Σημαία του Κομμουνιστικού Κόμματος Ινδίας (Μαρξιστικό) έξω από τα γραφεία του κόμματος στις 28 Φεβρουαρίου 2018, στο Κότσι της Κεράλα, Ινδία. (Barry Lewis / In Pictures via Getty Images)

Shadman Ali Khan

Το μουσουλμανικό δίλημμα των Ινδών κομμουνιστών

Τα τελευταία χρόνια, στην Κεράλα, ένα κρατίδιο της νότιας Ινδίας που κυβερνάται για πολλά χρόνια από την Αριστερά, έχουν αναφερθεί περιπτώσεις λαθρεμπορίου χρυσού^[1] και συναλλαγών παράνομου, ανεξέλεγκτου χρήματος. Σχολιάζοντας το θέμα σε πρόσφατη συνέντευξή του^[2], ο επικεφαλής του Κομμουνιστικού Κόμματος Ινδίας (Μαρξιστικό), ή CPI(M)^[3], του κρατιδίου περιέγραψε την περιοχή Μαλαππουράμ, στην οποία πλειοψηφούν οι μουσουλμάνοι, ως εστία αυτών των εγκλημάτων. Ισχυρίστηκε ότι τα αδικήματα αυτά είναι πιο διαδεδομένα σε αυτή την περιοχή – και ότι παράνομα χρήματα μεταφέρονται στην Κεράλα για «αντεθνικές» δραστηριότητες.

Ο χαρακτηρισμός «αντεθνικός», ο οποίος χρησιμοποιείται συχνά^[4], αν όχι αποκλειστικά^[5], για τους Ινδούς μουσουλμάνους, δεν είναι επινόηση του ίδιου του επικεφαλής υπουργού, αλλά μάλλον ένας όρος δανεισμένος από το λεξιλόγειο των ινδουιστικών εθνικιστικών δυνάμεων. Στρατηγικά χρησιμοποιούμενος από τις οργανώσεις Χιντούτβα^[6] για τον αποκλεισμό και τη δαιμονοποίηση των μουσουλμάνων στην Ινδία, ο όρος αποκτά πιο ισχυρό νόημα χαρακτηρίζοντάς τους ως «προδότες»^[7] της πατρίδας.

Αντιμέτωπος με αντιδράσεις, ο επικεφαλής υπουργός διέψευσε τη δήλωση^[8]. Ωστόσο, το να δανείζονται οι ηγέτες του κόμματος αντιμουσουλμανική ρητορική από το ινδουιστικό εθνικιστικό πεδίο αναπαραγωγής ειδήσεων δεν είναι κάτι καινούργιο. Το 2010, ένα άλλο στέλεχος του CPI(M), ο Β. Σ. Ατσουταναντάν, κατηγόρησε μια μουσουλμανική πολιτική ομάδα ότι χρησιμοποιεί τον γάμο ως εργαλείο για να «εξισλαμίσει» την Κεράλα^[9]. Ο ισχυρισμός αυτός θύμιζε την αφήγηση περί «τζιχάντ της αγάπης»^[10], μία από τις πολλές ισλαμοφοβικές εκστρατείες^[11] που προπαγανδίζουν οι δυνάμεις της Χιντούτβα για να δαιμονοποιήσουν τους Ινδούς μουσουλμάνους. Αυτή η θεωρία συνωμοσίας μας λέει ότι οι μουσουλμάνοι άνδρες παρασύρουν τις ινδουίστριες σε γάμο για να τις προσηλυτίσουν και να αλλάξουν τη θρησκευτική δημογραφία του πληθυσμού.

Αυτές οι θέσεις του CPI(M) θεωρούνται από πολλούς ακτιβιστές της κοινωνίας των πολιτών^[12] ως μεμονωμένα περιστατικά και από ορισμένους πολιτικούς αναλυτές ως σκόπιμοι συμβιβασμοί που υποχωρούν στις εκλογικές πιέσεις^[13]. Ωστόσο, ο χειρισμός του «μουσουλμανικού ζητήματος» από το CPI(M) είναι κάτι περισσότερο από αυτό – είναι σύμπτωμα μιας ευρύτερης κρίσης στο εσωτερικό του κόμματος.

Το CPI(M), που ιδρύθηκε το 1964 μετά τη διάσπαση από το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ινδίας^[14], όχι μόνο επιβίωσε αλλά και μεγάλωσε σε μέγεθος^[15], σε μια εποχή που τα περισσότερα κομμουνιστικά κόμματα στην Ευρώπη έχαναν την επιρροή τους μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ. Σε κοινοβουλευτικό επίπεδο, το κόμμα ήταν επικεφαλής αριστερών συνασπισμών στη Δυτική Βεγγάλη, την Κεράλα και την Τριπούρα. Μαζί, αυτά τα κρατίδια έχουν συνολικό πληθυσμό περίπου 140 εκατομμυρίων. Τόσο στη Δυτική Βεγγάλη όσο και στην Κεράλα, οι μουσουλμάνοι αποτελούν πάνω από το 25% του πληθυσμού^[16] και έχουν αποφασιστικό ρόλο στα εκλογικά αποτελέσματα.

Στη Δυτική Βεγγάλη, όπου το κόμμα κυβέρνησε για τριάντα τέσσερα χρόνια και είχε ισχυρή βάση μεταξύ των μουσουλμάνων, υπέστη συντριβή στις γενικές εκλογές του 2009 και στις εκλογές για το τοπικό κοινοβούλιο του 2011.^[17] Έκτοτε, το CPI(M) έχει περιοριστεί σε αμελητέα δύναμη στο κρατίδιο.

Ο Πραμπάτ Πατνάικ, γνωστός μαρξιστής οικονομολόγος, σχολιάζοντας την κατάρρευση του κόμματος στη Δυτική Βεγγάλη, εντοπίζει έναν κρίσιμο παράγοντα πίσω από την πτώση του: αυτό που ονομάζει «εμπειρικισμό» [empiricization]^[18]. Με αυτό εννοεί την τάση του κόμματος να εστιάζει στη βραχυπρόθεσμη πολιτική πρακτική, αποκομμένη από τον μακροπρόθεσμο στόχο της υπέρβασης του καπιταλισμού. Αυτή η μετατόπιση, υποστηρίζει ο Πατνάικ, οδήγησε επίσης σε στασιμότητα και γραφειοκρατικοποίηση στο εσωτερικό του κόμματος.

Ο μουσουλμανικός παράγοντας και η παρακμή της Αριστεράς στη Δυτική Βεγγάλη

Ιστορικά, το CPI(M) είχε μια μαζική βάση μεταξύ των ακτημόνων μουσουλμάνων αγροτών^[19] λόγω των πρωτοβουλιών για την αγροτική μεταρρύθμιση μεταξύ 1978 και 1980, ιδίως της Επιχείρησης Μπάργκα^[20], η οποία αποσκοπούσε στην παροχή νομικής αναγνώρισης και προστασίας στους μπαργκαντάρ (ενοικιαστές αγρότες). Το πρόγραμμα ωφέλησε σε μεγάλο βαθμό τους περισσότερους μουσουλμάνους ενοικιαστές αγρότες, βελτιώνοντας τις κοινωνικοοικονομικές τους συνθήκες. Ωστόσο, με την πάροδο του χρόνου, ο ηθικός αντίκτυπος αυτών των μέτρων αγροτικής μεταρρύθμισης άρχισε να εξασθενεί ελλείψει νέων, χωρίς αποκλεισμούς αναπτυξιακών σχεδίων για τους περιθωριοποιημένους μουσουλμάνους^[21]. Το «συμβολικό κεφάλαιο»^[22] του κόμματος άρχισε στη συνέχεια να εξαντλείται με την αυξανόμενη γραφειοκρατικοποίηση στην πράξη.

Ένα τρανταχτό παράδειγμα αυτού του γεγονότος παρατηρήθηκε στην πληττόμενη από την πείνα, μουσουλμανική περιοχή Μουρσινταμπάντ, όπου καταγράφηκαν πολλοί θάνατοι από ασιτία^[23] στα μέσα της δεκαετίας του 2000. Ο μεγάλος ποταμός της περιοχής, ο Πάντμα, έχει συχνά προκαλέσει σοβαρή διάβρωση και έχει καταστρέψει εύφορα εδάφη. Αυτό αναμφίβολα επιτάχυνε και αυτή την κατάσταση, ωστόσο η περιβαλλοντική υποβάθμιση δεν ήταν ο μόνος παράγοντας που συνέβαλε στην τραγωδία^[24]. Η φτώχεια, ο εκτοπισμός, η ανεργία και, πάνω απ’ όλα, η εγκληματική απάθεια της κυβέρνησης υπό την ηγεσία του CPI(M) απέναντι στην κρίση οδήγησαν τους χωρικούς στο χείλος του γκρεμού, προκαλώντας ακόμη και λιμοκτονία. Οι άθλιες συνθήκες και η απάθεια της κυβέρνησης του κρατιδίου επισημάνθηκαν σε εκθέσεις της Μασούμ, μιας τοπικής οργάνωσης για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Σύμφωνα με την Μασούμ:

«Κάθε μέρα κάποιος πεθαίνει από την πείνα στο χωριό Νταγιαραμπούρ ή σε άλλα γειτονικά χωριά. Δεν έχουν καν ακούσει για το Ανναπούρνα Γιοτζάνα, ένα πρόγραμμα της κεντρικής κυβέρνησης που προορίζεται να τους δώσει δημητριακά όταν τα έχουν ανάγκη. Ένας ανάπηρος άνδρας με το όνομα Αμίρ Σαχ παραπονέθηκε ότι τα ονόματά τους δεν έχουν καν συμπεριληφθεί στον κατάλογο με τα άτομα που βρίσκονται κάτω από το όριο της φτώχειας, που θα τους επέτρεπε να υποβάλουν αίτηση για βοήθεια.»^[25]

Υπήρξαν επίσης περιπτώσεις όπου τα παιδιά αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν το σχολείο επειδή το διάβασμα με άδειο στομάχι ήταν αδύνατο. Στον αγώνα τους να επιβιώσουν από την πείνα, πολλά από αυτά τα παιδιά εξαναγκάστηκαν να καταφύγουν σε παιδική εργασία. Ανάμεσα σε πολλές τέτοιες συγκλονιστικές ιστορίες, υπήρχαν επίσης μαρτυρίες για ένα απελπισμένο μικρό παιδί που έτρωγε χώμα για να γεμίσει το στομάχι του, και αργότερα υπέκυψε στην πείνα^[26].

Ωστόσο, παρά τις επανειλημμένες εκκλήσεις για παρέμβαση από την κυβέρνηση του κρατιδίου, οι εκκλήσεις αυτές αγνοήθηκαν^[27], ενώ ακόμη και ο τότε υπουργός αγροτικής ανάπτυξης του κρατιδίου, Σούρτζια Κάντα Μίσρα, αρνήθηκε να αναγνωρίσει τους θανάτους από ασιτία. Όπως σημειώνει η εφημερίδα Τεχέλκα, ισχυρίστηκε χυδαία ότι «πρόκειται για ιστορίες που επινοήθηκαν από δημοσιογράφους∙ δεν υπήρξε κανένας θάνατος από πείνα στην περιοχή»^[28]. Ο Μίσρα έγινε γραμματέας της Επιτροπής του CPI(M) στο κρατίδιο της Δυτικής Βεγγάλης το 2015.

Επιπλέον, μια λεπτομερής έκθεση της Charity Alliance αποκάλυψε ότι οι κάρτες σίτισης Κάτω από το Όριο Φτώχειας, που προορίζονται για την παροχή επιδοτούμενων τροφίμων στους φτωχούς, δεν εκδόθηκαν στην πλειονότητα του πληγέντος πληθυσμού, πολλοί από τους οποίους πέθαναν αργότερα από πείνα και υποσιτισμό^[29]. Αντιθέτως, αυτές οι κυβερνητικές παροχές χορηγήθηκαν με δυσανάλογο τρόπο σε λίγους και εκλεκτούς, κυρίως στα ίδια τα στελέχη του CPI(M).

Επιπλέον, όπως τόνισε ο δημοσιογράφος Ταρούν Καντί Μπόσε, εν μέσω αυτής της τραγωδίας, τα στελέχη του CPI(M) όχι μόνο απείλησαν τους χωρικούς για να τους αποθαρρύνουν να διαμαρτυρηθούν, αλλά και οικειοποιήθηκαν ό,τι υλικό ανακούφισης έφτανε στα χέρια τους^[30]. Συν τοις άλλοις, τα στελέχη του κόμματος ξεκίνησαν μια εκστρατεία εκβιασμού εναντίον αυτών των οικογενειών που υπέφεραν από την πείνα στο όνομα της συλλογής κομματικών πόρων. Αυτή η κατάφωρη αδικία και ο γκανγκστερισμός έμειναν σε μεγάλο βαθμό χωρίς αμφισβήτηση, καθώς ο φόβος των αντιποίνων από τα στελέχη του κόμματος απέτρεψε τους χωρικούς από το να διαμαρτυρηθούν. Όσοι επιχείρησαν να αναδείξουν την κρίση πείνας έγιναν στόχος της αστυνομίας, όπως σημειώνεται σε έκθεση της Ασιατικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων^[31].

Αυτή η διασταύρωση της γραφειοκρατικοποίησης και της απουσίας πολιτικών πρόνοιας στις περιοχές με μουσουλμανική πλειοψηφία δημιούργησε μια κρίση μέσα στην κρίση, με την μία να ενισχύει την άλλη.

Το 2006, η έκθεση της Επιτροπής Σατσάρ –μια λεπτομερής μελέτη των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών των Ινδών μουσουλμάνων– επιβεβαίωσε ακόμη περισσότερο το γεγονός ότι οι μουσουλμάνοι στη Δυτική Βεγγάλη δεν έλαβαν ίση κοινωνικοπολιτική και οικονομική υποστήριξη από την αριστερή κυβέρνηση, σε σύγκριση με άλλες κοινότητες^[32]. Η επιτροπή διαπίστωσε ότι οι μουσουλμάνοι στο κρατίδιο είχαν μερικά από το χαμηλότερο μέσο όρο σχολικών ετών, και οι αγροτικές περιοχές με μουσουλμανική πλειοψηφία στερούνταν βασικών υποδομών, συμπεριλαμβανομένων των ιατρικών εγκαταστάσεων. Η εκπροσώπησή τους σε κυβερνητικές θέσεις εργασίας και το ποσοστό συμμετοχής τους στην εργασία ήταν επίσης από τα χαμηλότερα σε εθνικό επίπεδο, καθιστώντας την κατάστασή τους μία από τις πλέον δυσμενείς στη χώρα^[33].

Η έκθεση επεσήμανε επίσης ότι αυτές οι κοινωνικοοικονομικές στερήσεις ανοίγουν το δρόμο για την ανασφάλεια των μουσουλμάνων, με αποτέλεσμα να αντιλαμβάνονται αυτά τα υλικά προβλήματα ως ειδικά για την κοινότητα^[34]. Όπως αναφέρει εύστοχα ο αείμνηστος μαρξιστής στοχαστής Αϊτζάζ Αχμάντ^[35] σε ένα δοκίμιο για τον κοινοτισμό:

«Λαμβάνοντας υπόψη ότι η συντριπτική πλειονότητα των Ινδών δεν απολαμβάνει κανένα δικαίωμα ιθαγένειας, εκτός από το αφηρημένο δικαίωμα της καθολικής ψηφοφορίας, είναι ακόμη πιο πιθανό ότι οι περισσότεροι άνθρωποι θα αισθάνονταν πολύ λιγότερο συγκινημένοι από τους εθνικιστικούς μας λόγους και θα ήταν περισσότερο προσκολλημένοι σε αυτό που εμείς οι ίδιοι θεωρούμε ως κοινότητες των συγκεκριμένων θρησκευτικών τους πεποιθήσεων, των συναισθηματικών τους σχέσεων και του κοινωνικού τους ανήκειν.»^[36]

Σε αυτό το πλαίσιο, η κατάσταση εξαθλίωσης των μουσουλμάνων της κατώτερης τάξης στη Δυτική Βεγγάλη οδήγησε σε μια μετατόπιση από την ταξική συνείδηση προς την παγίωση της θρησκευτικής τους ταυτότητας, ως «διαμαρτυρία κατά της πραγματικής δυστυχίας»^[37]. Για παράδειγμα, η έλλειψη εκπαιδευτικών ιδρυμάτων στις περιοχές με μουσουλμανική πλειονότητα αντιμετωπίστηκε εν μέρει από την κοινότητα μέσω της ίδρυσης ισλαμικών θρησκευτικών ιδρυμάτων, γνωστών ως μεντρεσέδων [μαντράσσας]. Άρχισε να δημιουργείται ένας αυξανόμενος αριθμός ιδιωτικών μεντρεσέδων στο κρατίδιο, που απευθύνονταν στον μη προνομιούχο μουσουλμανικό πληθυσμό^[38].

Αυτή η αυτοβοήθεια της κοινότητας θεωρήθηκε θρησκευτικός εξτρεμισμός από τον τότε επικεφαλής υπουργό του CPI(M) της Δυτικής Βεγγάλης, Μπουνταντέμπ Μπαττατσαρτζί, ο οποίος χαρακτήρισε αυτούς τους μη αναγνωρισμένους από την κυβέρνηση μεντρεσέδες, «άντρο της τρομοκρατίας»^[39]. Η αναγωγική προσέγγιση αυτών των μεντρεσέδων από την ηγεσία του κόμματος ως εξτρεμιστικούς, αντί να τους αντιληφθεί ως απάντηση στη στέρηση, μπορεί να θεωρηθεί ως προϊόν «εμπειρικισμού» [empiricization], όπου η πολιτική στασιμότητα οδήγησε σε ιδεολογική στασιμότητα και η απουσία επαναστατικής πρακτικής οδήγησε στην εμφάνιση μιας αντιδραστικής, αντιμουσουλμανικής στάσης.

Η αποξένωση των μουσουλμάνων από το CPI(M) επιδεινώθηκε περαιτέρω από την υιοθέτηση μιας νεοφιλελεύθερης οδού προς την εκβιομηχάνιση^[40]. Η προσπάθεια του κόμματος να αποκτήσει γη από τους αγρότες για να την εκμισθώσει στον όμιλο Salim Group της Ινδονησίας για την κατασκευή ενός κέντρου χημικών προϊόντων απέτυχε, με αποκορύφωμα τα βίαια επεισόδια στο Ναντιγκράμ το 2007.^[41]

Κατά τη διάρκεια αυτής της καταστολής που υποστηρίχθηκε από το κρατίδιο, στελέχη του CPI(M) κατέστειλαν βάναυσα τους αγρότες που διαμαρτύρονταν για την απαλλοτρίωση της γης, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν δεκατέσσερις χωρικοί και να αγνοούνται πάνω από εκατό^[42]. Κατά σύμπτωση, η πλειοψηφία των πληγέντων αγροτών ήταν μουσουλμάνοι, γεγονός που ενίσχυσε ακόμη περισσότερο τη δυσπιστία τους απέναντι στο κόμμα^[43].

Τα γεγονότα αυτά υποδηλώνουν μια συνεχή αναπαραγωγή κρίσεων που φαίνονται μεμονωμένες, αλλά στην πραγματικότητα αποτελούν αλληλένδετα συμπτώματα μιας ευρύτερης δομικής δυσφορίας στο εσωτερικό του κόμματος τόσο σε πολιτικό όσο και σε ιδεολογικό επίπεδο. Η παρακμή της Αριστεράς στη Δυτική Βεγγάλη είναι ένα σύμπτωμα αυτών των αντιφάσεων. Μέχρι τις γενικές εκλογές του 2009, αυτή η συσσωρευμένη αποξένωση είχε ως αποτέλεσμα μια μετατόπιση σχεδόν 10% των ψήφων των μουσουλμάνων μακριά από την Αριστερά^[44], οδηγώντας τελικά στην εκλογική της κατάρρευση στο κρατίδιο.

Ένα παράδειγμα από την Κεράλα

Παρά την παγκοσμίου φήμης αριστερή κυβέρνηση της Κεράλα, η κυριαρχία της κομμουνιστικής πολιτικής δεν έχει επισκιάσει τον ρόλο της θρησκευτικής ταυτότητας και της κάστας.

Ο παλαίμαχος ηγέτης του CPI(M) Ε.Μ.Σ. Ναμπουντιριπάντ παρατήρησε κάποτε αυτή την ανεπάρκεια απέναντι στις θρησκευτικές μειονότητες:

«Κοιτάζοντας πίσω, αισθάνομαι ότι μια από τις βασικές μας αποτυχίες ήταν η κατανόηση των θεμάτων που σχετίζονται με τις θρησκευτικές μειονότητες στην Κεράλα. Σε αντίθεση με τη Δυτική Βεγγάλη και την Τριπούρα, ο πληθυσμός της Κεράλα έχει μεγάλες χριστιανικές και μουσουλμανικές μειονότητες, οι οποίες αποτελούν πάνω από το 40% του πληθυσμού του κρατιδίου. Οι μουσουλμάνοι και οι χριστιανοί βρίσκονται υπό την κυρίαρχη επιρροή ηγετών που βασίζονται στη θρησκεία, δηλαδή της Μουσουλμανικής Λίγκας και της Εκκλησίας.»

Από την ομιλία του το 1994, ελάχιστη πρόοδος έχει σημειωθεί σε αυτό το μέτωπο, καθώς το CPI(M) συνεχίζει να αγωνίζεται να συσπειρώσει τους μουσουλμάνους στο Αριστερό Δημοκρατικό Μέτωπο (LDF / Left Democratic Front) – ένα πρόβλημα που το κόμμα αναγνώρισε και πάλι στον απολογισμό των βουλευτικών εκλογών του 2024.^[45] Ο απολογισμός αναφέρει ότι οι μουσουλμάνοι δεν είδαν την Αριστερά ως δύναμη στον αγώνα κατά του ινδουιστικού-εθνικιστικού κόμματος Μπαρατίγια Τζανάτα (BJP) του Ναρέντρα Μόντι.

Αυτό το χάσμα μεταξύ της Αριστεράς και των μουσουλμάνων της Κεράλα γίνεται εμφανές στην εκλογική τους στάση κατά τη διάρκεια των βουλευτικών εκλογών, με τους περισσότερους να συσπειρώνονται στην Ινδική Ένωση Μουσουλμάνων (IUML / Indian Union Muslim League)^[46]. Το κόμμα κατέχει σημαντική εκλογική δύναμη στη Μαλαμπάρ, μια περιοχή με μεγάλο μουσουλμανικό πληθυσμό^[47]. Αν και η IUML ήταν κάποτε σύμμαχος του CPI(M)^[48], προσχώρησε στο Ενιαίο Δημοκρατικό Μέτωπο (UDF / United Democratic Front) που βρίσκεται υπό την ηγεσία του Ινδικού Εθνικού Κογκρέσου πριν από τέσσερις δεκαετίες και έκτοτε παραμένει βασικός σύμμαχος.

Ταυτόχρονα, η ινδουιστική εθνικιστική οργάνωση Ραστρίγια Σβαγιαμσεβάκ Σανγκχ (RSS) και το BJP εκμεταλλεύτηκαν την ευκαιρία για να επεκτείνουν την αντιμουσουλμανική προπαγάνδα τους^[49], με στόχο να ενισχύσουν τη θέση τους στην Κεράλα. Αργά αλλά σταθερά, το πετυχαίνουν^[50], με ένα παράδειγμα να είναι το αυξανόμενο χάσμα μεταξύ χριστιανών και μουσουλμάνων^[51]. Ταυτόχρονα, υπήρξε μια αξιοσημείωτη μετατόπιση της παραδοσιακής βάσης της Αριστεράς των Εζάβα (μια αποκαλούμενη οπισθοδρομική ομάδα ινδουιστικής κάστας) προς το BJP στις τελευταίες γενικές εκλογές^[52]. Ωστόσο, για να ξεπεράσει τέτοιες βραχυπρόθεσμες πολιτικές αποτυχίες, το CPI(M) έχει συχνά καταφύγει σε «λαϊκίστικη επιχειρηματολογία»^[53], επικαλούμενο το φάντασμα του μουσουλμανικού εξτρεμισμού^[54] για να αντισταθμίσει τη θέση του μεταξύ των μη μουσουλμανικών κοινοτήτων.

Σχολιάζοντας αυτό το πρόβλημα, ο δημοσιογράφος της Κεράλα Αϊγιαπάν Ρ. γράφει ότι:

«το [CPI(M)] είχε διακριτικούς τρόπους για να αστειεύεται με τους ανοιχτά κοσμικούς αλλά κρυφά κοινοτικούς Ινδουιστές. [Το CPI(M)] δημιούργησε έναν κακό, τον εξτρεμιστή μουσουλμάνο, και τον μαστίγωσε δημοσίως. Το θέαμα προοριζόταν σαφώς για την ικανοποίηση του «μισού Ινδουιστή» που δεν ήθελε να εμφανιστεί με το πλήθος [RSS και BJP], αλλά εξακολουθούσε να πιστεύει στον άγριο φόβο που είχε δημιουργηθεί για τον Μουσουλμάνο.»^[55]

Αυτό δεν σημαίνει ότι οι κοινοτικές δυνάμεις απουσιάζουν εντελώς από τη μουσουλμανική πολιτική∙ ωστόσο, παραμένουν σε μεγάλο βαθμό περιθωριοποιημένες εντός της κοινότητας. Ένας παράγοντας που συμβάλλει σε αυτό είναι η ευρεία παρουσία της IUML, ενός κοσμικού, δημοκρατικού μουσουλμανικού κόμματος που εργάζεται για τις μειονότητες γενικά και έχει επίσης μέλη από μη μουσουλμανικές κοινότητες^[56]. Εκτός από την υποστήριξη των μουσουλμάνων της ανώτερης και μεσαίας τάξης, το κόμμα έχει επίσης την υποστήριξη της μουσουλμανικής εργατικής τάξης, συγκεντρώνοντας υποστήριξη μέσω του συνδικάτου του, της Ένωσης Σβατάντρα Τοζιλάλι^[57].

Το CPI(M) έχει κάνει προσπάθειες να προσεγγίσει την IUML^[58], πιο πρόσφατα κατά την προετοιμασία των γενικών εκλογών του 2024. Όμως, μετά τα καταστροφικά εκλογικά αποτελέσματα^[59] και την αποτυχία να φέρει την IUML στο LDF, το κόμμα που προηγουμένως θεωρούσε την IUML ως κοσμικό φορέα^[60], ξαφνικά άλλαξε τη θέση του. Στη συνέχεια κατηγόρησε την IUML ότι είναι κοινοτική και ισχυρίστηκε ότι είχε μια μυστική συμμαχία με μουσουλμάνους εξτρεμιστές, η οποία οδήγησε στην ήττα του LDF^[61].

Η κίνηση του κόμματος να κατηγορήσει τους μουσουλμάνους εξτρεμιστές για την εκλογική του αποτυχία υποδηλώνει ένα ακόμη σύμπτωμα μιας μεγαλύτερης κρίσης, όπου συνεχίζει να εστιάζει περισσότερο σε εξωτερικούς παράγοντες για την παρακμή του^[62] παρά να ασκεί «ανελέητη κριτική»^[63] στη δική του γραμμή. Αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι η στάση του κόμματος να διαμορφώνει τη «μουσουλμανική πολιτική» με τον ένα ή τον άλλο σχηματικό τρόπο ανάλογα με την εκλογική του σκοπιμότητα, θυμίζει απλώς μια άλλη αστική κοινοβουλευτική τακτική, όπου οι μουσουλμάνοι ως αποδιοπομπαίοι τράγοι αποτελούν σταθερό χαρακτηριστικό της σημερινής Ινδίας.

Η αυξανόμενη ισλαμοφοβία^[64] εντός της κοινωνίας και του κρατικού μηχανισμού της Κεράλα υποδηλώνει επίσης την οπισθοχώρηση της ισχυρής κοσμικής τάσης της, η οποία ήταν το αποτέλεσμα του κάποτε ασυμβίβαστου αγώνα των κομμουνιστών και άλλων κοινωνικών μεταρρυθμιστών. Πρόσφατα, ένας ανεξάρτητος μουσουλμάνος δημοσιογράφος συνελήφθη από την αστυνομία της Κεράλα επειδή φορούσε μια παλαιστινιακή κεφίγια κατά τη διάρκεια ενός αγώνα κρίκετ^[65]. Μετά την απελευθέρωσή του, η μητέρα του ανακρίθηκε από την Αντιτρομοκρατική Υπηρεσία της Κεράλα, η οποία ρώτησε αν ο γιος της ήταν θρησκευόμενος^[66].

Το περιστατικό αυτό, όπως και πολλά άλλα^[67], αναδεικνύει την άρνηση του CPI(M) να καταπολεμήσει τις αντιμουσουλμανικές προκαταλήψεις στην κοινωνία των πολιτών και στον κρατικό μηχανισμό. Συνοδευόμενο από την περιστασιακή στρατηγική χρήση του αφηγήματος «καλοί εναντίον κακών μουσουλμάνων» και την οικειοποίηση του λεξιλογίου της Χιντούτβα, το κόμμα αποτυγχάνει να μετατοπίσει το πλαίσιο των κοινά αποδεκτών αντιλήψεων για τη μουσουλμανική ταυτότητα μακριά από τον ορισμό της Χιντούτβα^[68]. Αυτό αναδεικνύει επίσης την απροθυμία του κόμματος να επανεξετάσει την ενασχόλησή του με το ζήτημα της ταυτότητας, οδηγώντας σε αδιέξοδο, όπου οι θεωρητικοί περιορισμοί μεταφράζονται σε πολιτικές αποτυχίες.

Αυτά τα συμπτώματα που είχαν εμφανιστεί πριν από την κατάρρευση στη Δυτική Βεγγάλη^[69] είναι τώρα όλο και πιο εμφανή στην Κεράλα^[70], το τελευταίο προπύργιο του κόμματος.

Στον πυρήνα της, αυτή η δομική κρίση του CPI(M) είναι μια κρίση του οράματος σχετικά με το είδος του κοινωνικού μετασχηματισμού που στοχεύει να επιτύχει. Η εξάρτηση του κόμματος από τους υπολογισμούς εξισορρόπησης μεταξύ πλειονότητας και μειονότητας για να παραμείνει εκλογικά υπολογίσιμο, σημαίνει επίσης ότι παγιδεύεται στις συγκρούσεις της ταυτότητας. Μια τέτοια προσέγγιση έρχεται σαφώς σε αντίθεση με τον μακροχρόνιο ισχυρισμό του για υπέρβαση αυτών των διαιρέσεων μέσω της ταξικής εργατικής πολιτικής.

Μετάφραση: elaliberta.gr

Shadman Ali Khan, “Indian Communists’ Muslim Dilemma”, Jacobin, 16 Δεκεμβρίου 2024, https://jacobin.com/2024/12/indian-communists-marxist-anti-muslim.

Σημειώσεις

^[1] Arun M., Abdul Nazer M.A., “Kerala: ‘Gold rush’, a thriller veiled in mystery”, The New Indian Express, 23 Σεπτεμβρίου 2024, https://www.newindianexpress.com/states/kerala/2024/Sep/23/kerala-gold-rush-a-thriller-veiled-in-mystery#:~:text=However%2C%20the%20figures%20available%20with,gold%20confiscated%20in%2098%20cases..

^[2] Sobhana K Nair, “CPI(M) has always stridently opposed RSS, other Hindutva forces in Kerala: Pinarayi Vijayan Premium”, The Hindu, 1 Οκτωβρίου 2024, https://www.thehindu.com/news/national/it-is-for-the-party-to-decide-whether-i-should-step-down-or-not-pinarayi-vijayan/article68697804.ece.

^[3] Thomas Crowley, “The Many Faces of the Indian Left”, Jacobin, 12 Μαΐου 2014, https://jacobin.com/2014/05/the-many-faces-of-the-indian-left.

^[4] Soutik Biswas, “‘Invisible in our own country’: Being Muslim in Modi’s India”, BBC, 29 Απριλίου 2024, https://www.bbc.com/news/world-asia-india-68498675.

^[5] “The Updated List of India’s ‘Anti-Nationals’ (According to the Modi Government)¨, The Wire, 19 Φεβρουαρίου 2021, https://thewire.in/labour/india-modi-anti-national-protest-arrest-sedition-authoritarianism.

^[6] R. B. Moore, “India’s Hindu Nationalist Project Relies on Brutal Repression”, Jacobin, 16 Απριλίου 2021, https://jacobin.com/2021/04/india-hindutva-nationalism-modi-repression.

^[7] Lise McKean, Divine Enterprise: Gurus and the Hindu Nationalist Movement, University of Chicago Press, 1996. https://books.google.co.in/books?id=OsI7Hy8H34YC&printsec=frontcover&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false.

^[8] Arjun Raghunath, “Damage control bid on anti-Malappuram remark causes further damage for Kerala CM Vijayan”, Deccan Herald, 1 Οκτωβρίου 2024, https://www.deccanherald.com/india/kerala/damage-control-bid-on-anti-malappuram-remark-causes-further-damage-for-kerala-cm-vijayan-3215803.

^[9] “Kerala CM reignites ‘love jihad’ theory”, Times of India, 26 Ιουλίου 2010, https://timesofindia.indiatimes.com/india/kerala-cm-reignites-love-jihad-theory/articleshow/6216779.cms.

^[10] Mohammad Amaan Siddiqui, “Mapping Hindutva Discourse in India: Exploring ‘Love Jihad’ Narratives on X”, Global Network on Extremism and Technology, 3 Ιανουαρίου 2024, https://gnet-research.org/2024/01/03/mapping-hindutva-discourse-in-india-exploring-love-jihad-narratives-on-x-twitter/.

^[11] Jayshree Bajoria, “CoronaJihad is Only the Latest Manifestation: Islamophobia in India has Been Years in the Making”, Human Rights Watch, 1 Μαΐου 2020, https://www.hrw.org/news/2020/05/01/coronajihad-only-latest-manifestation-islamophobia-india-has-been-years-making.

^[12] Apoorvanand, “The Banality of India’s Islamophobia”, The India Forum, 30 Σεπτεμβρίου 2021, https://www.theindiaforum.in/article/banality-islamophobia.

^[13] Ayyappan R., “Kerala Poll Special: How the CPM used anti-Muslim sentiment to get closer to the Church”, OnManorama, 5 Φεβρουαρίου 2021, https://www.onmanorama.com/news/kerala/2021/02/05/how-the-cpm-used-anti-muslim-sentiment-to-get-closer-to-the-chur.html.

^[14] Thomas Crowley, “The Many Faces of the Indian Left”, ό.π.

^[15] Praful Bidwai, The Phoenix Moment: Challenges Confronting the Indian Left, HarperCollins, 2015.

^[16] “3. Religious demography of Indian states and territories”, Pew Research Center, 21 Σεπτεμβρίου 2021, https://www.pewresearch.org/religion/2021/09/21/religious-demography-of-indian-states-and-territories/.

^[17] Lokniti, https://www.lokniti.org/media/PDF-upload/1586442300_92058700_result_by_state.pdf. “CPI(M) accepts West Bengal verdict”, The Hindu, 17 Νοεμβρίου 2021, https://www.thehindu.com/news/national/cpim-accepts-west-bengal-verdict/article2015727.ece.

^[18] Prabhat Patnaik, “India’s Neoliberal Crisis Is Fueling Hindu Authoritarianism”, Jacobin, https://jacobin.com/2024/05/india-neoliberalism-modi-hindu-authoritarianism. Prabhat Patnaik, “The Left in Decline”, Economic and Political Weekly, τόμος 46, τεύχος 29, 16 Ιουλίου 2011, https://www.epw.in/journal/2011/29/commentary/left-decline.html.

^[19] Dwaipayan Bhattacharyya, “Left in the Lurch: The Demise of the World’s Longest Elected Regime?”, Economic and Political Weekly, τόμος 45, τεύχος 03, 16 Ιανουαρίου 2010, https://www.epw.in/journal/2010/03/special-articles/left-lurch-demise-worlds-longest-elected-regime.html.

^[20] Vivashwan Singh, “How Land Reforms by the Left Empowered Dalits, Adivasis in West Bengal”, NewsClick, 27 Ιουνίου 2019, https://www.newsclick.in/Land-Reforms-Left-Empowered-Dalits-Adivasis-West-Bengal.

^[21] Abhijit Dasgupta, “On the Margins: Muslims in West Bengal”, Economic and Political Weekly, τόμος 44, τεύχο 16, 18 Απριλίου 2009, https://www.epw.in/journal/2009/16/special-articles/margins-muslims-west-bengal.html.

^[22] Pierre Bourdieu, Distinction: A Social Critique of the Judgment of Taste, Harvard University Press, 1996 [Pierre Bourdieu, Η διάκριση. Κοινωνική κριτική της καλαισθητικής κρίσης, Πατάκης 2013].

^[23] “INDIA: Starvation deaths occurring in Murshidabad district, West Bengal”, Asian Human Rights Commission, 6 Μαρτίου 2005, http://www.humanrights.asia/news/hunger-alerts/HA-02-2005/.

^[24] “Report of the Independent Public Tribunal Inquiring into Starvation Deaths at Jalangi in the District of Murshidabad in the State of West Bengal, India”, Asian Human Rights Commission, http://www.humanrights.asia/resources/books/endangered-humanity-hungry-faces-angry-river/report-of-the-independent-public-tribunal-inquiring-into-starvation-deaths-at-jalangi-in-the-district-of-murshidabad-in-the-state-of-west-bengal-india/.

^[25] “INDIA: Starvation deaths occurring in Murshidabad district, West Bengal”, ό.π.

^[26] Ό.π.

^[27] Ό.π.

^[28] Aditya Ghosh, “Hungry and Dying in Padma’s Lap”, Tehelka, 18 Ιουνίου 2005, https://www.charityalliance.in/contents/2005/tehelka-murshidabad-jun05.htm.

^[29] Charity Alliance, Murshidabad Starvation Deaths, 2005, https://www.charityalliance.in/contents/2005/Murshidabad-starvation-deaths.pdf.

^[30] Tarun Kanti Bose, “Murshidabad Starving Masses”, https://www.academia.edu/3384770/MURSHIDABADs_STARVING_MASSES.

^[31] “INDIA: Starvation deaths occurring in Murshidabad district, West Bengal”, ό.π.

^[32] “Social, Economic and Educational Status of the Muslim Community of India”, 2006, https://www.minorityaffairs.gov.in/WriteReadData/RTF1984/7830578798.pdf.

^[33] Abhijit Dasgupta, “On the Margins: Muslims in West Bengal”, ό.π.

^[34] “Social, Economic and Educational Status of the Muslim Community of India”, ό.π.

^[35] Vijay Prashad, “The life of a great Marxist: Aijaz Ahmad (1941-2022)”, MR Online, 14 Μαρτίου 2022, https://mronline.org/2022/03/14/the-life-of-a-great-marxist-aijaz-ahmad-1941-2022/.

^[36] Aijaz Ahmad, “Communalisms: Changing Forms and Fortunes”, The Marxist, XXIX 2, Απρίλιος–Ιούνιος 2013, https://cpim.org/wp-content/uploads/old/marxist/201302-aijaz-communalism.pdf.

^[37] Karl Marx, “Introduction”, στο A Contribution to the Critique of Hegel’s Philosophy of Right, διαθέσιμο στο Marxists Internet Archive, https://www.marxists.org/archive/marx/works/1843/critique-hpr/intro.htm [Καρλ Μαρξ, «Πρόλογος» στο Συμβολή στην Κριτική της Φιλοσοφίας του Δικαίου του Χέγκελ, Παπαζήσης 2010].

^[38] Sumit Mitra, “Bengal: Politics stifles governance as Left Front reins in Buddhadeb’s anti-terrorism drive”, India Today, 18 Φεβρουαρίου 2002, https://www.indiatoday.in/magazine/states/story/20020218-bengal-politics-stifles-governance-as-left-front-reins-in-buddhadebs-anti-terrorism-drive-795905-2002-02-17.

^[39] Yoginder Sikand, “Studying Madrasas in West Bengal”, MR Online, 28 Μαρτίου 2010, https://mronline.org/2010/03/28/studying-madrasas-in-west-bengal/.

^[40] A CPI(M) Supporter, “Reflections in the Aftermath of Nandigram - A CPI(M) Supporter”, Economic and Political Weekly, τόμος 42, τεύχος 18, 5 Μαΐου 2007, https://www.epw.in/journal/2007/18/commentary/reflections-aftermath-nandigram-cpim-supporter.html.

^[41] You are not what you were – Ashok Mitra after 14th November, 2007”, Sanhati, https://sanhati.com/articles/446/.

^[42] Sanchita Das, “Nandigram protests: 14 killed as violence spills over to Kolkata”, mint, 15 Μαρτίου 2007, https://www.livemint.com/Politics/CAZYvJRNWnxOsvFMoYcFHI/Nandigram-protests-14-killed-as-violence-spills-over-to-Kol.html.

^[43] Bidyut Chakrabarty, “The Left Front’s 2009 Lok Sabha Poll Debacle in West Bengal, India: Prospective Causes and Future Implications”, Asian Survey, τόμος 51, τεύχος 2, Μάρτιος 2011, https://online.ucpress.edu/as/article-abstract/51/2/290/24404/The-Left-Front-s-2009-Lok-Sabha-Poll-Debacle-in?redirectedFrom=PDF.

^[44] Ό.π.

^[45] “Review of the 18th Lok Sabha Elections”, Communist Party Of India (Marxist), https://cpim.org/review-of-the-18th-lok-sabha-elections-june-2024-cc-report/.

^[46] Shaju Philip, “Decode Politics: Muslim to Christian vote, divisions within Cong, to Left, what Kerala results show”, The Indian Express, 6 Ιουνίου 2024, https://indianexpress.com/article/political-pulse/decode-politics-muslim-christian-vote-congress-left-kerala-results-9374381/.

^[47] Abdul Latheef Naha, “Lok Sabha elections: IUML scripts colossal victories in Malappuram, Ponnani”, The Hindu, 4 Ιουνίου 2024, https://www.thehindu.com/elections/lok-sabha/lok-sabha-elections-iuml-scripts-colossal-victories-in-malappuram-ponnani/article68251964.ece.

^[48] J. Prabhash, “Kerala: CPI(M)’s Muslim League Dilemma”, Economic and Political Weekly, τόμος 35, τεύχος 34, 19 Αυγούστου 2000, https://www.epw.in/journal/2000/34/commentary/kerala-cpims-muslim-league-dilemma.html.

^[49] Shaju Philip, “Church, BJP back Kerala bishop’s ‘narcotics jihad’ remarks, say he is speaking community’s concern”, The Indian Express, 12 Σεπτεμβρίου 2021, https://indianexpress.com/article/india/church-bjp-back-kerala-bishops-narcotics-jihad-remarks-say-he-is-speaking-communitys-concern-7503458/.

^[50] Biju Govind, “BJP’s Lok Sabha victory sparks tripolar shift in Kerala’s polity”, The Hindu, 5 Ιουνίου 2024, https://www.thehindu.com/news/national/kerala/bjps-lok-sabha-victory-sparks-tripolar-shift-in-keralas-polity/article68255170.ece.

^[51] “Sangh Parivar trying to divide Christians, Muslims, says Kodiyeri”, The Hindu, 27 Ιουνίου 2022, https://www.thehindu.com/news/national/kerala/sangh-trying-to-divide-christians-muslims-says-kodiyeri/article65567467.ece.

^[52] Manoj Viswanathan, “Ezhava votes helped NDA make gains in Kerala”, The Indian Express, 5 Ιουνίου 2024, https://www.newindianexpress.com/states/kerala/2024/Jun/05/ezhava-votes-helped-nda-make-gains-in-kerala.

^[53] Ernesto Laclau, On Populist Reason, Verso 2007.

^[54] Ayyappan R., “Kerala Poll Special: How the CPM used anti-Muslim sentiment to get closer to the Church”, OnManorama, 5 Φεβρουαρίου 2021, https://www.onmanorama.com/news/kerala/2021/02/05/how-the-cpm-used-anti-muslim-sentiment-to-get-closer-to-the-chur.html.

^[55] Ό.π.

^[56] K. A. Shaji, “Is IUML a communal organisation? BJP and CPI(M) differ even as anecdotes get retold”, South First, 12 Δεκεμβρίου 2022, https://thesouthfirst.com/kerala/is-iuml-a-communal-organisation-bjp-and-cpim-differ-even-as-anecdotes-get-retold/. Ajmal V., “IUML is not a communal organisation: KPA Majeed”, Deccan Herald, 12 Απριλίου 2019, https://www.deccanherald.com/specials/iuml-is-not-a-communal-organisation-kpa-majeed-728310.html.

^[57] Amiya Meethal, “Left trade unions tie up with Muslim League”, Deccan Chronicle, 29 Μαρτίου 2016, https://www.deccanchronicle.com/nation/in-other-news/290316/left-trade-unions-tie-up-with-muslim-league.html.

^[58] “No aversion to IUML, says M.V. Govindan”, The Hindu, 8 Ιουλίου 2023, https://www.thehindu.com/news/national/kerala/no-aversion-to-iuml-says-mv-govindan/article67057858.ece.

^[59] Arjun Raghunath, “Lok Sabha Elections 2024 | Kerala sees Left Front rout as Congress-led UDF bags 18 of 20 seats; BJP opens account”, Deccan Herald, 5 Ιουνίου 2024, https://www.deccanherald.com/elections/india/bjp-opens-account-left-front-routs-in-kerala-as-cong-led-udf-bags-18-of-20-seats-3052650.

^[60] Jeemon Jacob, “Why CPI(M) is wooing IUML in Kerala”, India Today, 1 Αυγούστου 2023, https://www.indiatoday.in/india-today-insight/story/why-cpim-is-wooing-iuml-in-kerala-2317850-2023-01-05.

^[61] Shaju Philip, “After Kerala debacle, CPI(M) turns against IUML, flags its ‘communal face’ amid Ezhava backlash”, The Indian Express, 26 Ιουνίου 2024, https://indianexpress.com/article/political-pulse/kerala-lok-sabha-election-debacle-cpim-iuml-ezhava-backlash-9416087/.

^[62] “Nandigram: CPI-M blames Maoists”, NDTV, 7 Νοεμβρίου 2007, https://www.ndtv.com/video/nandigram-cpi-m-blames-maoists-19186.

^[63] “Letter from Marx to Arnold Ruge”, διαθέσιμο στο Marxists Internet Archive, https://www.marxists.org/archive/marx/works/1843/letters/43_09-alt.htm

^[64] Sheji S Edathara, “Rising Islamophobia in Kerala: It’s time to de-radicalise the grown-ups”, The Indian Express, 22 Ιανουαρίου 2023, https://indianexpress.com/article/opinion/columns/rising-islamophobia-kerala-time-to-de-radicalise-grown-ups-8397584/.

^[65] Ajay U. K., “Kerala police fear pro-Palestine protest at ISL match, detain four for wearing keffiyeh”, The News Minute, 8 Νοεμβρίου 2024, https://www.thenewsminute.com/kerala/kerala-police-fear-pro-palestine-protest-at-isl-match-detain-four-for-wearing-keffiyeh.

^[66] Sahid Faris, “Kerala: Anti Terrorism Squad questions parents of activist over Palestine solidarity protest involvement”, MaktoobMedia.com, 13 Νοεμβρίου 2024, https://maktoobmedia.com/india/kerala-anti-terrorism-squad-questions-parents-of-activist-over-palestine-solidarity-protest-involvement/.

^[67] Haritha John, “‘Used to police action’: Muslim man picked up after Kerala blast was acquitted of sedition 17 years ago”, NewsLaundry, 2 Νοεμβρίου 2023, https://www.newslaundry.com/2023/11/02/used-to-police-action-muslim-man-picked-up-after-kerala-blast-was-acquitted-of-sedition-17-years-ago.

^[68] Shadman Ali Khan, “Possibilities of Indian Muslim Political Discourse Beyond Prison of Grief”, NewsClick, 2 Μαΐου 2022, https://www.newsclick.in/possibilities-indian-muslim-political-discourse-beyond-prison-grief.

^[69] “Prabhat advises Left not to shun poor”, The Economic Times, 8 Ιουλίου 2009, https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/prabhat-advises-left-not-to-shun-poor/articleshow/4751118.cms?from=mdr#goog_rewarded.

^[70] “Kerala: Rivals BJP, CPI(M) March Together Against Adani Port Protesters”, The Wire, 3 Νοεμβίου 2022, https://thewire.in/politics/kerala-rivals-bjp-cpim-march-together-against-adani-port-protesters.