Πλατεία Παλαιστίνης στην Τεχεράνη, 14 Απριλίου 2024.
Ένα πανό απεικονίζει μια ισραηλινή σημαία σχισμένη από πυραύλους και drones.
Η προπαγανδιστική πινακίδα του καθεστώτος γράφει στα περσικά:
"το επόμενο χαστούκι θα είναι πιο σκληρό"
και στα εβραϊκά: "το επόμενο λάθος σας θα είναι το τέλος του ψεύτικου κράτους σας".
ATTA KENARE / AFP
"Η Τεχεράνη βρέθηκε στριμωγμένη στη γωνία λόγω της επίθεσης που δέχθηκε το προξενείο της".
ΠΗΓΗ: https://gilbert-achcar.net/
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: elaliberta.gr
Ο γαλλο-λιβανέζος ερευνητής Gilbert Achcar, καθηγητής στη Σχολή Ανατολικών και Αφρικανικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, εξετάζει την ισραηλινή επίθεση της 1ης Απριλίου εναντίον του προξενείου στη Δαμασκό και αναλύει την αντίδραση της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Εξετάζει επίσης τις επιπτώσεις αυτής της ανανεωμένης έντασης στις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα.
Τι επεδίωκε το Ισραήλ χτυπώντας το ιρανικό προξενείο στη Δαμασκό;
Η ισραηλινή επίθεση συνέχισε τη μακρά σειρά χτυπημάτων κατά ιρανικών στόχων στη Συρία που ξεκίνησε πριν από περίπου δέκα χρόνια, όταν το Ιράν άρχισε να εγκαθίσταται στη χώρα αυτή εκμεταλλευόμενο την ευκαιρία που δημιούργησε ο εμφύλιος πόλεμος που ακολούθησε τη λαϊκή εξέγερση του 2011. Ωστόσο, οι ισραηλινές αρχές δεν μπορούσαν να αγνοήσουν ότι η καταστροφή του προξενείου, που γειτνιάζει με την ιρανική πρεσβεία, αποτελούσε μια σημαντική κλιμάκωση, και μάλιστα πέρα από την ταυτότητα των θυμάτων, στα οποία περιλαμβάνονταν ένα υψηλόβαθμο στέλεχος του Ισλαμικού Επαναστατικού Σώματος Φρουράς (IRGC), της ιδεολογικής ένοπλης πτέρυγας του ιρανικού καθεστώτος, και επτά ακόμη αξιωματικοί.
Συνεπώς, μου φαίνεται ότι επρόκειτο για μια σκόπιμη πρόκληση με στόχο να προκαλέσει μια ιρανική απάντηση και να θέσει σε κίνηση ένα σπιράλ που θα μπορούσε να οδηγήσει σε μεγάλης κλίμακας δράση κατά του Ιράν. Υπάρχουν δύο κύριοι λόγοι για αυτό, ο ένας εκ των οποίων είναι "ασήμαντος" και ο άλλος στρατηγικός. Ο ασήμαντος λόγος είναι ότι η στρατιωτική βιασύνη είναι προς το συμφέρον του Μπένγιαμιν Νετανιάχου, η διατήρηση της εξουσίας του οποίου εξαρτάται από την κατάσταση πολέμου, όπως όλοι γνωρίζουν. Είναι επίσης προς το συμφέρον ολόκληρης της ισραηλινής κυβέρνησης, η οποία αντιμετωπίζει αυξανόμενη αντιπάθεια στη δυτική κοινή γνώμη. Ωστόσο, μια αντιπαράθεση με το Ιράν, το οποίο έχει μια πολύ αρνητική εικόνα, είναι πιθανό να αποκαταστήσει την αλληλεγγύη της Δύσης προς το Ισραήλ. Αυτό ισχύει και για την κυβέρνηση Μπάιντεν, η οποία πρόσφατα υπέφερε από την επιδείνωση της εικόνας του ισραηλινού συμμάχου της.
Όσον αφορά τον στρατηγικό λόγο, είναι φανερός: αφότου ο Ντόναλντ Τραμπ απέρριψε το 2018 την πυρηνική συμφωνία που είχε συναφθεί το 2015 με το Ιράν, το τελευταίο επιτάχυνε σημαντικά τη δραστηριότητα εμπλουτισμού ουρανίου σε σημείο που εκτιμάται πλέον ότι η Τεχεράνη θα χρειαζόταν μόνο λίγες ημέρες για να κατασκευάσει τουλάχιστον τρεις πυρηνικές βόμβες. Αν προσθέσουμε την ικανότητα απομακρυσμένου πλήγματος του Ιράν, την οποία είδαμε να επιδεικνύεται το περασμένο Σάββατο, είναι εύκολο να κατανοήσουμε τον φόβο του Ισραήλ να χάσει το περιφερειακό μονοπώλιο των πυρηνικών όπλων και, συνεπώς, την αποτρεπτική του ικανότητα. Σίγουρα, το Ισραήλ διαθέτει σημαντικό αριθμό πυρηνικών κεφαλών, αλλά η επικράτειά του είναι πολύ μικρότερη από εκείνη του Ιράν. Επομένως, πρέπει να φοβόμαστε ότι η επίθεση στο προξενείο σχεδιάστηκε ως η πρώτη ομοβροντία μιας στρατιωτικής κλιμάκωσης που θα οδηγήσει σε μια ισραηλινή επίθεση κατά του πυρηνικού δυναμικού του Ιράν.
Τι μπορούμε να διαβάσουμε στην απάντηση του Ιράν;
Μπορούμε να διαβάσουμε μια μεγάλη αμηχανία. Η Τεχεράνη βρέθηκε στριμωγμένη στη γωνία από την επίθεση στο προξενείο της. Η αποτρεπτική της "αξιοπιστία" έχει υπονομευθεί σημαντικά όλα αυτά τα χρόνια από τις επανειλημμένες υποσχέσεις για εκδίκηση που ποτέ δεν τηρήθηκαν, τουλάχιστον σε σημαντικό επίπεδο, όπως μετά τη δολοφονία στο Ιράκ, με εντολή του Τραμπ τον Ιανουάριο του 2020, του επικεφαλής της δύναμης Al-Quds του IRGC, Κασέμ Σουλεϊμανί. Υπήρξε επίσης η έλλειψη άμεσης παρέμβασης κατά του πολέμου του Ισραήλ στη Γάζα, σε αντίθεση με τις προτροπές της Χαμάς. Το Ιράν αρκέστηκε να εμπλέξει τους συμμάχους του στο Λίβανο και την Υεμένη, στο πλαίσιο ενός σαφούς αυτοπεριορισμού στην περίπτωση της Χεζμπολάχ του Λιβάνου.
Επομένως, η Τεχεράνη έπρεπε να δράσει αυτή τη φορά για να μη χάσει εντελώς το κύρος της. Ταυτόχρονα, οι Ιρανοί ηγέτες γνωρίζουν τον στόχο της ισραηλινής πρόκλησης και φοβούνται ότι μπορεί να πραγματοποιηθεί μια επίθεση στο έδαφός τους πριν επιτύχουν την ισορροπία του τρόμου με την απόκτηση πυρηνικών όπλων. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο επέλεξαν μια φαινομενικά μαζική επίθεση, η οποία γνώριζαν ότι δεν θα είχε μεγάλο αντίκτυπο. Το να εξαπολύεις επίθεση σε ένα κράτος εξοπλισμένο με την καλύτερη αεράμυνα στον κόσμο και με τη βοήθεια ισχυρών συμμάχων, κυρίως των Ηνωμένων Πολιτειών, με μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους κρουζ από απόσταση 1.500 χιλιομέτρων, για ένα ταξίδι που διαρκεί αρκετές ώρες, είναι σαν να περιμένεις ότι πολύ λίγα θα φτάσουν στον προορισμό τους. Μόνο λίγοι βαλλιστικοί πύραυλοι κατάφεραν να ξεγλιστρήσουν μέσα από το ισραηλινό δίχτυ προστασίας.
Ιρανικές πηγές έσπευσαν να δηλώσουν ότι το θέμα έκλεισε όσον αφορά το Ιράν. Αυτό είναι πράγματι πολύ αφελές. Αν είχαν επιτεθεί σε μια ισραηλινή διπλωματική αντιπροσωπεία στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ή στο Μπαχρέιν, για παράδειγμα, κανείς δεν θα μπορούσε να τους κατηγορήσει σοβαρά. Αλλά με την εκτόξευση εκατοντάδων βομβών απευθείας στο ισραηλινό έδαφος, έπεσαν στην παγίδα, νομιμοποιώντας έτσι μια άμεση ισραηλινή επίθεση στο δικό τους έδαφος. Δεν είναι πολύ δύσκολο να καταλάβει κανείς ότι κατέδειξαν ταυτόχρονα την απειλή που αντιπροσωπεύουν για το Ισραήλ, ενισχύοντας έτσι το ισραηλινό επιχείρημα για προληπτική καταστροφή των δυνατοτήτων τους, αλλά και τη στρατηγική τους αδυναμία απέναντι σε έναν αντίπαλο πολύ καλύτερα εξοπλισμένο από αυτούς. Κατά τη γνώμη μου, πρόκειται για ένα λάθος που θα μπορούσε να αποδειχθεί εξίσου μνημειώδες με αυτό που διέπραξε η Χαμάς εξαπολύοντας την επιχείρηση της 7ης Οκτωβρίου 2023.
Ποιες είναι οι συνέπειες για τον πόλεμο στη Γάζα και τις διαπραγματεύσεις;
Οι διαπραγματεύσεις ήταν ήδη σε αδιέξοδο πριν από όλα αυτά. Τώρα, οι προοπτικές για μια συμφωνία έχουν περιοριστεί κατά πολύ, ειδικά από τη στιγμή που η πίεση της Δύσης προς το Ισραήλ είναι πολύ πιθανό να μειωθεί σε ένταση και από τη στιγμή που η αβεβαιότητα πλανάται πάνω από την τύχη των ομήρων. Το Ισραήλ έχει ήδη καταστρέψει το μεγαλύτερο μέρος της Γάζας, μετατρέποντάς την σε πεδίο βολής και πεδίο για περιστασιακές επεμβάσεις των ενόπλων δυνάμεών του. Μένει η Ράφα, στην οποία το Ισραήλ ετοιμάζεται να εισβάλει αφού εκτοπίσει τον άμαχο πληθυσμό. Αυτό απαιτεί πολύ λιγότερη προσπάθεια από την επίθεση που πραγματοποιήθηκε μέχρι τον περασμένο Ιανουάριο. Επιπλέον, η αντιπαράθεση με το Ιράν δεν απαιτεί πρόσθετη χερσαία κινητοποίηση, εκτός από το βόρειο τμήμα για την αποτροπή μιας πιθανής επίθεσης της Χεζμπολάχ. Όσον αφορά το ισραηλινό δυναμικό σχετικά με το απομακρυσμένο χτύπημα, αυτό παραμένει άθικτο, αφού η κυβέρνηση Μπάιντεν φροντίζει να το διατηρεί σε υψηλό επίπεδο μέσω συνεχών παραδόσεων όπλων, εκτός από την άμεση συμβολή της στην ισραηλινή πολεμική επιχείρηση.
Η συνέντευξη δόθηκε στον Pierre Barbancey
[Το γαλλικό πρωτότυπο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα L'Humanité]
