Παρασκευή, 17 Ιουνίου 2022 11:49

Επισιτιστική κρίση στην Αφρική

 

 

Paul Martial

 

 

Επισιτιστική κρίση στην Αφρική

 

 

Η Διεθνής Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την επισιτιστική κρίση. Οι ανθρωπιστικές ΜΚΟ, συμπεριλαμβανομένης της OXFAM, αναφέρουν σε ανακοίνωσή τους ότι πρόκειται για «τη χειρότερη κατάσταση της τελευταίας δεκαετίας» και ο Αντόνιο Γκουτέρες, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, κάνει λόγο για «τυφώνα λιμών».

Σε αυτή την παγκόσμια επισιτιστική κρίση, η Αφρική παραμένει η πιο ευάλωτη ήπειρος. Αν και υπάρχουν πολλοί λόγοι για την κρίση αυτή, όλοι έχουν ένα κοινό: πολιτικές επιλογές που είναι αντίθετες με τις ανάγκες των πληθυσμών.

 

Κερδοσκοπία και άνοδος των τιμών

Η στρατιωτική επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας επιδείνωσε την επισιτιστική κρίση στη Δυτική Αφρική, αλλά δεν την προκάλεσε. Πριν από τον πόλεμο, υπήρχαν σοβαρές εντάσεις σχετικά με τις προμήθειες τροφίμων που προκλήθηκαν από κερδοσκοπικές δραστηριότητες στο χρηματιστήριο του Σικάγο, μια από τις μεγαλύτερες αγορές αγροτικών προϊόντων παγκοσμίως.

Τα τελευταία τέσσερα χρόνια, ο αριθμός των υποσιτισμένων ανθρώπων στη Δυτική Αφρική αυξήθηκε δραματικά. Έχει σχεδόν τετραπλασιαστεί σε σχεδόν 38 εκατομμύρια ανθρώπους.

Η ήπειρος έχει βγει σημαντικά αποδυναμωμένη οικονομικά από την υγειονομική κρίση του Covid-19. Σε αντίθεση με τη Δύση, οι αφρικανικές χώρες δεν είχαν το δημοσιονομικό περιθώριο για να υιοθετήσουν πολιτικές τόνωσης της οικονομίας ή ακόμη και για να χρηματοδοτήσουν κοινωνικά μέτρα για την άμβλυνση της κρίσης.

Στην Αφρική, το μερίδιο του προϋπολογισμού των νοικοκυριών που δαπανάται για τρόφιμα είναι πολύ υψηλό. Για παράδειγμα, στη Νιγηρία, την πολυπληθέστερη χώρα, αντιπροσωπεύει το 59%, ενώ στη Γαλλία ο μέσος όρος είναι 13%. Οι αυξήσεις στις τιμές των τροφίμων, ιδίως όταν είναι σημαντικές, γίνονται εμπόδιο στη δυνατότητα σωστής σίτισης για ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Στην Μπουρκίνα Φάσο, το σόργο έχει αυξηθεί κατά 37% και το κεχρί κατά 50%. Συνολικά, οι τιμές των τροφίμων είναι υψηλότερες από ό,τι το 2008, τη χρονιά των διατροφικών ταραχών σε περίπου τριάντα χώρες. Σε αυτό πρέπει να προστεθεί η τιμή των καυσίμων, η οποία έχει διπλασιαστεί στην ήπειρο.

 

Μείωση της παραγωγής

Η γεωργική δραστηριότητα παρεμποδίζεται από τις πολλαπλές ένοπλες συγκρούσεις στην περιοχή, που προκαλούνται από τους τζιχαντιστές και τις κοινοτικές πολιτοφυλακές. Ο αριθμός των εκτοπισμένων εκτιμάται σε περίπου 6,7 εκατομμύρια. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει έλλειψη εργατικού δυναμικού για τις εργασίες στα χωράφια. Στο Σάχελ, οι συγκομιδές δημητριακών μειώθηκαν κατά 12% σε σχέση με το 2021, ενώ για ορισμένες χώρες οι μειώσεις είναι ακόμη μεγαλύτερες: -15% στο Μάλι, -18% στη Μαυριτανία και -36% στον Νίγηρα.

Ταυτόχρονα, τα κράτη του Σάχελ, αντιμέτωπα με την πρόκληση της ασφάλειας, δίνουν δημοσιονομική προτεραιότητα στον στρατό. Μέσα σε δέκα χρόνια, οι δαπάνες για την ασφάλεια αυξήθηκαν κατά 339% στο Μάλι, 288% στον Νίγηρα και 238% στην Μπουρκίνα Φάσο.

Όσον αφορά τις ανθρωπιστικές οργανώσεις, αντιμετωπίζουν την προτεραιότητα της βοήθειας των δωρητών για τους Ουκρανούς πρόσφυγες και πρέπει και αυτές να αντιμετωπίσουν αυξήσεις τιμών. Ένας τόνος σιταριού που πληρώνει το WFP (Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα) αυξήθηκε από 290 δολάρια σε πάνω από 400 δολάρια με την ανακοίνωση του ινδικού εμπάργκο.

Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Δυτική Αφρική είναι επίσης παρόντα στο Κέρας της Αφρικής. Χώρες όπως η Αιθιοπία και η Σομαλία αντιμετωπίζουν δυσκολίες στη σίτιση του πληθυσμού τους. Και πάλι, με τον υψηλό πληθωρισμό, το κόστος ενός καλαθιού τροφίμων έχει αυξηθεί κατά 36% στη Σομαλία και κατά 66% στην Αιθιοπία.

 

Επιζήμιες πολιτικές επιλογές

Η κατάσταση αυτή δεν οφείλεται σε κάποιο μοιραίο γεγονός, αλλά κυρίως στις συνέπειες των πολιτικών των ηγετών των πλούσιων χωρών, που αρνούνται να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα κατά της υπερθέρμανσης του πλανήτη, συνθλίβοντας τις αφρικανικές χώρες υπό το βάρος του χρέους, αναπτύσσοντας μια πολιτική λεηλασίας των φυσικών πόρων και ευνοώντας τα αγροκαύσιμα. Μια πρώτη άμεση λύση θα ήταν «να πάρουμε τις ποσότητες αραβοσίτου που παράγονται για τα αγροκαύσιμα, 140 εκατομμύρια τόνους στις Ηνωμένες Πολιτείες, δηλαδή το ήμισυ, 85 εκατομμύρια τόνους, και να τις ανακατευθύνουμε στην αγορά τροφίμων για να καλύψουμε τις ποσότητες που λείπουν και να μειώσουμε την πίεση στις τιμές των δημητριακών», όπως επισημαίνει ερευνητής του CIRAD, του γαλλικού οργανισμού γεωπονίας για την ανάπτυξη, τον οποίο επικαλείται το εβδομαδιαίο περιοδικό Le Point.1

Ένα μέτρο κοινής λογικής που θα έσωζε χιλιάδες ζωές. Η υιοθέτησή του θα απαιτούσε λίγο πολιτικό θάρρος για να πάει κόντρα στο μοντέλο παραγωγής που επιδιώκει το κέρδος.

26 Μαΐου 2022

 

 

Μετάφραση: elaliberta.gr

Paul Martial, “Food crisis in Africa”, International Viewpoint, 26 Μαΐου 2022, https://internationalviewpoint.org/spip.php?article7669. Αναδημοσίευση: Europe Solidaire Sans Frontières, http://www.europe-solidaire.org/spip.php?article62718.

 

 

 

Σημειώσεις

1 Sylvie Rantrua, «Crise alimentaire, inflation : le Sahel en état de siège», Le Point, 6 Μαΐου 2022.

Τελευταία τροποποίηση στις Παρασκευή, 17 Ιουνίου 2022 11:53

Προσθήκη σχολίου

Το e la libertà.gr σέβεται όλες τις απόψεις, αλλά διατηρεί το δικαίωμά του να μην αναρτά σχόλια με υβριστικό, ρατσιστικό, σεξιστικό φασιστικό περιεχόμενο ή σχόλια μη σχετικά με το κείμενο.