Σύμφωνα με έκθεση του ΟΗΕ, θα χρειαστούν 350 χρόνια για να ανοικοδομηθεί η Γάζα.

Seraj Assi

Η κατάπαυση του πυρός στη Γάζα απέχει πολύ από το να είναι επαρκής

Με τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα να έχει πλέον εγκριθεί επίσημα και από τις δύο πλευρές, είναι δελεαστικό να ενδώσουμε σε μια αίσθηση ευφορίας μετά από τόση στυγνή κτηνωδία από τις 7 Οκτωβρίου 2023. Αλλά θα πρέπει να διατηρήσουμε μια αίσθηση νηφαλιότητας. Σύμφωνα με το Reuters, «η συμφωνία περιγράφει μια αρχική φάση κατάπαυσης του πυρός διάρκειας έξι εβδομάδων και περιλαμβάνει τη σταδιακή αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων από τη Γάζα και την απελευθέρωση ομήρων που κρατούνται από τη Χαμάς σε αντάλλαγμα για Παλαιστίνιους κρατούμενους που κρατούνται από το Ισραήλ»^[1].

Όμως, με τον βάναυσο αποκλεισμό της Γάζας να παραμένει σε ισχύ, δεν θα φέρει τέλος στη γενοκτονία. Ο αποκλεισμός από μόνος του αποτελεί πράξη γενοκτονίας, για να αναφέρουμε τον πρώην επικεφαλής εισαγγελέα του ΔΠΔ Λουίς Μορένο Οκάμπο^[2]. Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο^[3], η επιβολή αποκλεισμού αποτελεί πράξη πολέμου. Αυτό σημαίνει ότι καμία εκεχειρία δεν μπορεί να ισχύσει χωρίς την άρση της ασφυκτικής πολιορκίας και τον τερματισμό του πολυετούς αποκλεισμού της Γάζας από το Ισραήλ, ο οποίος είναι απάνθρωπος και παράνομος. Τα Ηνωμένα Έθνη εξακολουθούν να θεωρούν το Ισραήλ κατοχική δύναμη στη Γάζα^[4], επειδή το Ισραήλ εξακολουθεί να ελέγχει τη Γάζα από ξηράς, αέρος και θαλάσσης.

Στην πραγματικότητα, η ίδια η συμφωνία επιτρέπει στο Ισραήλ να παγιώσει τη στρατιωτική κατοχή της Γάζας, ικανοποιώντας έτσι την επιμονή του Ισραήλ να διατηρήσει μόνιμη στρατιωτική παρουσία στη Γάζα. Αυτό περιλαμβάνει μια ζωτικής σημασίας λωρίδα γης κατά μήκος των συνόρων της Γάζας με την Αίγυπτο, μαζί με τον διάδρομο Νετσαρίμ^[5], μια ζώνη κατοχής που κατασκευάστηκε από το Ισραήλ για να χωρίσει τη Γάζα σε μια βόρεια και νότια περιοχή, σε συνδυασμό με τον στρατιωτικό έλεγχο του Ισραήλ σε μια διευρυμένη «νεκρή ζώνη»^[6], η οποία είναι χτισμένη πάνω στα ερείπια κατεδαφισμένων παλαιστινιακών σπιτιών και εκτοπισμένων οικογενειών κατά μήκος των ανατολικών και βόρειων συνόρων της Γάζας με το Ισραήλ και εισχωρεί βαθιά στο μικρό έδαφος της Γάζας, καθιστώντας έτσι τη Γάζα ένα συνεχώς συρρικνούμενο γκέτο που διογκώνεται από πρόσφυγες.

Όπως μετέδωσε το CNN, επικαλούμενο Παλαιστίνιους αξιωματούχους, «σύμφωνα με τις τελευταίες προτάσεις, οι ισραηλινές δυνάμεις θα διατηρήσουν παρουσία κατά μήκος του διαδρόμου Φιλαδέλφειας –μια στενή λωρίδα γης κατά μήκος των συνόρων Αιγύπτου-Γάζας– κατά την πρώτη φάση της συμφωνίας»^[7]. Ο διάδρομος, που τώρα κατέχεται από το Ισραήλ, ήταν η μόνη γέφυρα της Γάζας προς τον έξω κόσμο^[8].

Επιπλέον, «το Ισραήλ θα διατηρήσει επίσης μια νεκρή ζώνη μέσα στη Γάζα κατά μήκος των συνόρων με το Ισραήλ, χωρίς να διευκρινίζει πόσο ευρεία θα είναι αυτή η ζώνη». Με άλλα λόγια, το Ισραήλ απαιτεί διαρκή έλεγχο των δύο στρατηγικών διαδρόμων στη Γάζα^[9] – απαίτηση που έχει υπονομεύσει προηγούμενες συνομιλίες κατάπαυσης του πυρός. Και ενώ «θα επιτραπεί στους κατοίκους της βόρειας Γάζας να επιστρέψουν ελεύθερα στο βόρειο τμήμα της λωρίδας ... θα υπάρξουν απροσδιόριστες “ρυθμίσεις ασφαλείας”». Αυτό θα μπορούσε να αποδειχθεί θανατηφόρο για τους εκτοπισμένους Παλαιστίνιους που επιθυμούν να επιστρέψουν στα σπίτια τους στο βορρά. Στα τέλη Νοεμβρίου του 2023, δύο μήνες μετά τη γενοκτονία στη Γάζα, το Ισραήλ και η Χαμάς κατέληξαν σε προσωρινή συμφωνία κατάπαυσης του πυρός∙ την πρώτη ημέρα της, οι Ισραηλινές Δυνάμεις Άμυνας (IDF) άνοιξαν πυρ εναντίον εκατοντάδων Παλαιστινίων που προσπαθούσαν να επιστρέψουν στα σπίτια τους στη βόρεια Γάζα.

Αν και μια κατάπαυση του πυρός μπορεί να σταματήσει τη χειρότερη αιματοχυσία, δεν θα τερματίσει τις δυστυχίες της Γάζας. Θα αποκαλύψει την ολοκληρωτική καταστροφή που έχει προκαλέσει το Ισραήλ στην πολιορκημένη λωρίδα. Σύμφωνα με έκθεση του ΟΗΕ, θα χρειαστούν 350 χρόνια για να ανοικοδομηθεί η Γάζα^[10], αν παραμείνει υπό αποκλεισμό. Μόνο ο καθαρισμός των ερειπίων της Γάζας θα μπορούσε να διαρκέσει δεκαπέντε χρόνια^[11], σύμφωνα με την UNRWA, την Υπηρεσία Αρωγής και Έργων των Ηνωμένων Εθνών για τους Παλαιστίνιους Πρόσφυγες στην Εγγύς Ανατολή, για να μην αναφέρουμε τους χιλιάδες τόνους πυρομαχικών που δεν έχουν εκραγεί και παραμένουν διασκορπισμένα σε όλη τη Λωρίδα^[12]. Η συνεχιζόμενη επίθεση του Ισραήλ κατά της UNRWA θα εμπόδιζε ακόμη και τις άμεσες προσπάθειες ανακούφισης.

Η Γάζα όπως την ξέραμε δεν υπάρχει πλέον. Όταν οι Ισραηλινοί ηγέτες και στρατηγοί καυχιούνται ότι βομβάρδισαν τη Γάζα φέρνοντάς την «πίσω στη λίθινη εποχή», δεν μιλούν με μεταφορικούς όρους. Το Ισραήλ κατέστρεψε τη Γάζα για τις επόμενες γενιές και την κατέστησε «εντελώς και ολοκληρωτικά ακατοίκητη»^[13].

Και όμως, η συμφωνία δεν αναφέρει αποζημιώσεις για τους Παλαιστίνιους που έχουν χάσει τα σπίτια τους, τα σχολεία, τα νοσοκομεία, τα καταφύγια, τα τζαμιά, τα πηγάδια και τους μύλους σιτηρών και ολόκληρη την αστική τους υποδομή που έχει αφανιστεί. (Σε διάστημα ενός έτους, το Ισραήλ έχει ρίξει πάνω από οκτώ με πέντε χιλιάδες τόνους τεράστιων αμερικανικών βομβών στη Γάζα, που ισοδυναμούν με πολλαπλές πυρηνικές βόμβες). Πρόκειται περισσότερο για μια συμφωνία ομήρων. Σε αντάλλαγμα για σχεδόν εκατό ισραηλινούς ομήρους, μόνο τρεις χιλιάδες Παλαιστίνιοι κρατούμενοι θα απελευθερωθούν^[14], σταδιακά, από τους πάνω από δέκα χιλιάδες κρατούμενους που κρατούνται σε στρατόπεδα βασανιστηρίων του Ισραήλ σε άθλιες συνθήκες – οι περισσότεροι από τους οποίους έχουν απαχθεί βίαια από τη Γάζα από τον Οκτώβριο του 2023, σύμφωνα με την Επιτροπή Υποθέσεων Κρατουμένων και Πρώην Κρατουμένων και τον Σύλλογο Παλαιστινίων Κρατουμένων^[15].

Πρόκειται για μια απαράδεκτη συμφωνία, η οποία συμφωνήθηκε με δόλο. Το να την αποκαλούμε «κατάπαυση του πυρός» είναι παραπλανητικό^[16]. Είναι μια παύση στη γενοκτονία για να επιτραπεί η απελευθέρωση των Ισραηλινών ομήρων που κρατούνται στη Γάζα. Δεν είναι σε καμία περίπτωση μόνιμη, απλώς μια προσωρινή παύση των μαχών χωρίς καμία εγγύηση ότι το Ισραήλ θα τηρήσει καν τη συμφωνία, ειδικά από τη στιγμή που οι Ισραηλινοί διαπραγματευτές επέμειναν να διατηρήσουν τα στρατεύματα στη Γάζα, ενώ οι ισραηλινές δυνάμεις έχουν παραβιάσει συνεχώς μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στο Λίβανο πάνω από εκατό φορές^[17]. (Η μακρά ιστορία του Ισραήλ στην παραβίαση των συμφωνιών κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα είναι καλά τεκμηριωμένη)^[18].

Ο ίδιος ο Νετανιάχου έχει καταστήσει σαφείς τις προθέσεις του σε αρκετές περιπτώσεις. Όπως ανέφεραν οι New York Times, ο Νετανιάχου θέλει μια «μερική» συμφωνία που θα εξασφαλίζει την απελευθέρωση των ομήρων, ενώ θα επιτρέπει στο Ισραήλ να συνεχίσει τον πόλεμο μετά^[19]. Ενώ οι διαπραγματευτές της Χαμάς ζητούν συνεχώς μόνιμη κατάπαυση του πυρός, οι Ισραηλινοί ηγέτες επιμένουν ότι οποιαδήποτε συμφωνία θα πρέπει να επιτρέψει στον ισραηλινό στρατό να συνεχίσει την επίθεση και την κατοχή στη Γάζα, με τον υπουργό Οικονομικών του Ισραήλ, Μπεζαλέλ Σμότριχ, να ορκίζεται τη Δευτέρα ότι θα συνεχίσει την εθνοκάθαρση στη Γάζα: «Τώρα είναι η ώρα να συνεχίσουμε με όλες μας τις δυνάμεις, να καταλάβουμε και να καθαρίσουμε ολόκληρη τη Λωρίδα, να πάρουμε επιτέλους τον έλεγχο της ανθρωπιστικής βοήθειας από τη Χαμάς και να ανοίξουμε τις πύλες της κόλασης στη Γάζα μέχρι να παραδοθεί πλήρως η Χαμάς και να επιστραφούν όλοι οι όμηροι»^[20].

Η απελευθέρωση των ομήρων, φυσικά, δεν αποτέλεσε ποτέ προτεραιότητα του Ισραήλ. Ο ισραηλινός υπουργός εθνικής ασφάλειας Ιταμάρ Μπεν-Γκβιρ καυχιόταν συνεχώς ότι έχει ματαιώσει μια συμφωνία ομηρίας «ξανά και ξανά»^[21]. Ο ίδιος ο Νετανιάχου σαμποτάρει συστηματικά τις συνομιλίες κατάπαυσης του πυρός για να σώσει την πολιτική του καριέρα. Και ακόμη και ενώ διαπραγματευόταν, το Ισραήλ συνέχισε να σφαγιάζει Παλαιστίνιους στη Γάζα με εντεινόμενη βιαιότητα και ατιμωρησία, σκοτώνοντας τουλάχιστον εξήντα δύο Παλαιστίνιους μέσα σε είκοσι τέσσερις ώρες, συμπεριλαμβανομένης μιας ολόκληρης παλαιστινιακής οικογένειας τριών γενεών^[22].

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν παραδέχθηκε ότι η συμφωνία δεν είναι παρά μια «παύση των μαχών» με στόχο την απελευθέρωση των ισραηλινών ομήρων. Σε ομιλία του τη Δευτέρα, ο Μπάιντεν αναπαρήγαγε κοινοτοπίες σχετικά με την ασφάλεια του Ισραήλ, ενώ χαιρέτισε την «ανθρωπιστική βοήθεια» για τους Παλαιστίνιους. «Η συμφωνία που έχουμε σχεδιάσει θα απελευθερώσει τους ομήρους, θα σταματήσει τις μάχες, θα παρέχει ασφάλεια στο Ισραήλ και θα μας επιτρέψει να αυξήσουμε σημαντικά την ανθρωπιστική βοήθεια προς τους Παλαιστίνιους που υπέφεραν τρομερά σε αυτόν τον πόλεμο που ξεκίνησε η Χαμάς. Έζησαν την κόλαση», δήλωσε ο Μπάιντεν.

Όμως, η κόλαση της Γάζας είναι έργο του ίδιου του Μπάιντεν. Είναι τραγικό το γεγονός ότι η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός –η οποία έφτασε σε μια σημαντική εξέλιξη χάρη, ειρωνικά, στην πίεση του Ντόναλντ Τραμπ στον Νετανιάχου^[23], ή ίσως ως δώρο του Νετανιάχου στον επερχόμενο πρόεδρο– είναι λίγο πολύ η ίδια συμφωνία που η Χαμάς αποδέχθηκε και το Ισραήλ απέρριψε πριν από έξι μήνες^[24], πριν σφαγιαστούν δεκάδες χιλιάδες ακόμη Παλαιστίνιοι στη Γάζα.

Μια κατάπαυση του πυρός δεν πρέπει να απαλλάσσει τους Ισραηλινούς ηγέτες από την ευθύνη των εγκλημάτων πολέμου και των εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας. Επίσης δεν πρέπει να απαλλάξει ούτε τον Τζο Μπάιντεν, η κυβέρνηση του οποίου έχει χρηματοδοτήσει και εξοπλίσει στο έπακρο τη γενοκτονική μηχανή του Ισραήλ για πάνω από ένα χρόνο, ενώ αρνείται να περιορίσει τις φρικαλεότητες του Ισραήλ ή να το αναγκάσει να σταματήσει την αιματοχυσία.

Η ζοφερή πραγματικότητα της ισραηλινής κατοχής εξηγεί γιατί έχουν παραβιαστεί στη Γάζα αμέτρητες εκεχειρίες των τελευταίων δεκαετιών, με αποκορύφωμα έναν ατελείωτο κύκλο αιματοχυσίας. Όταν φυλακίζεις δύο εκατομμύρια ανθρώπους σε 140 τετραγωνικά μίλια, θέτοντάς τους υπό μια ανελέητη πολιορκία χωρίς ορατό τέλος, χωρίς δυνατότητα εισόδου ή εξόδου, με μη επανδρωμένα αεροσκάφη και ρουκέτες να πετούν πάνω από τα κεφάλια τους νύχτα και μέρα, υπό συνεχή επιτήρηση και παρενόχληση, με ελάχιστο έλεγχο της καθημερινής τους ζωής και με μια συνολική αίσθηση ότι ζουν στην κόλαση, μια ειρηνευτική συμφωνία που δεν αντιμετωπίζει κανένα από αυτά τα προβλήματα δεν πρόκειται να ισχύσει.

Η γενοκτονία της Γάζας είναι μια ιδιαίτερα άσχημη ενσάρκωση της βίαιης αποικιοκρατίας των εποίκων του Ισραήλ στην Παλαιστίνη, το τραγικό επακόλουθο δεκαετιών κατοχής και καταπίεσης ενός λαού χωρίς κράτος, που στερείται βασικών δικαιωμάτων και ελευθεριών. Αν δεν εξαλειφθούν οι βαθύτερες αιτίες –να αρθεί η πολιορκία, να τερματιστεί το σύστημα απαρτχάιντ και η κατοχή– η βία θα συνεχίσει να στοιχειώνει με τραγικό τρόπο Παλαιστίνιους και Ισραηλινούς για τα επόμενα χρόνια.

Μετάφραση: elaliberta.gr

Seraj Assi, “A Cease-Fire in Gaza Is Far From Enough”, Jacobin, 15 Ιανουαρίου 2025, https://jacobin.com/2025/01/ceasefire-deal-gaza-israel-hamas.

Σημειώσεις

^[1] “Gaza deal includes six-week initial ceasefire phase, release of hostages, official says”, Reuters, 15 Ιανουαρίου 2025, https://www.reuters.com/world/middle-east/gaza-deal-includes-six-week-initial-ceasefire-phase-release-hostages-official-2025-01-15/.

^[2] “Former ICC chief prosecutor: Israel’s siege of Gaza is a ‘genocide’”, Al Jazeera, 1 Δεκεμβρίου 2023, https://www.aljazeera.com/program/upfront/2023/12/1/former-icc-chief-prosecutor-israels-siege-of-gaza-is-a-genocide.

^[3] “The Practical Guide to Humanitarian Law”, Médecins Sans Frontières, https://guide-humanitarian-law.org/content/article/3/blockade/.

^[4] Celeste Kmiotek, “Israel claims it is no longer occupying the Gaza Strip. What does international law say?”, Atlantic Council, 31 Οκτωβρίου 2023, https://www.atlanticcouncil.org/blogs/menasource/gaza-israel-occupied-international-law/.

^[5] Ahmed F. Alkhatib, “The Netzarim Corridor: Tragedy, death, and an obstacle to a lasting ceasefire”, Atlantic Council, 6 Ιανουαρίου 2025, https://www.atlanticcouncil.org/blogs/menasource/gaza-ceasefire-netzarim-corridor/.

^[6] Miriam Berger, Hazem Balousha, Evan Hill, “Israel is demolishing northern Gaza and fortifying military positions, imagery shows”, The Washington Post, 23 Δεκεμβρίου 2024, https://www.washingtonpost.com/world/2024/12/23/gaza-north-israel-jabalya-palestinians/.

^[7] Jeremy Diamond, Becky Anderson and Hira Humayun, “Hamas expected to release 33 hostages in first phase of emerging ceasefire deal, Israeli officials say”, CNN, 14 Ιανουαρίου 2025, https://edition.cnn.com/2025/01/13/middleeast/hamas-33-hostages-israel-ceasefire-talks-intl-latam/index.html.

^[8] “Why Does Israel Want Control Of The Philadelphi Corridor? / Dawn News English”, Youtube, https://www.youtube.com/watch?v=QjKgpWY6Fvc.

^[9] Joseph Krauss, “Why is Israel demanding control over 2 Gaza corridors in the cease-fire talks?”, AP, 20 Αυγούστου 2024, https://www.ap.org/news-highlights/spotlights/2024/why-is-israel-demanding-control-over-2-gaza-corridors-in-the-cease-fire-talks/.

^[10] Joseph Krauss, “It could take 350 years for Gaza to rebuild if it remains under a blockade, UN report says”, AP, 23 Οκτωβρίου 2024, https://apnews.com/article/israel-palestinians-hamas-war-gaza-reconstruction-un-0ac47ddba7401e102b2bb95e85f3e105.

^[11] “Clearing Gaza rubble could take 15 years, UN agency says”, Al Jazeera, 15 Ιουλίου 2024,  https://www.aljazeera.com/news/2024/7/15/clearing-gaza-rubble-could-take-15-years-un-agency-says#:~:text=It%20would%20take%20up%20to,and%20cost%20over%20%24500%20million.&text=The%20UNEP%20said%20some%20of,causes%20lung%20diseases%2C%20including%20cancer..

^[12] “Thousands of tons of unexploded ordnance remain in Gaza”, The New Arab, 11 Ιανουαρίου 2025, https://www.newarab.com/news/thousands-tons-unexploded-ordnance-remain-gaza.

^[13] Al Jazeera English, “Almost all of Gaza ‘totally and completely uninhabitable’: INARA”, Youtube, https://www.youtube.com/watch?v=c0BM8kA4Po8.

^[14] Caitlin Danaher, Antoinette Radford and Sana Noor Haq, “January 14, 2025 Gaza ceasefire and hostage deal news ”, CNN, 14 Ιανουαρίου 2025, https://edition.cnn.com/world/live-news/israel-hamas-gaza-ceasefire-deal-talks-01-14-25-intl/index.html.

^[15] “Update on the number of Palestinian detainees in January 2025”, هيئة شؤون الأسرى والمحررين / Commission of detainees and ex-detainees affairs, 9 Ιανουαρίου 2025, https://cda.gov.ps/index.php/en/51-slider-en/19429-update-on-the-number-of-palestinian-detainees-in-january-2026.

^[16] Sharon Zhang, “Israel, Hamas Hostage Swap Deal Close to Completion, Reports Say”, Truthout, 13 Ιανουαρίου 2025, https://truthout.org/articles/israel-hamas-hostage-swap-deal-close-to-completion-reports-say/.

^[17] Sharon Zhang, “Report: Israel Has Violated Lebanon Ceasefire 100 Times in Just First Week”, Truthout, 3 Δεκεμβρίου 2024, https://truthout.org/articles/report-israel-has-violated-lebanon-ceasefire-100-times-in-just-first-week/.

^[18] “Who dunnit? Israeli & Palestinian Ceasefire Violations”, Visualizing Palestine, https://visualizingpalestine.org/visual/gaza-ceasefire-violations/.

^[19] Adam Rasgon, Ronen Bergman, Isabel Kershner, “What Is the Status of the Israel-Hamas Cease-Fire and Hostage Talks?”, The New York Times, 13 Ιανουαρίου 2025, https://www.nytimes.com/2025/01/13/world/middleeast/gaza-cease-fire-talks-hostages-israel-hamas.html.

^[20] “Israeli officials say hostage-ceasefire deal is close, awaiting final Hamas approval”, The Times of Israel, 13 Ιανουαρίου 2025, https://www.timesofisrael.com/israeli-officials-tell-media-hostage-deal-is-close-awaiting-final-hamas-approval/.

^[21] Eliav Breuer, “Ben-Gvir boasts of blocking Gaza hostage deal ‘time and time again’”, The Jerusalem Post, 14 Ιανουαρίου 2025, https://www.jpost.com/breaking-news/article-837448.

^[22] Alastair McCready, Mersiha Gadzo, Urooba Jamal, Stephen Quillen, Ali Harb, Federica Marsi and Jillian Kestler-D’Amours, “Updates: Israel and Hamas agree Gaza ceasefire deal to halt 15-month war”, Al Jazeera, 15 Ιανουαρίου 2025, https://www.aljazeera.com/news/liveblog/2025/1/15/live-israel-launches-fierce-strikes-on-gaza-as-ceasefire-deal-moves-closer.

^[23] Chaim Levinson, “Analysis / Trump’s Mideast Envoy Forced Netanyahu to Accept a Gaza Plan He Repeatedly Rejected”, Haaretz, 13 Ιανουαρίου 2025, https://www.haaretz.com/israel-news/2025-01-13/ty-article/.premium/trumps-mideast-envoy-forced-netanyahu-to-accept-a-gaza-plan-he-repeatedly-rejected/00000194-615c-d4d0-a1f4-fbfdce850000.

^[24] Muhammad Shehada, “2\ Even the lists of hostages to be released that is being circulated now is exactly the same one that was submitted in June 2024”, X, 13 Ιανουαρίου 2025, https://x.com/muhammadshehad2/status/1878717749578678382?mx=2.