Παλαιστίνιοι επιβαίνουν σε ισραηλινό στρατιωτικό όχημα στους δρόμους της Γάζας κατά τη διάρκεια στρατιωτικής επιχείρησης που εξαπέλυσε η Χαμάς στο νότιο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023 [EPA/Haitham Imad]
Marwan Bishara
Από την ύβρη στην ταπείνωση: Οι 10 ώρες που συγκλόνισαν το Ισραήλ
Ο παλαιστινιακός αιφνιδιαστικός πόλεμος είναι μια στρατιωτική αποτυχία και μια πολιτική καταστροφή κολοσσιαίων διαστάσεων για το Ισραήλ.
Λίγες ημέρες αφότου ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου εκφώνησε μια αλαζονική ομιλία στα Ηνωμένα Έθνη, ανακοινώνοντας την εγκαθίδρυση μιας νέας Μέσης Ανατολής με επίκεντρο το Ισραήλ και τους νέους Άραβες εταίρους του, οι Παλαιστίνιοι, τους οποίους παρέλειψε εντελώς από τον φανταστικό περιφερειακό χάρτη του, επέφεραν στον ίδιο και το Ισραήλ ένα θανάσιμο πλήγμα, πολιτικά και στρατηγικά.
Το παλαιστινιακό κίνημα αντίστασης Χαμάς εξαπέλυσε μια επιμελώς σχεδιασμένη, καλά εκτελεσμένη αστραπιαία εισβολή από τη Γάζα στο Ισραήλ, από αέρος, θαλάσσης και ξηράς. Παράλληλα με χιλιάδες πυραύλους που εκτοξεύτηκαν προς ισραηλινούς στόχους, εκατοντάδες Παλαιστίνιοι μαχητές επιτέθηκαν σε ισραηλινές στρατιωτικές και μη στρατιωτικές περιοχές στο νότιο τμήμα της χώρας, γεγονός που οδήγησε στον θάνατο τουλάχιστον 100 Ισραηλινών και στη σύλληψη δεκάδων Ισραηλινών στρατιωτών και πολιτών ως ομήρων.
Οι στόχοι της Χαμάς στην επιχείρηση αυτή δεν είναι μυστικοί: Πρώτον, να ανταποδώσει και να τιμωρήσει το Ισραήλ για την κατοχή, την καταπίεση, τον παράνομο εποικισμό και τη βεβήλωση των παλαιστινιακών θρησκευτικών συμβόλων, ιδίως του τζαμιού Αλ Άκσα στην Ιερουσαλήμ∙ δεύτερον, να πλήξει την εξομάλυνση των σχέσεων του Ισραήλ με τους Άραβες που αποδέχονται το καθεστώς του απαρτχάιντ στην περιοχή∙ και τέλος, να εξασφαλίσει μια ακόμη ανταλλαγή κρατουμένων προκειμένου να απελευθερωθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι Παλαιστίνιοι πολιτικοί κρατούμενοι από τις ισραηλινές φυλακές.
Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι ο ηγέτης της Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας, Γιαχιά αλ Σίνουαρ, ο οποίος πέρασε περισσότερες από δύο δεκαετίες σε ισραηλινή φυλακή, απελευθερώθηκε στο πλαίσιο ανταλλαγής κρατουμένων. Ο Μοχάμμεντ Ντεΐφ, ο επικεφαλής του στρατιωτικού βραχίονα της Χαμάς, όπως και πολλοί άλλοι Παλαιστίνιοι, έχασε αγαπημένα του πρόσωπα από την ισραηλινή βία – ένα βρέφος, μια τρίχρονη κόρη και τη σύζυγό του. Ως εκ τούτου, υπάρχει επίσης σαφώς μια τιμωρητική και εκδικητική πτυχή στην επιχείρηση.
Υπό αυτή την έννοια, η επίθεση μπορεί να ήταν απίστευτα σοκαριστική, αλλά δεν αποτέλεσε έκπληξη.
Η ύβρις στράφηκε τελικά ενάντια στο Ισραήλ και τους αλαζόνες ηγέτες του, οι οποίοι θεωρούσαν για πολλά χρόνια τους εαυτούς τους αήττητους και υποτίμησαν επανειλημμένα τους εχθρούς τους. Από την «αιφνιδιαστική» αραβική επίθεση του Οκτωβρίου 1973, οι διαδοχικοί Ισραηλινοί ηγέτες έχουν σοκαριστεί και τρομοκρατηθεί, επανειλημμένα, από το τι ήταν ικανός να κάνει ο λαός που καταπίεζαν.
Τους έπιασε απροετοίμαστους η λιβανέζικη αντίσταση μετά την ισραηλινή εισβολή στο Λίβανο το 1982, οι παλαιστινιακές Ιντιφάντα στη δεκαετία του 1980 και του 2000 και η παλαιστινιακή αντίσταση μετά από πέντε και πλέον δεκαετίες ισραηλινής κατοχής και τέσσερις διαδοχικούς πολέμους στη Γάζα.
Είναι σαφές ότι η ισραηλινή στρατιωτική και πολιτική ηγεσία δεν περίμενε επίσης τη μαζική επιχείρηση της Χαμάς, η επιτυχία της οποίας αντιπροσωπεύει μια μεγάλη αποτυχία των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών και του στρατού. Παρά το εξελιγμένο δίκτυο κατασκόπων, μη επανδρωμένων αεροσκαφών και τεχνολογίας επιτήρησης του Ισραήλ, δεν μπόρεσε να εντοπίσει και να προλάβει την επίθεση.
Όμως η ζημιά που προκλήθηκε στο Ισραήλ υπερβαίνει τις μυστικές υπηρεσίες και τη στρατιωτική αποτυχία∙ πρόκειται επίσης για μια πολιτική και ψυχολογική καταστροφή. Το αήττητο κράτος αποδείχθηκε ευάλωτο, αδύναμο και τρομερά ανίκανο, κάτι που δεν θα βγει σε καλό για τα σχέδιά του να γίνει περιφερειακός ηγέτης μιας νέας Μέσης Ανατολής.
Οι εικόνες των Ισραηλινών που εγκαταλείπουν φοβισμένοι τα σπίτια και τις πόλεις τους θα μείνουν βαθιά χαραγμένες στη συλλογική τους μνήμη για πολλά χρόνια. Σήμερα ήταν ίσως η χειρότερη ημέρα στην ιστορία του Ισραήλ. Μια απόλυτη ταπείνωση.
Ο στρεψόδικος Νετανιάχου δεν θα μπορέσει να το αλλάξει αυτό, ανεξάρτητα από το πώς θα το παρουσιάσει. Το Ισραήλ δεν θα έχει την ευκαιρία να αναιρέσει αυτό που είδε ο κόσμος το πρωί του Σαββάτου: μια τρομοκρατημένη χώρα χαμένη στις δικές της φανταστικές αυταπάτες.
Το στρατιωτικό κατεστημένο του Ισραήλ θα προσπαθήσει αναμφίβολα να ανακτήσει τη στρατηγική και στρατιωτική πρωτοβουλία από τη Χαμάς, επιφέροντάς της αμέσως ένα σημαντικό στρατιωτικό πλήγμα. Όπως έχει κάνει και στο παρελθόν, θα προβεί σε σφοδρούς βομβαρδισμούς και εκστρατείες δολοφονιών, προκαλώντας μεγάλη δυστυχία και αμέτρητες απώλειες μεταξύ των Παλαιστινίων. Και όπως έχει συμβεί στο παρελθόν ξανά και ξανά, αυτό δεν θα καταστρέψει την παλαιστινιακή αντίσταση.
Για το λόγο αυτό, το Ισραήλ μπορεί να εξετάσει το ενδεχόμενο να μεταφέρει το στρατό του σε παλαιστινιακές πόλεις, κωμοπόλεις και προσφυγικούς καταυλισμούς σε όλη τη Λωρίδα της Γάζας και τη Δυτική Όχθη, με το πρόσχημα να αποτελειώσει τη Χαμάς και άλλες παλαιστινιακές παρατάξεις.
Μια τέτοια πλήρης κατάληψη είναι η ιστορική επιθυμία των πιο φανατικών μελών του κυβερνητικού συνασπισμού του Ισραήλ, οι οποίοι θέλουν να καταστρέψουν την Παλαιστινιακή Αρχή, να πάρουν υπό τον άμεσο έλεγχό τους το σύνολο της ιστορικής Παλαιστίνης ή αυτό που αποκαλούν «Η Μεγάλη Γη του Ισραήλ» και να πραγματοποιήσουν εθνοκάθαρση των Παλαιστινίων.
Αυτό θα ήταν μεγάλο λάθος. Θα οδηγούσε σε έναν ολοκληρωτικό ασύμμετρο πόλεμο, και στην πορεία θα απομόνωνε το Ισραήλ όσο ποτέ άλλοτε. Ακόμη και οι δυτικοί ηγέτες, οι οποίοι μέχρι στιγμής υποστήριζαν τον Νετανιάχου, εκφράζοντας περισσότερο την ίδια ολοφάνερη υποκριτική αλληλεγγύη με το ισραηλινό απαρτχάιντ, μπορεί να αρχίσουν να αποστασιοποιούνται από την ισραηλινή κυβέρνηση.
Ήδη, η σκανδαλώδης ταπείνωση του Ισραήλ υπονομεύει τη στρατηγική και πολιτική του θέση στην περιοχή. Τα αραβικά καθεστώτα που εξομάλυναν τις σχέσεις τους με το Ισραήλ και συνεργάζονται με την κυβέρνηση Νετανιάχου φαίνονται κάθε ώρα που περνάει πιο ηλίθια.
Θέλοντας απεγνωσμένα να αντιστρέψει την προσωπική του αποτυχία και να διατηρήσει τον εύθραυστο συνασπισμό του, ο Νετανιάχου είναι βέβαιο ότι θα αντιδράσει υπερβολικά και στη διαδικασία αυτή θα απομακρυνθεί περισσότερο από τους νέους και δυνητικούς περιφερειακούς εταίρους του.
Όποια και αν είναι η εξέλιξη, η κληρονομιά του Νετανιάχου θα στιγματιστεί από την αποτυχία. Μπορεί κάλλιστα να πάρει μαζί του και τον Παλαιστίνιο ομόλογό του, τον ογδοντάχρονο Μαχμούντ Αμπάς, και να τον παρασύρει στους υπονόμους της ιστορίας.
Ο Αμπάς, επίσης, έχει αποτύχει πολιτικά, προσπαθώντας να ακροβατήσει μεταξύ της καταδίκης της ισραηλινής κατοχής και του συντονισμού της ασφάλειας με αυτήν. Μια τέτοια εξισορρόπηση δεν είναι πλέον βιώσιμη.
Αλλά η αλλαγή που έρχεται δεν αφορά μόνο τις προσωπικότητες· αφορά τους δύο λαούς στο σύνολό τους και το αν θέλουν να ζήσουν ειρηνικά ή να πεθάνουν πολεμώντας. Ο χρόνος και ο χώρος για οτιδήποτε ενδιάμεσο έχει παρέλθει.
Οι Παλαιστίνιοι κατέστησαν σαφές σήμερα ότι προτιμούν να αγωνιστούν όρθιοι για δικαιοσύνη και ελευθερία παρά να πεθάνουν γονατιστοί και ταπεινωμένοι. Είναι καιρός οι Ισραηλινοί να λάβουν υπόψη τους τα διδάγματα της ιστορίας.
Μετάφραση: elaliberta.gr
Marwan Bishara, “From hubris to humiliation: The 10 hours that shocked Israel”, Al Jazeera, 7 Οκτωβρίου 2023, https://www.aljazeera.com/opinions/2023/10/7/from-hubris-to-humiliation-the-10-hours-that-shocked-israel.
Marwan Bishara είναι ο βασικότερος πολιτικός αναλυτής στο Al Jazeera. Είναι συγγραφέας που γράφει εκτενώς για την παγκόσμια πολιτική και θεωρείται ευρέως ως κορυφαία αυθεντία στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, τη Μέση Ανατολή και τις διεθνείς στρατηγικές υποθέσεις. Στο παρελθόν ήταν καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο του Παρισιού.
