Mahmoud Rechedi

Αλγερία, τέσσερα χρόνια μετά – διατηρώντας το πνεύμα του Χιράκ ζωντανό!

Στην τέταρτη επέτειο του λαϊκού κινήματος Χιράκ, που ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 2019, η Αλγερία βυθίζεται όλο και περισσότερο στον αυταρχισμό και την καταστολή. Το ισχυρό κράτος παίρνει τα πάνω του!

Βαδίζοντας ενάντια στα δημοκρατικά αιτήματα και τα ιδανικά του Χιράκ, ακρογωνιαίος λίθος των οποίων ήταν οι ελευθερίες και η λαϊκή κυριαρχία, η παράνομη εξουσία που επικρατεί εγκλωβίζεται στην αυταρχική της διολίσθηση.

Η βαθιά κρίση του καθεστώτος, που προκλήθηκε από την ασθένεια του Μπουτεφλίκα το 2013 και στη συνέχεια από την πτώση των τιμών των υδρογονανθράκων το 2014, όξυνε τις εσωτερικές του αντιφάσεις και προώθησε τη σύγκρουση μεταξύ των κύριων παρατάξεών του στη δημόσια σκηνή.

Το Χιράκ κατέστη δυνατό χάρη σε αυτή την εσωτερική αποδυνάμωση του καθεστώτος. Η πολιτική κατάσταση στις αρχές του 2019 χαρακτηριζόταν ήδη από την ανεξέλεγκτη καταστολή και τον αυταρχισμό από τη μία πλευρά, και η πτώση της αγοραστικής δύναμης των λαϊκών μαζών και των μεσαίων τάξεων, καθώς και η γενίκευση της ενδημικής μαζικής ανεργίας από την άλλη, αποτέλεσαν τα εκρηκτικά συστατικά του μεγαλύτερου λαϊκού κινήματος μετά την ανεξαρτησία, το οποίο βαφτίστηκε: Χιράκ. Το ποτήρι είχε ήδη γεμίσει και η 5η θητεία ήταν απλώς η τελευταία σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι.

Όποια και αν ήταν η φύση του παράγοντα που το πυροδότησε, το Χιράκ πήρε ένα μέγεθος που γρήγορα ξέφυγε και προσπέρασε όλους τους μαθητευόμενους μάγους και όλα τα σκιώδη γραφεία.

Γιάτναχαου Γκά’α, Όλοι πρέπει να φύγουν!

Πράγματι, μετά τις πρώτες μεγαλειώδεις διαδηλώσεις ενάντια στην πέμπτη θητεία του Μπουτεφλίκα και της κλίκας του, επικράτησε η αμφισβήτηση ολόκληρου του καθεστώτος, καθώς και της επαναλαμβανόμενης επιστροφής του στρατού στην πολιτική εξουσία. Σε εκείνο το σημείο, μετά την εκδίωξη του Μπουτεφλίκα τον Απρίλιο του 2019, η δυναμική του Χιράκ απέκτησε μια επαναστατική διάσταση για μια συνολική και ριζική αλλαγή του καθεστώτος. Το »Γιάτναχαου Γκά’α» έγινε ένα πραγματικό κεντρικό μοτίβο του κινήματος.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο όσοι βρίσκονται στην εξουσία και όσοι υπερασπίζονται τη θέση τους, προπαγάνδιζαν γρήγορα την ιδέα ενός «πρώτου αυθεντικού Χιράκ», που βαφτίστηκε «Μουμπάρεκ» και κατοχυρώθηκε στο σύνταγμα, και ενός δεύτερου Χιράκ, δηλαδή μετά τον Απρίλιο του 2019, που δαιμονοποιήθηκε και καταπολεμήθηκε αδυσώπητα μέχρι σήμερα.

Για τον λόγο αυτό, οι ξένες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις άρπαξαν γρήγορα την ευκαιρία να αυξήσουν τις πιέσεις τους στο καθεστώς, προτρέποντάς το να εγγυηθεί μια «σταθερότητα» που θα διασφαλίσει τα συμφέροντά τους στο πλαίσιο της φιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης, με αντάλλαγμα την αναγνώριση της νέας εξουσίας και μια οικονομική συνεργασία «win–win», όπως συνηθίζουν.

Οι νέοι νόμοι για τους υδρογονάνθρακες και τις επενδύσεις, η διατήρηση της αθέμιτης συμφωνίας σύνδεσης με την ΕΕ, η ενθάρρυνση των εργοδοτών και του ιδιωτικού τομέα, η συνταγματική κατοχύρωση της επέμβασης του στρατού εκτός των συνόρων μας, κ.λπ., ήταν όλα εγγυήσεις εξωτερικής υποστήριξης του οδικού χάρτη της «Νέας Αλγερίας» που ξεκίνησε με την «εκλογή» των «δώδεκα–δώδεκα»^[1] και το διορισμό του κ. Τεμπουνί.Αλλά αυτές οι εξωτερικές πιέσεις και απειλές, που στοχεύουν στον εθνικό μας πλούτο και στην πολιτική ευθυγράμμιση της χώρας μας, συνεχίζονται και είναι πολύ πραγματικές στην τρέχουσα εξέλιξη των γεωστρατηγικών σχέσεων ισχύος σε παγκόσμιο επίπεδο. Σε αντίθεση με την κατασταλτική και αυταρχική πολιτική του καθεστώτος, απαιτείται η επείγουσα εγκαθίδρυση των δημοκρατικών ελευθεριών και ο σεβασμός της λαϊκής κυριαρχίας, προκειμένου να ενισχυθεί το εσωτερικό μέτωπο και οι δυνατότητες της χώρας μας να αντισταθεί σε όλες τις ιμπεριαλιστικές επιδιώξεις.

Η αυταρχική, σύνθετη και εύθραυστη αποκατάσταση του καθεστώτος ενισχύθηκε σε δεύτερη φάση από το ξέσπασμα της πανδημίας του Κόβιντ–19 τον Μάρτιο του 2020, που διευκόλυνε την καταστολή και ανέκοψε ένα νέο κύμα του Χιράκ, και από την άνοδο των τιμών των υδρογονανθράκων λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, που επέτρεψε στο καθεστώς να αναπληρώσει τα έσοδά του και να επιτύχει μια προνοητική και απροσδόκητη οικονομική άνεση.

Έτσι, έχουν καταστεί δυνατά τα «μικρά μέτρα» για τον κατευνασμό του κοινωνικού μετώπου, τα οποία ανακοινώνονται με πομπώδη και λαϊκίστικο τρόπο. Δεν ανταποκρίνονται στο μέγεθος της κοινωνικής καταστροφής που προκάλεσαν οι δεκαετίες του οικονομικού φιλελευθερισμού, ούτε στην απόλυτη αναπλήρωση της αγοραστικής δύναμης... πριν από είκοσι χρόνια.

Υπάρχουν όμως και άλλοι ουσιώδεις παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη προκειμένου να υπενθυμίσουμε τις προφανείς αδυναμίες του Χιράκ και να φωτίσουμε με συγκρατημένο τρόπο τον δρόμο που ανοίγεται μπροστά μας. Γιατί η σημερινή άμπωτη του Χιράκ δεν μπορεί παρά να επεξεργαστεί σε βάθος το ρεύμα ενός αναπόφευκτου νέου λαϊκού Χιράκ και τους κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες του αύριο.

Στοιχεία απολογισμού

Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να διατηρηθούν ορισμένα βασικά και στρατηγικά στοιχεία:

1 – Το Χιράκ, παρά τον «αυθορμητισμό των μαζών» και την ευφορία που δημιούργησε για ριζοσπαστική και «επαναστατική» αλλαγή, δεν μπόρεσε να παράγει ένα σαφές και ηγεμονικό πολιτικό σχέδιο που να μεταφράζει τα αιτήματα που εξέφρασαν εκατομμύρια διαδηλωτές επί ένα χρόνο για την επιβολή ελευθεριών, κοινωνικής δικαιοσύνης και λαϊκής κυριαρχίας.

2 – Η απουσία αυτοοργάνωσης του Χιράκ, ιδίως σε επίπεδο βάσης, διευκόλυνε την καταστολή και την εμφάνιση αρκετών οπορτουνιστών που αυτοανακηρύχθηκαν ως εκπρόσωποι του Χιράκ. Χωρίς δημοκρατική, λαϊκή και ανεξάρτητη αυτοοργάνωση σε επίπεδο βάσης, ήταν αδύνατο να οργανωθεί η συζήτηση μεταξύ εκατομμυρίων πολιτών, να συγκεντρωθούν τα αιτήματα του Χιράκ σε μια πλατφόρμα και να καθιερωθεί μια συντακτική διαδικασία που θα επέτρεπε την εγκαθίδρυση νέων παραδόσεων λαϊκής κυριαρχίας.

3 – Η αδυναμία του εργατικού κινήματος και η έλλειψη συνεπούς συμμετοχής των συνδικαλιστικών ελίτ για να προωθήσουν το Χιράκ και να του δώσουν μια ισχυρότερη κοινωνική διάσταση και μια προοδευτική κατεύθυνση, το οδήγησαν συχνά στο να αναλωθεί σε αόριστα και επιμέρους αιτήματα προδικάζοντας την αποδυνάμωση και την παρακμή του. Η περιθωριακή παρουσία του εργατικού κινήματος στο Χιράκ του στέρησε σημαντικά μέσα αγώνα, όπως η γενική απεργία, η οποία τον Μάρτιο του 2019 ήταν το κύριο όπλο που επέσπευσε την αποχώρηση του Μπουτεφλίκα στις αρχές Απριλίου 2019.

4 – Κατά συνέπεια, ήταν αδύνατο να ελπίζουμε στην ανάδειξη μιας ενιαίας, δημοκρατικής, ριζοσπαστικής και προοδευτικής ηγεσίας, που θα ενεργούσε υπό τον έλεγχο της λαϊκής αυτοοργάνωσης και θα ήταν σε θέση να προσφέρει μια εναλλακτική λύση στο καθεστώς και να οδηγήσει τη χώρα στην προοπτική της συγκεκριμενοποίησης των δημοκρατικών και κοινωνικών προσδοκιών του Χιράκ.

Προς μια νέα κρίση

Φυσικά, υπάρχουν και άλλα στοιχεία που πρέπει να ληφθούν υπόψη σε αυτή τη συζήτηση για την αποτίμηση του Χιράκ, η οποία μένει να γίνει. Ωστόσο, σε αυτή τη σύντομη συνεισφορά, η οποία απαιτεί και άλλες συνεισφορές, θεώρησα απαραίτητο να τονίσω εν συντομία, σε αυτή την τέταρτη επέτειο του Χιράκ, τις πτυχές που μου φάνηκαν οι πιο προφανείς, προκειμένου να βοηθήσουν στην κατανόηση της πορείας του Χιράκ και των αδυναμιών του, αφενός, και, αφετέρου, να αντλήσουμε διδάγματα από αυτή την τρομερή συλλογική λαϊκή εμπειρία, προκειμένου να οραματιστούμε και να συντονίσουμε καλύτερα τους αυριανούς αγώνες.

Η γενική απεργία που έχουν εξαγγείλει τα αυτόνομα συνδικάτα για τις 28 Φεβρουαρίου είναι καλή είδηση από αυτή την άποψη. Είναι ακριβώς η σημασία του οργανωμένου εργατικού κινήματος στην αντίσταση ενάντια στην καταστολή των συνδικαλιστικών και δημοκρατικών ελευθεριών γενικότερα, καθώς και του δικαιώματος στην απεργία. Ανεξάρτητα από την κλίμακα και τον αντίκτυπό της, θα σπάσει το κλίμα καταστολής που σίγουρα έχει εγκαταστήσει ένα αίσθημα φόβου, χωρίς όμως να προκαλεί παραίτηση ή εγκατάλειψη των δημοκρατικών και κοινωνικών προσδοκιών του Χιράκ.

Όμως, περιμένοντας το αύριο και την αναζωπύρωση της ελπίδας που γεννήθηκε από το Χιράκ, ο αγώνας πρέπει να συνεχιστεί σήμερα και με προτεραιότητα για :

– Το άμεσο τέλος της καταστολής σε όλες τις μορφές της!

– Την απελευθέρωση όλων των πολιτικών κρατουμένων και των φυλακισμένων για λόγους συνείδησης!

– Την κατάργηση όλων των νόμων και νομικών διατάξεων που αποσκοπούν στην κατάλυση των ελευθεριών!

– Η άρση όλων των μέτρων και των φραγμών στην αποτελεσματική άσκηση όλων των δημοκρατικών ελευθεριών!

– Την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης και των δημόσιων μέσων ενημέρωσης από την πολιτική εξουσία.

– Το άνοιγμα ενός δημοκρατικού και εθνικού διαλόγου, ενώπιον του λαού, που θα επιτρέψει την εφαρμογή μιας αυθεντικής λαϊκής κυριαρχίας!

Μετάφραση: elaliberta.gr

Mahmoud Rechedi, « Algérie : quatre après, faire vivre l’esprit du Hirak ! », L’Anticapitaliste, 26 Φεβρουαρίου 2023, https://lanticapitaliste.org/actualite/international/algerie–quatre–apres–faire–vivre–lesprit–du–hirak.

Mahmoud Rechedi, “Four years on – keeping the spirit of the Hirak alive!”, International Viewpoint, 26 Φεβρουαρίου 2023, https://internationalviewpoint.org/spip.php?article7998.

Σημειώσεις

 ^[1] [Σ.τ.Μ.:] «Δώδεκα–δώδεκα»: Στις 12 Δεκεμβρίου 2019 έγιναν προεδρικές εκλογές στην Αλγερία και στις 12 Ιουνίου 2021 έγιναν βουλευτικές εκλογές.