Εν συντομία….. σχόλια για την οικονομική ανισότητα, από τον Θ. Μαράκη
Χρυσάφι πληρώνει ο λαός το εμπορευματοποιημένο σύστημα της Υγείας, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat. Συγκεκριμένα, το 34,3% των δαπανών βαραίνουν απευθείας την τσέπη των νοικοκυριών, πέρα απ' όσα καταβάλλουν μέσω των ασφαλιστικών εισφορών και της φορολογίας. Αυτό έχει ως συνέπεια τα φτωχότερα νοικοκυριά να παρακάμπτουν εντελώς ή να αναβάλλουν τις επισκέψεις στον γιατρό, με κίνδυνο ακόμα και για τη ζωή τους. Το 2024, για παράδειγμα, πάνω από ένας στους πέντε ασθενείς (21,9%) άνω των 16 ετών που χρειάστηκε ιατρικές εξετάσεις ή θεραπεία, δήλωσε ότι δεν τις έκανε λόγω οικονομικής αδυναμίας, μεγάλης αναμονής ή απόστασης από κάποια δομή Υγείας.
Το φαινόμενο της λεγόμενης «υγειονομικής φτωχοποίησης» συνδέεται τόσο με την αδυναμία πρόσβασης σε σύγχρονες και αναγκαίες υπηρεσίες Υγείας, όσο και με τη δυσκολία των νοικοκυριών να ικανοποιήσουν άλλες στοιχειώδεις ανάγκες αν αρρωστήσουν ξαφνικά και πρέπει να πληρώσουν για τη διάγνωση και τη θεραπεία. Το 2023, ένα στα 10 νοικοκυριά ήρθε αντιμέτωπο με «καταστροφικές δαπάνες» για την Υγεία, «έπεσε έξω» δηλαδή στον προϋπολογισμό του, ύστερα από κάποιο έκτακτο ιατρικό περιστατικό. Η πραγματικότητα αυτή δεν έχει καμιά σχέση με τη μαγική εικόνα που περιγράφουν ξεδιάντροπα η κυβέρνηση και ο αρμόδιος υπουργός, για να ξεπλένουν την αντιλαϊκή πολιτική και στην Υγεία. Ο λαός, από την άλλη, μόνο οργή μπορεί να αισθάνεται, όταν σήμερα υπάρχουν όλες οι δυνατότητες για να απολαμβάνει υψηλού επιπέδου, δημόσιες και δωρεάν υπηρεσίες Υγείας, αλλά αναγκάζεται να βάζει βαθιά το χέρι στην τσέπη ...στην υγειά της πολιτικής του «κόστους - οφέλους» για το κράτος και των επιχειρηματικών κερδών.
Ανησυχία και προβληματισμό προκαλούν τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ αναφορικά με την αύξηση των εισοδημάτων και την καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών. Τα αποτελέσματα αποκαλύπτουν ένα σημαντικό παράδοξο που μαστίζει την ελληνική οικονομία, καθώς ενώ τα εισοδήματα αυξάνονται, μαζί του αυξάνεται και η κατανάλωση. Όμως οι πολίτες αποταμιεύουν λιγότερο, δανείζονται περισσότερο και δυσκολεύονται να καλύψουν βασικές ανάγκες.
Το εισόδημα δεν φτάνει...
Ο συνδυασμός όλων αυτών των στοιχείων αποδεικνύει ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι είναι η ακρίβεια. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών αυξήθηκε το 2024 κατά 4,5%, από 151,7 σε 158,6 δισ. ευρώ. Ωστόσο, η τελική καταναλωτική δαπάνη αυξήθηκε ακόμη περισσότερο, κατά 4,6%, φθάνοντας τα 162,6 δισ. ευρώ.
Η εικόνα αυτή σημαίνει πως οι Έλληνες καταναλώνουν περισσότερα απ’ όσα κερδίζουν και στη μεγάλη πλειονότητα τους στηρίζουν τη διαβίωσή τους με αναλήψεις, δάνεια ή αποθέματα που σταδιακά εξαντλούνται.
Για το χρέος των ΗΠΑ
Με ασύλληπτο ρυθμό αυξάνεται το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ και για πρώτη φορά ξεπέρασε τα 38 τρισ. δολάρια εν μέσω shutdown της κυβέρνησης.
Πρόκειται για την ταχύτερη συσσώρευση χρέους, πλην της πανδημίας, καθώς από τον Αύγουστο μέχρι τα πρόσφατα στοιχεία που δημοσιοποίησε το υπουργείο Οικονομικών οι Αμερικανοί πολίτες χρωστάνε ακόμα ένα τρισ. δολάρια. Η Κοινή Οικονομική Επιτροπή έδωσε μια εκτίμηση που περιγράφει το μέγεθος του προβλήματος. Τον τελευταίο χρόνο το χρέος αυξάνεται κατά 69.713, 82 δολάρια το δευτερόλεπτο!
Για την ανισότητα
Πώς όμως τα πάει η Ελλάδα σ’ αυτό το μέτωπο σε σύγκριση με άλλες χώρες;
Γι’ αυτό τον σκοπό συνήθως χρησιμοποιείται ο συντελεστής «Gini coefficient». Είναι δείκτης ανισότητας και λαμβάνει τιμές μεταξύ 0 και 1. Το 0 δείχνει απόλυτη ισότητα και το 1 απόλυτη ανισότητα.
Σύμφωνα με τους τελευταίους υπολογισμούς της Eurostat (Οκτώβριος 2025), o ελληνικός δείκτης για το ισοδύναμο διαθέσιμο εισόδημα (equivalised disposable income) ήταν 31,80% στο τέλος του 2024, αμετάβλητος σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά.
Η Βουλγαρία, η Λιθουανία και η Λετονία εμφάνισαν τον υψηλότερο δείκτη ανισότητας με 38,40%, 35,30% και 34,20% αντίστοιχα. Η Ιταλία και η Πορτογαλία ακολουθούν με 32,20% και 31,90% αντίστοιχα. Η Κύπρος βρισκόταν στο 30,10%.
Ο μέσος όρος στην ευρωζώνη ήταν στο 29,90%. Επομένως, η ανισότητα στην Ελλάδα είναι μεγαλύτερη από τον μέσο όρο της ευρωζώνης.
Η Σλοβακία με 21,10%, η Σλοβενία και το Βέλγιο κατέγραψαν τη χαμηλότερη ανισότητα με 21,70%, 23,80% και 24,60% αντίστοιχα. Η Γερμανία με 29,50% εμφάνισε τη χαμηλότερη ανισότητα ανάμεσα στις μεγάλες οικονομίες του μπλοκ.
