Αυτή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, οι Ιρανές φεμινίστριες βρίσκονται στην πρώτη γραμμή
Δημοσιεύθηκε αρχικά στο TRUTHOUT
ΠΗΓΗ: https://socialistfeminism.org/
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: elaliberta.gr
Υπάρχουν πολλά που μπορεί να μάθει το παγκόσμιο φεμινιστικό κίνημα από τον σημερινό αγώνα των γυναικών στο Ιράν και το όραμά τους.
Frieda Afary
8 Μαρτίου 2023
Την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, ο κόσμος βρίσκεται σε ένα σημείο καμπής. Από τη μία πλευρά, αντιμετωπίζουμε την παγκόσμια άνοδο του αυταρχισμού και του φασισμού. Από την άλλη πλευρά, λαϊκές εξεγέρσεις για μια ζωή με δημοκρατία ενάντια στον αυταρχισμό και τον ιμπεριαλισμό εμφανίζονται σε διάφορα μέρη του κόσμου, με τη λαϊκή αντίσταση να επιμένει από τη Μιανμάρ [1] μέχρι το Σουδάν [2] και από την Ουκρανία [3] μέχρι το Ιράν [4].
Οι γυναίκες και τα τρανς άτομα στις ΗΠΑ έχουν υποστεί βαρύ πλήγμα με την κατάργηση του Ομοσπονδιακού δικαιώματος στην άμβλωση από το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ και την εντεινόμενη προσπάθεια της δεξιάς πτέρυγας των Ρεπουμπλικάνων να καταργήσουν ή να περιορίσουν σημαντικά τα δικαιώματα στην άμβλωση σε διάφορες πολιτείες. Ταυτόχρονα, οι γυναίκες στη Λατινική Αμερική -συγκεκριμένα στην Αργεντινή, τη Χιλή, την Κολομβία και το Μεξικό [5]- έχουν σημειώσει κάποια σημαντικά επιτεύγματα στην αποποινικοποίηση των αμβλώσεων και στην επέκταση των αναπαραγωγικών δικαιωμάτων στο πλαίσιο ενός ευρύτερου κινήματος κοινωνικής δικαιοσύνης που περιλαμβάνει γυναίκες της εργατικής τάξης, συμπεριλαμβανομένων των ιθαγενών γυναικών.
Το Ιράν βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της δράσης των γυναικών που ηγούνται μιας λαϊκής και κυρίως νεανικής εξέγερσης, η οποία ξεκίνησε από τη δολοφονία από την ιρανική κρατική αστυνομία στις 16 Σεπτεμβρίου μιας νεαρής Κούρδισσας, της Zhina Mahsa Amini, για το "ακατάλληλο" χιτζάμπ της [6] . Η εξέγερση αυτή συνεχίζει να εκδηλώνεται με διάφορους τρόπους και αντιμετωπίζει όλο και πιο βίαιη κρατική καταστολή. Αντιπροσωπεύει τόσο το θάρρος όσο και την προσπάθεια διατύπωσης συγκεκριμένων φεμινιστικών αιτημάτων.
Ιρανές φεμινίστριες και εργάτριες ακτιβίστριες διατυπώνουν χειραφετητικά αιτήματα
Η τελευταία εκδήλωση του μισογυνισμού που επιδιώκει να περιορίσει τις Ιρανές γυναίκες ήταν η συστηματική και πανεθνική δηλητηρίαση των μαθητριών. Από τις αρχές Δεκεμβρίου του 2022, πάνω από 1.000 μαθήτριες [7]σε περισσότερα από 50 σχολεία [8] σε ολόκληρη τη χώρα έχουν νοσήσει με συμπτώματα δηλητηρίασης από νευροπαραλυτικό αέριο [9] . Εν όψει της σημερινής ημέρας, διάφορες ομάδες καθηγητών, ομάδες φοιτητών/τριών και ομάδες γυναικών απηύθυναν εκκλήσεις για να διαμαρτυρηθούν για τη δηλητηρίαση και να τιμήσουν την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας. Φεμινιστικές και εργατικές ομάδες έχουν επίσης δημοσιοποιήσει διάφορες διακυρήξεις αιτημάτων για να διατυπώσουν τις προοπτικές τους για ένα μελλοντικό δημοκρατικό Ιράν. Με τις διακηρύξεις [10] αυτές ζητούν δωρεάν και ισότιμη ποιοτική εκπαίδευση για γυναίκες και άνδρες σε όλες τις βαθμίδες χωρίς διαχωρισμό μεταξύ των δύο φύλων- ισότιμη συμμετοχή των γυναικών στην κοινωνική, πολιτική και οικονομική σφαίρα- αναπαραγωγικά δικαιώματα και δικαιώματα άμβλωσης- διαζύγιο και δικαιώματα επιμέλειας- απαγόρευση του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων, απαγόρευση του γάμου παιδιών και της πολυγαμίας- ποινικοποίηση της έμφυλης βίας και της σεξουαλικής παρενόχλησης- κατηγοριοποίηση της οικιακής εργασίας ως επαχθούς εργασίας που απαιτεί καλύτερη αποζημίωση- και νομικές και υγειονομικές υπηρεσίες για τις φυλακισμένες γυναίκες.
Ορισμένες φεμινίστριες έχουν υποστηρίξει ότι τα αιτήματα δεν μπορούν να μείνουν στο μίνιμουμ επίπεδο της κοινωνίας των πολιτών [11], αλλά πρέπει να συμπεριλάβουν τα ανθρώπινα δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένων των καταπιεσμένων εθνικών, θρησκευτικών και σεξουαλικών μειονοτήτων, καθώς και των μεταναστών/τριών (κυρίως Αφγανών)- και να υποστηρίξουν την κοινωνική δικαιοσύνη και τις θετικές διακρίσεις (θετική δράση). Ορισμένες έχουν επίσης αντιταχθεί σε οποιαδήποτε έκκληση για τη νομιμοποίηση της εργασίας του σεξ, αλλά τάσσονται υπέρ της αποποινικοποίησης των εργαζομένων στο σεξ (sex workers) [12]. Αυτές οι φεμινίστριες αντιτίθενται στην εκμετάλλευση και συγκεκριμένα στην εκμετάλλευση των εργαζόμενων γυναικών, ενώ παράλληλα υποστηρίζουν την κοινωνικοποίηση της οικιακής εργασίας.
Το αποτέλεσμα των παραπάνω φεμινιστικών προσπαθειών και της συνεργασίας των φεμινιστικών και εργατικών συνδικάτων μέσα στο Ιράν ήταν μια αξιοσημείωτη διακήρυξη αιτημάτων με τίτλο "Αιτήματα των ανεξάρτητων ιρανικών συνδικάτων και οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών". [13] Χρονολογείται στις 14 Φεβρουαρίου 2023 και συμπίπτει με την 44η επέτειο της Ιρανικής Επανάστασης του 1979.
Η δήλωση αυτή αναφέρει:
Το Κίνημα Γυναίκα, Ζωή, Ελευθερία είναι ένα θεμελιακό κίνημα διαμαρτυρίας για την τρέχουσα κατάσταση της χώρας. Είναι ένα κίνημα κατά του μισογυνισμού, των διακρίσεων λόγω φύλου, της ατελείωτης οικονομικής ανασφάλειας, της υποδούλωσης του εργατικού δυναμικού, της φτώχειας, της εξαθλίωσης, της ταξικής καταπίεσης και της καταπίεσης των εθνικών και θρησκευτικών μειονοτήτων. ... Αυτό το κίνημα στοχεύει στο να τερματίσει οριστικά τη διαμόρφωση οποιασδήποτε εξουσίας από τα πάνω και σηματοδοτεί την αρχή μιας σύγχρονης και ανθρώπινης κοινωνικής επανάστασης για τη χειραφέτηση του λαού από κάθε μορφή καταπίεσης, διάκρισης, εκμετάλλευσης, τυραννίας και δικτατορίας.
Τα " μίνιμουμ αιτήματα " που διατυπώνονται σε αυτή τη διακήρυξη περιλαμβάνουν τον τερματισμό της θανατικής ποινής και την άμεση απελευθέρωση όλων των πολιτικών κρατουμένων.
Περιλαμβάνουν επίσης:
άμεση νομική ισότητα γυναικών και ανδρών σε όλους τους πολιτικούς, οικονομικούς, κοινωνικούς, πολιτιστικούς και οικογενειακούς τομείς. Την άνευ όρων κατάργηση όλων των νόμων και εθίμων που εισάγουν διακρίσεις σε βάρος της σεξουαλικής και έμφυλης ταυτότητας και προσανατολισμού, την αναγνώριση της κοινότητας του ουράνιου τόξου LGBTQ+, την αποποινικοποίηση όλων των έμφυλων ταυτοτήτων και προσανατολισμών και την άνευ όρων τήρηση όλων των δικαιωμάτων των γυναικών να ελέγχουν το σώμα τους και το μέλλον τους χωρίς κανένα πατριαρχικό έλεγχο.
Στη συνέχεια, μια ομάδα Ιρανών ακτιβιστριών για τα δικαιώματα των γυναικών στο Ιράν εξέδωσε διακήρυξη για την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας [14] στην οποία τονίζει ότι οι διακρίσεις λόγω φύλου έχουν τις ρίζες τους στη συνέχιση της καπιταλιστικής πατριαρχίας. Επιβεβαιώνουν πολλά από τα αιτήματα που τέθηκαν από τη δήλωση των μίνιμουμ αιτημάτων που αναφέρθηκε παραπάνω. Δηλώνουν επίσης ότι το σημερινό κίνημα έχει υπερβεί τα όρια του να απαιτεί οτιδήποτε από την κυβέρνηση, κάτι που σίγουρα θα αποτύχει. Αμφισβητούν όλους τους θεσμούς εξουσίας, είτε πρόκειται για την Ισλαμική Δημοκρατία είτε για τη μοναρχία, και επιδιώκουν ριζικές και διαρθρωτικές αλλαγές, συμπεριλαμβανομένων των εξής:
Δικαίωμα επιλογής της ενδυμασίας, μισθούς που εξασφαλίζουν τα προς το ζην, πλήρη αναπαραγωγικά δικαιώματα και δικαιώματα αμβλώσεων, δωρεάν εκπαίδευση, δωρεάν υγειονομική περίθαλψη και φροντίδα για τους ηλικιωμένους και τα άτομα με αναπηρία.
Οι παραπάνω εξελίξεις είναι σαφώς εντυπωσιακές και σηματοδοτούν ένα άλμα στην ιρανική κοινωνία. Ταυτόχρονα, οι δυνάμεις της αντεπανάστασης είναι ισχυρές, τόσο με τη μορφή του βίαιου στρατιωτικοποιημένου καπιταλιστικού κράτους της Ισλαμικής Δημοκρατίας όσο και με τη μορφή ενός συνασπισμού με επικεφαλής τον Ρεζά Παχλαβί, γιο του Μοχάμεντ Ρεζά Παχλαβί, του αυταρχικού μονάρχη που καθαιρέθηκε από την Επανάσταση του 1979. Και οι δύο δυνάμεις χρησιμοποιούν το κεφάλαιο, τη δύναμη και τις διεθνείς διασυνδέσεις τους. Η μία πλευρά θέλει να καταστρέψει εντελώς την τρέχουσα εξέγερση με ωμή βία. Η άλλη προσφέρει τον κοσμικό ιρανικό εθνικισμό ως εναλλακτική λύση, ενώ παράλληλα πλειοδοτεί υποκριτικά για την ποικιλομορφία.
Διευρύνοντας το όραμα του παγκόσμιου φεμινιστικού αγώνα
Υπάρχουν πολλά που μπορούν να μάθουν οι γυναίκες σε όλο τον κόσμο από τον σημερινό αγώνα των γυναικών στο Ιράν. Παρόλο που οι Ιρανές γυναίκες δεν έχουν ακόμη καταφέρει να δημιουργήσουν μια φεμινιστική επανάσταση, έχουν θέσει ορισμένα κρίσιμα ερωτήματα και προκλήσεις για τον παγκόσμιο φεμινισμό.
Το σύνθημα "Γυναίκα, Ζωή, Ελευθερία", που έχει γίνει το σύνθημα της σημερινής εξέγερσης, είναι καταφατικό. Καλεί τις φεμινίστριες να προσφέρουν ένα χειραφετητικό όραμα για το μέλλον. Οι νεαρές γυναίκες που διαμαρτύρονται, πυροβολούνται, τυφλώνονται, συλλαμβάνονται, βιάζονται και μερικές φορές σκοτώνονται είναι κυρίως γυναίκες της εργατικής τάξης και περιθωριοποιημένες έγχρωμες γυναίκες. Ορισμένες από αυτές δεν ταιριάζουν στο δυαδικό σύστημα των φύλων. Έχουν υποφέρει από πάνω από 40 χρόνια στρατιωτικοποιημένου καπιταλιστικού και θρησκευτικού φονταμενταλιστικού κράτους. Αρνούνται να επιτρέψουν την άλωση της έννοιας της ζωής από την ακροδεξιά στην προσπάθειά της να ωθήσει τις γυναίκες να ξανακάνουν όλο και περισσότερα μωρά.
Δεν είναι επίσης ικανοποιημένες με τη γλώσσα του φιλελεύθερου φεμινισμού περί "επιλογής", καριερισμού και ιδιοτέλειας. Αντίθετα, αυτό που ζητούν πολλές Ιρανές γυναίκες είναι μια ανθρώπινη ύπαρξη βασισμένη στον αυτοπροσδιορισμό, τη συλλογική αλληλεγγύη, τη χειραφετημένη εργασία και την εκπαίδευση, καθώς και τον τερματισμό της κρατικής και της έμφυλης βίας, τις οποίες θεωρούν αλληλένδετες.
Όπως έχω εκθέσει σε μεγαλύτερο βάθος στο βιβλίο μου, «Σοσιαλιστικός Φεμινισμός: Μια νέα προσέγγιση» (Socialist Feminism: A New Approach) [15] , η αντιμετώπιση του ρατσιστικού πατριαρχικού ετεροκανονικού καπιταλισμού σήμερα απαιτεί την ανάπτυξη μιας ανθρωπιστικής εναλλακτικής λύσης στην αλλοτριωμένη εργασία και τον επαναπροσδιορισμό της σχέσης της ανθρωπότητας με τον εαυτό της και με τη φύση. Και για να το κάνουμε αυτό αποτελεσματικά, καλό θα ήταν όλοι μας να εμβαθύνουμε περισσότερο σε ένα πλούσιο σώμα σοσιαλιστικών φεμινιστικών ιδεών που κυμαίνονται από τις θεωρίες της κοινωνικής αναπαραγωγής μέχρι τις θεωρίες της αλλοτρίωσης, τη διατομεακότητα (intersectionality) [16] των μαύρων φεμινιστριών, τον καταργητισμό (Abolitionism) [17] και τις queer θεωρίες. Η κριτική διερεύνηση και αξιολόγηση αυτών των ιδεών μπορεί να μας δώσει ένα θεμέλιο για την αντιμετώπιση του ζητήματος της υπέρβασης του καπιταλισμού, του ρατσισμού, του σεξισμού και του ετεροσεξισμού, τόσο σε δομικό όσο και σε προσωπικό επίπεδο.
Χτίζοντας τη Διεθνή Φεμινιστική Αλληλεγγύη
Όταν το κίνημα #MeToo που ίδρυσε η μαύρη φεμινίστρια καταργήτρια (abolitionist) [18] Tarana Burke [19] έγινε παγκόσμιο κίνημα το 2017, υπήρχε μεγάλη ελπίδα ότι ο παγκόσμιος φεμινισμός θα έφτανε σε ένα νέο επίπεδο τόσο ποιοτικά όσο και ποσοτικά.
Το κίνημα #MeToo αποκάλυψε ότι οι γυναίκες - ανεξάρτητα από το πόσο επιτυχημένες είναι, είτε στον επιχειρηματικό κόσμο είτε στον ακαδημαϊκό - εξακολουθούν να θεωρούνται σεξουαλικά αντικείμενα προς χρήση και κακοποίηση. Το κίνημα #MeToo προσέφερε τη δυνατότητα να απορριφθεί ο μύθος της καπιταλιστικής "επιλογής" και της "ενδυνάμωσης" που προκάλεσε μεγάλη ζημιά στο γυναικείο κίνημα στις δεκαετίες του 1980 και του 1990. Αποκάλυψε δυνητικά το αδιαχώριστο του καπιταλισμού και της πατριαρχίας.
Δημιούργησε επίσης μια γόνιμη βάση για νέα φεμινιστική θεωρητικοποίηση και οργάνωση που θα προσέφερε μια εναλλακτική λύση στην απανθρωποποίηση και εμπορευματοποίηση των γυναικών και των ανθρώπων που δεν εντάσσονται στο δυαδικό σύστημα των φύλων από τον καπιταλισμό.
Η ανάπτυξη μιας τέτοιας εναλλακτικής λύσης εξακολουθεί να αποτελεί πρόκληση και σήμερα, όταν η διασταύρωση της έμφυλης και της κρατικής βίας συνεχίζει να αυξάνεται και να προωθεί μαζικούς βιασμούς, φυλακίσεις και γυναικοκτονίες, από την Ουκρανία [20] μέχρι τη Σιντζιάνγκ [21] και από το Αφγανιστάν [22] μέχρι την Αιθιοπία [23].
[1] Here, There, and Everywhere: Feminist Resistance beyond the “Women, Peace and Security” Agenda in Post-Coup Myanmar
https://blog.prif.org/2022/11/24/here-there-and-everywhere-feminist-resistance-beyond-the-women-peace-and-security-agenda-in-post-coup-myanmar/
[2] The women of Sudan will not accept setbacks
https://www.brookings.edu/blog/africa-in-focus/2022/03/03/the-women-of-sudan-will-not-accept-setbacks/
[3] «The right to resist» A feminist manifesto
https://commons.com.ua/en/right-resist-feminist-manifesto/
[4] Is Iran in the Midst of a Feminist Revolution?
https://truthout.org/articles/is-iran-in-the-midst-of-a-feminist-revolution/
[5] What the U.S. can learn from abortion rights wins in Latin America
https://www.npr.org/2022/07/07/1110123695/abortion-roe-latin-america-green-wave
[6] Iran Protests Against Compulsory Hijab and State Violence
https://www.npr.org/2022/07/07/1110123695/abortion-roe-latin-america-green-wave
[7] فعالان زنان: عامل حملههای بیولوژیک به دختران را در بیت خامنهای
جستوجو کنید
Αναζητείται ο δράστης βιολογικών επιθέσεων σε κορίτσια στο Μπέιτ Χαμενεΐ
https://www.radiozamaneh.com/755404/
[8] حملات شیمیایی به دختران دانشآموز و دانشجو با حمایتهای ولایی
Χημικές επιθέσεις σε μαθήτριες με την υποστήριξη του κράτους
https://www.radiozamaneh.com/755795
[9] Από την Καμπούλ στην Τεχεράνη - ποιες πληροφορίες για τις διαδοχικές δηλητηριάσεις
از کابل تا تهران ــ چه اطلاعاتی از مسمومیتهای سریالی در افغانستان دستگیرمان میشود؟
https://www.radiozamaneh.com/755445
[10] Δεν πρόκειται να κάνουμε βήμα πίσω
یک قدم عقب نخواهیمرفت
[11] Δεν πρόκειται να κάνουμε βήμα πίσω
یک قدم عقب نخواهیمرفت
[12] https://en.wikipedia.org/wiki/Sex_worker
[13] https://www.elaliberta.gr/διεθνή/μέση-ανατολή-βόρεια-αφρική/8742-αιτήματα-των-ανεξάρτητων-ιρανικών-συνδικάτων-και-οργανώσεων-της-κοινωνίας-των-πολιτών
[14] ۸ مارس، روز جهانی زن و «زن، زندگی، آزادی»
8 Μαρτίου, Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας και «Γυναίκες, Ζωή, Ελευθερία»
https://www.radiozamaneh.com/755778/
[15] https://www.plutobooks.com/9780745347738/socialist-feminism/
[16] https://en.wikipedia.org/wiki/Intersectionality
[17] Abolitionism, or the abolitionist movement, is the movement to end slavery.
https://en.wikipedia.org/wiki/Abolitionism
[18] https://en.wikipedia.org/wiki/Abolitionism
[19] https://us.macmillan.com/books/9781250621757/unbound
[20] Ukraine has accused Russian soldiers of using rape as a tool of war. These two women say justice is hard to come by
https://edition.cnn.com/2022/05/09/europe/ukraine-russian-soldiers-brovary-rape-victims/index.html
[21] ‘Uyghur Tribunal’ opens with testimony of alleged rape, torture
https://www.aljazeera.com/news/2021/6/4/uighur-tribunal-hears-evidence-of-alleged-china-abuses
[22] Feminism Versus Fundamentalism in Afghanistan
https://newpol.org/issue_post/feminism-versus-fundamentalism-in-afghanistan/
[23] Ethiopia: Troops and militia rape, abduct women and girls in Tigray conflict – new report
https://www.amnesty.org/en/latest/news/2021/08/ethiopia-troops-and-militia-rape-abduct-women-and-girls-in-tigray-conflict-new-report/
