης των απορριμμάτων και οι περισσότεροι από τους δρόμους του Λιβάνου είναι τώρα γεμάτοι με σκουπίδια.

Η αστική τάξη των θρησκευτικών κοινοτήτων επιχειρεί να γίνει καταμερισμός των κερδών από την ιδιωτικοποίηση της παραλαβής των σκουπιδιών ανάλογα με τις θρησκευτικές και γεωγραφικές διαχωριστικές γραμμές. Η πιο σημαντική περίπτωση είναι οι δεσμοί της Averda, της εταιρεία στην οποία ανήκει η Sukleen, με την ισχυρή οικογένεια Χαρίρι. Δίπλα στον πρώην πρωθυπουργού Ραφίκ Χαρίρι, που δολοφονήθηκε το 2005, ο Μαϊσαράχ Σούκαρ ίδρυσε την Averda λίγους μήνες πριν πάρει το πρώτο του συμβόλαιο στον Λίβανο. Με κύκλο εργασιών ύψους 20.000 δολαρίων, της παραχωρήθηκε στη συνέχεια η εκμετάλλευση των αποβλήτων, αξίας πολλών εκατομμυρίων, στη Βηρυτό και στο Όρος του Λιβάνου, χωρίς δημόσιο διαγωνισμό. Η σύμβαση της Averda ανανεώθηκε αρκετές φορές μέσα σε γενική αδιαφάνεια και έληξε τελικά στις 17 Ιουλίου 2015. Χωρίς να έχει επιτευχθεί μια πολιτική συμφωνία για ένα νέο χώρο ταφής των αποβλήτων, τα φορτηγά της Sukleen άρχισαν να τα ρίχνουν σε ποτάμια, σε ανοιχτούς χώρους ή στο λιμάνι της Βηρυτού.

Η εκστρατεία «τάλαʼατ ραϊχάτακουμ» («Εσείς Βρομάτε») αρχικά απαίτησε μια οικολογική λύση για την κρίση των αποβλήτων, αλλά αργότερα, όπως θα εξηγήσουμε, το κίνημα ριζοσπαστικοποιήθηκε και κατήγγειλε το λιβανέζικο θρησκευτικό και αστικό καθεστώς στο σύνολό του.

Κατά την πρώτη κινητοποίηση, στο πλαίσιο της εκστρατείας αυτής το Σάββατο 22 Αυγούστου, περισσότεροι από 10.000 διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν στους δρόμους της Βηρυτού. Οι διαδηλωτές κατηγορούσαν όλα τα θρησκευτικά και αστικά πολιτικά κόμματα της 8ης Μαρτίου και της 14ης Μαρτίου για την κρίση των αποβλήτων και τη διαφθορά που μαστίζει τη χώρα.

Κατά τη διάρκεια αυτών των πρώτων διαμαρτυριών, η καταστολή του στρατού και της αστυνομίας ήταν πολύ βίαιη. Προσπάθησαν να διώξουν τους διαδηλωτές από τους δρόμους που οδηγούν στο κέντρο της πόλης της Βηρυτού, πυροβολώντας με πραγματικά πυρά στον αέρα και χτυπώντας τους διαδηλωτές με δακρυγόνα και κανόνια νερού. Η αστυνομία επιτέθηκε επίσης τους διαδηλωτές με κλομπ, τραυματίζοντας περισσότερα από 75 άτομα.

Παρά την άγρια καταστολή, νέες κινητοποιήσεις οργανώθηκαν την επόμενη ημέρα ως μια απάντηση στην αστυνομία, με περίπου 20.000 άτομα στους δρόμους της Βηρυτού. Μπορούσε κανείς να διαβάσει στους τοίχους των αναβαθμισμένων περιοχών του κέντρου της πόλης συνθήματα που γράφτηκαν από τους διαδηλωτές, όπως «Κάτω ο καπιταλισμός» και «Το Κέντρο της Βηρυτού Ανήκει στο Λαό», «Όχι στην Ομοφοβία, το Ρατσισμό, το Σεξισμό και τις Ταξικές Διακρίσεις» και «Επανάσταση».

Τα διάφορα μέσα μαζικής ενημέρωσης του Λιβάνου, όλα στην υπηρεσία των θρησκευτικών και αστικών πολιτικών κομμάτων, σε συνεργασία με τις υπηρεσίες ασφαλείας, καθώς επίσης και ορισμένα μέλη της εκστρατείας «Εσείς Βρομάτε» που δεν ήθελαν μια ριζοσπαστικοποίηση του κινήματος ούτε και να προκαλέσουν το θρησκευτικό καθεστώς, προσπάθησαν να δυσφημίσουν το κίνημα στο σύνολό του, συγκεκριμένα, χαρακτηρίζοντας τους νέους από τα φτωχά προάστια της Βηρυτού που είχαν προσχωρήσει στο κίνημα ως «παρείσακτους», «ταραξίες» και «υπονομευτές»... Μια ψεύτικη προπαγάνδα, η οποία χρησιμοποιώντας παρόμοιους όρους, θύμισε σε πολλούς διαδηλωτές την προπαγάνδα του καθεστώτος Άσαντ στη Συρία εναντίον των ειρηνικών διαδηλωτών κατά την έναρξη της επανάστασης του 2011.

Κινητοποιήσεις και καταλήψεις πραγματοποιήθηκαν καθ' όλη τη διάρκεια της εβδομάδας, παρά τη συνέχιση της καταστολής που είχε ως αποτέλεσμα να βρεθούν στο νοσοκομείο περισσότερα από 400 άτομα.

Άλλες διαδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν και σε άλλα μέρη της χώρας, αλλά κυρίως στην περιοχή της Άκρα, που βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του Λιβάνου και είναι η φτωχότερη και με την μικρότερη παροχή δημοσίων υπηρεσιών². Οι άνθρωποι κινητοποιήθηκαν με το σύνθημα «Η Άκρα Δεν Είναι Σκουπιδοτενεκές», ύστερα από την πρόταση της κυβέρνησης για μεταφορά των αποβλήτων στην περιοχή αυτή. Ως αντάλλαγμα και προσπαθώντας να πείσει τους κατοίκους της περιοχής να αποδεχτούν αυτό το μέτρο, η κυβέρνηση αποφάσισε να διαθέσει 100 εκατομμύρια δολάρια για την ανάπτυξη της Άκρα και 200 εκατομμύρια που έχουν ήδη διατεθεί για οδικές υποδομές και υπονόμους. Μια ομάδα δήμων στην κοιλάδα της Άκρα έχει ήδη ξεκινήσει μια καμπάνια με το όνομα «Ταμαρτούνα Μπιφάντλικουμ» («Μας θάβετε με τη γενναιοδωρία σας»), με την οποία αρνούνται την αρχή της ανταλλαγής για τη διάθεση των αποβλήτων του Λιβάνου στην Άκρα με εγγύηση ως αντάλλαγμα την ανάπτυξη της περιοχής.

Στην ίδια περιοχή της Άκρα, οι κάτοικοι του χωριού Ερσάλ ξεκίνησαν μια αναφορά για να αποτρέψουν τη δημιουργία χωματερής σκουπιδιών στην περιοχή τους.

Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις της Γενικής Συνομοσπονδίας των Λιβανέζων Εργατών (γνωστή ως CGTL) κάλεσαν σε συμμετοχή στο κίνημα μετά τα γεγονότα της 22ας Αυγούστου και 23ης Αυγούστου, αλλά εξαιτίας των αδυναμιών τους και της υποταγής τους στα θρησκευτικά και αστικά πολιτικά κόμματα του Λιβάνου, το κάλεσμά τους ήταν από πολλές απόψεις, απλώς ρητορικό.

Το Σάββατο 29 Αυγούστου στην πρωτεύουσα Βηρυτό οργανώθηκε μια νέα μαζική διαδήλωση η οποία συγκέντρωσε από 60.000 ως 100.000 άτομα. Η νεολαία είχε μαζική παρουσία και οι διαδηλώσεις ήταν ιδιαίτερα δυναμικές.

Στη διαδήλωση μπορούσε κανείς να διαβάσει και ν' ακούσει τα εξής συνθήματα: «Επανάσταση Ενάντια στην Άρχουσα Τάξη, Ενάντια στον Θρησκευτικό Διαχωρισμό, Ενάντια στονΡατσισμό και Ενάντια στην Πατριαρχία»· «Εκκοσμίκευση, Ισότητα και Κοινωνική Δικαιοσύνη»· «Από τη Ντούμα [στη Συρία] ως τη Βηρυτό, Ένας Είναι ο Λαός και Δεν Πεθαίνει»· «Απ' τη Βαγδάτη Μέχρι Δαμασκό, Βηρυτό και Παλαιστίνη, μια Επανάσταση»· «Ο Λαός Θέλει να Πέσει το Θρησκευτικό Καθεστώτος», κλπ...

Πάρα πολλοί διαδηλωτές καταδίκαζαν επίσης τη διαφθορά των πολιτικών ελίτ της 8ης και της 14ης Μαρτίου, καθώς και τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές και τις ιδιωτικοποιήσεις που έχουν οδηγήσει στη φτώχεια τις λαϊκές τάξεις της χώρας και στην καταστροφή των δημοσίων υπηρεσιών.

Σε αυτές τις κινητοποιήσεις, ιδρύθηκε ένα νέο μέτωπο, το οποίο ονομάζεται «Ο Λαός Θέλει» και με σύνθημα «Εκκοσμίκευση, Ισότητα και Κοινωνική Δικαιοσύνη», συγκεντρώνοντας διάφορα αριστερά και προοδευτικά κινήματα, και στο κέντρο του οποίου βρίσκεται το Σοσιαλιστικό Φόρουμ. Αυτή η προοδευτική συμμαχία διεκδικεί συγκεκριμένα: να απελευθερωθούν όλοι οι διαδηλωτές που συνελήφθησαν κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων του κινήματος «Εσείς Βρομάτε» και να σταματήσουν οι κατασταλτικές επιχειρήσεις του κράτους· εκλογή μιας Συντακτικής Συνέλευσης, στη βάση της μη θρησκευτικής, αναλογικής εκπροσώπησης, με τον Λίβανο ως μια ενιαία περιοχή· την παραίτηση του Υπουργού Περιβάλλοντος και τον παραμερισμό του Συμβουλίου Ανάπτυξης και Ανασυγκρότησης για το θέμα των αποβλήτων· την ποινική δίωξη για όλους εκείνους οι οποίοι συμμετέχουν στην επιχείρηση της ιδιωτικοποίησης και της διαχείρισης των αποβλήτων· μία έρευνα για όλους όσοι ευθύνονται για τη βία στις πρόσφατες διαδηλώσεις, δηλαδή των πολιτικών και των αξιωματούχων ασφαλείας, με επικεφαλής τον υπουργό Εσωτερικών, Νουχάδ Μασνούκ, κλπ...

Πολλαπλές και διάφορες απόπειρες των θρησκευτικών και των αστικών πολιτικών κόμματων της 8ης Μαρτίου και της 14ης Μαρτίου να παρέμβουν στο κίνημα για το δικό της πολιτικό όφελος και τα οπορτουνιστικά τους συμφέροντα, μέχρι αυτή τη στιγμή έχουν αποτύχει.

Οι κινητοποιήσεις στο Λίβανο, όπως κι αυτές που συνεχίζονται στο Ιράκ και συγκέντρωσαν επίσης εκατοντάδες χιλιάδες διαδηλωτές την Παρασκευή 28 Αυγούστου, μας δείχνουν ότι το ωστικό κύμα των επαναστατικών διεργασιών που ξεκίνησαν στην περιοχή το 2011 δεν έχει ακόμα φτάσει στο τέλος του, παρά τις διάφορες αντεπαναστατικές επιθέσεις. Πρέπει να υποστηρίξουμε αυτές τις νέες εξεγέρσεις στο Ιράκ και στον Λίβανο και πρέπει να συνεχίζουμε να υποστηρίζουμε τους επαναστάτες στη Συρία, στο Μπαχρέιν, στην Τυνησία, στην Αίγυπτο, στην Υεμένη, στην Παλαιστίνη, κλπ., στον αγώνα τους για τους αρχικούς στόχους των επαναστατικών διαδικασιών (της δημοκρατίας, της κοινωνικής δικαιοσύνης και της ισότητας), ενάντια σε κάθε μορφή αντεπανάστασης.

Όπως έχουμε πει κι άλλες φορές, παρά τις σημαντικές και πολλαπλές δυσκολίες, οι επαναστατικές διαδικασίες δεν έχουν πεθάνει...

Joseph Daher, «La campagne “vous puez” secoue le régime confessionnel au Liban», Σουρία αλ-Χουρία λιλ-Άμπαντ - Syria Freedom Forever, 30 Αυγούστου 2015, και «The campaign “you stink” shakes the sectarian regime in Lebanon», Σουρία αλ-Χουρία λιλ-Άμπαντ - Syria Freedom Forever, 31 Αυγούστου 2015.

 Σοσιαλιστικό Φόρουμ (Λίβανος), αλ-Μανάταντα αλ-Ιστιράκι (Λιμπνάν), αλ-Μανσούρ.

«Ο Λαός Θέλει»: «Εκκοσμίκευση, Ισότητα και Κοινωνική Δικαιοσύνη». «α-Σιάʼαμπου γιουρίντ»: «ʼαλμάνια, μουσάουατ, ʼαντάλα ιτζτιμάʼια», αλ-Μανσούρ, 28 Αυγούστου 2015.

Μετάφραση: e la libertà

Σημειώσεις:

2 Στο Βόρειο Λίβανο και στην μεγαλύτερη πόλη την Τρίπολη κατοικεί το 20,7% των κατοίκων της χώρας, αλλά το 46% αυτών που ζουν σε ακραία φτώχεια και το 38% των φτωχών της χώρας. Η περιοχή διαθέτει επίσης τις λιγότερες υποδομές σε ιατρικό επίπεδο, ενώ τα ποσοστά εγκατάλειψης του σχολείου, της ανεργίας και του αναλφαβητισμού των γυναικών είναι μεταξύ των υψηλότερων. Δεν έχουν πραγματοποιηθεί έργα μεγάλης κλίμακας από το 1990. Ο αριθμός των επιχειρήσεων στην επαρχία του Βορείου Λιβάνου δεν υπερβαίνει τις 17.000, εκ των οποίων η συντριπτική πλειοψηφία είναι μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις με λιγότερους από πέντε εργαζόμενους, ενώ στο Όρος Λίβανος και στη Βηρυτό υπάρχουν από 73.000 και 72.000 επιχειρήσεις αντίστοιχα.

 

Φωτογραφίες