Επαναστάτες συνταγματική στην Ταμρίζ
Alexa Ross
1907: Γενική Απεργία στο Ιράν
Κατά τη διάρκεια της αποσταθεροποίησης της Συνταγματικής Επανάστασης του 1907, οι Ιρανοί εργάτες ξεκίνησαν μια σειρά απεργιών για να επιτύχουν μεταρρυθμίσεις, ιδίως την αναδιανομή της γης, το δικαίωμα στην απεργία και το 8ωρο.
Γενική απεργία των Ιρανών για τη δημοκρατία και την αγροτική μεταρρύθμιση
Στόχοι:
Αρχικά: «Θέλουμε ένα σύνταγμα που θα καθορίζει τα όρια μιας συνταγματικής μοναρχίας και τα δικαιώματα των ανθρώπων. Κατά τα άλλα, η Σαρία του Μοχάμμαντ προστατεύεται και ισχύει και όλοι γνωρίζουν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα. Διακηρύσσουμε με δυνατή φωνή ότι αν δεν υπογράψετε και δεν δώσετε στο έθνος το σύνταγμα που γράφτηκε από τους μορφωμένους εκπροσώπους και άλλους και έχει ολοκληρωθεί, η υπομονή μας θα εξαντληθεί και θα πούμε αυτά που δεν πρέπει να ειπωθούν», αναφέρεται σε τηλεγράφημα προς το κοινοβουλευτικό Ματζλίς.
Επισήμως: Ένα προτεινόμενο νομοσχέδιο 6 τμημάτων περιλάμβανε τα αιτήματά τους. Συγκεκριμένα, το δικαίωμα στην απεργία, την ελευθερία του Τύπου και της οργάνωσης, εργάσιμη ημέρα που δεν θα υπερβαίνει τις 8 ώρες, εκτεταμένη αγροτική μεταρρύθμιση και ισότητα των πολιτών ανεξαρτήτως θρησκευτικής πίστης.
Μετά από ένα χρόνο απεργιών και καθιστικών διαμαρτυριών έξω από τη βρετανική πρεσβεία, οι Ιρανοί πολίτες απέκτησαν σύνταγμα και κοινοβουλευτικό σώμα που ονομάστηκε Ματζλίς στις 5 Αυγούστου 1906. Η δημοκρατία είχε ήδη εκφραστεί στους δρόμους με τη μορφή αντζουμάν ή συμβουλίων βάσης. Πριν από τη Συνταγματική Επανάσταση του Αυγούστου, αυτά τα αντζουμάν ήταν μυστικές συνελεύσεις δυσαρεστημένων πολιτικών και μορφωμένων μουσουλμάνων λογίων που ονομάζονταν ουλαμά. Αλλά μετά την επανάσταση, τα αντζουμάν έγιναν ανοιχτές, μαζικές οργανώσεις της δημοκρατίας που οι Ιρανοί επιθυμούσαν να δουν. Μια μεγάλη ποικιλία ανθρώπων συμμετείχε στα αντζουμάν: διανοούμενοι, τεχνίτες, έμποροι, εργάτες, χαμηλόβαθμοι κληρικοί. Το Ματζλίς βρήκε έναν τρόπο να προσπαθήσει να αξιοποιήσει και να ελέγξει τα αντζουμάν, δίνοντας την έγκριση στα συμβούλια να επιβλέπουν τις εκλογές. Ωστόσο, τα αντζουμάν επιβίωσαν μετά τις εκλογές και έγιναν τοπικοί πολιτικοί φορείς της βάσης. Ο πρίγκιπας διάδοχος Μουχάμμαντ ‘Άλι Μιρζά δεν τα ενέκρινε.
Το αντζουμάν στην πόλη Ταμπρίζ [Ταυρίδα] αναδείχθηκε ως το πιο ισχυρό στη χώρα. Το Αντζουμάν της Τμπρίζ ήρθε αμέσως αντιμέτωπο με τον κυρίαρχο πολιτικό θεσμό, έδωσε στον εαυτό του πολιτική αναγνώριση, δημιούργησε την πρώτη ανεξάρτητη εφημερίδα στο Ιράν, μείωσε τις τιμές ορισμένων αγαθών, ενώ καθόρισε άλλες, και καθιέρωσε ένα κοσμικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Αντλούσαν έμπνευση από τα γεγονότα στον ρωσικό Καύκασο που εκτυλίσσονταν σε κοντινή απόσταση. Οι σοσιαλδημοκρατικές οργανώσεις που ήταν γνωστές ως Αντζουμάν των Μουτζαχεντίν («πολεμιστές του τζιχάντ ή του ιερού πολέμου») διασκορπίστηκαν από το Μπακού σε όλο το Ιράν. Οι Μουτζαχεντίν ήταν πρώην ανθρακωρύχοι που είχαν ριζοσπαστικοποιηθεί από τη ρωσική επανάσταση του 1905 και διατηρούσαν επικοινωνία με το Ρωσικό Σοσιαλδημοκρατικό Εργατικό Κόμμα (ΡΣΔΕΚ). Οι Μουτζαχεντίν της Ταμπρίζ, επίσης, έγιναν μια ισχυρή δύναμη και άρχισαν να συνεργάζονται με το Ανζτουμάν της Ταμπρίζ για να αμφισβητήσουν τις κυρίαρχες δυνάμεις του Ιράν.
Ένα ζήτημα που δεν αντιμετώπισε το Ματζλίς ήταν η αγροτική μεταρρύθμιση. Στο πλαίσιο του συστήματος τουγιούλ για την κατανομή της γης, πέντε φόροι εισπράττονταν από τους αγρότες που δούλευαν τη γη. Τα χρήματα αυτά διανέμονταν στη συνέχεια στον επικεφαλής του χωριού, στον επιστάτη, στις δευτεροβάθμιες αρχές και στον μόνιμο κυβερνήτη. Επιπλέον, ο επιστάτης είχε ουσιαστικά απεριόριστη εξουσία. Ήταν σε θέση να καθορίζει και να αλλάζει τους φόρους, να επιβάλλει πρόστιμα και να τιμωρεί τους αγρότες, ενώ οι γυναίκες συχνά αναγκάζονταν να συμμορφώνονται με τις σεξουαλικές απαιτήσεις των γαιοκτημόνων. Ο Αχσάν Αλ-Ντάουλα, εκπρόσωπος των εργατών γεωργίας από την Ταμπρίζ, παρατήρησε ότι με μια συνταγματική κυβέρνηση «θα ήταν αδύνατο για τους αγρότες να παραμείνουν υποδουλωμένοι στους νόμους του τουγιούλ». Καθώς η δυσαρέσκεια αυξανόταν, το Αντζουμάν της Ταμπρίζ και ένας αριστερός αντιπρόσωπος από την Αζαρμπαϊτζάν, ο Σαγίντ Χασάν Τακιζαντέχ, άρχισαν να σχεδιάζουν προσθήκες στο σύνταγμα, ξεκινώντας με ένα νομοσχέδιο δικαιωμάτων. Στο νομοσχέδιο των δικαιωμάτων θα περιλαμβάνονταν η ελευθερία του Τύπου και της οργάνωσης, η θρησκευτική ελευθερία, το 8ωρο και μια λεπτομερής αγροτική μεταρρύθμιση. Σε απάντηση της πρότασης, οι συντηρητικοί ηγέτες της αντιπολίτευσης Σαΐχ Φαζλουλλάχ Νουρί και Μοχάμμαντ ‘Άλι Σαχ παρουσίασαν τη δική τους πρόταση. Ήθελαν ένα Συμβούλιο των Ουλάμα με δικαίωμα βέτο έναντι του Ματζλίς με γνώμονα τη Σαρία.
Η πρόταση αυτή εξόργισε το Αντζουμάν της Ταμπρίζ και τους Μουτζαχεντίν της Ταμπρίζ. Επιστολές και άρθρα εφημερίδων επιτίθονταν στους συντηρητικούς ηγέτες της αντιπολίτευσης και έκαναν εικασίες σχετικά με το γιατί το Ματζλίς δεν έπαιρνε μια πιο επιθετική στάση. Εν τω μεταξύ, η γενική απεργία στην Ταμπρίζ συνεχίστηκε καθ’ όλη τη διάρκεια του Μαΐου και του Ιουνίου, καθώς η ένταση αυξανόταν. Ο κόσμος άρχισε να απεργεί σε ολόκληρη την επαρχία Αζαρμπαϊτζάν και στη συνέχεια στην απεργία προσχώρησαν και οι αγρότες της υπαίθρου. Στις απομακρυσμένες περιοχές, οι αγρότες κατάφεραν να εκδιώξουν τους γαιοκτήμονες και τους επιστάτες μέσω των απεργιών τους για τα ενοίκια. Αυτή η πίεση που άσκησε ο ιρανικός λαός είχε μερικές διαφορετικές συνέπειες για την κυβέρνηση. Από τη μία πλευρά, το Ματζλίς υποχώρησε στους συντηρητικούς ηγέτες και ενέκρινε το άρθρο 2 του Συντάγματος, το Συμβούλιο των Ουλαμά. Από την άλλη πλευρά, καταργήθηκε το σύστημα τουγιούλ για την εκχώρηση γης. Τα έσοδα από τους αγρότες διανεμήθηκαν στο θησαυροφυλάκιο της Τεχεράνης και ο έλεγχος των επιτηρητών διαλύθηκε. Ακόμη και με αυτά τα κέρδη, το Αντζουμάν της Ταμπρίζ και οι Μουτζαχεντίν της Ταμπρίζ συνέχισαν να πιέζουν για μεταρρυθμίσεις.
Η δυναμική των μεταρρυθμιστικών ομάδων άλλαξε γύρω στα τέλη Αυγούστου 1907, όταν υπογράφηκε η αγγλορωσική συμφωνία και το Ιράν χωρίστηκε σε δύο σφαίρες επιρροής. Μέσα στην απογοήτευση ένα μέλος της ‘Αμπμπάς Άκα των Μουτζαχεντίν, μιας μικρής ομάδας Φεντά’ι (οπαδών) που ήταν πρόθυμοι να θυσιαστούν για τη μεταρρύθμιση, δολοφόνησε τον Αμίν αλ-Σουλτάν καθώς έφευγε από το κοινοβούλιο. Η δολοφονία πυροδότησε τη φιλελεύθερη υποστήριξη, αλλά εξάντλησε την όποια συντηρητική υποστήριξη είχαν αποκτήσει το Αντζουμάν της Ταμπρίζ και οι Μουτζαχεντίν της Ταμπρίζ.
Πηγές:
Afary, Janet. “Peasant Rebellions of the Caspian Region during the Iranian Constitutional Revolution, 1906-1909.” International Journal of Middle East Studies, 23.2 (May 1991): 137-161.
Foran, John. “A Century of Revolution: Comparative, Historical, and Theoretical Perspectives on Social Movements in Iran”, A Century of Revolution: Social Movements in Iran, επιμ. John Foran. Μινεάπολις: Regents of the University of Minnesota, 1994. 223-239.
Μετάφραση: elaliberta.gr
Alexa Ross, “1907: Iranian General Strike”, Global Nonviolent Action Database, 26 Σεπτεμβρίου 2010, https://nvdatabase.swarthmore.edu/content/iranians-general-strike-democracy-and-land-reform-1907. Αναδημοσίευση: libcom.org, 17 Ιανουαρίου 2017, https://libcom.org/article/1907-iranian-general-strike.
