Η Αλεξάντρα Κολλοντάι μιλάει σε παγκόσμιο συνέδριο γυναικών στη Μόσχα

Peter Drucker

1917-2017: Η σεξουαλικότητα και η ρωσική επανάσταση

Ένα μεγάλο ερώτημα περιβάλλει την εκατονταετηρίδα της Οκτωβριανής Επανάστασης: Ύστερα από εκατό χρόνια αυτό το γεγονός παραμένει ακόμα σημαντικό για την αριστερά σήμερα;

Επί δεκαετίες τώρα, υπάρχει ένα σταθερό διατυμπάνισμα από αναγνωρισμένους ιστορικούς και ιδεολόγους που μας λέει ότι η κληρονομιά του Οκτώβρη είναι, και πρέπει να παραμείνει, νεκρή και θαμμένη. Ωστόσο, κάποιοι από τη ριζοσπαστική αριστερά εξακολουθούν να υποστηρίζουν την κριτική ανάκτηση της κληρονομιάς του 1917. Πιστεύω ότι τα επιχειρήματά τους είναι βάσιμα. Από πολλές απόψεις, τις στρατηγικές ιδέες που προέκυψαν από την επανάσταση του Οκτώβρη δεν τις έχουμε υπερβεί ή ακόμα και δεν τις έχουμε φτάσει.

Αλλά ακόμα και στην αριστερά, φοβάμαι ότι υπάρχουν πολλοί περισσότεροι άνθρωποι που εκτιμούν ότι οι Μπολσεβίκοι μπορούν να μας διδάξουν για την αξία των δημοκρατικών θεσμών βάσης που σφυρηλατούνται στον αγώνα, για τους κινδύνους της γραφειοκρατίας, για τη δυνατότητα της ρήξης με τον καπιταλισμό ακόμη και μιας μη ανεπτυγμένης χώρας και για τη σημασία του διεθνισμού, αλλά όχι για τη σεξουαλική πολιτική.

Στην πραγματικότητα, υπήρχαν και μπολσεβίκοι που είχαν πολύτιμες ιδέες για τη σεξουαλική πολιτική. Νομίζω ότι μπορούμε να διεκδικήσουμε και τη σεξουαλική πολιτική της επανάστασης του Οκτωβρίου, ως ένα δικό μας παρελθόν, ένα χρήσιμο παρελθόν.

Πρόκειται για ένα λεπτό εγχείρημα, ωστόσο, επειδή ένα χρήσιμο παρελθόν πρέπει να είναι ένα παρελθόν ιστορικά ακριβές. Και οι συνθήκες για τη σεξουαλική πολιτική στη Ρωσία το 1917 ήταν πολύ διαφορετικές από αυτές που αντιμετωπίζουμε σήμερα. Έτσι, τα διδάγματα από το 1917 για το 2017 πρέπει να γίνουν πολύ προσεκτικά, με μεγάλη προσπάθεια να αποφευχθούν οι αναχρονισμοί.

Νομίζω ότι τα διδάγματα υπάρχουν. Αλλά έχουν κυρίως να κάνουν με τα ιστορικά διαλείμματα παρά με τη συνέχεια.

Το προχώρημα

Γιατί το 1917 έχει σημασία για τη σεξουαλική πολιτική; Επειδή η πρώτη δεκαετία της Οκτωβριανής Επανάστασης απέδωσε έναν εξαιρετικό πλούτο σκέψης και ακτιβισμού σε θέματα φύλου και σεξουαλικότητας.

Το πρόβλημα είναι ότι σχεδόν κανείς σήμερα δεν το γνωρίζει ή ακόμα και δεν το πιστεύει όταν του λένε. Υπήρξε μεγάλη προσπάθεια απόκρυψης και απόρριψης του σεξουαλικού ριζοσπαστισμού των πρώτων κομμουνιστών, από τους φιλελεύθερους στα δεξιά και από τους σταλινικούς και τους αναρχικούς στα αριστερά. Ως αποτέλεσμα, η κυρίαρχη εικόνα σήμερα είναι ότι οι Μπολσεβίκοι ήταν πουριτανοί στα σεξουαλικά ζητήματα.

Οι σταλινικοί αναπαρήγαγαν αυτή την εικόνα αναφέροντας μια ποικιλία παραθέσων από τον Λένιν. Πολλά από αυτά τα αποσπάσματα προήλθαν από αδιάφορες, αναμνήσεις χρόνια αργότερα, από ανθρώπους όπως η Κλάρα Τσέτκιν και η Ναντέζντα Κρούπσκαγια¹, από κομμουνιστές/τριες που συμμετείχαν σε αντισταλινικά αντιπολιτευτικά ρεύματα για κάποιο χρονικό διάστημα (το ρεύμα του Πολ Λέβι στην περίπτωση τη Τσέτκιν, του Γκριγκόρι Ζινόβιεφ στην περίπτωση της Κρούπσκαγια) πριν συνθηκολογήσουν με την σταλινική ορθοδοξία.

Άλλα αποσπάσματα αντλήθηκαν από επιστολές που δεν προορίζονταν για δημοσίευση. Και άλλα πάρθηκαν ανεξαρτήτως του πλαισίου από τα δημοσιευμένα γραπτά του Λένιν.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Λένιν είχε μια σεξουαλικά συντηρητική πλευρά. Αλλά δεν είναι λογικό να βασιζόμαστε στον Λένιν για την εικόνα της σεξουαλικής πολιτικής των μπολσεβίκων. Παρά τη σημαντική συμβολή του Λένιν σε άλλους τομείς, η σεξουαλική πολιτική δεν ήταν ποτέ προτεραιότητα γι' αυτόν. Και έπαιξε μόνο έναν δευτερεύοντα ρόλο στη διαμόρφωση της σοβιετικής σεξουαλικής πολιτικής από το 1917 και μέχρι τον θάνατό του.

Για να αποκτήσουμε μια εικόνα της σεξουαλικής πολιτικής των μπολσεβίκων τα πρώτα χρόνια μετά την επανάσταση, τα γραπτά της Αλεξάντρα Κολοντάι είναι πολύ πιο χρήσιμα. Όταν ήταν η πρώτη μπολσεβίκα επιτρόπος για τις κοινωνικές υποθέσεις, οι ιδέες του Κολοντάι είχαν την αντανάκλασή τους στα επαναστατικά διατάγματα. Και τα διατάγματά της δεν έμειναν στο χαρτί. Τέθηκαν σε εφαρμογή.

Είναι αλήθεια ότι οι ιδέες της έπεσαν γρήγορα σε δυσμένεια, ιδιαίτερα όταν έγινε ηγέτιδα της εργατικής Αντιπολίτευσης μέσα στο κόμμα και το ρεύμα της ηττήθηκε και περιθωριοποιήθηκε το 1920-21. Αλλά ακόμα και όταν οι ιδέες της για τη σεξουαλικότητα δέχτηκαν έντονη επίθεση σε κομματικά συνέδρια - και μερικές φορές άθλια διαστρεβλωμένες – εξακολουθούσαν να συζητιούνται. Δεν ήταν ακόμα δυνατό, στο σχετικά ελεύθερο περιβάλλον του μπολσεβικισμού στις αρχές της δεκαετίας του 1920, να φιμώσουν τελείως τις ιδέες της.

Η συγγένεια μεταξύ των ιδεών της Κολοντάι και της σεξουαλικής πολιτικής των μαρξιστριών φεμινιστριών και των ριζοσπαστών/τριών κουήρ σήμερα είναι εντυπωσιακή. Ακόμα και μετά την παρακμή του σταλινισμού, οι περισσότεροι μαρξιστές παραμελούν την πλούσια κληρονομιά της πρώιμης κομμουνιστικής σεξουαλικής πολιτικής.

Στη δεκαετία του 1960 και του '70, αυτό είχε να κάνει κυρίως με τη συμπάθεια πολλών Νέων Αριστερών για την Κίνα, το Βιετνάμ και την Κούβα, καμία από τις οποίες δεν είχε απελευθερωτική σεξουαλική πολιτική εκείνη την εποχή (για να το θέσω ήπια).

Οι τροτσκιστές είχαν ένα καλύτερο σημείο εκκίνησης, επειδή καταδίκαζαν πάντα τη σταλινική επαναποινικοποίηση της άμβλωσης και της ομοφυλοφιλίας. Αλλά και αυτοί είχαν ένα πρόβλημα: το κοινωνικό τους προφίλ διαμορφώθηκε στη δεκαετία του 1930 και την δεκαετία του '40 με κυρίαρχο προσανατολισμό στους άνδρες βιομηχανικούς εργάτες, οι οποίοι συχνά θεωρούνταν ως σεξουαλικά συντηρητικοί.

Έτσι, ακόμη και οι τροτσκιστές δεν ανέδειξαν αρχικά τον πρώιμο μπολσεβίκικο σεξουαλικό ριζοσπαστισμό. Κάποιοι, ειδικά στην Τέταρτη Διεθνή, άρχισαν να προχωρούν μετά το 1968. Αλλά υπάρχει ακόμα δρόμος που πρέπει να διανυθεί. Θα ήθελα να βοηθήσω να συνεχιστεί και να επιταχυνθεί αυτό το προχώρημα.

Έρωτας-συντροφικότητα

Γιατί λέω ότι οι ιδέες της Κολλοντάι έχουν μια εντυπωσιακή συγγένεια με τη σεξουαλική πολιτική των μαρξιστιτριών φεμινιστριών και των ριζοσπαστών/ριών κουήρ σήμερα; Έχει σχέση με το επιχείρημα που διατύπωσε στο «Θέση στον φτερωτό έρωτα»², και ειδικά για την έννοια της «αγάπης-συντροφικότητας».

Ο έρωτας-συντροφικότητα ήταν για την Κολοντάι η μορφή της σεξουαλικής αγάπης που προσιδιάζει στην εποχή της προλεταριακής κυριαρχίας, όπως και η ιπποτική αγάπη στην φεουδαρχία και ο αστικός γάμος και η πορνεία στον καπιταλισμό. Ο έρωτας-συντροφικότητα σήμαινε γι' αυτήν, σε αντίθεση με την ιδιωτικοποίηση της σεξουαλικότητας και της αγάπης στην αστική κοινωνία, την ενσωμάτωση της σεξουαλικής αγάπης σε ένα σοσιαλιστικό συλλογικό σώμα - όπου οι γυναίκες ήταν απολύτως ισότιμες και ανεξάρτητες.

Φυσικά δεν αποδέχονταν την πορνεία - αλλά με την ίδια σφοδρότητα δεν αποδέχονταν το μακροχρόνιο σεξουαλικό ζευγάρι στο οποίο μια γυναίκα ήταν εξαρτώμενη από έναν άνδρα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο απέρριψε την ποινικοποίηση για την καταπολέμηση της πορνείας. Υποστήριξε ότι, αν οι πελάτες των πορνών έπρεπε να συλληφθούν, έπρεπε και οι «άντρες συζύγοι πολλών νόμιμων γυναικών συζύγων.»³

Η σεξουαλική απελευθέρωση των γυναικών απαιτούσε κατά την άποψή της την πλήρη κοινωνικοποίηση της παιδικής φροντίδας - και προχώρησε ακόμα πιο πέρα. Η μητρότητα, έγραψε, «δεν σημαίνει καθόλου ότι κάποιος πρέπει να αλλάζει τις πάνες, να πλένει το μωρό ή ακόμα να βρίσκεται δίπλα στην κούνια»⁴.

Υποστήριξε το ελεύθερο και εύκολο διαζύγιο, που ήταν επίσημη πολιτική. Αλλά διατύπωσε επίσης επιχειρήματα εναντίον «οποιουδήποτε τυπικού περιορισμού της αγάπης», οποιασδήποτε νομιμοποίηση των μακροχρόνιων σχέσεων σε αντίθεση με τις βραχυχρόνιες σχέσεις, και οποιασδήποτε επιβολής της μονογαμίας ως κανόνα.

Υποστήριξε «την αξία του πειραματισμού στις ... ερωτικές σχέσεις». Όχι μόνο η αγάπη αλλά και το «φευγαλέο πάθος» ήταν μια θεμιτή βάση για μια σεξουαλική σχέση, υποστήριξε, ενώ «ο υπολογισμός, η συνήθεια ή ακόμα και η πνευματική συγγένεια» δεν ήταν. (Ακόμη και σήμερα, νομίζω, τα οξεία σχόλια της Κολωντάι μπορεί να μας προκαλέσουν αμηχανία!) Τα βασικά γι' αυτήν ήταν η «πλήρης ελευθερία, η ισότητα και η γνήσια φιλία»⁵.

Σχέσεις μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου

Ο Κολλοντάι στα γραπτά της μιλούσε μόνο για σεξουαλικούς δεσμούς μεταξύ ανδρών και γυναικών και όχι για ομοφυλοφιλικούς δεσμούς. Αυτό μπορεί να μας φαίνεται περίεργο σήμερα. Νομίζω ότι στην πραγματικότητα δεν αποτελεί έκπληξη.

Σε αντίθεση με τη Γερμανία των αρχών του 20ου αιώνα, η Ρωσία δεν είχε ένα ομοφυλοφιλικό κίνημα χειραφέτησης. Στη Ρωσία, η ομοφυλοφιλική κοινότητα και ταυτότητα είχαν πολύ πιο αδύναμη ανάπτυξη. Αυτό σήμαινε ότι η ομοφυλοφιλία δεν ήταν προτεραιότητα για τη δουλειά στις γυναίκες στην οποία επικεντρώνονταν η Κολλοντάι.

Αυτό καθιστά ακόμη πιο αξιοσημείωτο το γεγονός ότι οι μπολσεβίκικες θέσεις σχετικά με την ομοφυλοφιλία τη δεκαετία του 1920 είχαν προχωρήσει τόσο πολύ. Νομίζω ότι αυτό οφειλόταν κυρίως στον διεθνισμό των μπολσεβίκων, στη διεθνή εμπειρία πολλών ηγετών μπολσεβίκων στην εξορία πριν από το 1917 και συγκεκριμένα στο εξαίρετο παράδειγμα που έθεσε ο Άουγκουστ Μπέμπελ στο Ράιχσταγκ το 1898 υποστηρίζοντας την αποποινικοποίηση δραστηριοτήτων μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου.

Όποιοι και αν είναι οι λόγοι, για το μεγαλύτερο μέρος της δεκαετίες του 1920 στη Σοβιετική Ρωσία, υπήρχε διαδεδομένο ένα θετικό πνεύμα για στην αντιμετώπιση σχέσεων μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου - ιδιαίτερα για τις λεσβιακές σχέσεις.

Υπήρχαν γυναίκες σε διοικητικές θέσεις στον Κόκκινο Στρατό, οι οποίες είχαν σεξουαλικές σχέσεις με άλλες γυναίκες, που θεωρούνταν ως «ευτυχισμένες και ισορροπημένες λεσβίες». Στη Μόσχα στη δεκαετία του 1920 ο ιδιωτικός καλλιτεχνικός κύκλος Antinoi σκηνοθετούσε αναγνώσεις συνειδητά ομοφυλοφιλικής ποίησης και μουσικής και παραστάσεις μπαλέτου. Και υπήρξαν αρκετές περιπτώσεις κατά τη δεκαετία του 1920, που τα σοβιετικά δικαστήρια αναγνώρισαν γάμους ομοφυλοφίλων ως νόμιμους⁶.

Αυτά εξακολουθούν να παραμένουν άγνωστα, ακόμα και για πολλούς/ες που γνωρίζουν αρκετά καλά την ιστορία της ρωσικής επανάστασης, δείχνοντας πόσα ακόμη πρέπει να γίνουν για να ανακτηθεί η ριζοσπαστική κληρονομιά της πρώιμης μπολσεβίκικης σεξουαλικής πολιτικής.

Αμφισβητήσεις της σεξουαλικής πολιτικής

Είναι σημαντικό να τονιστεί, ωστόσο, ότι καμία από αυτές τις ριζοσπαστικές θέσεις δεν ήταν ποτέ αναμφισβήτητη στη Μπολσεβίκικη Ρωσία. Και βρέθηκαν σε δυσμένεια στα μέσα της δεκαετίας του 1920, ακόμη και πριν από την οριστική νίκη του σταλινισμού - πριν από την επαναποινικοποίηση της έκτρωσης και της ομοφυλοφιλίας στη δεκαετία του 1930.

Το όραμα της Κολοντάι για μια απολύτως ελεύθερη σεξουαλικότητα προϋποθέτει εκτεταμένη κοινωνικοποιημένη υποδομή για την απελευθέρωση των γυναικών από την οικιακή σκλαβιά. Αυτό δεν έγινε ποτέ στη Ρωσία τη δεκαετία του 1920. Έτσι το όραμά της ήταν σε μεγάλο βαθμό ουτοπικό - όπως και πολλές πρώιμες μπολσεβίκικες ιδέες.

Τα μυθιστορήματα του Βικτόρ Σερζ καταγράφουν τα τρομερά παράδοξα εκείνων των χρόνων: άνθρωποι που λιμοκτονούν και ξεπαγιάζουν σε καταστραμμένες, μισοάδειες πόλεις, καθώς καταρτίζουν τα σχέδιά τους για την πραγματική προλεταριακή κουλτούρα και το λαμπρό σοσιαλιστικό μέλλον.

Αυτή η ουτοπική κλίση βοηθά να κατανοήσουμε τις ήττες της Κολλόντα στις μπολσεβίκικες συζητήσεις, όπως η ήττα της σκληρής προσπάθειάς της να συμπεριληφθεί ο «μαρασμός της οικογένειας» στο πρόγραμμα του κόμματος. Και γι' αυτό το λόγο προειδοποίησε ότι «ο μικροαστικός τρόπος ζωής και η ιδεολογία του μας κατακλύζουν»⁷.

Η ελευθεριακή οικογενειακή νομοθεσία που υιοθετήθηκε το 1922, την οποία ευνόησε, οδήγησε σε ανεπιθύμητες παρενέργειες, κυρίως σε μαζική εγκατάλειψη γυναικών και παιδιών και σε αύξηση της φτώχειας τους. Αυτό ήταν ένα κίνητρο για την τροποποίησή του προς πιο συντηρητική κατεύθυνση το 1926.

Επιπλέον, ακόμη και η πιο ριζοσπαστική μπολσεβίκικη σεξουαλική πολιτική είχε τους περιορισμούς της. Για παράδειγμα, δεν γνωρίζω κανένα μπολσεβίκο που υποστήριζε το δικαίωμα της ανεξάρτητης αυτοοργάνωσης για γυναίκες ή σεξουαλικές μειονότητες.

Υπήρχαν γυναικείες οργανώσεις μπολσεβίκων στη σοβιετική Ρωσία και συνέδρια γυναικών μπολσεβίκων, οι οποίες αγωνίστηκαν για τη χειραφέτηση των γυναικών και αποτέλεσαν πρότυπο για τις κομμουνιστικές γυναικείες οργανώσεις σε άλλες χώρες. Αλλά το καθήκον που τους ανατέθηκε ήταν να προωθήσουν τον μπολσεβικισμό ανάμεσα στις μη μπολσεβίκες και να οργανώσουν τη δουλειά του κόμματος μεταξύ των γυναικών.

Δεν αγωνίστηκαν συλλογικά ενάντια στις προκαταλήψεις και τα προνόμια των ανδρών της εργατικής τάξης μέσα στο κόμμα. Αυτό περιόρισε την ικανότητά τους να αντισταθούν στη συντηρητική αντίδραση στο κόμμα μόλις εκδηλώθηκε.

Ένας άλλος περιορισμός ήταν η αδικαιολόγητη εξάρτηση των μπολσεβίκων από την επιστήμη. Για τους μαρξιστές στις αρχές του 20ου αιώνα, η θρησκεία θεωρήθηκε ως η κύρια πηγή της σεξουαλικής προκατάληψης και η επιστήμη ως σύμμαχος εναντίον της.

Για αρκετά χρόνια, ο αντικληρικός φιλελευθερισμός των μπολσεβίκων και η τάση τους για επιστημονικό εκσυγχρονισμό έμοιαζαν να πηγαίνουν με φυσικό τρόπο μαζί. Αλλά τελικά, όπως και με τον ενθουσιασμό του Λένιν για τις τεχνικές μάνατζμεντ του Τεϊλορισμού, απέκλιναν.

Η γενικά ευνοϊκή στάση της αριστεράς προς την ευγονική ήταν ένα σύμπτωμα του ίδιου προβλήματος. Εξακολουθούσε να υπάρχει ελάχιστη κατανόηση του ρόλου που θα μπορούσε να διαδραματίσει ένα αναπτυσσόμενο επιστημονικό κατεστημένο για τη στήριξη της γραφειοκρατικής εξουσίας, σε σεξουαλικά θέματα όπως και σε άλλα, και για τον περιορισμό της ανεξάρτητης δράσης.

Διδάγματα και μια νέα εκκίνηση

Ποια διδάγματα μπορούμε να αντλήσουμε από όλα αυτά σήμερα; Με θετικό τρόπο, μπορούμε να επισημάνουμε στις φεμινίστριες και τους/τις κουήρ ακτιβιστές και ακτιβίστριες την ισχυρή συγγένεια ανάμεσα στο όραμα της Κολοντάι για τη σεξουαλική αυτονομία των γυναικών και τον έρωτα-συντροφικότητα και σε ένα σύγχρονο κουήρ ιδανικό όπως η πολυερωτικότητα [polyamory].

Πολύ συχνά σήμερα, καθώς η λέξη «πολυερωτικότητα» αναπαριστάνεται από τα κυρίαρχα μέσα μαζικής ενημέρωσης, χρησιμοποιείται μόνο για να σημαίνει την «μη-μονογαμία». Αλλά αρχικά για τις/τους ριζοσπάστες/τριες κουήρ σήμαινε κάτι πολύ περισσότερο από αυτό. Όπως ο «έρωτας-συντροφικότητα» για την Κολλοντάι, συνεπαγόταν μια αξιοποίηση της φιλίας και της κοινής δέσμευσης περισσότερο από μια απλή καταναλωτική αναζήτηση οργασμών.

Ταυτόχρονα, θα πρέπει να τονίσουμε την υλιστική βάση και το ταξικό περιεχόμενο του προγράμματος της Κολλοντάι, ιδιαίτερα την ανάγκη εκτεταμένης κοινωνικοποίησης της οικιακής εργασίας και της παιδικής μέριμνας ως προϋπόθεση για τη σεξουαλική απελευθέρωση. Και πρέπει να τονίσουμε την προϋπόθεση που δεν έβλεπαν οι μπολσεβίκοι: την ανεξάρτητη αυτοοργάνωση των θυμάτων φύλου και της σεξουαλικής καταπίεσης, μέσα στα εργατικά και σοσιαλιστικά κινήματα καθώς και στον ευρύτερο κόσμο.

Όλα αυτά, θα έλεγα, είναι το εύκολο κομμάτι. Το δύσκολο κομμάτι είναι η προσαρμογή της μπολσεβίκικης σεξουαλικής πολιτικής στο σημερινό πολύ διαφορετικό ταξικό και κοινωνικό περιβάλλον.

Κατά κάποιο τρόπο, υποφέρουμε από το αντίθετο πρόβλημα από αυτό που είχαν να αντιμετωπίσουν οι σεξουαλικοί ριζοσπάστες τη δεκαετία του 1920. Την εποχή εκείνη, η ταξική πολιτική κινδύνευε να αποκλείσει την σεξουαλική πολιτική. Σήμερα στα φεμινιστικά και κουήρ περιβάλλοντα, είναι η ταξική πολιτική που δυσκολεύεται να βρει ακροατήριο.

Στη Ρωσία, το 1917, και για πολλά χρόνια, υπήρχαν εκατομμύρια εργαζόμενοι/ες που αυτο-αναγνωρίζονταν έντονα ως εργατική τάξη. Οι Μπολσεβίκοι δεν χρειάστηκε να επινοήσουν την κουλτούρα της εργατικής τάξης. Γεννήθηκαν ως μέρος της. Τη θεωρούσαν δεδομένη.

Αυτό συνέβαινε και στη Δυτική Ευρώπη τις πρώτες δεκαετίες μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και σε μικρότερο βαθμό στις Ηνωμένες Πολιτείες. Όταν ξεκίνησε το δεύτερο κύμα φεμινιστικής και λεσβιακής / ομοφυλοφιλικής απελευθέρωσης, ένα μεγάλο ποσοστό των ακτιβιστών/τριών του ήταν νέοι/ες οι οποίοι/ες, έστω και αν δεν είχαν αναγκαστικά θέσεις εργασίας, προέρχονταν από την εργατική τάξη και ενδιαφέρονταν να δημιουργήσουν συνδέσεις με το κίνημα της εργατικής τάξης.

Σήμερα, αντίθετα, μετά τον κατακερματισμό και την αποδιοργάνωση της εργατικής τάξης ύστερα από 40 χρόνια νεοφιλελευθερισμού, ένα πολύ μεγάλο ποσοστό αντικειμενικά εργατικής τάξης δεν έχει πλέον αυτή την ισχυρή ταξική ταυτότητα.

Από την εμπειρία μου, οι νέοι/ες που προσχωρούν σήμερα στον φεμινισμό ή τον κουήρ ακτιβισμό δεν ριζοσπαστικοποιούνται συχνά αυθόρμητα με βάση τα ταξικά ζητήματα. Αυτό δεν σημαίνει ότι συχνά συνειδητά έχουν να πουν καλά πράγματα για τον καπιταλισμό. Αλλά ασυνείδητα, φαίνεται ότι συχνά τον θεωρούν δεδομένο από κάθε άποψη.

Αυτό δεν σημαίνει ότι ο αντικαπιταλισμός είναι αντικειμενικά λιγότερο αναγκαίος. Το 2017 όπως και το 1917, η λογική είναι αναπόφευκτη: Δεν μπορεί να υπάρξει πραγματική σεξουαλική απελευθέρωση χωρίς να ανατραπούν τα καπιταλιστικά θεμέλια της οικιακής και προσωπικής ζωής.

Αλλά το 1917, ο αντικαπιταλισμός ήταν το σημείο εκκίνησης και η σεξουαλική απελευθέρωση ήρθε αργότερα. Σήμερα, μερικές φορές πρέπει να αντιμετωπίσουμε τα πράγματα αντίστροφα.

Είναι πιο δύσκολο για τους νέους σήμερα να ριζοσπαστικοποιηθούν στις μάχες της εργατικής τάξης, επειδή οι μάχες της εργατικής τάξης είναι διάσπαρτες και αμυντικές. Είναι μεγάλη τύχη για την αριστερά ότι πολλοί/ες νέοι/ες σήμερα ριζοσπαστικοποιούνται γύρω από το φύλο και τη σεξουαλικότητα, όπως και στον αγώνα κατά του ρατσισμού.

Αλλά δεν είναι εύκολο να κερδηθούν οι νέες/οι φεμινίστριες και οι κουήρ ριζοσπάστες/στριες στον μαρξισμό. Ειλικρινά, δεν νομίζω ότι πολλοί/ες νέοι/ες εκεί έξω σήμερα βλέπουν αυθόρμητα τον σοσιαλισμό ως ερωτικό. Νομίζω όμως ότι η αποκατάσταση της χαμένης κληρονομιάς του σεξουαλικού ριζοσπαστισμού των Μπολσεβίκων μπορεί να τους βοηθήσει να πειστούν ότι ήταν, και είναι.

Μετάφραση:

Peter Drucker, «Sex and the Russian Revolution», Against the Current, τ. 193, Μάρτιος-Απρίλιος 2018, Solidarity, http://www.solidarity-us.org/site/node/5244 και Europe Solidaire Sans Frontières, 1 Μαρτίου 2018, http://www.europe-solidaire.org/spip.php?article43412

Σημειώσεις