بتسيلم / בצלם / B’Tselem^[1]

Ένα καθεστώς εβραϊκής υπεροχής από τον Ιορδάνη ποταμό μέχρι τη Μεσόγειο θάλασσα: Αυτό είναι απαρτχάιντ

Περισσότεροι από 14 εκατομμύρια άνθρωποι, περίπου οι μισοί από αυτούς Εβραίοι και οι άλλοι μισοί Παλαιστίνιοι, ζουν μεταξύ του ποταμού Ιορδάνη και της Μεσογείου κάτω από ένα ενιαίο καθεστώς. Η κοινή αντίληψη στον δημόσιο, πολιτικό, νομικό και δημοσιογραφικό διάλογο είναι ότι δύο ξεχωριστά καθεστώτα λειτουργούν δίπλα-δίπλα σε αυτή την περιοχή, που χωρίζονται από την Πράσινη Γραμμή. Το ένα καθεστώς, εντός των συνόρων του κυρίαρχου κράτους του Ισραήλ, είναι μια σταθερή δημοκρατία με πληθυσμό περίπου εννέα εκατομμυρίων, όλοι Ισραηλινοί πολίτες. Το άλλο καθεστώς, στα εδάφη που κατέλαβε το Ισραήλ το 1967, το τελικό καθεστώς των οποίων υποτίθεται ότι θα καθοριστεί σε μελλοντικές διαπραγματεύσεις, είναι μια προσωρινή στρατιωτική κατοχή που επιβάλλεται σε περίπου πέντε εκατομμύρια Παλαιστίνιους υπηκόους.

Με την πάροδο του χρόνου, η διάκριση μεταξύ των δύο καθεστώτων απομακρύνθηκε από την πραγματικότητα. Αυτή η κατάσταση πραγμάτων υφίσταται για περισσότερα από 50 χρόνια – δύο φορές περισσότερο από όσο υπήρξε το κράτος του Ισραήλ χωρίς αυτό. Εκατοντάδες χιλιάδες Εβραίοι έποικοι κατοικούν τώρα σε μόνιμους οικισμούς ανατολικά της Πράσινης Γραμμής, ζώντας σαν να βρίσκονται δυτικά της. Η Ανατολική Ιερουσαλήμ έχει προσαρτηθεί επίσημα στο κυρίαρχο έδαφος του Ισραήλ και η Δυτική Όχθη έχει προσαρτηθεί στην πράξη. Το πιο σημαντικό είναι ότι η διάκριση αυτή συσκοτίζει το γεγονός ότι ολόκληρη η περιοχή μεταξύ της Μεσογείου και του Ιορδάνη ποταμού είναι οργανωμένη κάτω από μία και μόνη αρχή: την προώθηση και εδραίωση της υπεροχής μιας ομάδας –των Εβραίων– έναντι μιας άλλης – των Παλαιστινίων. Όλα αυτά οδηγούν στο συμπέρασμα ότι δεν πρόκειται για δύο παράλληλα καθεστώτα που απλώς τυχαίνει να υποστηρίζουν την ίδια αρχή. Υπάρχει ένα καθεστώς που κυβερνά ολόκληρη την περιοχή και τους ανθρώπους που ζουν σε αυτήν, βασισμένο σε μια ενιαία οργανωτική αρχή.

Όταν το B’Tselem ιδρύθηκε το 1989, περιορίσαμε τις αρμοδιότητές μας^[2] στη Δυτική Όχθη (συμπεριλαμβανομένης της Ανατολικής Ιερουσαλήμ) και τη Λωρίδα της Γάζας και αποφύγαμε να ασχοληθούμε με τα ανθρώπινα δικαιώματα εντός του κράτους του Ισραήλ που ιδρύθηκε το 1948 ή να υιοθετήσουμε μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για ολόκληρη την περιοχή μεταξύ του Ιορδάνη ποταμού και της Μεσογείου. Ωστόσο, η κατάσταση έχει αλλάξει. Η οργανωτική αρχή του καθεστώτος έχει αποκτήσει ορατότητα τα τελευταία χρόνια, όπως αποδεικνύεται από τον Βασικό Νόμο: το Ισραήλ – το Έθνος Κράτος του Εβραϊκού Λαού που ψηφίστηκε το 2018, ή την ανοιχτή συζήτηση για την επίσημη προσάρτηση τμημάτων της Δυτικής Όχθης το 2020. Σε συνδυασμό με τα γεγονότα που περιγράφηκαν παραπάνω, αυτό σημαίνει ότι αυτό που συμβαίνει στα κατεχόμενα εδάφη δεν μπορεί πλέον να αντιμετωπίζεται ως ξεχωριστό από την πραγματικότητα σε ολόκληρη την περιοχή που βρίσκεται υπό τον έλεγχο του Ισραήλ. Οι όροι που χρησιμοποιήσαμε τα τελευταία χρόνια για να περιγράψουμε την κατάσταση –όπως «παρατεταμένη κατοχή» ή «πραγματικότητα ενός κράτους»– δεν είναι πλέον επαρκείς. Για να συνεχίσουμε να καταπολεμούμε αποτελεσματικά τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, είναι απαραίτητο να εξετάσουμε και να ορίσουμε το καθεστώς που κυβερνά ολόκληρη την περιοχή.

Το παρόν κείμενο αναλύει τον τρόπο με τον οποίο το ισραηλινό καθεστώς εργάζεται για να προωθήσει τους στόχους του σε ολόκληρη την περιοχή που ελέγχει. Δεν παραθέτουμε μια ιστορική αναδρομή ή μια αξιολόγηση των παλαιστινιακών και εβραϊκών εθνικών κινημάτων ή του πρώην καθεστώτος της Νότιας Αφρικής. Αν και αυτά είναι σημαντικά ζητήματα, ξεφεύγουν από την αρμοδιότητα μιας οργάνωσης ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αντίθετα, το παρόν κείμενο παρουσιάζει τις αρχές που διέπουν το καθεστώς, καταδεικνύει πώς τις εφαρμόζει και επισημαίνει το συμπέρασμα που προκύπτει από όλα αυτά ως προς το πώς πρέπει να οριστεί το καθεστώς και τι σημαίνει αυτό για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Διαίρεση, διαχωρισμός, κυριαρχία

Σε ολόκληρη την περιοχή μεταξύ της Μεσογείου και του Ιορδάνη ποταμού, το ισραηλινό καθεστώς εφαρμόζει νόμους, πρακτικές και κρατική βία με σκοπό να εδραιώσει την υπεροχή μιας ομάδας –των Εβραίων– έναντι μιας άλλης – των Παλαιστινίων. Μια βασική μέθοδος για την επιδίωξη αυτού του στόχου είναι η διαμόρφωση χώρου με διαφορετικό τρόπο για κάθε ομάδα.

Οι Εβραίοι πολίτες ζουν σαν ολόκληρη η περιοχή να ήταν ένας ενιαίος χώρος (εξαιρουμένης της Λωρίδας της Γάζας). Η Πράσινη Γραμμή δεν σημαίνει σχεδόν τίποτα γι’ αυτούς: το αν ζουν δυτικά της, εντός του κυρίαρχου εδάφους του Ισραήλ, ή ανατολικά της, σε οικισμούς που δεν έχουν προσαρτηθεί επίσημα στο Ισραήλ, είναι άσχετο με τα δικαιώματα ή το καθεστώς τους.

Το πού ζουν οι Παλαιστίνιοι, από την άλλη πλευρά, είναι ζωτικής σημασίας. Το ισραηλινό καθεστώς έχει διαιρέσει την περιοχή σε διάφορες ενότητες τις οποίες ορίζει και διοικεί με διαφορετικό τρόπο, αποδίδοντας στους Παλαιστίνιους διαφορετικά δικαιώματα σε κάθε μία από αυτές. Αυτή η διαίρεση αφορά μόνο τους Παλαιστίνιους. Ο γεωγραφικός χώρος, ο οποίος είναι συνεκτικός για τους Εβραίους, είναι ένα κατακερματισμένο μωσαϊκό^[3] για τους Παλαιστίνιους:

Οι Παλαιστίνιοι που ζουν σε εδάφη που ορίστηκαν το 1948 ως κυρίαρχο έδαφος του Ισραήλ (μερικές φορές αποκαλούνται Αραβο-Ισραηλινοί) είναι Ισραηλινοί πολίτες και αποτελούν το 17% των πολιτών του κράτους. Αν και το καθεστώς αυτό τους παρέχει πολλά δικαιώματα, δεν απολαμβάνουν τα ίδια δικαιώματα με τους Εβραίους πολίτες ούτε από το νόμο ούτε από την πρακτική^[4] – όπως αναλύεται περαιτέρω στο παρόν κείμενο.

Περίπου 350.000 Παλαιστίνιοι ζουν στην Ανατολική Ιερουσαλήμ^[5], η οποία αποτελείται από περίπου 70.000 ντουνάμ [1 ντουνάμ = 1.000 τετραγωνικά μέτρα] που το Ισραήλ προσάρτησε στην κυρίαρχη επικράτειά του το 1967. Ορίζονται ως μόνιμοι κάτοικοι του Ισραήλ, καθεστώς που τους επιτρέπει να ζουν και να εργάζονται στο Ισραήλ χωρίς να χρειάζονται ειδικές άδειες, να λαμβάνουν κοινωνικές παροχές και ασφάλιση υγείας και να ψηφίζουν στις δημοτικές εκλογές. Ωστόσο, η μόνιμη κατοικία, σε αντίθεση με την ιθαγένεια, μπορεί να ανακληθεί ανά πάσα στιγμή, κατά την απόλυτη διακριτική ευχέρεια του Υπουργού Εσωτερικών. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί επίσης να λήξει.

Αν και το Ισραήλ δεν προσάρτησε ποτέ επίσημα τη Δυτική Όχθη^[6], αντιμετωπίζει την περιοχή ως δική του. Περισσότεροι από 2,6 εκατομμύρια Παλαιστίνιοι υπήκοοι ζουν στη Δυτική Όχθη, σε δεκάδες αποσυνδεδεμένους θύλακες, υπό αυστηρή στρατιωτική κυριαρχία και χωρίς πολιτικά δικαιώματα. Στο 40% περίπου της επικράτειας, το Ισραήλ έχει μεταβιβάσει κάποιες πολιτικές εξουσίες στην Παλαιστινιακή Αρχή (ΠΑ). Ωστόσο, η ΠΑ εξακολουθεί να υπάγεται στο Ισραήλ και μπορεί να ασκήσει τις περιορισμένες εξουσίες της μόνο με τη συγκατάθεση του Ισραήλ.

Στη Λωρίδα της Γάζας^[7] ζουν περίπου δύο εκατομμύρια Παλαιστίνιοι, οι οποίοι επίσης στερούνται πολιτικών δικαιωμάτων. Το 2005, το Ισραήλ απέσυρε τις δυνάμεις του από τη Λωρίδα της Γάζας, διέλυσε τους οικισμούς που είχε χτίσει εκεί και αποποιήθηκε κάθε ευθύνη για την τύχη του παλαιστινιακού πληθυσμού. Μετά την κατάληψη της εξουσίας από τη Χαμάς το 2007, το Ισραήλ επέβαλε αποκλεισμό στη Λωρίδα της Γάζας, ο οποίος εξακολουθεί να ισχύει. Σε όλα αυτά τα χρόνια, το Ισραήλ συνέχισε να ελέγχει σχεδόν κάθε πτυχή της ζωής στη Γάζα από το εξωτερικό.

Το Ισραήλ παραχωρεί στους Παλαιστίνιους ένα διαφορετικό πακέτο δικαιωμάτων σε κάθε μία από αυτές τις ομάδες – τα οποία είναι όλα κατώτερα σε σύγκριση με τα δικαιώματα που παρέχονται στους Εβραίους πολίτες. Ο στόχος της εβραϊκής υπεροχής προωθείται με διαφορετικό τρόπο σε κάθε ομάδα, και οι προκύπτουσες μορφές αδικίας διαφέρουν: η βιωμένη εμπειρία των Παλαιστινίων στην αποκλεισμένη Γάζα είναι διαφορετική από εκείνη των Παλαιστινίων υπηκόων στη Δυτική Όχθη, των μόνιμων κατοίκων στην Ανατολική Ιερουσαλήμ ή των Παλαιστινίων πολιτών εντός της κυρίαρχης ισραηλινής επικράτειας. Ωστόσο, πρόκειται για παραλλαγές του γεγονότος ότι όλοι οι Παλαιστίνιοι που ζουν υπό ισραηλινή κυριαρχία αντιμετωπίζονται ως κατώτεροι σε δικαιώματα και καθεστώς από τους Εβραίους που ζουν στην ίδια ακριβώς περιοχή.

Παρακάτω παρουσιάζονται αναλυτικά τέσσερις σημαντικές μέθοδοι που χρησιμοποιεί το ισραηλινό καθεστώς για να προωθήσει την εβραϊκή υπεροχή. Δύο εφαρμόζονται με παρόμοιο τρόπο σε ολόκληρη την περιοχή: ο περιορισμός της μετανάστευσης από μη Εβραίους και η κατάληψη παλαιστινιακής γης για την οικοδόμηση κοινοτήτων μόνο για Εβραίους, ενώ οι Παλαιστίνιοι υποβιβάζονται σε μικρούς θύλακες. Οι άλλες δύο εφαρμόζονται κυρίως στα κατεχόμενα εδάφη: δρακόντειοι περιορισμοί στη μετακίνηση των Παλαιστινίων που δεν είναι πολίτες και άρνηση των πολιτικών τους δικαιωμάτων. Ο έλεγχος αυτών των πτυχών της ζωής βρίσκεται εξ ολοκλήρου στα χέρια του Ισραήλ: σε ολόκληρη την περιοχή, το Ισραήλ έχει την αποκλειστική εξουσία πάνω στο μητρώο πληθυσμού, την κατανομή της γης, τους εκλογικούς καταλόγους και το δικαίωμα (ή την άρνησή του) να ταξιδεύουν εντός, να εισέρχονται ή να εξέρχονται από οποιοδήποτε μέρος της περιοχής.

Α. Μετανάστευση – μόνο για Εβραίους:

Οποιοσδήποτε Εβραίος στον κόσμο και τα παιδιά, τα εγγόνια και οι σύζυγοί του έχουν το δικαίωμα να μεταναστεύσουν στο Ισραήλ ανά πάσα στιγμή και να λάβουν την ισραηλινή υπηκοότητα, με όλα τα συναφή δικαιώματα^[8]. Λαμβάνουν αυτό το καθεστώς ακόμη και αν επιλέξουν να ζήσουν σε οικισμό της Δυτικής Όχθης που δεν έχει προσαρτηθεί επίσημα στο κυρίαρχο έδαφος του Ισραήλ.

Αντίθετα, οι μη Εβραίοι δεν έχουν δικαίωμα νομικού καθεστώτος στις ελεγχόμενες από το Ισραήλ περιοχές. Η χορήγηση του καθεστώτος εναπόκειται στη σχεδόν πλήρη διακριτική ευχέρεια των αξιωματούχων – του Υπουργού Εσωτερικών (εντός του κυρίαρχου Ισραήλ^[9]) ή του στρατιωτικού διοικητή (στα κατεχόμενα εδάφη^[10]). Παρά την επίσημη αυτή διάκριση, η οργανωτική αρχή παραμένει η ίδια: οι Παλαιστίνιοι που ζουν σε άλλες χώρες δεν μπορούν να μεταναστεύσουν στην περιοχή μεταξύ της Μεσογείου και του Ιορδάνη ποταμού, ακόμη και αν οι ίδιοι, οι γονείς τους ή οι παππούδες τους γεννήθηκαν και έζησαν εκεί. Ο μόνος τρόπος με τον οποίο οι Παλαιστίνιοι μπορούν να μεταναστεύσουν σε περιοχές που ελέγχονται από το Ισραήλ είναι να παντρευτούν έναν Παλαιστίνιο που ζει ήδη εκεί –ως πολίτης, κάτοικος ή υπήκοος– καθώς και να πληρούν μια σειρά προϋποθέσεων και να λάβουν την έγκριση του Ισραήλ.

Το Ισραήλ όχι μόνο παρεμποδίζει τη μετανάστευση των Παλαιστινίων, αλλά και εμποδίζει τη μετεγκατάσταση των Παλαιστινίων μεταξύ των ομάδων, εάν η μετακίνηση αυτή –κατά την αντίληψη του καθεστώτος– θα αναβάθμιζε το καθεστώς τους. Για παράδειγμα, οι Παλαιστίνιοι πολίτες του Ισραήλ ή οι κάτοικοι της Ανατολικής Ιερουσαλήμ μπορούν εύκολα να μετεγκατασταθούν στη Δυτική Όχθη (αν και διακινδυνεύουν τα δικαιώματα και το καθεστώς τους με αυτόν τον τρόπο). Οι Παλαιστίνιοι στα κατεχόμενα εδάφη δεν μπορούν να αποκτήσουν την ισραηλινή υπηκοότητα και να μετεγκατασταθούν σε ισραηλινό κυρίαρχο έδαφος, εκτός από πολύ σπάνιες περιπτώσεις, οι οποίες εξαρτώνται από την έγκριση ισραηλινών αξιωματούχων.

Η πολιτική του Ισραήλ σχετικά με την οικογενειακή ένωση αποτυπώνει αυτή την αρχή. Για χρόνια, το καθεστώς έχει θέσει πολλά εμπόδια μπροστά σε οικογένειες στις οποίες κάθε σύζυγος ζει σε διαφορετική γεωγραφική ενότητα. Με την πάροδο του χρόνου, αυτό εμπόδισε και συχνά απέτρεψε τους Παλαιστίνιους που παντρεύονταν έναν Παλαιστίνιο σε άλλη γεωγραφική ενότητα να αποκτήσουν καθεστώς στην εν λόγω ενότητα. Ως αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής, δεκάδες χιλιάδες οικογένειες δεν μπόρεσαν να ζήσουν μαζί. Όταν ο ένας σύζυγος είναι κάτοικος της Λωρίδας της Γάζας, το Ισραήλ επιτρέπει στην οικογένεια να ζει εκεί μαζί, αλλά αν ο άλλος σύζυγος είναι κάτοικος της Δυτικής Όχθης, το Ισραήλ απαιτεί να μετακομίσει μόνιμα στη Γάζα^[11]. Το 2003, η Κνέσετ ψήφισε ένα Προσωρινό Διάταγμα^[12] (που εξακολουθεί να ισχύει) που απαγορεύει την έκδοση ισραηλινής υπηκοότητας ή μόνιμης κατοικίας σε Παλαιστίνιους από τα κατεχόμενα εδάφη που παντρεύονται Ισραηλινούς – σε αντίθεση με τους πολίτες άλλων χωρών. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις που εγκρίνονται από τον Υπουργό Εσωτερικών, οι Παλαιστίνιοι από τη Δυτική Όχθη που παντρεύονται Ισραηλινούς μπορούν να αποκτήσουν καθεστώς στο Ισραήλ – ωστόσο αυτό είναι προσωρινό και δεν τους δίνει δικαίωμα σε κοινωνικές παροχές.

Το Ισραήλ υπονομεύει επίσης το δικαίωμα των Παλαιστινίων στα κατεχόμενα εδάφη –συμπεριλαμβανομένης της Ανατολικής Ιερουσαλήμ– να συνεχίσουν να ζουν εκεί όπου γεννήθηκαν. Από το 1967, το Ισραήλ έχει ανακαλέσει το καθεστώς περίπου 250.000 Παλαιστινίων στη Δυτική Όχθη (συμπεριλαμβανομένης της Ανατολικής Ιερουσαλήμ) και στη Λωρίδα της Γάζας, σε ορισμένες περιπτώσεις με την αιτιολογία ότι είχαν ζήσει στο εξωτερικό για περισσότερα από τρία χρόνια^[13]. Αυτό περιλαμβάνει χιλιάδες κατοίκους της Ανατολικής Ιερουσαλήμ που μετακόμισαν μόλις λίγα χιλιόμετρα ανατολικά από τα σπίτια τους σε τμήματα της Δυτικής Όχθης που δεν είναι επίσημα προσαρτημένα^[14]. Όλα αυτά τα άτομα στερήθηκαν το δικαίωμα να επιστρέψουν στα σπίτια και τις οικογένειές τους, όπου γεννήθηκαν και μεγάλωσαν.

Β. Κατάληψη γης για τους Εβραίους, ενώ συνωστίζονται οι Παλαιστίνιοι σε θύλακες:

Το Ισραήλ εφαρμόζει μια πολιτική «ιουδαιοποίησης» της περιοχής, βασισμένη στη νοοτροπία ότι η γη είναι ένας πόρος που προορίζεται σχεδόν αποκλειστικά να ωφελήσει το εβραϊκό κοινό. Η γη χρησιμοποιείται για την ανάπτυξη και την επέκταση των υφιστάμενων εβραϊκών κοινοτήτων και την οικοδόμηση νέων, ενώ οι Παλαιστίνιοι εκδιώκονται και εγκλωβίζονται σε μικρούς, συνωστισμένους θύλακες. Αυτή η πολιτική εφαρμόζεται σε σχέση με τη γη εντός της κυρίαρχης ισραηλινής επικράτειας από το 1948 και εφαρμόζεται στους Παλαιστίνιους στα κατεχόμενα εδάφη από το 1967. Το 2018, η υποκείμενη αρχή κατοχυρώθηκε στον Βασικό Νόμο: Ισραήλ – το Έθνος Κράτος του Εβραϊκού Λαού, ο οποίος ορίζει ότι «το κράτος θεωρεί την ανάπτυξη εβραϊκών οικισμών εθνική αξία και θα αναλάβει δράση για την ενθάρρυνση και την προώθηση της ίδρυσης και της ενίσχυσης τέτοιων οικισμών».

Εντός της κυριαρχικής του επικράτειας, το Ισραήλ έχει θεσπίσει νόμους που εισάγουν διακρίσεις^[15], κυρίως τον Νόμο περί Απουσίας Ιδιοκτήτη^[16], που του επιτρέπει να απαλλοτριώνει τεράστιες εκτάσεις γης που ανήκουν σε Παλαιστίνιους, συμπεριλαμβανομένων εκατομμυρίων ντουνάμ σε κοινότητες των οποίων οι κάτοικοι εκδιώχθηκαν ή έφυγαν το 1948 και δεν μπορούν να επιστρέψουν^[17]. Το Ισραήλ έχει επίσης μειώσει σημαντικά τις περιοχές που προορίζονται για τα παλαιστινιακά τοπικά συμβούλια και κοινότητες, τα οποία έχουν πλέον πρόσβαση σε λιγότερο από το 3% της συνολικής έκτασης της χώρας^[18]. Το μεγαλύτερο μέρος της καθορισμένης γης είναι ήδη κορεσμένο από την οικοδόμηση. Ως αποτέλεσμα, περισσότερο από το 90% της γης στην κυρίαρχη επικράτεια του Ισραήλ βρίσκεται πλέον υπό κρατικό έλεγχο^[19].

Το Ισραήλ έχει χρησιμοποιήσει αυτή τη γη για να χτίσει εκατοντάδες κοινότητες για τους Εβραίους πολίτες – αλλά ούτε μία για τους Παλαιστίνιους πολίτες. Η εξαίρεση είναι μια χούφτα πόλεις και χωριά που χτίστηκαν για να συγκεντρώσουν τον πληθυσμό των Βεδουίνων^[20], ο οποίος έχει στερηθεί τα περισσότερα από τα ιδιοκτησιακά του δικαιώματα. Το μεγαλύτερο μέρος της γης στην οποία ζούσαν οι Βεδουίνοι έχει απαλλοτριωθεί και καταχωρηθεί ως κρατική γη. Πολλές κοινότητες Βεδουίνων έχουν οριστεί ως «μη αναγνωρισμένες» και οι κάτοικοί τους ως «εισβολείς». Σε γη που ιστορικά κατείχαν οι Βεδουίνοι, το Ισραήλ έχει οικοδομήσει κοινότητες μόνο για Εβραίους^[21].

Το ισραηλινό καθεστώς περιορίζει αυστηρά την οικοδόμηση και την ανάπτυξη στην ελάχιστη γη που έχει απομείνει στις παλαιστινιακές κοινότητες εντός της κυριαρχικής του επικράτειας^[22]. Επίσης, απέχει από την εκπόνηση γενικών σχεδίων που να αντικατοπτρίζουν τις ανάγκες του πληθυσμού και διατηρεί τις περιοχές δικαιοδοσίας αυτών των κοινοτήτων σχεδόν αμετάβλητες παρά την αύξηση του πληθυσμού. Το αποτέλεσμα είναι μικροί, συνωστισμένοι θύλακες όπου οι κάτοικοι δεν έχουν άλλη επιλογή από το να χτίζουν χωρίς άδειες^[23].

Το Ισραήλ έχει επίσης ψηφίσει νόμο που επιτρέπει στις κοινότητες με επιτροπές εισδοχής^[24], που αριθμούν εκατοντάδες σε όλη τη χώρα, να απορρίπτουν τους Παλαιστίνιους αιτούντες για λόγους «πολιτιστικής ασυμβατότητας». Αυτό ουσιαστικά εμποδίζει τους Παλαιστίνιους πολίτες να ζουν σε κοινότητες που προορίζονται για Εβραίους. Επισήμως, οποιοσδήποτε Ισραηλινός πολίτης μπορεί να ζήσει σε οποιαδήποτε πόλη της χώρας^[25]∙ στην πράξη, μόνο το 10% των Παλαιστινίων πολιτών το κάνει^[26]. Ακόμα και τότε, συνήθως υποβιβάζονται σε ξεχωριστές γειτονιές λόγω έλλειψης εκπαιδευτικών, θρησκευτικών και άλλων υπηρεσιών, του απαγορευτικού κόστους αγοράς κατοικίας σε άλλα μέρη της πόλης ή των πρακτικών διακρίσεων στις πωλήσεις γης και κατοικιών.

Το καθεστώς χρησιμοποιεί την ίδια οργανωτική αρχή στη Δυτική Όχθη από το 1967 (συμπεριλαμβανομένης της Ανατολικής Ιερουσαλήμ). Εκατοντάδες χιλιάδες ντουνάμ, συμπεριλαμβανομένης της γεωργικής γης και των βοσκοτόπων, έχουν αφαιρεθεί από τους Παλαιστίνιους υπηκόους^[27] με διάφορες προφάσεις και έχουν χρησιμοποιηθεί, μεταξύ άλλων, για την ίδρυση και επέκταση οικισμών, συμπεριλαμβανομένων κατοικημένων γειτονιών, γεωργικών εκτάσεων και βιομηχανικών ζωνών. Όλοι οι οικισμοί είναι κλειστές στρατιωτικές ζώνες στις οποίες απαγορεύεται στους Παλαιστίνιους να εισέλθουν χωρίς άδεια. Μέχρι στιγμής, το Ισραήλ έχει ιδρύσει περισσότερους από 280 οικισμούς στη Δυτική Όχθη^[28] (συμπεριλαμβανομένης της Ανατολικής Ιερουσαλήμ^[29]), στους οποίους ζουν σήμερα περισσότεροι από 600.000 Εβραίοι. Περισσότερη γη έχει ληφθεί για την κατασκευή εκατοντάδων χιλιομέτρων παρακαμπτήριων δρόμων για τους εποίκους.

Το Ισραήλ έχει θεσπίσει ένα ξεχωριστό σύστημα σχεδιασμού για τους Παλαιστίνιους στη Δυτική Όχθη^[30], το οποίο έχει σχεδιαστεί κυρίως για να εμποδίζει την οικοδόμηση και την ανάπτυξη. Μεγάλες εκτάσεις γης δεν είναι διαθέσιμες για οικοδόμηση, αφού έχουν κηρυχθεί κρατική γη, ζώνη πυρός, φυσικό καταφύγιο ή εθνικό πάρκο. Οι αρχές αποφεύγουν επίσης να καταρτίσουν επαρκή γενικά σχέδια που να αντικατοπτρίζουν τις σημερινές και μελλοντικές ανάγκες των παλαιστινιακών κοινοτήτων σε όσες λίγες εκτάσεις έχουν διατεθεί. Το ξεχωριστό σύστημα σχεδιασμού επικεντρώνεται στην κατεδάφιση κατασκευών που έχουν κατασκευαστεί χωρίς άδεια – και εδώ, λόγω έλλειψης επιλογών. Όλα αυτά έχουν παγιδεύσει τους Παλαιστίνιους σε δεκάδες πυκνοκατοικημένους θύλακες, με την ανάπτυξη έξω από αυτούς –είτε για οικιστική είτε για δημόσια χρήση, συμπεριλαμβανομένων των υποδομών– να απαγορεύεται σχεδόν πλήρως.

Γ. Περιορισμός της ελευθερίας μετακίνησης των Παλαιστινίων

Το Ισραήλ επιτρέπει στους Εβραίους και Παλαιστίνιους πολίτες και κατοίκους του να ταξιδεύουν ελεύθερα σε όλη την περιοχή. Εξαιρέσεις αποτελούν η απαγόρευση εισόδου στη Λωρίδα της Γάζας, την οποία ορίζει ως «εχθρικό έδαφος», και η (κυρίως τυπική) απαγόρευση εισόδου σε περιοχές που φαινομενικά βρίσκονται υπό την ευθύνη της Παλαιστινιακής Αρχής (περιοχή Α). Σε σπάνιες περιπτώσεις, επιτρέπεται η είσοδος στη Γάζα σε Παλαιστίνιους πολίτες ή κατοίκους.

Οι Ισραηλινοί πολίτες μπορούν επίσης να εγκαταλείψουν και να επανέλθουν στη χώρα ανά πάσα στιγμή. Αντίθετα, οι κάτοικοι της Ανατολικής Ιερουσαλήμ δεν έχουν ισραηλινά διαβατήρια και η μακρόχρονη απουσία τους μπορεί να οδηγήσει σε ανάκληση του καθεστώτος τους.

Το Ισραήλ περιορίζει συστηματικά τις μετακινήσεις των Παλαιστινίων στα κατεχόμενα εδάφη^[31] και γενικά τους απαγορεύει να μετακινούνται μεταξύ των περιοχών. Οι Παλαιστίνιοι από τη Δυτική Όχθη που επιθυμούν να εισέλθουν στο Ισραήλ, την Ανατολική Ιερουσαλήμ ή τη Λωρίδα της Γάζας πρέπει να υποβάλουν αίτηση στις ισραηλινές αρχές. Στη Λωρίδα της Γάζας^[32], η οποία είναι αποκλεισμένη από το 2007, ολόκληρος ο πληθυσμός είναι φυλακισμένος, καθώς το Ισραήλ απαγορεύει σχεδόν κάθε μετακίνηση προς ή από αυτήν – εκτός από σπάνιες περιπτώσεις που ορίζει ως ανθρωπιστικές. Οι Παλαιστίνιοι που επιθυμούν να εγκαταλείψουν τη Γάζα ή οι Παλαιστίνιοι από άλλες περιοχές που επιθυμούν να εισέλθουν σε αυτήν πρέπει επίσης να υποβάλουν ειδική αίτηση^[33] για άδεια στις ισραηλινές αρχές. Οι άδειες εκδίδονται με φειδώ και μπορούν να αποκτηθούν μόνο μέσω ενός αυστηρού, αυθαίρετου μηχανισμού ή καθεστώτος αδειών^[34], το οποίο στερείται διαφάνειας και σαφών κανόνων. Το Ισραήλ αντιμετωπίζει κάθε άδεια που εκδίδεται σε Παλαιστίνιο ως πράξη χάριτος και όχι ως εκπλήρωση κεκτημένου δικαιώματος.

Στη Δυτική Όχθη, το Ισραήλ ελέγχει όλους τους δρόμους μεταξύ των παλαιστινιακών θυλάκων. Αυτό επιτρέπει στο στρατό να εγκαθιστά ιπτάμενα σημεία ελέγχου^[35], να κλείνει σημεία πρόσβασης σε χωριά^[36], να αποκλείει δρόμους^[37] και να σταματά τη διέλευση από τα σημεία ελέγχου κατά βούληση^[38]. Επιπλέον, το Ισραήλ κατασκεύασε το διαχωριστικό φράγμα εντός της Δυτικής Όχθης και όρισε παλαιστινιακή γη, συμπεριλαμβανομένης της γεωργικής γης, που παγιδεύεται μεταξύ του φράγματος και της Πράσινης Γραμμής ως «ζώνη στεγανότητας»^[39]. Οι Παλαιστίνιοι στη Δυτική Όχθη απαγορεύεται να εισέλθουν σε αυτή τη ζώνη, υπό το ίδιο καθεστώς αδειών.

Οι Παλαιστίνιοι στα κατεχόμενα εδάφη χρειάζονται επίσης ισραηλινή άδεια για να μεταβούν στο εξωτερικό. Κατά κανόνα, το Ισραήλ δεν τους επιτρέπει να χρησιμοποιούν το Διεθνές Αεροδρόμιο Μπεν Γκουριόν, το οποίο βρίσκεται εντός του κυρίαρχου εδάφους του. Οι Παλαιστίνιοι από τη Δυτική Όχθη πρέπει να πετάξουν μέσω του διεθνούς αεροδρομίου της Ιορδανίας – αλλά μπορούν να το κάνουν μόνο αν το Ισραήλ τους επιτρέψει να περάσουν τα σύνορα με την Ιορδανία. Κάθε χρόνο, το Ισραήλ απορρίπτει χιλιάδες αιτήματα για τη διέλευση των συνόρων αυτών, χωρίς καμία εξήγηση^[40]. Οι Παλαιστίνιοι από τη Γάζα πρέπει να περάσουν από το ελεγχόμενο από την Αίγυπτο πέρασμα της Ράφα – υπό την προϋπόθεση ότι είναι ανοιχτό, οι αιγυπτιακές αρχές τους αφήνουν να περάσουν και μπορούν να κάνουν το μακρύ ταξίδι μέσω του αιγυπτιακού εδάφους. Σε σπάνιες εξαιρέσεις, το Ισραήλ επιτρέπει στους κατοίκους της Γάζας να ταξιδέψουν μέσω του κυρίαρχου εδάφους του με συνοδευόμενο λεωφορείο, προκειμένου να φτάσουν στη Δυτική Όχθη και από εκεί να συνεχίσουν στην Ιορδανία και στον προορισμό τους^[41].

Δ. Άρνηση του δικαιώματος των Παλαιστινίων στην πολιτική συμμετοχή

Όπως και οι Εβραίοι ομόλογοι τους, οι Παλαιστίνιοι πολίτες του Ισραήλ μπορούν να αναλάβουν πολιτική δράση για την προώθηση των συμφερόντων τους, συμπεριλαμβανομένης της ψήφου και της υποψηφιότητας για αξιώματα. Μπορούν να εκλέξουν αντιπροσώπους, να ιδρύσουν κόμματα ή να ενταχθούν σε υπάρχοντα. Ωστόσο, οι Παλαιστίνιοι εκλεγμένοι αξιωματούχοι συκοφαντούνται συνεχώς –ένα φαινόμενο που προπαγανδίζεται από σημαντικές πολιτικές προσωπικότητες^[42]– και το δικαίωμα των Παλαιστινίων πολιτών στην πολιτική συμμετοχή δέχεται συνεχείς επιθέσεις^[43].

Τα περίπου πέντε εκατομμύρια Παλαιστίνιοι που ζουν στα κατεχόμενα εδάφη δεν μπορούν να συμμετέχουν στο πολιτικό σύστημα που διέπει τη ζωή τους και καθορίζει το μέλλον τους^[44]. Θεωρητικά, οι περισσότεροι Παλαιστίνιοι έχουν δικαίωμα ψήφου στις εκλογές της ΠΑ. Ωστόσο, καθώς οι εξουσίες της ΠΑ είναι περιορισμένες, ακόμη και αν οι εκλογές διεξάγονταν τακτικά (οι τελευταίες έγιναν το 2006), το ισραηλινό καθεστώς θα εξακολουθούσε να κυβερνά τις ζωές των Παλαιστινίων^[45], καθώς διατηρεί σημαντικές πτυχές της διακυβέρνησης στα κατεχόμενα εδάφη. Αυτό περιλαμβάνει τον έλεγχο της μετανάστευσης, του μητρώου πληθυσμού, του σχεδιασμού και της πολιτικής για τη γη, του νερού, των υποδομών επικοινωνίας, των εισαγωγών και εξαγωγών, καθώς και τον στρατιωτικό έλεγχο του χερσαίου, θαλάσσιου και εναέριου χώρου.

Στην Ανατολική Ιερουσαλήμ, οι Παλαιστίνιοι βρίσκονται μεταξύ Σκύλλας και Χάρυβδης. Ως μόνιμοι κάτοικοι του Ισραήλ, μπορούν να ψηφίσουν στις δημοτικές εκλογές, αλλά όχι για το κοινοβούλιο. Από την άλλη πλευρά, το Ισραήλ δυσκολεύει τη συμμετοχή τους στις εκλογές της Παλαιστινιακής Αρχής^[46].

Η πολιτική συμμετοχή περιλαμβάνει περισσότερα από την ψηφοφορία ή την υποψηφιότητα για αξιώματα. Το Ισραήλ αρνείται επίσης στους Παλαιστίνιους πολιτικά δικαιώματα όπως η ελευθερία του λόγου και η ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι. Αυτά τα δικαιώματα επιτρέπουν στα άτομα να ασκούν κριτική στα καθεστώτα, να διαμαρτύρονται για τις πολιτικές, να δημιουργούν ενώσεις για να προωθούν τις ιδέες τους και γενικά να εργάζονται για την προώθηση της κοινωνικής και πολιτικής αλλαγής.

Ένα πλήθος νομοθετημάτων, όπως ο νόμος για το μποϊκοτάζ^[47] και ο νόμος για τη Νάκμπα^[48], έχει περιορίσει την ελευθερία των Ισραηλινών να ασκούν κριτική στις πολιτικές που αφορούν τους Παλαιστίνιους σε όλη την περιοχή. Οι Παλαιστίνιοι στα κατεχόμενα εδάφη αντιμετωπίζουν ακόμη πιο σκληρούς περιορισμούς: δεν επιτρέπεται να διαδηλώνουν, πολλές ενώσεις έχουν απαγορευτεί και σχεδόν κάθε πολιτική δήλωση θεωρείται υποκίνηση^[49]. Αυτοί οι περιορισμοί επιβάλλονται επιμελώς από τα στρατιωτικά δικαστήρια^[50], τα οποία έχουν φυλακίσει εκατοντάδες χιλιάδες Παλαιστίνιους και αποτελούν βασικό μηχανισμό διατήρησης της κατοχής. Στην Ανατολική Ιερουσαλήμ, το Ισραήλ εργάζεται για να αποτρέψει κάθε κοινωνική, πολιτιστική ή πολιτική δραστηριότητα που συνδέεται με οποιονδήποτε τρόπο με την ΠΑ.

Η διαίρεση του χώρου εμποδίζει επίσης έναν ενιαίο παλαιστινιακό αγώνα ενάντια στην ισραηλινή πολιτική. Η διαφοροποίηση των νόμων, των διαδικασιών και των δικαιωμάτων μεταξύ των γεωγραφικών ενοτήτων και οι δρακόντειοι περιορισμοί μετακίνησης έχουν διαχωρίσει τους Παλαιστίνιους σε διακριτές ομάδες. Αυτός ο κατακερματισμός όχι μόνο βοηθά το Ισραήλ να προωθήσει την εβραϊκή υπεροχή, αλλά και να ματαιώσει την κριτική και την αντίσταση.

Όχι στο απαρτχάιντ: Αυτός είναι ο αγώνας μας

Το ισραηλινό καθεστώς, το οποίο ελέγχει όλα τα εδάφη μεταξύ του ποταμού Ιορδάνη και της Μεσογείου, επιδιώκει να προωθήσει και να εδραιώσει την εβραϊκή κυριαρχία σε ολόκληρη την περιοχή. Για το σκοπό αυτό, έχει διαιρέσει την περιοχή σε διάφορες μονάδες, η καθεμία με διαφορετικό σύνολο δικαιωμάτων για τους Παλαιστίνιους – πάντα κατώτερα από τα δικαιώματα των Εβραίων. Στο πλαίσιο αυτής της πολιτικής, οι Παλαιστίνιοι στερούνται πολλά δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος αυτοδιάθεσης.

Η πολιτική αυτή προωθείται με διάφορους τρόπους. Το Ισραήλ διαμορφώνει δημογραφικά το χώρο μέσω νόμων και διαταγμάτων που επιτρέπουν σε κάθε Εβραίο στον κόσμο ή στους συγγενείς τους να αποκτήσουν την ισραηλινή υπηκοότητα, αλλά αρνούνται σχεδόν πλήρως στους Παλαιστίνιους αυτή τη δυνατότητα. Φυσικά διαμορφώνει ολόκληρη την περιοχή με την κατάληψη εκατομμυρίων ντουνάμ γης και τη δημιουργία κοινοτήτων μόνο για Εβραίους, ενώ οδηγεί τους Παλαιστίνιους σε μικρούς θύλακες. Η μετακίνηση είναι σχεδιασμένη μέσω των περιορισμών στα Παλαιστινιακά θέματα, και ο πολιτικός σχεδιασμός αποκλείει εκατομμύρια Παλαιστίνιους από τη συμμετοχή στις διαδικασίες που καθορίζουν τη ζωή και το μέλλον τους, ενώ τους κρατά υπό στρατιωτική κατοχή.

Ένα καθεστώς που χρησιμοποιεί νόμους, πρακτικές και οργανωμένη βία για να εδραιώσει την υπεροχή μιας ομάδας έναντι μιας άλλης είναι καθεστώς απαρτχάιντ. Το ισραηλινό απαρτχάιντ, το οποίο προωθεί την υπεροχή των Εβραίων έναντι των Παλαιστινίων, δεν γεννήθηκε σε μια μέρα ή από μια μόνο κουβέντα. Είναι μια διαδικασία που σταδιακά έγινε πιο θεσμοθετημένη και ξεκάθαρη, με μηχανισμούς που εισήχθησαν με την πάροδο του χρόνου στο νόμο και την πρακτική για την προώθηση της εβραϊκής υπεροχής^[51]. Αυτά τα συσσωρευμένα μέτρα, η διεισδυτικότητά τους στη νομοθεσία και την πολιτική πρακτική, καθώς και η δημόσια και δικαστική υποστήριξη που λαμβάνουν – όλα αυτά αποτελούν τη βάση για το συμπέρασμά μας ότι ο πήχης για τον χαρακτηρισμό του ισραηλινού καθεστώτος ως απαρτχάιντ έχει ξεπεραστεί.

Εάν αυτό το καθεστώς έχει αναπτυχθεί επί πολλά χρόνια, γιατί να κυκλοφορήσει αυτό το κείμενο το 2021; Τι έχει αλλάξει; Τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί τα κίνητρα και η προθυμία των ισραηλινών αξιωματούχων και θεσμών να κατοχυρώσουν την εβραϊκή υπεροχή στο νόμο και να δηλώσουν ανοιχτά τις προθέσεις τους. Η ψήφιση του βασικού νόμου: Ισραήλ – Το Έθνος Κράτος του Εβραϊκού Λαού^[52] και το δηλωμένο σχέδιο για την επίσημη προσάρτηση τμημάτων της Δυτικής Όχθης^[53] κατέρριψαν την πρόσοψη για την οποία το Ισραήλ εργάστηκε για χρόνια προκειμένου να τη διατηρήσει.

Ο βασικός νόμος για το Έθνος Κράτος, που θεσπίστηκε το 2018, κατοχυρώνει το δικαίωμα του εβραϊκού λαού στην αυτοδιάθεση, αποκλείοντας όλους τους άλλους. Καθιερώνει ότι η διάκριση των Εβραίων στο Ισραήλ (και σε ολόκληρο τον κόσμο) από τους μη Εβραίους είναι θεμελιώδης και νόμιμη. Με βάση αυτή τη διάκριση, ο νόμος επιτρέπει τις θεσμοθετημένες διακρίσεις υπέρ των Εβραίων στην εγκατάσταση, τη στέγαση, την ανάπτυξη της γης, την ιθαγένεια, τη γλώσσα και τον πολιτισμό. Είναι αλήθεια ότι το ισραηλινό καθεστώς ακολούθησε σε μεγάλο βαθμό αυτές τις αρχές στο παρελθόν. Ωστόσο, η εβραϊκή υπεροχή έχει πλέον κατοχυρωθεί στον βασικό νόμο, καθιστώντας την δεσμευτική συνταγματική αρχή – σε αντίθεση με τον συνήθη νόμο ή τις πρακτικές των αρχών, οι οποίες μπορούν να αμφισβητηθούν. Αυτό σηματοδοτεί σε όλους τους κρατικούς θεσμούς ότι όχι μόνο μπορούν, αλλά και πρέπει να προωθήσουν την εβραϊκή υπεροχή σε ολόκληρη την περιοχή υπό ισραηλινό έλεγχο.

Το σχέδιο του Ισραήλ να προσαρτήσει επίσημα τμήματα της Δυτικής Όχθης γεφυρώνει επίσης το χάσμα μεταξύ του επίσημου καθεστώτος των κατεχομένων εδαφών, το οποίο συνοδεύεται από κενή ρητορική σχετικά με τη διαπραγμάτευση του μέλλοντός τους, και του γεγονότος ότι το Ισραήλ προσάρτησε στην πραγματικότητα το μεγαλύτερο μέρος της Δυτικής Όχθης εδώ και πολύ καιρό. Το Ισραήλ δεν ακολούθησε τις δηλώσεις του για επίσημη προσάρτηση μετά τον Ιούλιο του 2020 και έκτοτε διάφοροι αξιωματούχοι έχουν εκδώσει αντιφατικές δηλώσεις σχετικά με το σχέδιο. Ανεξάρτητα από το πώς και πότε το Ισραήλ προωθεί την επίσημη προσάρτηση του ενός ή του άλλου είδους, η πρόθεσή του να αποκτήσει μόνιμο έλεγχο σε ολόκληρη την περιοχή έχει ήδη δηλωθεί ανοιχτά από τους ανώτατους αξιωματούχους του κράτους.

Το σκεπτικό του ισραηλινού καθεστώτος και τα μέτρα που χρησιμοποιούνται για την εφαρμογή του θυμίζουν το καθεστώς της Νότιας Αφρικής, το οποίο προσπάθησε να διατηρήσει την υπεροχή των λευκών πολιτών, εν μέρει μέσω της διαίρεσης του πληθυσμού σε κατηγορίες και υποκατηγορίες και της απόδοσης διαφορετικών δικαιωμάτων σε κάθε μία από αυτές. Υπάρχουν, βέβαια, διαφορές μεταξύ των καθεστώτων. Για παράδειγμα, ο διαχωρισμός στη Νότια Αφρική βασιζόταν στη φυλή και το χρώμα του δέρματος, ενώ στο Ισραήλ βασίζεται στην εθνικότητα και την εθνοτική καταγωγή. Ο διαχωρισμός στη Νότια Αφρική εκδηλωνόταν επίσης στο δημόσιο χώρο, με τη μορφή ενός αστυνομοκρατούμενου, επίσημου, δημόσιου διαχωρισμού μεταξύ των ανθρώπων με βάση το χρώμα του δέρματος – ένας βαθμός δημοσιότητας που το Ισραήλ συνήθως αποφεύγει. Ωστόσο, στον δημόσιο λόγο και στο διεθνές δίκαιο, το απαρτχάιντ δεν σημαίνει ακριβές αντίγραφο του πρώην νοτιοαφρικανικού καθεστώτος. Κανένα καθεστώς δεν θα είναι ποτέ πανομοιότυπο. Το «απαρτχάιντ» είναι εδώ και καιρό ένας ανεξάρτητος όρος, ο οποίος έχει εδραιωθεί στις διεθνείς συμβάσεις και αναφέρεται στην οργανωτική αρχή ενός καθεστώτος: τη συστηματική προώθηση της κυριαρχίας μιας ομάδας έναντι μιας άλλης και την προσπάθεια για την εδραίωσή της.

Το ισραηλινό καθεστώς δεν χρειάζεται να αυτοανακηρύσσεται καθεστώς απαρτχάιντ για να οριστεί ως τέτοιο, ούτε έχει σημασία το γεγονός ότι οι εκπρόσωποι του κράτους το διακηρύσσουν ευρέως ως δημοκρατία. Αυτό που ορίζει το απαρτχάιντ δεν είναι οι δηλώσεις αλλά η πρακτική. Ενώ η Νότια Αφρική αυτοανακηρύχθηκε καθεστώς απαρτχάιντ το 1948, δεν είναι λογικό να περιμένουμε από άλλα κράτη να ακολουθήσουν το παράδειγμά της, δεδομένων των ιστορικών επιπτώσεων. Η αντίδραση των περισσότερων χωρών στο απαρτχάιντ της Νότιας Αφρικής είναι πιθανότερο να αποτρέψει τις χώρες από το να παραδεχθούν την εφαρμογή ενός παρόμοιου καθεστώτος. Είναι επίσης σαφές ότι αυτό που ήταν δυνατό το 1948 δεν είναι πλέον δυνατό σήμερα, τόσο νομικά όσο και από την άποψη της κοινής γνώμης.

Όσο οδυνηρό κι αν είναι να κοιτάξεις την πραγματικότητα κατάματα, είναι πιο οδυνηρό να ζεις κάτω από μια μπότα. Η σκληρή πραγματικότητα που περιγράφεται εδώ μπορεί να επιδεινωθεί περαιτέρω εάν εισαχθούν νέες πρακτικές – με ή χωρίς συνοδευτική νομοθεσία. Παρ’ όλα αυτά, οι άνθρωποι δημιούργησαν αυτό το καθεστώς και οι άνθρωποι μπορούν να το χειροτερέψουν – ή να δουλέψουν για να το αντικαταστήσουν. Αυτή η ελπίδα είναι η κινητήρια δύναμη πίσω από αυτό το κείμενο θέσεων. Πώς μπορούν οι άνθρωποι να καταπολεμήσουν την αδικία αν αυτή δεν κατονομάζεται; Το απαρτχάιντ είναι η οργανωτική αρχή, ωστόσο η αναγνώριση αυτού του γεγονότος δεν σημαίνει παραίτηση. Αντιθέτως: είναι μια έκκληση για αλλαγή.

Ο αγώνας για ένα μέλλον βασισμένο στα ανθρώπινα δικαιώματα, την ελευθερία και τη δικαιοσύνη είναι ιδιαίτερα κρίσιμος τώρα. Υπάρχουν διάφοροι πολιτικοί δρόμοι για ένα δίκαιο μέλλον εδώ, ανάμεσα στον Ιορδάνη ποταμό και τη Μεσόγειο θάλασσα, αλλά όλοι μας πρέπει πρώτα να επιλέξουμε να πούμε όχι στο απαρτχάιντ.

Μετάφραση: elaliberta.gr

“A regime of Jewish supremacy from the Jordan River to the Mediterranean Sea: This is apartheid”, בצלם - بتسيلم - B’Tselem, 12 Ιανουάριος 2021, https://www.btselem.org/publications/fulltext/202101_this_is_apartheid.

Σημειώσεις

^[1] [Σ.τ.Μ.] «Μπε’Τσέλεμ –Ισραηλινό Κέντρο Πληροφόρησης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στα Κατεχόμενα Εδάφη αγωνίζεται για ένα μέλλον στο οποίο τα ανθρώπινα δικαιώματα, η ελευθερία και η ισότητα θα είναι εγγυημένα για όλους τους ανθρώπους, Παλαιστίνιους και Εβραίους, που ζουν μεταξύ του Ιορδάνη ποταμού και της Μεσογείου. Ένα τέτοιο μέλλον θα είναι εφικτό μόνο όταν τερματιστεί η ισραηλινή κατοχή και το καθεστώς απαρτχάιντ. Αυτό είναι το μέλλον για το οποίο εργαζόμαστε. Στα εβραϊκά Μπε’Τσέλεμ (בצלם) σημαίνει “κατ’ εικόνα του”. Ιδρύθηκε το 1989.» Βλ. “About B’Tselem”, בצלם - بتسيلم - B’Tselem, https://www.btselem.org/about_btselem.

^[2] “About B’Tselem”, בצלם بتسيلم B’Tselem, https://www.btselem.org/about_btselem.

^[3] “Conquer and Divide”, בצלם بتسيلم B’Tselem, https://conquer-and-divide.btselem.org/map-en.html.

^[4] “Arab Minority Rights”, Association for Civil Rights in Israel, https://www.english.acri.org.il/arab-minority-rights.

^[5] “East Jerusalem”, בצלם بتسيلم B’Tselem, https://www.btselem.org/topic/jerusalem.                                                           

^[6] “Acting the Landlord: Israel's Policy in Area C, the West Bank”, בצלם بتسيلم B’Tselem, Ιούνιος 2013, https://www.btselem.org/publications/summaries/201306_acting_the_landlord.

^[7] בצלם بتسيلم B’Tselem, https://www.btselem.org/download/publication/200705_gaza_insert_eng.pdf.

^[8] Citizenship Law”, عدالة – Adalah - עדאלה, https://www.adalah.org/en/law/view/536.

^[9] “Perpetual Limbo: Israel’s Freeze on Unification of Palestinian Families in the Occupied Territories”,בצלם بتسيلم B’Tselem, https://www.btselem.org/publications/summaries/200607_perpetual_limbo.

^[10] “Perpetual Limbo: Israel’s Freeze on Unification of Palestinian Families in the Occupied Territories”, ο.π.

^[11] “So Near and Yet So Far: Implications of Israeli-Imposed Seclusion of Gaza Strip on Palestinians’ Right to Family Life”,בצלם بتسيلم B’Tselem, https://www.btselem.org/publications/summaries/201401_so_near_and_yet_so_far.

^[12] “Forbidden Families: Family Unification and Child Registration in East Jerusalem”,בצלם بتسيلم B’Tselem, https://www.btselem.org/publications/summaries/200401_forbidden_families.

^[13] “‘Ceased Residency’: between 1967 and 1994 Israel revoked the residency of some quarter million Palestinians from the West Bank and the Gaza strip”, HaMoked, 12 Ιουνίου 2012, https://hamoked.org/document.php?dID=Updates1175.

^[14] “The Quiet Deportation: Revocation of Residency of East Jerusalem Palestinians”,בצלם بتسيلم B’Tselem, https://www.btselem.org/publications/summaries/199704_quiet_deportation.

^[15] “Land Acquisition Law (Actions and Compensation)”, عدالة – Adalah - עדאלה, https://www.adalah.org/en/law/view/533.

^[16] “ABSENTEES' PROPERTY LAW, 5710-1950”, https://www.adalah.org/uploads/oldfiles/Public/files/Discriminatory-Laws-Database/English/04-Absentees-Property-Law-1950.pdf.

^[17] “Inequality Report: The Palestinian Arab Minority in Israel”, Adalah – The Legal Center for Arab Minority Rights in Israel, Φεβρουάριος 2011,  https://www.adalah.org/uploads/oldfiles/upfiles/Christian%20Aid%20Report%20December%202010%20FINAL(1).pdf.

^[18] “Israel: Discriminatory Land Policies Hem in Palestinians”, Human Rights Watch, 12 Μαΐου 2020, https://www.hrw.org/news/2020/05/12/israel-discriminatory-land-policies-hem-palestinians.

^[19] “Challenging ILA Policy of Tenders Open Only to Jews for Jewish National Fund Lands”, عدالة – Adalah – עדאלה, https://www.adalah.org/en/content/view/6558.

^[20] Shlomo Swirski, Yael Hasson, “Invisible Citizens: Israeli Government Policy Toward the Negev Bedouin”, Φεβρουάριος 2006, https://adva.org/wp-content/uploads/2014/09/NegevEnglishSummary.pdf.

^[21] Natasha Roth-Rowland, “New Jewish settlements planned ‘on top of’ Bedouin villages”, +972, 23 Νοεμβρίου 2015, https://www.972mag.com/new-jewish-settlements-planned-on-top-of-bedouin-villages/.

^[22] “התכנון המתארי ביישובים הערביים בישראל תמונת מצב”, 2012, http://bimkom.org/wp-content/uploads/%D7%94%D7%AA%D7%9B%D7%A0%D7%95%D7%9F-%D7%94%D7%9E%D7%AA%D7%90%D7%A8%D7%99-%D7%91%D7%99%D7%99%D7%A9%D7%95%D7%91%D7%99%D7%9D-%D7%A2%D7%A8%D7%91%D7%99%D7%99%D7%9D-%D7%91%D7%99%D7%A9%D7%A8%D7%90%D7%9C-%D7%AA%D7%9E%D7%95%D7%A0%D7%AA-%D7%9E%D7%A6%D7%91-%D7%9E%D7%95%D7%A7%D7%98%D7%9F.pdf

^[23] “Position Paper: Kaminitz Law (Draft Planning and Construction Law)”, The Association for Civil Rights in Israel האגודה לזכויות האזרח בישראל جمعية حقوق المواطن في اسرائيل, Φεβρουαρίου 6, 2017, https://law.acri.org.il/en/2017/02/06/position-paper-kaminitz-law-draft-planning-and-construction-law/.

^[24] “‘Admissions Committees Law’ - Cooperative Societies Ordinance - Amendments No. 8 and 12”, عدالة – Adalah – עדאלה, https://www.adalah.org/en/law/view/494.

^[25] 2018, “מעורבים אך לא שווים”, עודד רון, נסרי, חדאד חאג' יחיא, https://www.idi.org.il/media/11278/%D7%A2%D7%A8%D7%99%D7%9D-%D7%9E%D7%A2%D7%95%D7%A8%D7%91%D7%95%D7%AA.pdf.

^[26] “Municipal Elections in 2018: Insights and Trends in Israel’s Arab Society”, Inter-Agency Task Force on Israeli Arab Issues, Νοέμβριος 2018, https://www.iataskforce.org/sites/default/files/resource/resource-1658.pdf.

^[27] “Land Grab: Israel”s Settlement Policy in the West Bank”,בצלם بتسيلم B’Tselem, Μάιος 2022, https://www.btselem.org/publications/summaries/200205_land_grab.

^[28] “Settlements”,בצלם بتسيلم B’Tselem, 11 Μαΐου 2017, https://www.btselem.org/settlements.

^[29] “East Jerusalem”,בצלם بتسيلم B’Tselem, 11 Νοεμβρίου 2017, https://www.btselem.org/jerusalem.

^[30] “Planning Policy in the West Bank”,בצלם بتسيلم B’Tselem, https://www.btselem.org/topic/planning_and_building.

^[31] “Restrictions on Movement”,בצלם بتسيلم B’Tselem, 11 Νοεμβρίου 2017, https://www.btselem.org/freedom_of_movement.

^[32] “The Gaza Strip”,בצלם بتسيلم B’Tselem, 11 Νοεμβρίου 2017, https://www.btselem.org/gaza_strip.

^[33] “Access Kit. A guide to procedures and protocols that regulate access to and from the Gaza Strip”, גישה gisha, Οκτώβριος 2019, https://features.gisha.org/access-kit/.

^[34] “Just because of their name: Israel punishing hundreds of Palestinians by preventing them from working in Israel”,בצלם بتسيلم B’Tselem, 28 Μαΐου 2018, https://www.btselem.org/routine_founded_on_violence/20180521_hundreds_of_palestinian_workers_prevented_from_entering_israel.

^[35] “#Occupation365 - Updates from the West Bank routine”,בצלם بتسيلم B’Tselem, 28 Δεκεμβρίου 2017, https://www.btselem.org/routine_founded_on_violence/updates.

^[36] “Jan.-Feb. 2020: Military blocks five West Bank villages as collective punishment”,בצלם بتسيلم B’Tselem, 9 Απριλίου 2020, https://www.btselem.org/freedom_of_movement/20200409_military_blocks_five_west_bank_villages_as_collective_punishment_in_jan_feb_2020.

^[37] “Daily life under occupation: Military blocks main road serving more than 20 villages north of Ramallah for over a month”,בצלם بتسيلم B’Tselem, 17 Ιανουαρίου 2019, https://www.btselem.org/freedom_of_movement/20190117_military_blocks_main_road_in_ramallah_distcirt.

^[38] “Palestinians describe life in center of Hebron under impossible terms imposed by military”,בצלם بتسيلم B’Tselem, 26 Δεκεμβρίου 2018, https://www.btselem.org/hebron/20181223_life_in_hebron_city_center.

^[39] “Massive dispossession with no security pretext: Israel sweepingly prevents West Bank farmers from accessing their lands behind the Separation Wall”, HaMoked, 25 Νοεμβρίου 2019, https://hamoked.org/document.php?dID=Updates2114.

^[40] “Israel bars thousands of Palestinians from traveling abroad; many other don’t even bother to make the attempt”,בצלם بتسيلم B’Tselem, 15 Μαΐου 2017, https://www.btselem.org/freedom_of_movement/20170515_thousands_of_palestinians_barred_from_traveling_abroad.

^[41] Amira Hass, “Israel to Let Gazans Leave via West Bank - as Long They Don't Return for at Least 12 Months”, Haaretz, 10 Μαρτίου 2016, https://www.haaretz.com/israel-news/2016-03-10/ty-article/.premium/gaza-residents-allowed-to-travel-as-long-as-they-stay-away/0000017f-e869-df5f-a17f-fbff36280000.

^[42] “שלטון הימין בסכנה - חייבים לצאת ולהצביע מחל”, Youtube, https://www.youtube.com/watch?v=Q2cUoglR1yk.

^[43] Noa Landau, “PR Firm Behind Likud's Hidden Cameras in Arab Polling Sites Boasts of Lowering Voter Turnout”, Haaretz, 10 Απριλίου 2019, https://www.haaretz.com/israel-news/elections/2019-04-10/ty-article/.premium/pr-firm-behind-likuds-hidden-cameras-in-arab-poll-sites-boasts-of-lowering-turnout/0000017f-db7a-df9c-a17f-ff7ac28f0000.

^[44] “A Routine Founded on Violence”,בצלם بتسيلم B’Tselem, 11 Νοεμβρίου 2017, https://www.btselem.org/routine_founded_on_violence.

^[45] “The Duty to End the Occupation”,בצלם بتسيلم B’Tselem, 11 Νοεμβρίου 2017, https://www.btselem.org/duty_to_end_occupation.

^[46] Jack Khoury, Noa Landau, “Palestinians Ask Israel to Let East Jerusalem Residents Vote in PA Election”, Haaretz, 10 Δεκεμβρίου 2019, https://www.haaretz.com/israel-news/2019-12-10/ty-article/.premium/palestinians-ask-israel-to-let-east-jerusalem-residents-vote-in-pa-election/0000017f-e22a-d38f-a57f-e67ad36d0000.

^[47] “The Boycott Law: Q&A”, جمعية حقوق المواطن في اسرائيل האגודה לזכויות האזרח בישראל The Association for Civil Rights in Israel, 19 Ιουλίου 2011, https://www.english.acri.org.il/post/___48.

^[48] “Adalah and ACRI: Israeli High Court Ignored the Chilling Effect Already Caused by the ‘Nakba Law’”, عدالة – Adalah - עדאלה, https://www.adalah.org/en/content/view/7188.

^[49] “The Right to Demonstrate in the Occupied Territories”,בצלם بتسيلم B’Tselem, https://www.btselem.org/publications/201007_right_to_demonstrate.

^[50] “The Military Courts”,בצלם بتسيلم B’Tselem, 11 Νοεμβρίου 2017, https://www.btselem.org/military_courts.

^[51] Raef Zreik, Azar Dakwar, “What’s in the Apartheid Analogy? Palestine/Israel Refracted”, Theory & Event, τόμος 23, τεύχος 3, Ιούλιος 2020, σσ. 664-705. https://www.academia.edu/43645497/Whats_in_the_Apartheid_Analogy_Palestine_Israel_Refracted.

^[52] “Israels Jewish Nation-State Law”, עדאלה - عدالة – Adalah, 20 Δεκεμβρίου 2020, https://www.adalah.org/en/content/view/9569.

^[53] Noa Landau, “Netanyahu Says Will Continue to Discuss Annexation With U.S. as Israel Reaches Target Date”, Haaretz, 1 Ιουλίου 2020, https://www.haaretz.com/israel-news/2020-07-01/ty-article/.premium/netanyahu-says-to-continue-annexation-talks-with-u-s-as-israel-reaches-target-date/0000017f-dbc3-df9c-a17f-ffdbe42c0000.