Ο Πούτιν προσφέρεται να σώσει τους ρωσόφωνους στην Ουκρανία από τη βάρβαρη επίθεση που εξαπολύει εναντίον τους
Μύθοι για την Ουκρανία - Μύθος 4: Υπήρξαν λαϊκές εξεγέρσεις του εθνοτικού ρωσικού πληθυσμού του Ντονμπάς, ο οποίος ίδρυσε τις δικές του δημοκρατίες σε μια πράξη εθνικής αυτοδιάθεσης.
του Michael Karadjis
ΠΗΓΗ: https://theirantiimperialismandours.com
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: elaliberta.gr
Αυτός είναι ο τέταρτος από μια σειρά γνωστών ισχυρισμών που έχουν διαδοθεί για την κατάσταση στην Ουκρανία από το 2014, οι οποίοι είναι όλοι τους απόλυτοι μύθοι. Φυσικά, δεν είναι το μόνο μέρος που καταρρίπτονται αυτοί οι μύθοι, αλλά είναι τόσο διαδεδομένοι που όσο συχνότερα καταρρίπτονται, τόσο το καλύτερο. Και απλά θεώρησα ότι έπρεπε να έχω και εγώ μια δική μου σειρά, ώστε να μπορώ να την χρησιμοποιώ κάθε φορά που βλέπω την κάθε ανοησία να επαναλαμβάνεται για άλλη μια φορά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Απαντώντας σε αυτόν τον μύθο, θέλω απλώς να διευκρινίσω τη θέση μου: υποστηρίζω το δικαίωμα των εθνών και των λαών στην αυτοδιάθεση και το θεωρώ ανώτερο από οποιαδήποτε εμμονή με τα «κυρίαρχα σύνορα», τα οποία πάντα άλλαζαν στην ιστορία, τόσο για καλούς όσο και για κακούς λόγους. Για παράδειγμα, υποστηρίζω τον αγώνα του λαού της Τσετσενίας για αυτοδιάθεση, συμπεριλαμβανομένης της ανεξαρτησίας, από τη Ρωσία, αν αυτή είναι η επιλογή του. Δεν με ενδιαφέρουν τα «κυρίαρχα» σύνορα της κληρονομιάς της ρωσικής αποικιοκρατίας. Το ίδιο και για το Πουέρτο Ρίκο ή τη Χαβάη, αν επιλέξουν να διαλύσουν τα «κυρίαρχα» σύνορα της αμερικανικής αυτοκρατορίας. Υποστήριξα τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα των Αλβανών του Κοσσυφοπεδίου κατά της σερβικής καταπίεσης, των Κούρδων κατά της καταπίεσης στο Ιράν, το Ιράκ, την Τουρκία και τη Συρία κ.ο.κ.: γιατί λοιπόν δεν υποστηρίζω την ίδια αυτοδιάθεση του «ρωσικού λαού στο Ντονμπάς»; Λοιπόν, πέρα από το γεγονός ότι ακόμη και αν υπήρχε ένας τέτοιος αγώνας, θα ήταν επί του παρόντος ένα ασήμαντο πιόνι στη ρωσική αυτοκρατορική κατάκτηση, το βασικό πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχει τέτοια πραγματική κατάσταση.
Όπως είδαμε, σχεδόν αμέσως μετά τη φυγή του Γιανουκόβιτς στη Ρωσία (22 Φεβρουαρίου 2014), οι ρωσικές δυνάμεις εισέβαλαν στην Κριμαία (27 Φεβρουαρίου). Εξίσου γρήγορα μετά από αυτό, οι πρώτες ρωσικές δυνάμεις, από το νεοναζιστικό ρωσικό κόμμα Εθνική Ενότητα (Russian National Unity) [1], εμφανίστηκαν στο Ντονμπάς, μαζί με άλλες ακροδεξιές ρωσικές παραστρατιωτικές δυνάμεις που μόλις είχαν βοηθήσει στην κατάκτηση της Κριμαίας. Οι καταλήψεις κυβερνητικών κτιρίων άρχισαν σχεδόν αμέσως, εξαπολύοντας πραξικοπήματα εναντίον των ίδιων των κυβερνήσεων που οι κάτοικοι του Ντονμπάς είχαν πρόσφατα εκλέξει, ανεβάζοντας στην εξουσία τα ρωσικά ανδρείκελα και τους φασίστες στις δύο περιφέρειες (επαρχίες) Ντονέτσκ και Λουχάνσκ. Πράγματι, το πρώτο πραξικόπημα ήταν η εξαήμερη κατάληψη του κτιρίου της Κρατικής Διοίκησης του Ντονέτσκ την 1η Μαρτίου, όταν «μια ομάδα ακτιβιστών απένειμε τον τίτλο του “Λαϊκού Κυβερνήτη του Ντονέτσκ” σε έναν τοπικό εθνικοσοσιαλιστή ακτιβιστή ονόματι Πάβελ Γκουμπάρεφ», έναν ηγέτη της RNU (Russian National Unity) [2] .Μια τέτοια ταχεία πορεία των γεγονότων από μόνη της διαψεύδει την ιδέα ότι η Ρωσία απλώς ανταποκρινόταν σε κινήματα βάσης σε αυτές τις περιοχές που οργάνωναν ένα λαϊκό κίνημα κατά των νέων αρχών μετά το Μαϊντάν στην Ουκρανία. Μοιάζει πολύ περισσότερο με μια προγραμματισμένη ρωσική κατάκτηση.
Η σβάστικα του Ρωσικού Κόμματος Εθνικής Ενότητας (Russian National Unity Party), του πρώτου φασιστικού συρφετού που κατέλαβε την εξουσία με το πραξικόπημα στο Ντονέτσκ τον Μάρτιο του 2014.
Ας δούμε τους τρεις συναφείς μύθους που συνθέτουν αυτή την ευρύτερη εκδοχή του μύθου.
Επιμέρους μύθος 1: ''Το εθνοτικά ρωσικό Ντονμπάς''
Πρώτον, είναι δύσκολο να καθοριστεί τι ακριβώς είναι ένας «εθνοτικά Ρώσος», σε αντίθεση με έναν Ουκρανό που μιλάει τα ρωσικά ως πρώτη γλώσσα. Σκεφτείτε τους Ιρλανδούς, τους Ουαλούς και τους Σκωτσέζους που μιλούν τα αγγλικά ως πρώτη τους γλώσσα και προσπαθήστε να τους αποκαλέσετε «Άγγλους». Δείτε τι θα συμβεί. Αυτό συμβαίνει μετά από αιώνες αποικιοκρατίας, και στις δύο περιπτώσεις. Η οποία, όσον αφορά τον ανελέητο εκρωσισμό και τη φυσική καταστροφή της ουκρανικής διανόησης, ήταν μάλλον ακόμη χειρότερη υπό τον Στάλιν από ό,τι υπό τους Τσάρους, αν και δεν υπάρχουν πολλά να διακρίνεις μεταξύ τους.
Αν κρίνουμε με βάση την ταυτότητα των ανθρώπων, σύμφωνα με την απογραφή του 2001, οι Ουκρανοί αποτελούσαν το 58% του πληθυσμού της περιφέρειας Λουχάνσκ και το 56,9% της περιφέρειας Ντονέτσκ [3]. Εκείνοι που αυτοπροσδιορίζονται ως εθνοτικοί Ρώσοι αποτελούσαν τη μεγαλύτερη μειονότητα, αντιπροσωπεύοντας το 39 τοις εκατό και το 38,2 τοις εκατό των δύο περιφερειών αντίστοιχα [4]. Με άλλα λόγια, οι Ουκρανοί αποτελούσαν την ίδια σε μέγεθος πλειοψηφία στο Ντονμπάς με τους Ρώσους στην Κριμαία - ωστόσο αυτή η (μετά την αποικιοκρατία και τη γενοκτονία) ρωσική πλειοψηφία στην Κριμαία δίνεται ως λόγος από τους ίδιους υποστηρικτές του Πούτιν για να δικαιολογήσουν τη ρωσική προσάρτηση εκεί! Επιπλέον, πολλά στοιχεία υποδηλώνουν μια σημαντική μείωση του πληθυσμού που αυτοπροσδιορίζεται ως εθνοτικά Ρώσοι και όχι ως ρωσόφωνοι Ουκρανοί: σε έρευνα του 2019 που διεξήχθη από το Κέντρο Ανατολικοευρωπαϊκών και Διεθνών Σπουδών του Βερολίνου, μόνο το 12% και το 7% των κατοίκων του τμήματος του Ντονμπάς που ανήκει στη Ρωσία και του τμήματος που ελέγχεται από την κυβέρνηση, αντίστοιχα, δήλωσαν ότι είναι «εθνοτικά Ρώσοι», ενώ το 21% και το 12%, αντίστοιχα, δήλωσαν ότι είναι «και Ουκρανοί και Ρώσοι» [5]. Ο αντίκτυπος της ρωσικής επιθετικότητας από το 2014 και μετά είναι πιθανότατα η αιτία αυτής της μειωμένης ταύτισης ως «Ρώσων» - πόσο ειρωνικό, δεδομένου ότι αυτή η ρωσική επέμβαση δικαιολογείται ψευδώς ως προστασία αυτών των «εθνοτικών Ρώσων»! Πράγματι, ο αντίκτυπος του σημερινού πολέμου φαίνεται να είναι ακόμη μεγαλύτερος, καθώς ακόμη και η χρήση της ρωσικής γλώσσας μεταξύ πολλών Ουκρανών μειώνεται αισθητά ως πολιτική επιλογή λόγω της αποστροφής κατά της επίθεσης [6].
Ως εκ τούτου, ο ισχυρισμός ότι η δημιουργία «ανεξάρτητων» δημοκρατιών το 2014 στο Ντονέτσκ και το Λουχάνσκ και η προσάρτησή τους από τη Ρωσία το 2022 μετά από ψεύτικα «δημοψηφίσματα» υπό βάναυση στρατιωτική κατοχή, ήταν «το δικαίωμα αυτοδιάθεσης του εθνορωσικού πληθυσμού της Ντονμπάς», αποτελεί δήλωση εξαιρετικής άγνοιας. Ο πληθυσμός του Ντονμπάς είναι διαιρεμένος μεταξύ εθνοτικών Ρώσων, Ουκρανών που μιλούν ρωσικά και Ουκρανών που μιλούν ουκρανικά.
Πριν προχωρήσουμε παρακάτω, θα πρέπει να διευκρινίσουμε: από το 2014 έως το 2022 οι ρωσικές δυνάμεις έλεγχαν μόνο το 40% του «Ντονμπάς» (περίπου το ίδιο και στο Ντονέτσκ και στο Λουχάνσκ), ενώ το 60% παρέμεινε υπό τον έλεγχο της ουκρανικής κυβέρνησης. Έτσι, η Ρωσία δεν έχει προσαρτήσει μόνο τα τμήματα που προηγουμένως ήλεγχε, αλλά ολόκληρες τις δύο περιοχές, καθώς και άλλες δύο που ποτέ δεν είχε υπό τον έλεγχό της (Χερσώνα και Ζαπορίζια) και στις οποίες δεν υπήρξε ποτέ υποστήριξη προς τη Ρωσία.
Επιμέρους μύθος 2: Ο πληθυσμός του Ντονμπάς, ανεξαρτήτως εθνικότητας, επιθυμούσε την αυτοδιάθεση της περιοχής και ήταν περισσότερο προσανατολισμένος προς τη Ρωσία παρά προς την Ουκρανία.
Είναι ασφαλώς αλήθεια ότι ούτε η εθνικότητα ούτε η γλώσσα μας λένε απαραίτητα κάτι για τις απόψεις των κατοίκων του Ντονμπάς- ούτε το να είσαι εθνοτικά Ρώσος ούτε το να μιλάς ρωσικά ή ουκρανικά ισοδυναμεί με μια συγκεκριμένη πολιτική άποψη- οι απόψεις των ανθρώπων και των τριών ομάδων, τόσο στα ελεγχόμενα από την κυβέρνηση όσο και στα ελεγχόμενα από τη Ρωσία τμήματα των δύο περιφερειών, είναι ανάμεικτες. Αλλά όπως και να έχει, τα δεδομένα δεν υποστηρίζουν τον μύθο, αλλά μάλλον το αντίθετο.
Δύο έρευνες που πραγματοποιήθηκαν τον Απρίλιο του 2014 αποκαλύπτουν πολύ σημαντικές πληροφορίες, από το Διεθνές Ινστιτούτο Κοινωνιολογίας του Κιέβου (KIIS)[7] και από το Κέντρο Ερευνών Pew [8]. Στην έρευνα του KIIS, στην ερώτηση «Υποστηρίζετε την ιδέα, ότι η περιοχή σας θα πρέπει να αποσχιστεί από την Ουκρανία και να ενταχθεί στη Ρωσία;», το 27% στο Ντονέτσκ και το 30% στο Λουχάνσκ απάντησαν «μάλλον» ή «σίγουρα» ναι - ενώ περίπου το 52% και στις δύο περιοχές απάντησαν «μάλλον» ή «σίγουρα» όχι. Αυτές οι μειοψηφικές ψήφοι «ναι» στο Ντονέτσκ και το Λουχάνσκ ήταν οι μοναδικές που είχαν κάποια σημασία σε ολόκληρη την Ουκρανία. Η έρευνα του Pew έδειξε παρόμοια αποτελέσματα, καθώς στην ερώτηση αν θα πρέπει να επιτραπεί στις περιφέρειες να αποσχιστούν απάντησε θετικά μόνο το 18% στην ανατολική Ουκρανία (και το 4% στη δυτική Ουκρανία) και μόνο το 27% των ρωσόφωνων. Η έρευνα του KIIS ρώτησε επίσης αν είναι υπέρ της εισόδου ρωσικών στρατευμάτων στην περιοχή, στην οποία κάτω από το 20 τοις εκατό και στις δύο περιφέρειες απάντησε ναι, ενώ σημαντικές πλειοψηφίες απάντησαν όχι.
Στην ερώτηση «Θεωρείτε ότι ο Βίκτορ Γιανουκόβιτς είναι νόμιμος πρόεδρος της Ουκρανίας;», μόνο το 32% και το 28% αντίστοιχα στο Ντονέτσκ και στο Λουχάνσκ απάντησαν μάλλον ή σίγουρα ναι (μακράν τα μεγαλύτερα ποσοστά στην Ουκρανία), σε σύγκριση με το 57-58% που απάντησε μάλλον ή σίγουρα όχι [9]. Τόσο πολύ για την ιδέα ότι οι κάτοικοι του Ντονμπάς ήταν θυμωμένοι που «ο πρόεδρός τους» καθαιρέθηκε.
Μεγαλύτερος αριθμός υποστηρίζει κάποιο είδος αυτονομίας ή «ειδικού καθεστώτος» εντός της Ουκρανίας, αλλά με έντονες διαφορές στα δύο τμήματα του Ντονμπάς. Έρευνες που διεξήχθησαν το 2016 και το 2019 από το Κέντρο Ανατολικών Ευρωπαϊκών και Διεθνών Σπουδών διαπίστωσαν ότι στις περιοχές που ανήκουν στη Ρωσία, περίπου το 45% του πληθυσμού τάσσεται υπέρ της ένταξης στη Ρωσία. Από την πλειονότητα που ήταν αντίθετη, το 30% υποστήριξε κάποιο είδος αυτονομίας και το ένα τέταρτο κανένα ειδικό καθεστώς [10]. Αλλά στα δύο τρίτα που ελέγχονται από την κυβέρνηση, ενώ ένα παρόμοιο 30% τάχθηκε υπέρ κάποιου είδους αυτονομίας εντός της Ουκρανίας, η πλειοψηφία των δύο τρίτων τάχθηκε υπέρ της Ουκρανίας χωρίς ειδικό καθεστώς. Σχεδόν κανείς δεν υποστήριξε την προσχώρηση στη Ρωσία [11]. Ως εκ τούτου, είναι δύσκολο να πούμε αν η συνολική πλειοψηφία τάσσεται αναγκαστικά ακόμη και υπέρ της αυτονομίας. Ακόμα και αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι τα κομμάτια που έχουν καταληφθεί είναι οι περιοχές που τάσσονται περισσότερο υπέρ της αυτονομίας ή του διαχωρισμού- δεδομένης της απομάκρυνσης του μισού πληθυσμού του Ντονμπάς (περίπου 3,3 από τα αρχικά 6,6 εκατομμύρια άτομα), αυτό σημαίνει μάλλον έναν βαθμό μεταγενέστερης μετεγκατάστασης μεταξύ των δύο ζωνών, ενώ τα εκατομμύρια που βρίσκονται σε καθεστώς πρόσφυγα απλώς δεν έχουν λόγο σε τέτοιες έρευνες.
Ως εκ τούτου, τόσο στο Ντονέτσκ όσο και στο Λουχάνσκ, τόσο στις περιοχές που ελέγχονται από την κυβέρνηση όσο και στις περιοχές που ελέγχονται από τη Ρωσία, και μεταξύ των εκδιωχθέντων, τόσο η «εθνικότητα» όσο και οι πολιτικές απόψεις είναι πολύ ανάμεικτες, δεν υπάρχει καμία «ρωσική» περιοχή ή συγκεκριμένα ακόμη και «φιλορωσική»- έτσι οι περιοχές που καταλαμβάνονται βίαια είναι εντελώς αυθαίρετες και δεν αντιστοιχούν σε κανένα κίνημα για «αυτοδιάθεση» ή απαραίτητα για οτιδήποτε.
Αλήθεια Ν1. Υπήρξε ένας βαθμός αποξένωσης από τη νέα κυβέρνηση σε τμήματα της ανατολικής Ουκρανίας το 2014
Δεν αρνούμαστε ότι υπήρχε σε γενικές γραμμές μια αίσθηση αποξένωσης μεταξύ πολλών στην ανατολική Ουκρανία από την κατεύθυνση που ακολούθησε η νέα μετα-Γιανουκόβιτς κυβέρνηση. Ανεξάρτητα από την «εθνικότητα» ή τη γλώσσα, υπήρχαν επίσης γεωγραφικοί και άλλοι παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της μεγαλύτερης οικονομικής σύνδεσης με τη Ρωσία στα ανατολικά. Συγκεκριμένα, οι νέες αρχές της Ουκρανίας, και ακόμη περισσότερο η ενισχυμένη ακροδεξιά μειοψηφία, πρόβαλλαν έναν διεκδικητικό ουκρανικό εθνικισμό, και διάφορες συμβολικές ενέργειες οδήγησαν σε αυτή την αποξένωση. Σύμφωνα με την έρευνα του Pew [12], ενώ το 60% στη δυτική Ουκρανία πίστευε ότι η νέα κυβέρνηση είχε «καλή επιρροή στον τρόπο με τον οποίο εξελίσσονται τα πράγματα στη χώρα», μόνο το 24% στην ανατολική Ουκρανία συμφώνησε και το 67% εκεί εκτίμησε την επιρροή αυτή ως «κακή». Ομοίως, το 66 τοις εκατό στη δυτική Ουκρανία πίστευε ότι μόνο η ουκρανική γλώσσα θα έπρεπε να έχει νομική υπόσταση, ενώ το 73 τοις εκατό στην ανατολική Ουκρανία (και το 86 τοις εκατό των ρωσόφωνων) δήλωσε ότι τόσο τα ρωσικά όσο και τα ουκρανικά θα έπρεπε να είναι επίσημες γλώσσες, υπογραμμίζοντας την κεντρική σημασία του γλωσσικού ζητήματος. Ο Μύθος μου Ν2 περιγράφει λεπτομερώς τον κωμικοτραγικό ισχυρισμό ότι η ρωσική γλώσσα υποβαθμίστηκε ή «απαγορεύτηκε» το 2014, αλλά ακόμη και η ανεπιτυχής προσπάθεια αναθεώρησης του γλωσσικού νόμου σε αυτό το πλαίσιο θα μπορούσε να αποτελέσει παράγοντα αυτής της αποξένωσης.
Αλλά από μόνο του, αυτό δεν είναι καθοριστικό. Η κυριαρχία ορισμένων πολιτικών τάσεων σε διαφορετικές περιοχές μιας χώρας λόγω πολύπλοκων συνδυασμών ιστορίας, πολιτισμού, οικονομίας κ.λπ. δεν είναι ασυνήθιστη: σκεφτείτε τη βόρεια και τη νότια Αγγλία, τη βόρεια και τη νότια Ιταλία, περιοχές των ΗΠΑ, την Τουρκία του Αιγαίου και την Ανατολία κ.λπ. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι λαοί αυτών των περιοχών θα καλωσόριζαν μια ξένη στρατιωτική επέμβαση επειδή ένα κόμμα που θεωρείται ότι ευνοεί τις πολιτικές προτιμήσεις μιας διαφορετικής περιφέρειας βρίσκεται στην εξουσία.
Επιμέρους μύθος 3: Η κατάληψη της εξουσίας σε τμήματα του Ντονμπάς από τη ρωσική πλευρά εκπροσώπησε αυτή την αποξένωση του πληθυσμού της περιοχής από τη νέα κυβέρνηση
Υπήρχε ασφαλώς ένας θεμιτός πολιτικός αγώνας που θα μπορούσε να διεξαχθεί από πολλούς ανθρώπους στην περιοχή ενάντια σε ορισμένες πολιτικές της νέας κυβέρνησης. Το γεγονός ότι το Μαϊντάν αντιμετώπισε αρχικά ένα «αντι-Μαϊντάν» στα ανατολικά θα μπορούσε από μόνο του να θεωρηθεί ως μια θεμιτή έκφραση λαϊκής διαφωνίας. Αυτό που δεν ήταν αποδεκτό ήταν η σχεδόν άμεση στρατιωτικοποίηση του αντι-Μαϊντάν από τις υποστηριζόμενες, χρηματοδοτούμενες, εκπαιδευμένες και οπλισμένες από τη Ρωσία πολιτοφυλακές και η άμεση επέμβαση των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων, μισθοφόρων, τανκς και άλλων βαρέων όπλων, πολιτικών πρακτόρων και φασιστών, που κατέλαβαν αυθαίρετα τον έλεγχο δημαρχείων και τμημάτων της ανατολικής Ουκρανίας. Ο Simon Pirani υποστηρίζει ότι ενώ ούτε το Μαϊντάν ούτε το αντι-Μαϊντάν θα πρέπει να χαρακτηριστούν στερεοτυπικά ως αντιδραστικά, στην πραγματικότητα οι «κοινωνικές προσδοκίες» των δύο ήταν παρόμοιες, «ήταν οι δεξιές πολιτοφυλακές από τη Ρωσία και ο ρωσικός στρατός που στρατιωτικοποίησαν τη σύγκρουση και κατέστειλαν το κοινωνικό περιεχόμενο του αντι-Μαϊντάν» [13].
Η ιδέα ότι αυτή η στρατιωτικοποίηση, η κατάληψη κτιρίων και τα πραξικοπήματα ήταν μια φυσική αντανάκλαση, προέκταση, του πολιτικού «αντι-Μαϊντάν» στα ανατολικά διαψεύδεται από την έρευνα του KIIS του 2014 [14]. Στην ερώτηση «Υποστηρίζετε τις ενέργειες εκείνων, οι οποίοι με όπλα καταλαμβάνουν διοικητικά κτίρια στην περιοχή σας;», μόνο το 18% στο Ντονέτσκ και το 24% στο Λουχάνσκ απάντησαν μάλλον ή σίγουρα ναι, ενώ το 72% και το 68% αντίστοιχα σε αυτές τις δύο υποτιθέμενες «φιλορωσικές» περιοχές απάντησαν μάλλον ή σίγουρα όχι!
Έχω ακούσει να υποστηρίζεται ότι οι κάτοικοι του Ντονμπάς ήταν αποξενωμένοι επειδή η κυβέρνηση που εξέλεξαν είχε ανατραπεί στο Κίεβο (λες και το κοινοβούλιο, το οποίο καθαίρεσε τον πρόεδρο - ένα άτομο - δεν είχε εκλεγεί και από αυτούς). Αλλά πώς ταιριάζει αυτό με μικρές ένοπλες ομάδες που εξαπολύουν πραξικοπήματα στο Ντονμπάς και ανατρέπουν την ίδια την περιφερειακή κυβέρνηση που οι κάτοικοι του Ντονμπάς είχαν εκλέξει;
Ούτε μπορεί να δικαιολογηθεί η στρατιωτικοποίηση ως πράξη αυτοάμυνας απέναντι σε κάποιο βίαιο κύμα κυβερνητικής καταστολής των αντι-Μαϊντάν, καθώς τίποτα τέτοιο δεν είχε γίνει. Το πραξικόπημα, έλαβε χώρα αμέσως μετά την εκθρόνιση του Γιανουκόβιτς και η ένοπλη σύγκρουση αργότερα.
Ο Τζον Ράιμαν, στην εξαιρετική κριτική του στα “Ukraine Diaries” (Ημερολόγια της Ουκρανίας), παραθέτει ορισμένα αποσπάσματα που περιγράφουν αυτή την πολύ πρώιμη παρέμβαση (δηλαδή μήνες πριν από τον γενικευμένο πόλεμο) [15]:
«Στις 9 Μαρτίου ο Κούρκοφ αναφέρει για πρώτη φορά την είσοδο Ρώσων πρακτόρων στην Ουκρανία. Και όχι οποιωνδήποτε Ρώσων - μελών του φασιστικού Κόμματος της Ρωσικής Ενότητας (RNE). 'Τα μέλη του RNE, με τις σβάστικες τατουάζ στο λαιμό και τα χέρια τους, δεν έχουν κανέναν ενδοιασμό να διαπραγματεύονται με τις περιφερειακές κυβερνήσεις της Ουκρανίας και να θέτουν τελεσίγραφα... Στις 4 Απριλίου, ο Κούρκοφ αναφέρει ότι 15 Ρώσοι πολίτες συνελήφθησαν στο Ντονέτσκ με 300 τουφέκια εφόδου Καλάσνικοφ, έναν εκτοξευτή χειροβομβίδων, πυρομαχικά και άλλο στρατιωτικό εξοπλισμό. ...Στις 7 Απριλίου, ο Κουρκόφ αναφέρει τη σύλληψη ενός Ρώσου πράκτορα της GRU, του Ρομάν Μπάνιχ. Η κυβέρνηση της Ουκρανίας κατέσχεσε τα τηλεφωνικά του αρχεία, τα οποία αποκάλυψαν ότι συντόνιζε τις ενέργειες των αυτονομιστών στο Λουχάνσκ και στο Ντονέτσκ. ... Οι φιλορώσοι ακτιβιστές ... κυκλοφορούν με πολεμική στολή, χωρίς σήματα ή άλλα σημάδια αναγνώρισης, κρατώντας τουφέκια εφόδου AK-100. Ο ουκρανικός στρατός δεν διαθέτει αυτά τα τουφέκια, αλλά ο ρωσικός στρατός διαθέτει ... Από τους 117 Ρώσους πολίτες που συνελήφθησαν για συμμετοχή σε ταραχές, τουλάχιστον δέκα είναι πράκτορες των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών. ... Στις 21 Απριλίου ... οι αυτονομιστές στο Σλοβγιάνσκ επιτέθηκαν και λεηλάτησαν τα σπίτια των τσιγγάνων στην πόλη αυτή. Ταυτόχρονα, η Νέλια Στέπα απήχθη. Ήταν η πρώην δήμαρχος της πόλης αυτής και αρχικά είχε υποστηρίξει τους αυτονομιστές, αλλά ήρθε σε ρήξη μαζί τους επειδή χειραγωγούνταν από πράκτορες των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών».
Πράγματι, ο Ρώσος συνταγματάρχης της Ρωσικής Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Πληροφοριών (FSB) Ιγκόρ Γκίρκιν, γνωστός ως Στρέλκοφ, ένας από τους ηγέτες της πρώτης συμμορίας των ακροδεξιών Ρώσων παραστρατιωτικών στο Ντονμπάς, παραδέχτηκε ότι αυτός πάτησε την πρώτη σκανδάλη που οδήγησε στον πόλεμο, δηλώνοντας ότι «αν η μονάδα μας δεν είχε περάσει τα σύνορα, όλα θα είχαν τελειώσει όπως στο Χάρκοβο και στην Οδησσό» [16].
Τέλος, όσον αφορά τα λεγόμενα «δημοψηφίσματα» που διεξήγαγαν οι πραξικοπηματικές αρχές στο Ντονέτσκ και το Λουχάνσκ τον Μάιο του 2014, η Κάθι Γιανγκ γράφοντας στο The Bulwark παρέχει ένα παραστατικό περιστατικό που, όπως λέει, από μόνο του «λέει την ιστορία» [17]:
«Στις 7 Μαΐου, οι ουκρανικές μυστικές υπηρεσίες έδωσαν στη δημοσιότητα τον ήχο μιας υποκλαπείσας τηλεφωνικής συνομιλίας μεταξύ του ηγέτη των εξεγερμένων του Ντονέτσκ Ντμίτρο Μποϊτσόφ και του ακροδεξιού Ρώσου εθνικιστή Αλεξάντρ Μπαρκάσοφ (ο επικεφαλής, τυχαία, της προαναφερθείσας Ρωσικής Εθνικής Ενότητας) [18]. Στη γεμάτη αισχρολογίες ανταλλαγή, ο Μποϊτσόφ διαμαρτύρεται ότι οι αντάρτες δεν είναι «έτοιμοι» να διεξαγάγουν το δημοψήφισμα στις 11 Μαΐου, όπως είχε προγραμματιστεί. Ο Μπάρκασοφ απαντά με έντονο ύφος: «Απλά βάλτε ό,τι θέλετε. Γράψτε το 99 τοις εκατό. Τι θα κάνεις, ρε γαμώτο, θα κυκλοφορείς και θα μαζεύεις χαρτιά; Γαμώτο, έχεις γαμηθεί στο κεφάλι ή κάτι τέτοιο;». «Αχ. Εντάξει, το κατάλαβα, το κατάλαβα», απαντά ένας εμφανώς ανακουφισμένος Μποϊτσόφ καθώς του έρχεται στο μυαλό ότι αυτός και οι φίλοι του δεν αναμένεται να πραγματοποιήσουν πραγματικό δημοψήφισμα, απλώς να παράγουν αποτελέσματα. Ο Μπάρκασοφ συνεχίζει: «Απλά γράψτε ότι το 99% -όχι, ας πούμε το 89%, γαμώτο, ψήφισε υπέρ της Δημοκρατίας του Ντονέτσκ. Και αυτό ήταν, σκατά, τελειώσαμε γαμώτο».
[Θέλω να πω, θα μπορούσε κάλλιστα να είναι μια συζήτηση μεταξύ του αιματοβαμμένου Σύριου τυράννου Μπασάρ Άσαντ και κάποιου μπράβου των «εκλογών» που πίστευε ότι το τσίρκο των «εκλογών» έπρεπε να ληφθεί τουλάχιστον εν μέρει σοβαρά υπόψη. Διάολε, κάποιοι δυτικοί «αριστεροί» είναι τόσο βλάκες που συμφωνούν ακόμη και με τους ακροδεξιούς συμμάχους τους ότι αυτές οι «εκλογές» ήταν γνήσιες!]
Ο Γιανγκ συνεχίζει:
«Η αυτονομιστική “εκλογική επιτροπή” του Ντονέτσκ ανακοίνωσε στις 11 Μαΐου ότι το 89% των ψηφοφόρων επέλεξε την αυτοδιάθεση [19]. Όπως έχω σημειώσει νωρίτερα [20], ο πρώτος πρωθυπουργός της Λαϊκής Δημοκρατίας του Ντονέτσκ, ο «πολιτικός σύμβουλος» Αλεξάντρ Μποροντάι, δεν ήταν μόνο πολίτης της Ρωσίας, αλλά και φημισμένος αξιωματικός της FSB (Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφαλείας, διάδοχος της KGB) με μακρά ιστορία εμπλοκής σε ακροδεξιούς, υπερεθνικιστικούς κύκλους» [21].
Συμπέρασμα
Παρεμβαίνοντας και στρατιωτικοποιώντας ένα κίνημα, καταπνίγοντάς το από την αρχή, καταλαμβάνοντας με τη βία εδάφη, η Ρωσία άλλαξε εντελώς τη φύση της ουκρανικής πολιτικής. Από την ουκρανική οπτική γωνία, η Ρωσία, η πρώην αποικιοκρατική δύναμη και γειτονική υπερδύναμη, σχεδίασε μια βίαιη στρατιωτική σύγκρουση, τεμαχίζοντας την Ουκρανία στην Κριμαία και το Ντονμπάς, εξουδετερώνοντας έτσι πλήρως τις όποιες δημοκρατικές φωνές θα μπορούσαν να αναδυθούν μεταξύ των Ρώσων ή των ρωσόφωνων και των υποστηρικτών τους, ενώ παράλληλα ισχυροποίησε αντίστοιχα τις δεξιές εθνικιστικές απόψεις πολλών Ουκρανών που έβλεπαν τώρα μια μάχη για την ίδια την ύπαρξη της χώρας τους. Αυτή η στρατιωτικοποίηση ενίσχυσε επίσης τις ακροδεξιές δυνάμεις στην Ουκρανία εκείνη την εποχή, επειδή οι ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις ήταν σε αποσύνθεση και η ακροδεξιά ανέλαβε την πρωτοβουλία στο στρατιωτικό μέτωπο.
Όποια αρχική υποστήριξη και αν είχε το κίνημα των πολιτών κατά του Μαϊντάν, είναι δύσκολο να γνωρίζουμε τι επέζησε από τη στρατιωτική επέμβαση και τα πραξικοπήματα υπό ρωσική ηγεσία. Γνωρίζουμε ότι 3,3 εκατομμύρια άνθρωποι από τα αρχικά 6,6 εκατομμύρια έχουν εγκαταλείψει το Ντονμπάς από τότε, η πλειονότητα από αυτούς προς άλλες περιοχές της Ουκρανίας. Γνωρίζουμε επίσης ότι πολλοί από τους παράτυπους Ουκρανούς πολιτοφύλακες που βρίσκονται στις γραμμές του μετώπου στα ελεγχόμενα από την ουκρανική κυβέρνηση δύο τρίτα του Ντονμπάς είναι κάτοικοι που ξεριζώθηκαν ως αποτέλεσμα της σύγκρουσης και κατηγορούν τη ρωσική επέμβαση. Όσο περισσότερο οι ακροδεξιοί και φασίστες, υποστηριζόμενοι από τη Ρωσία, ή ακόμη και οι πραγματικές ρωσικές πολιτικές προσωπικότητες και πολιτοφυλακές κυριάρχησαν σε αυτές τις «δημοκρατίες» [22], επιβάλλοντας ουσιαστικά ολοκληρωτικό έλεγχο και παραβιάζοντας μαζικά τα ανθρώπινα δικαιώματα του τοπικού πληθυσμού, τόσο λιγότερο αυτό είχε να κάνει με οποιαδήποτε έκφραση αντίθεσης στις πολιτικές της ουκρανικής κυβέρνησης.
Τέλος, θα μπορούσε κανείς να αναρωτηθεί δικαίως, έχει αυτό έστω και τώρα κάποια σημασία, με τη Ρωσία να βομβαρδίζει και να καταστρέφει σε μεγάλο βαθμό ρωσόφωνες πόλεις και κωμοπόλεις στο Ντονμπάς, συμπεριλαμβανομένου του πλήρους αποδεκατισμού της ρωσόφωνης Μαριούπολης, και τη μαζική απόρριψη της ρωσικής κυριαρχίας από αυτούς τους πληθυσμούς - έχει δει κανείς έστω και ένα πάρτι υποδοχής των κατακτητών στην ανατολική Ουκρανία τον τελευταίο χρόνο; Είναι σχεδόν βέβαιο ότι το όποιο υποβόσκον φιλορωσικό αίσθημα που μπορεί να υπήρχε πριν από το 2022 έχει πλέον καταρρεύσει σε μεγάλο βαθμό. Πράγματι, το πρόβλημα με όλη αυτή τη συζήτηση, ακόμη και τώρα που το γράφω, είναι ο κίνδυνος να υπονοηθεί ότι ο τερατώδης πόλεμος της Ρωσίας έχει οποιαδήποτε σχέση με τα δικαιώματα των Ρώσων ή των ρωσόφωνων στο Ντονμπάς: Ποιος θα ήταν ο σκοπός της προσάρτησης των πιο αντιρωσικών τμημάτων του Ντονμπάς που βρίσκονταν υπό κυβερνητικό έλεγχο, πόσο μάλλον της προσάρτησης των άλλων δύο περιφερειών, πόσο μάλλον της εισβολής και του άγριου βομβαρδισμού ολόκληρης της Ουκρανίας;
Πριν από τον Φεβρουάριο του 2022: Οι υποστηριζόμενες από τη Ρωσία δυνάμεις έλεγχαν μόνο το 40%
της καθεμιάς από τις δύο περιοχές του Ντονμπάς, το Ντονέτσκ και το Λουχάνσκ.
Τι ελέγχει η Ρωσία στην Ουκρανία μέχρι τον Οκτώβριο του 2022
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] https://anton-shekhovtsov.blogspot.com/2014/08/neo-nazi-russian-national-unity-in.html
Neo-Nazi Russian National Unity in Eastern Ukraine
[2] https://www.thebulwark.com/p/what-really-happened-in-ukraine-in-2014-and-since-then?fbclid=IwAR1HlWBW9EztL8cug0xcRc96wJnQUb64M2JusQNW1725kGUWMxNnQ6EdBps
What Really Happened in Ukraine in 2014—and Since Then
[3] About number and composition population of UKRAINE by data All-Ukrainian population census'2001 data
[4] https://en.wikipedia.org/wiki/Russians_in_Ukraine
[5] https://theconversation.com/most-people-in-separatist-held-areas-of-donbas-prefer-reintegration-with-ukraine-new-survey-124849
Most people in separatist-held areas of Donbas prefer reintegration with Ukraine – new survey
[6] https://www.aljazeera.com/features/2023/4/28/ukrainians-who-grew-up-speaking-russian-learn-a-new-mother-tongue
Ukrainians who grew up speaking Russian learn a new mother tongue
[7] https://kiis.com.ua/?lang=eng&cat=news&id=258
The views and opinions of South-Eastern regions residents of Ukraine: April 2014
[8] https://www.pewresearch.org/global/2014/05/08/despite-concerns-about-governance-ukrainians-want-to-remain-one-country/
Despite Concerns about Governance, Ukrainians Want to Remain One Country
[9] https://kiis.com.ua/?lang=eng&cat=news&id=258
[10] https://theconversation.com/most-people-in-separatist-held-areas-of-donbas-prefer-reintegration-with-ukraine-new-survey-124849
Most people in separatist-held areas of Donbas prefer reintegration with Ukraine – new survey
[11] https://theconversation.com/most-people-in-separatist-held-areas-of-donbas-prefer-reintegration-with-ukraine-new-survey-124849
[12] https://www.pewresearch.org/global/2014/05/08/despite-concerns-about-governance-ukrainians-want-to-remain-one-country/
Despite Concerns about Governance, Ukrainians Want to Remain One Country
[13] https://www.europe-solidaire.org/spip.php?article62168
Supporting the Ukrainian resistance. Six questions - Simon PIRANI
[14] https://kiis.com.ua/?lang=eng&cat=news&id=258
[15] https://oaklandsocialist.com/2022/02/08/ukraine-diaries-a-vital-explanation-of-the-2014-maidan-protests-and-what-followed/
“Ukraine Diaries”: A Vital Explanation of the 2014 Maidan Protests and What Followed
[16] https://khpg.org/en/1608809608?fbclid=IwAR356shhntn93nGO1E-zAuKpesamf_RLJW1MShOGrcIyiFMbGRjzE5ngZ_8
Russian who brought war to Donbas admits it has turned into “a dump” worse than Ukraine or Russia
[17] https://www.thebulwark.com/p/what-really-happened-in-ukraine-in-2014-and-since-then?fbclid=IwAR1HlWBW9EztL8cug0xcRc96wJnQUb64M2JusQNW1725kGUWMxNnQ6EdBps
What Really Happened in Ukraine in 2014—and Since Then
[18] https://www.ukrinform.net/rubric-polytics/1658995-sbu_releases_evidence_of_preparations_for_separatist_referendum_on_instructions_from_russia_audio_321124.html
[19] https://www.businessinsider.com/russia-staged-referendums-in-east-ukraine-2014-5
Last Week A Russian Politician Predicted The EXACT Results Of A Rebel Referendum In East Ukraine On Sunday
[20] https://www.thebulwark.com/p/smear-and-loathing-a-close-look-at-accusations-of-ukrainian-anti-semitism
[21] https://www.timesofisrael.com/mysterious-russian-fixer-heads-ukraine-rebel-state/
Mysterious Russian fixer heads Ukraine rebel state
[22] https://www.politico.eu/article/ukrainian-separatists-take-up-russian-passports/
Putin’s paradox: ‘Ukrainian’ separatists are Russian citizens
