Ενάντια στη μισή αλληλεγγύη και τον ψεύτικο πασιφισμό

Ανακοίνωση του Ρωσικού Σοσιαλιστικού Κινήματος για την Πρωτομαγιά

Η Πρωτομαγιά δεν είναι μόνο η Διεθνής Ημέρα των Εργατών, αλλά και ημέρα αλληλεγγύης προς τους καταπιεσμένους λαούς και την πολιτική ανυπακοή κατά του πολέμου. Για παράδειγμα, μπορεί κανείς να θυμηθεί τις πρωτομαγιάτικες διαδηλώσεις του 1971 στην Ουάσιγκτον ενάντια στην ιμπεριαλιστική επιθετικότητα των ΗΠΑ στο Βιετνάμ. Εκείνη την περίοδο, η στάση του αντιπολεμικού κινήματος ήταν σαφής: να σταματήσει ο πόλεμος, να ολοκληρωθεί η αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων και να υποστηριχθεί το δικαίωμα του βιετναμέζικου λαού στην αυτοδιάθεση. Σήμερα η Αριστερά τείνει επίσης προς τον ειρηνισμό, αλλά η σημερινή του εκδοχή είναι πολύ πιο διφορούμενη. Ενώ εξακολουθεί να αναδεικνύει τα ζητήματα του αμερικανικού ιμπεριαλισμού, την πρόληψη του πυρηνικού πολέμου και καταδικάζει τη στρατιωτικοποίηση και τον πόλεμο ως μέσα επίλυσης συγκρούσεων, αντιμετωπίζει προβλήματα στον ακριβή προσδιορισμό του επιτιθέμενου και επιδεικνύει προθυμία να ανεχθεί την προσάρτηση του ουκρανικού εδάφους από τη Ρωσία και τη συνεχιζόμενη παρουσία ρωσικών στρατευμάτων εκεί. Έτσι, αυτή η εκδοχή του ειρηνισμού στερείται πραγματικής αλληλεγγύης προς τους καταπιεσμένους λαούς.

Ο καμπισμός της Αριστεράς, μια ιδεολογική τάση που συνεπάγεται ότι η Αριστερά πρέπει να υποστηρίζει ή τουλάχιστον να απέχει από την κριτική των καθεστώτων που αντιστέκονται στην ηγεμονία της Δύσης, συνήθως εμποδίζει την υποστήριξη της Ουκρανίας. Αυτή η προσέγγιση παραβλέπει άλλους ιμπεριαλισμούς και αγνοεί τη γνώμη των ακτιβιστών από την παγκόσμια περιφέρεια που αγωνίζονται ενάντια στους «αντιιμπεριαλιστές» δικτάτορές τους.

Ένα άλλο εμπόδιο στην αλληλεγγύη με την Ουκρανία είναι η αντιμιλιταριστική προοπτική της δυτικής Αριστεράς που καθιστά ηθικά προβληματική κάθε μορφή ευθυγράμμισης με τις στρατιωτικές προετοιμασίες των κυβερνήσεών τους ή με την σχετική ρητορική της «υπεράσπισης της δημοκρατίας» που νομιμοποίησε τις «ανθρωπιστικές επεμβάσεις» στη Γιουγκοσλαβία, το Ιράκ και το Αφγανιστάν.

Θα θέλαμε να τονίσουμε ότι ένας τέτοιος ειρηνισμός είναι λανθασμένος για διάφορους λόγους. Πρώτον, είναι οπλισμένος με παλιά δόγματα τα οποία δεν επανεξετάζονται υπό το φως των σημερινών συνθηκών. Απορρίπτοντας τη «συγκεκριμένη ανάλυση μιας συγκεκριμένης κατάστασης», η Αριστερά απαξιώνει τις έννοιες και τις αρχές του αριστερού κινήματος, μετατρέποντάς τες σε απλές αφηρημένες έννοιες. Ο «αντιιμπεριαλισμός» περιορίζεται στην πάλη ενάντια στον αμερικανικό ιμπεριαλισμό και την επέκταση του ΝΑΤΟ, ενώ ο ειρηνισμός μετατρέπεται από όργανο πάλης κατά του επιτιθέμενου σε όργανο κατευνασμού του επιτιθέμενου. Ο «ψεύτικος» ειρηνισμός προωθεί την ουδετερότητα ή την περιορισμένη υποστήριξη προς την Ουκρανία. Ωστόσο, είμαστε πεπεισμένοι ότι η εφαρμογή των ίδιων βασικών προτύπων που η Αριστερά εφαρμόζει στις καπιταλιστικές κοινωνίες του Παγκόσμιου Βορρά, συνεπάγεται πλήρη υποστήριξη της Ουκρανίας, αφού η Ρωσία είναι ένας ιμπεριαλιστής επιτιθέμενος που έχει ήδη προσαρτήσει μέρος του ουκρανικού εδάφους, έχει σκοτώσει περισσότερους από 120.000 ανθρώπους και έχει εκτοπίσει εκατομμύρια Ουκρανούς, ενώ η Ουκρανία διεξάγει έναν πόλεμο εθνικής απελευθέρωσης.

Επιπλέον, είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι το καθεστώς του Πούτιν δεν αποτελεί προπύργιο κατά του ιμπεριαλισμού. Αντιπροσωπεύει μια εκδοχή του αντιδραστικού αυταρχικού καπιταλισμού. Το καθεστώς του Πούτιν διεξήγαγε πόλεμο με την Ουκρανία για να επιβιώσει ως τάξη και για να ξαναμοιράσει τις ζώνες επιρροής. Ως εκ τούτου, η έλλειψη αλληλεγγύης προς τους καταπιεσμένους και η έλλειψη καταδίκης του καταπιεστή καθιστά τον διεθνισμό χωρίς νόημα.

Δεύτερον, ο «ψευτοπασιφισμός» αδυνατεί να προτείνει μια βιώσιμη λύση για τον τερματισμό του πολέμου. Το αίτημά του για ειρήνη με οποιοδήποτε κόστος, συμπεριλαμβανομένης της αναγνώρισης του σημερινού status quo, αγνοεί τις συγκεκριμένες συνθήκες που επικρατούν. Ο «ψευτοπασιφισμός» δεν λαμβάνει υπόψη ότι η Ουκρανία απαιτεί απελευθέρωση αντί για «ειρήνη». Η ειρήνη υπό οποιουσδήποτε όρους δεν θα σημαίνει μόνο συμφωνία με τον επιτιθέμενο, αλλά θα είναι απλώς μια ανακωχή, δεδομένου ότι το καθεστώς Πούτιν έχει εισέλθει σε ένα τέτοιο στάδιο όπου δεν μπορεί να σταματήσει να διεξάγει πολέμους χωρίς τον κίνδυνο να χάσει την εξουσία.

Τόσο ο ουκρανικός όσο και ο ρωσικός λαός χρειάζονται τη στρατιωτική ήττα του καθεστώτος Πούτιν. Μόνο αυτό ανοίγει την προοπτική της αλλαγής και για τους δύο και την πιθανή προώθηση της σοσιαλιστικής ατζέντας. Το καθεστώς Πούτιν εμποδίζει όχι μόνο τον αγώνα των καταπιεσμένων στο εσωτερικό της χώρας αλλά και στις γειτονικές χώρες. Όσον αφορά τη Ρωσία, έχουμε ήδη τονίσει ότι το επίπεδο της ανισότητας στη Ρωσία έχει αυξηθεί σημαντικά κατά τη διάρκεια των 20 χρόνων της ηγεσίας του Πούτιν. Ο Πούτιν δεν είναι μόνο εχθρός όλων των μορφών δημοκρατίας αλλά και εχθρός της εργατικής τάξης. Η λαϊκή συμμετοχή στην πολιτική και στις εθελοντικές ενώσεις αντιμετωπίζεται με καχυποψία στη Ρωσία. Ο Πούτιν είναι ουσιαστικά ένας αντικομμουνιστής και εχθρός όλων όσων η αριστερά πάλεψε στον εικοστό αιώνα και παλεύει στον εικοστό πρώτο. Επομένως, χωρίς την κατάρρευση της καταπιεστικής δικτατορίας του Πούτιν, είναι ελάχιστα ρεαλιστικό να περιμένουμε θετικές αλλαγές στην κατάσταση της εργατικής τάξης στη Ρωσία και την Ουκρανία, και μόνο η στρατιωτική ήττα μπορεί να διευκολύνει αυτή την κατάρρευση.

Επιπλέον, από μια παγκόσμια προοπτική, επιτρέποντας στο καθεστώς του Πούτιν να ξεφύγει με τον πόλεμο δημιουργεί ένα ακόμη επικίνδυνο προηγούμενο στις διεθνείς σχέσεις. Στέλνει μήνυμα και σε άλλες χώρες με πυρηνική ισχύ ή ισχυρούς στρατούς ότι οι πόλεμοι των προσαρτήσεων είναι ανεκτοί και ότι η διεθνής κοινότητα δεν θα κάνει τίποτα για να σταματήσει τον επιτιθέμενο. Η κρίση του Ναγκόρνο-Καραμπάχ περιγράφεται τώρα με την αλυτρωτική γλώσσα του Αζερμπαϊτζάν, το οποίο έχει ήδη καταλάβει ορισμένα αρμενικά εδάφη Οι τουρκικές αεροπορικές επιδρομές στο Ιράκ και τη Συρία το 2022-2023 και οι αεροπορικές επιδρομές του Ισραήλ στη Γάζα και το Λίβανο το 2023 δεν έχουν λάβει επίσης αρκετή διεθνή προσοχή. Η κοσμοθεωρία του Πούτιν σύμφωνα με την οποία οι ισχυροί έχουν το δικαίωμα να χτυπούν τους αδύναμους πρέπει να δεχτεί ένα ισχυρό πλήγμα στην Ουκρανία αλλιώς οι αλυτρωτικοί αιματηροί πόλεμοι θα νομιμοποιηθούν σε όλο τον κόσμο. Έτσι, η νίκη της Ουκρανίας στον πόλεμο είναι απαραίτητη για να αποτραπεί η κανονικοποίηση της αιματοχυσίας στον κόσμο.

Τέλος, ο «ψεύτικος πασιφισμός» που μεταμφιέζεται κάτω από αριστερά συνθήματα αποκαλύπτει μια μικροαστική φύση που χαρακτηρίζεται από εγωκεντρισμό. Ο «ψεύτικος πασιφισμός» είναι εγωκεντρικός επειδή περιορίζεται στον αγώνα με την εθνική κυβέρνηση. Η αντίθεση στο εθνικό πολιτικό κατεστημένο έχει προτεραιότητα έναντι της αλληλεγγύης προς τον ουκρανικό λαό. Ο «ψευδής πασιφισμός» καθοδηγείται από το ιδιοτελές συμφέρον, καθώς ενδιαφέρεται κυρίως για τις πιθανές επιπτώσεις στην εργατική τάξη στις δυτικές χώρες και την εξάπλωση του πολέμου στην ίδια τη Δύση ως αποτέλεσμα της πιο ενεργής υποστήριξης της Ουκρανίας. Με άλλα λόγια, ο «ψευδο-πασιφισμός» καταλήγει στην τήρηση αποστάσεων από τον πόλεμο. Τι ενδιαφέρουσα μεταμόρφωση: Πριν από 50 χρόνια το αριστερό κίνημα επέκρινε τη δυτική καταναλωτική κοινωνία για την άγνοια των πολέμων στον Παγκόσμιο Νότο και την αξιοποίηση της υλικής άνεσης, τώρα η ίδια η Αριστερά προσπαθεί να προσεγγίσει τον πόλεμο από απόσταση ασφαλείας. Ο «ψεύτικος πασιφισμός» αποφεύγει να ακούσει τα αιτήματα των Ουκρανών σοσιαλιστών και των Ρώσων σοσιαλιστών που επιμένουν όχι μόνο στην ηθική ή ανθρωπιστική υποστήριξη της Ουκρανίας, αλλά και στην απόρριψη κάθε συμβιβασμού με το καθεστώς Πούτιν, στην αναγνώριση του δικαιώματος της Ουκρανίας να αντισταθεί και στην έγκριση της μεταφοράς περισσότερων όπλων στην Ουκρανία.

Είναι κατανοητή η έλλειψη επιθυμίας της Αριστεράς να συμπορευτεί με το πολιτικό της κατεστημένο. Ωστόσο, η ουδετερότητα σκοτώνει τις προοπτικές της Αριστεράς περισσότερο από οποιαδήποτε μορφή συμμετοχής στη στήριξη της Ουκρανίας. Είναι καιρός η Αριστερά να προωθήσει την ατζέντα της που θα της επιτρέψει να διατηρήσει την πολιτική της υποκειμενικότητα. Μια τέτοια ατζέντα θα μπορούσε να περιλαμβάνει τα ακόλουθα αιτήματα:

1. Περισσότερες μεταφορές όπλων στην Ουκρανία, οι οποίες θα της επιτρέψουν να επανακτήσει τα προσαρτημένα εδάφη της.

2. Πλήρης απόσυρση των ρωσικών στρατευμάτων από το έδαφος της Ουκρανίας.

3. Ανακατανομή του βάρους της στρατιωτικοποίησης. Η κυβέρνηση και οι εταιρείες που έκαναν και εξακολουθούν να κάνουν δουλειές με τη Ρωσία υποστηρίζοντας έτσι έμμεσα το αυταρχικό καθεστώς της, πρέπει να επωμιστούν το κόστος του πολέμου και όχι η εργατική τάξη.

4. Διαγραφή του χρέους της Ουκρανίας.

5. Χαλάρωση των μεταναστευτικών διαδικασιών που θα επιτρέψει τη φιλοξενία περισσότερων εκτοπισμένων Ουκρανών και Ρώσων που φεύγουν από την καταπίεση και τις επιστρατεύσεις. Όσον αφορά τους Ρώσους, θα θέλαμε να επαναλάβουμε ότι η συμμετοχή σε πολιτικές δραστηριότητες ενώ βρίσκεσαι στη φυλακή ή στην πρώτη γραμμή του μετώπου είναι εξαιρετικά δύσκολη.

6. Θέσπιση των κυρώσεων που θα στοχεύουν ιδιαίτερα την ελίτ του Πούτιν, τα οικονομικά περιουσιακά στοιχεία της οποίας ελάχιστα επηρεάστηκαν από τις προηγούμενες κυρώσεις.

7. Κατάργηση της μυστικής διπλωματίας και διεξαγωγή όλων των διαπραγματεύσεων εντελώς ανοιχτά και σε πλήρη διαφάνεια ενώπιον όλου του λαού.

Είναι επιτακτική ανάγκη για την Αριστερά να στρέψει την αλληλεγγύη της όχι στις άρχουσες τάξεις των χωρών που φαντάζονται ότι καταπιέζονται και ταπεινώνονται αλλά προς τους λαούς και τις κοινωνίες που αγωνίζονται ενάντια στην καταπίεση. Για να προωθήσει μια τέτοια αλληλεγγύη, η Αριστερά πρέπει να αναπτύξει την ικανότητα να αποκεντρώνει την οπτική και την ενσυναίσθησή της. Από αυτή την άποψη, είναι αδύνατο να μην είμαστε αλληλέγγυοι με το λαό της Ουκρανίας.

Οι καταπιεσμένοι, όχι μόνο στην Ουκρανία και τη Ρωσία, αλλά σ’ όλο τον κόσμο, απαιτούν οριζόντια αλληλεγγύη και ενσυναίσθηση και όχι άκαμπτη γεωπολιτική σκέψη και καμπισμό. Μόνο τότε μπορεί το εργατικό κίνημα να θριαμβεύσει και να ανοίξει το δρόμο για την ειρήνη και το σοσιαλισμό!

Μετάφραση: elaliberta.gr

Russian Socialist Movement, “Against Half-Solidarity and False Pacifism – Statement of the Russian Socialist Movement on May Day”, Российское социалистическое движение (Russian Socialist Movement), 1 Μαΐου 2023 https://www.facebook.com/russocmovement/. Αναδημοσίευση: New Politics, https://newpol.org/against-half-solidarity-and-false-pacifism-statement-of-the-russian-socialist-movement-on-may-day/. Europe Solidaire Sans Frontières, https://www.europe-solidaire.org/spip.php?article66416.