Leila Al Shami
Οι φυλακισμένοι της Συρίας: Λείπουν, αλλά δεν λησμονιούνται ποτέ
Σ’ αυτό το Ραμαζάνι, οι οικογένειες των Σύριων σ’ ολόκληρη τη χώρα και σ’ όλο τον κόσμο θα σπάσουν τη νηστεία τους απουσία κάποιου αγαπημένου [σ.τ.μ.: το Ραμαζάνι τελείωσε στις 24 Ιουνίου]. Καθώς θα προετοιμάζονται τα εδέσματα και θα συγκεντρώνονται οι συγγενείς, η άδεια καρέκλα στο τραπέζι θα είναι μια οδυνηρή υπενθύμιση εκείνων που λείπουν αλλά δεν λησμονιούνται ποτέ. Πολλοί θα βιώσουν τον συνεχιζόμενο πόνο και το μαρτύριο να μην έχουν νέα σχετικά με το πού βρίσκονται οι συγγενείς τους ή αν είναι ζωντανοί ή νεκροί.
Μια πρόσφατη έκθεση του Συριακού Δικτύου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (SNHR)1 εκτιμά ότι ο αριθμός των κρατουμένων ενδέχεται να υπερβένει τους 215.000. Το 99 τοις εκατό απ’ αυτούς έχει κρατηθεί από δυνάμεις του συριακού καθεστώτος. Μόνο τον περασμένο μήνα, το SNHR τεκμηρίωσε 577 περιπτώσεις αυθαίρετης σύλληψης, εκ των οποίων οι 423 συνελήφθησαν από δυνάμεις του καθεστώτος, ανάμεσά τους 44 παιδιά και 88 ενήλικες γυναίκες. Οι περισσότεροι απ’ αυτούς ήταν πολίτες που συνελήφθησαν σε περιοχές που βρίσκονται υπό τον έλεγχο του καθεστώτος. Οι κρατούμενοι περιλαμβάνουν τους ακτιβιστές και τα μέλη των οικογενειών των ένοπλων μαχητών της αντιπολίτευσης. Περιλαμβάνουν επίσης πολλούς άνδρες στην ηλικιακή ομάδα των 18-42 ετών που συνελήφθησαν με σκοπό τη στρατολόγηση και πιθανόν να σταλούν στις πρώτες γραμμές για να πολεμήσουν.
Οι τρομερές συνθήκες στις εγκαταστάσεις κράτησης του καθεστώτος έχουν τεκμηριωθεί ευρέως από τοπικές και διεθνείς οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και επιβεβαιώνονται από την τρομερή μαρτυρία όσων απελευθερώθηκαν. Οι φυλακές είναι υπερπλήρεις και ανθυγιεινές. Οι κρατούμενοι λαμβάνουν ανεπαρκή ποσότητα φαγητού - μερικές φορές αφήνονται σκόπιμα νηστικοί - και υποφέρουν από ιατρική παραμέληση. Τα βασανιστήρια ασκούνται σε βιομηχανική κλίμακα. Γυναίκες και άνδρες έχουν υποστεί βιασμό και σεξουαλική κακοποίηση.
Τον Φεβρουάριο, η Διεθνής Αμνηστία δημοσίευσε μια έκθεση που κατηγορεί το συριακό καθεστώς για το έγκλημα της εξόντωσης2. Στην έκθεση, η οργάνωση εκτιμά ότι 13.000 άνθρωποι εκτελέστηκαν στη στρατιωτική φυλακή Σαϊντνάγια κοντά στη Δαμασκό, με μαζικούς απαγχονισμούς που γίνονται σε εβδομαδιαία βάση. Τον Ιανουάριο του 2014, ο αστυνομικός «Caesar», που είχε εργαστεί ως φωτογράφος της στρατιωτικής αστυνομίας υπεύθυνος για την καταγραφή θανάτων υπό καθεστώς επιτήρησης μεταξύ του 2011 και του 2013, αποκάλυψε 55.000 φωτογραφίες σορών σε ερευνητές ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Παρέχουν στοιχεία για τη δολοφονία 11.000 κρατουμένων3, αν και καλύπτουν μόνο ένα μέρος της χώρας. Οι κρατούμενοι δεν είναι μόνο Μουσουλμάνοι. Ακτιβιστές της αντιπολίτευσης από άλλες ομάδες - Αλαβίτες και Χριστιανοί - σαπίζουν επίσης στα μπουντρούμια του Άσαντ.
Αυθαίρετες συλλήψεις πραγματοποιήθηκαν επίσης από άλλες αυταρχικές ομάδες που ενθαρρύνονται από το χάος της σύγκρουσης. Τον Μάιο, το SNHR τεκμηρίωσε τη σύλληψη 62 ατόμων από τον Ντά’ες (ISIS), μεταξύ των οποίων πέντε παιδιά και δύο γυναίκες4. Ο Ντά’ες έχει βάλει στο στόχαστρό του τους αμάχους που παραβιάζουν τους κανόνες του, καθώς και εκείνους που προσπαθούν να εγκαταλείψουν τις περιοχές του για να πάνε σ’ αυτές που ελέγχονται από ομάδες της αντιπολίτευσης. Οι ένοπλες αντιπολιτευτικές ομάδες ήταν υπεύθυνες για τη σύλληψη 45 ατόμων, μεταξύ των οποίων τριών παιδιών, ιατρικού προσωπικού, ακτιβιστών των μέσων μαζικής ενημέρωσης και μαχητών από άλλες αντιπολιτευτικές ομάδες. Η τελευταία κατηγορία έχει αυξηθεί εξαιτίας των πρόσφατων καταστροφών στα προάστια της Δαμασκού. Καθώς το PYD συνεχίζει την καταστολή των κουρδικών αντιπολιτευτικών ομάδων και των ακτιβιστών των μέσων μαζικής ενημέρωσης, παράλληλα με τις εκστρατείες συλλήψεων για στρατολόγηση, η αυτόνομη διοίκηση της Ροτζάβα, όπου κυριαρχεί το PYD, συνέλαβε 36 άτομα, μεταξύ των οποίων τρία παιδιά και πέντε γυναίκες.
Μικρή πρόοδος στην τύχη των κρατουμένων έχει σημειωθεί στις διεθνείς διαπραγματεύσεις, παρά την κεντρική σημασία του ζητήματος αυτού για τους Σύριους. Η πρόσβαση των διεθνών παρατηρητών στις εγκαταστάσεις κράτησης δεν έχει επιτραπεί. Οι υποσχέσεις του καθεστώτος δεν έχουν τηρηθεί επανειλημμένα, προκαλώντας πικρία και απογοήτευση στις οικογένειες των κρατουμένων. Τον Απρίλιο, έγιναν διαδηλώσεις στο Ιντλίμπ για την απροθυμία του καθεστώτος να απελευθερώσει 1.500 αιχμάλωτους, όπως συμφωνήθηκε στη συμφωνία εκκένωσης των μακροχρόνια πολιορκημένων πόλεων των προαστίων της Δαμασκού, του Ζαμπαντάνι και της Μαντάγια. Στην τελική συμφωνία για τον αναγκαστικό εκτοπισμό των κατοίκων του Αλ Ουάερ στη Χομς, ο όρος σχετικά με την απελευθέρωση κρατουμένων απορρίφθηκε. Οι κάτοικοι του Αλ Ουάερ απαίτησαν την απελευθέρωση περισσότερων από 7.000 κρατουμένων για δύο χρόνια με αντάλλαγμα να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους για ένα αβέβαιο και επισφαλή μέλλον. Η απογοήτευσή τους ότι η απελευθέρωση των κρατουμένων δεν εκπληρώθηκε δεν απευθύνεται μόνο στο καθεστώς, αλλά και σε αυτούς που διαπραγματεύτηκαν για λογαριασμό τους.
Πολλοί Σύριοι δεν μίλησαν δημόσια για τη σύλληψη των μελών της οικογένειάς τους από φόβο αντίποινων. Όμως άλλοι αρνήθηκαν να σιωπήσουν. Οι Οικογένειες για την Ελευθερία είναι μια εκστρατεία υπό την ηγεσία Συρίων γυναικών που υποστηρίζει ακούραστα την απελευθέρωση των αυθαίρετα κρατουμένων ή βίαια εξαφανισμένων από όλα τα κόμματα της σύγκρουσης, ανεξάρτητα από την πολιτική ένταξη του φυλακισμένου. Έχουν οργανώσει διαμαρτυρίες για την αλληλεγγύη στους κρατούμενους και κάνουν καμπάνια για να διατηρήσουν το θέμα στην πολιτική ατζέντα, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια των διεθνών διαπραγματεύσεων. Μια ανακοίνωση5 που εκδόθηκε κατά τη διάρκεια των συνομιλιών της Αστάνα έλεγε: «Αρνούμαστε να τοποθετήσουμε τη μοίρα των αγαπημένων μας στα χέρια των ένοπλων... Δεν δεχόμαστε τις ανταλλαγές κρατουμένων που διοργανώνονται μεταξύ των στρατιωτικών πλευρών ως ένα υποκατάστατο της φρίκης των μαζικών κρατήσεων στη Συρία...» Μεταξύ των αιτημάτων των Οικογενειών για την Ελευθερία είναι η απελευθέρωση των κρατουμένων ενός καταλόγου με ονόματα, ο άμεσος τερματισμός της πρακτικής των βασανιστηρίων, η πρόσβαση στις εγκαταστάσεις κράτησης για τις ανθρωπιστικές οργανώσεις και για οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η κατάργηση των έκτακτων δικαστηρίων, κυρίως του δικαστηρίου για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, το οποίο χρησιμοποιείται για την κράτηση ακτιβιστών της αντιπολίτευσης απουσία δίκαιων δικών.
Οι φυλακές της Συρίας είναι γεμάτες απ’ αυτούς που ξεσηκώθηκαν ειρηνικά για να ζητήσουν ελευθερία, δημοκρατία και κοινωνική δικαιοσύνη. Είναι γεμάτες δασκάλους, γιατρούς και εργαζόμενους στην ανθρωπιστική βοήθεια. Είναι γεμάτες από ήρωες της Συρίας. Όταν ο κόσμος σας ρωτάει «πού είναι οι μετριοπαθείς;» σας παρακαλώ να τους υπενθυμίσετε: χιλιάδες έχουν χαθεί στα συριακά γκούλαγκ.
Μετάφραση: e la libertà
Leila Al Shami, «Syria’s Prisoners: Absent but never forgotten», Leila’s blog, 15 Ιουνίου 2017. Αρχική δημοσίευση: The New Arab, 14 Ιουνίου 2017.
Σημειώσεις
2 «Syria: Human slaughterhouse: Mass hangings and extermination at Saydnaya Prison, Syria», Amnesty International, 7 Φεβρουαρίου 2017.
3 «A Report into the credibility of certain evidence with regard to Torture and Execution of Persons Incarcerated by the current Syrian regime».
5 «Astana Open Letter: We refuse to place the fate of our loved ones in the hands of armed men», Families for Freedom.
