Διαδηλωτές στην Τιφλίδα (Zurab Tsertsvadze / AP)

Carlos Sapir

Η αφύπνιση του λαού της Γεωργίας και το Γεωργιανό Όνειρο

Η αστική κυβέρνηση της Γεωργίας αντιμετωπίζει κρίση νομιμότητας. Εγκλωβισμένη στη μέση της αυξανόμενης σύγκρουσης μεταξύ των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, οι βουλευτικές εκλογές ολοκληρώθηκαν με τους φιλοευρωπαίους πολιτικούς και τους εκλογικούς υπευθύνους να καταγγέλλουν τη διαδικασία ως νοθεία^[1]. Έχουν ξεσπάσει μαζικές διαδηλώσεις, καθώς φοιτητικές οργανώσεις έχουν προχωρήσει σε αποχή, ενώ ακόμη και ορισμένα πανεπιστήμια και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών έχουν αποσύρει την υποστήριξή τους από τη νέα κυβέρνηση. Ενώ η ένταξη στην ΕΕ θα σημάνει σχεδόν σίγουρα την περαιτέρω υποταγή της οικονομικής και πολιτικής ζωής της Γεωργίας στις ορέξεις της αστικής τάξης της ΕΕ, οι προοπτικές για τους Γεωργιανούς εργαζόμενους υπό την κυριαρχία του Γεωργιανού Ονείρου (ΓΟ) δεν είναι πολύ καλύτερες, και είναι δίκαιο να εξεγείρονται ενάντια σε ένα καπιταλιστικό καθεστώς που έχει επιβάλει λιτότητα και αντιμετωπίζει τις κοινοτικές περιβαλλοντικές ομάδες σαν εγχώριους τρομοκράτες^[2].

Τι συνέβη στις εκλογές;

Τα επίσημα αποτελέσματα των εκλογών που δημοσιεύθηκαν από την Κεντρική Εκλογική Επιτροπή (ΚΕΕ) στα τέλη Οκτωβρίου δίνουν στο κυβερνών κόμμα Γεωργιανό Όνειρο το 54,8% των ψήφων, ενώ το υπόλοιπο ποσοστό κατανέμεται μεταξύ διαφόρων συνασπισμών φιλοευρωπαϊκών κομμάτων που αποτελούν την αντιπολίτευση. Τα αποτελέσματα αυτά αντιπροσωπεύουν μια μικρή υποχώρηση του ποσοστού του ΓΟ στο κυβερνητικό σχήμα, αλλά εξακολουθούν να αποτελούν την κυβερνητική πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο. Πολιτικοί της αντιπολίτευσης, συμπεριλαμβανομένης της εν ενεργεία προέδρου, Σαλόμε Ζουραμπιτσβίλι, ισχυρίστηκαν ότι τα αποτελέσματα αυτά είναι αποτέλεσμα νοθείας, επικαλούμενοι αναφορές Ευρωπαίων παρατηρητών των εκλογών που πιστοποίησαν στοιχεία για γέμισμα της κάλπης και εκφοβισμό. Τα δικαστήρια της Τιφλίδας απέρριψαν τις αγωγές που αμφισβήτησαν τα αποτελέσματα ως αβάσιμες^[3] και η ΚΕΕ προχώρησε στην επίσημη επικύρωση των αποτελεσμάτων στις 19 Νοεμβρίου. Ωστόσο, ένα μέλος ενός κόμματος της αντιπολίτευσης στην ΚΕΕ κατήγγειλε τα αποτελέσματα και περιέλουσε τον πρόεδρο της επιτροπής με μαύρη μπογιά^[4].

Καθ’ όλη τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας, υπήρξαν σημαντικές διαδηλώσεις που καλέστηκαν τόσο από τα κόμματα της αντιπολίτευσης όσο και από οργανώσεις βάσης. Δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές βγήκαν στους δρόμους, ξέσπασαν κινητοποιήσεις στα πανεπιστήμια και αντιμετωπίστηκαν με βίαιη αστυνομική καταστολή^[5]. Αυτή η υποβόσκουσα κατάσταση εξερράγη μετά από μια σειρά γεγονότων στις 28 Νοεμβρίου. Την ίδια ημέρα, ο πρωθυπουργός Ιρακλί Κομπαχίντζε συγκάλεσε τη νέα του κυβέρνηση, η ΕΕ ενέκρινε ψήφισμα με το οποίο ζητούσε τη διεξαγωγή έρευνας για τις εκλογές στη Γεωργία και ο Κομπαχίντζε ανακοίνωσε μονομερώς ότι η ένταξη της Γεωργίας στην ΕΕ θα σταματούσε μέχρι το 2028, με ανάλογες αναστολές στη χρηματοδότηση της κυβέρνησης από την ΕΕ, κατηγορώντας την ΕΕ για εκβιασμό κατά της Γεωργίας. Ενώ η γεωργιανή αντιπολίτευση κατηγορεί εδώ και καιρό το Γεωργιανό Όνειρο ότι αντιτίθεται στην ένταξη στην ΕΕ, είναι η πρώτη φορά που το ΓΟ παίρνει τόσο ανοιχτά αντι-ΕΕ θέση, έχοντας υποστηρίξει επίσημα την ένταξη στην ΕΕ για πάνω από μια δεκαετία.

Σε απάντηση αυτών των ανακοινώσεων, ένα νέο κύμα διαδηλώσεων, απεργιών και παραιτήσεων συγκλόνισε τη Γεωργία. Οι απεργίες επεκτάθηκαν στα δημοτικά σχολεία, αρκετά πανεπιστήμια έκλεισαν εντελώς και εκατοντάδες κυβερνητικοί υπάλληλοι και αξιωματούχοι παραιτήθηκαν^[6]. Εν τω μεταξύ, η αντίδραση της αστυνομίας έγινε πιο βίαιη, με 224 συλλήψεις^[7], καθώς άοπλοι διαδηλωτές έριχναν πυροτεχνήματα και απέφευγαν τα δακρυγόνα και τα ΜΑΤ.

Τι συνέβη με το Γεωργιανό Όνειρο;

Μια φορά κι έναν καιρό (το 2012, για την ακρίβεια), το Γεωργιανό Όνειρο ήταν αυτό που καλούσε σε διαδηλώσεις στους δρόμους και ζητούσε δημοκρατία. Εκείνη την εποχή, το Γεωργιανό Όνειρο συνδεόταν με το φιλοευρωπαϊκό, κεντροαριστερό «Κόμμα των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών», μαζί με το γερμανικό SDP και το βρετανικό Εργατικό Κόμμα, και καταφερόταν εναντίον της διαφθοράς και της υποταγής του πρωθυπουργού Μιχαήλ Σαακασβίλι, που συνδέεται με το UNM, το οποίο τώρα ηγείται της αντιπολίτευσης. Με αόριστες κινήσεις προς την κατεύθυνση των μεταρρυθμίσεων, το κόμμα υποσχέθηκε την ένταξη στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ, ειρηνική εκτόνωση με τη Ρωσία και μια εκτεταμένα ιδιωτικοποιημένη οικονομία της αγοράς.

Όπως επισημάναμε τον Ιούνιο αυτού του έτους^[8], η πολιτική στροφή του Γεωργιανού Ονείρου προήλθε εν μέρει ως απάντηση στον ανανεωμένο ιμπεριαλιστικό ανταγωνισμό στον απόηχο της πανδημίας COVID-19 και της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, οδηγώντας τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις –και ιδιαίτερα την Κίνα και την ΕΕ– να προσπαθήσουν να εξασφαλίσουν νέες εμπορικές οδούς ανατολής-δύσης μέσω του Καυκάσου. Υπό αυτές τις συνθήκες, το ΓΟ έχει απομακρυνθεί από την επιδίωξη της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και έχει αναζητήσει περισσότερη κινεζική και ρωσική υποστήριξη. Καθ’ όλη τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας, το κόμμα παρέμεινε σταθερά υπό τον έλεγχο του ιδρυτή του, του Μπιτζίνα Ιβανισβίλι, ενός δισεκατομμυριούχου που κατέχει προσωπικά σημαντικό μέρος της γεωργιανής οικονομίας^[9]. Η μετατόπιση συνοδεύτηκε επίσης από μια αντιδραστική στροφή σε ζητήματα καταπίεσης: Μετά τις εκλογικές επιτυχίες ακροδεξιών μορφών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στα κράτη μέλη, το ΓΟ έδεσε το άρμα του στα άλογα του κοινωνικού συντηρητισμού και της Κουηρφοβίας∙ οι φερόμενοι ως δημοκράτες και μεταρρυθμιστές δεν είναι πλέον ευπρόσδεκτοι στο ΓΟ.

Το μόνο συνεπές στοιχείο της πολιτικής προσέγγισης του ΓΟ είναι η υπεράσπιση των καπιταλιστικών συμφερόντων, ιδίως εκείνων που ευθυγραμμίζονται με τον Ιβανισβίλι. Είτε στρέφεται προς την ΕΕ, είτε προς τη Ρωσία, είτε προσπαθεί απλώς να εδραιώσει τη δική της κυριαρχία στην κοινωνία, θα το κάνει ξεπουλώντας τους γεωργιανούς εργάτες και κατηγορώντας τους καταπιεσμένους ως αποδιοπομπαίους τράγους.

Εν τω μεταξύ, στην Αμπχαζία

Ενώ η αναταραχή σάρωσε τη Γεωργία καθ’ όλη τη διάρκεια του Νοεμβρίου, αντικυβερνητικές διαδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν και στην Αμπχαζία, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τις φιλορωσικές πολιτικές που εγκρίθηκαν από τον πρόεδρο της αποσχισθείσας περιοχής, Ασλάν Μπζανία. Ο Μπζανία αναγκάστηκε να παραιτηθεί^[10] λόγω των διαδηλώσεων της αντιπολίτευσης που κατέλαβαν γέφυρες^[11], κυβερνητικά κτίρια και οδήγησαν ένα φορτηγό μέσα από τις πύλες του προεδρικού μεγάρου. Αν και οι διαδηλωτές δεν ζήτησαν τη διακοπή των δεσμών της Αμπχαζίας με τη Ρωσία (η οποία διαθέτει στρατιωτικές βάσεις στο έδαφος της Αμπχαζίας και είναι ο κύριος οικονομικός δεσμός της με τον έξω κόσμο) ή την επανένταξη με τη Γεωργία, κατήγγειλαν την υιοθέτηση συμφωνιών που θα άνοιγαν τον δρόμο σε πλούσιους Ρώσους να αγοράσουν ακίνητα.

Η ρωσική κυριαρχία επί της Αμπχαζίας (και της Νότιας Οσετίας), καθώς και η λαϊκή δυσαρέσκεια γι’ αυτήν, είναι ιδιαίτερα σημαντική σε ένα πλαίσιο όπου η κυβέρνηση του Γεωργιανού Ονείρου φαίνεται να προσπαθεί να επιτύχει κάποια μορφή προσέγγισης και επανένταξης με τις κυβερνήσεις των αποσχισθέντων περιοχών^[12] υπό την αιγίδα και τις ευλογίες της Ρωσίας. Εκπρόσωποι από την Αμπχαζία αναμένεται να συμμετάσχουν στην επίσημη εκλογή του προέδρου της Γεωργίας τον Δεκέμβριο, ως μέρος ενός εκλογικού σώματος που κατά τα άλλα αποτελείται σε μεγάλο βαθμό από βουλευτές και άλλους εκπροσώπους των περιφερειών. Οι αστικές κυβερνήσεις της Γεωργίας και των αποσχισθέντων περιοχών της θα προσπαθήσουν να παζαρέψουν την υποταγή τους στη μία ή την άλλη ιμπεριαλιστική δύναμη∙ καμία αυτονομία ή ελευθερία δεν μπορεί να αναμένεται όσο η Γεωργία και οι περιοχές της διοικούνται από αστικά κόμματα που προσπαθούν να κερδίσουν την εύνοια του ιμπεριαλισμού.

Η ΕΕ δεν υπερασπίζεται τη δημοκρατία και η Ρωσία δεν παρέχει ασφάλεια

Οι ενέργειες της ΕΕ δεν βοήθησαν την υπόθεση της δημοκρατίας στη Γεωργία, αλλά την πήγαν πίσω, υποτάσσοντας το ζήτημα της δημοκρατίας στη Γεωργία στην ένταξη στην ΕΕ. Η ένταξη στην ΕΕ θα σημάνει την αυξανόμενη κυριαρχία της πολιτικής και οικονομικής ζωής της Γεωργίας από ανεξέλεγκτους ιμπεριαλιστές επικυρίαρχους, όπως συνέβη με την Ελλάδα, την Πορτογαλία και άλλες μικρές οικονομίες της Ευρωζώνης. Η ΕΕ δεν μπορεί να προσποιείται ότι είναι ουδέτερος παρατηρητής στην παγκόσμια πολιτική. Αλλά η πλήρης απόκρουση των εκκλήσεων για λογοδοσία και διαφάνεια από τη γεωργιανή κυβέρνηση είναι εξίσου μια ομολογία ενοχής∙ είναι σαφές ότι οι Γεωργιανοί ζουν ήδη σε ένα πολιτικό σύστημα όπου δεν έχουν φωνή και όπου οι αποφάσεις λαμβάνονται από μη υπόλογους τεχνοκράτες.

Η κατάσταση στη Γεωργία είναι μια κατάσταση οξείας πολιτικής κρίσης για την άρχουσα τάξη της: Η φιλοευρωπαϊκή και φιλοαμερικανική παράταξη της αστικής τάξης αποφάσισε ότι προτιμά να διακινδυνεύσει μια συνταγματική κρίση, μια διαταραχή της καπιταλιστικής οικονομίας και μια πιθανή ξένη επέμβαση από το να επιτρέψει στην αντίπαλη, σχετικά φιλορωσική και φιλοκινεζική παράταξη να εδραιωθεί στην εξουσία. Αυτή η φράξια αποφάσισε αντίστοιχα ότι θα προτιμούσε να διακινδυνεύσει την ίδια κρίση παρά να χαλαρώσει τον έλεγχό της στην πολιτική εξουσία. Σε μια τέτοια κατάσταση, τα συνδικάτα, τα κοινωνικά κινήματα και οι σοσιαλιστές δεν μπορούν απλώς να κάθονται στο περιθώριο και να αφήνουν τους καπιταλιστές να αποφασίζουν για την τύχη της χώρας. Όλοι όσοι τάσσονται υπέρ της πραγματικής δημοκρατίας, της εξουσίας της εργατικής τάξης και της απελευθέρωσης πρέπει να υποστηρίξουν τις μαζικές διαδηλώσεις και να αρθρώσουν συνθήματα που απαιτούν όχι μόνο δημοκρατική λογοδοσία αλλά και διεθνή ανεξαρτησία και οικονομική ανακούφιση για τις μάζες.

Τέτοια κινήματα δεν είναι άγνωστα ή εξαφανισμένα στη Γεωργία. Πρόσφατες κινητοποιήσεις αμφισβήτησαν την καταστροφή που προκάλεσε η αμερικανικών συμφερόντων Georgian Manganese^[13] και χιλιάδες κινητοποιήθηκαν το 2021 για να σταματήσουν την κατασκευή του υδροηλεκτρικού σταθμού Ναμαχβάνι που χρηματοδοτείται από τη Νορβηγία και την Τουρκία, ο οποίος θα είχε καταστροφικές περιβαλλοντικές συνέπειες και θα πωλούσε ενέργεια σε εξευτελιστικές τιμές. Οι απεργοί εργάτες αγωνίστηκαν για την αξιοπρέπειά τους ενάντια στα σχέδια των ευρωπαϊκών εταιρειών^[14], ενώ οι διοργανωτές κατά των εξώσεων αγωνίζονται ενάντια στη βρετανικής ιδιοκτησίας Τράπεζα της Γεωργίας^[15]. Η κινητοποίηση και η οργάνωση αυτών των δυνάμεων σε έναν ενιαίο αγώνα για τη δημοκρατία και κατά της λιτότητας παρέχει την καλύτερη ευκαιρία για την αμφισβήτηση του καπιταλιστικού status quo στη Γεωργία εδώ και πάνω από μια δεκαετία. Οι καπιταλιστές έχουν έρθει σε ρήξη μεταξύ τους και έχουν θέσει υπό αμφισβήτηση τη νομιμότητα της υπάρχουσας τάξης πραγμάτων∙ τώρα είναι η ώρα να χτυπήσουμε.

Μετάφραση: elaliberta.gr

Carlos Sapir, “Georgian Dream gets a rude awakening”, Workers’ Voice/La Voz de los Trabajadores, 4 Δεκεμβρίου 2024, https://workersvoiceus.org/2024/12/04/georgian-dream-gets-a-rude-awakening/.

Carlos Sapir, “El Sueño Georgiano enfrenta el despertar de su pueblo”, Workers’ Voice/La Voz de los Trabajadores, 4 Δεκεμβρίου 2024, https://workersvoiceus.org/es/2024/12/04/georgian-dream-gets-a-rude-awakening/.

Σημειώσεις

^[1] Sophiko Megrelidze, “Georgia election chief doused in paint as protests continue after divisive parliamentary vote”, AP, 16 Νοεμβρίου 2024, https://apnews.com/article/georgia-parlimentary-elections-protest-central-electoral-committee-paint-732670469f47bf9c541ca6bf3c9b7bf1.

^[2] Giorgi Kartvelishvili, “Economy, Politics and Geopolitics behind Georgia’s ‘Foreign Agents Law’”, LeftEast, 30 Μαΐου 2024, https://lefteast.org/economy-politics-and-geopolitics-behind-georgias-foreign-agents-law/.

^[3] Kateryna Hodunova, “Tbilisi court rejects 11 lawsuits challenging Georgian election results”, The Kyiv Independent, 15 Νοεμβρίου 2024, https://kyivindependent.com/tbilisi-court-dismisses-opposition-lawsuits-over-election-results/.

^[4] Sophiko Megrelidze, “Georgia election chief doused in paint as protests continue after divisive parliamentary vote”, ό.π.

^[5] “Georgian protesters stage sit-in at Tbilisi State University and demand resignation of rector”, OC Media, 20 Νοεμβρίου 2024, https://oc-media.org/georgian-protesters-stage-sit-in-at-tbilisi-state-university-and-demand-resignation-of-rector/.

^[6] “Civil disobedience grows in Georgia as diplomats, judges, and institutions dissent”, JAMnews, 30 Νοεμβρίου 2024, https://jam-news.net/georgian-diplomats-universities-and-schools-launch-mass-strikes-amid-ongoing-protests/.

^[7] “Defiant Georgia protesters return to streets after EU talks suspended”, Al Jazeera, 3 Δεκεμβρίου 2024, https://www.aljazeera.com/news/2024/12/3/georgias-pm-accuses-opposition-of-orchestrating-protest-violence.

^[8] Carlos Sapir, “The real threat of Georgia’s foreign agents law”, Workers’ Voice/La Voz de los Trabajadores, 20 Ιουνίου 2024, https://workersvoiceus.org/2024/06/20/the-real-threat-of-georgias-foreign-agents-law/.

^[9] Bryan Gigantino, “‘A Critical Referendum on the Nation’?: Georgia’s Elections in the Context of Post-Soviet Peripheralization”, LeftEast, 26 Οκτωβρίου 2024, https://lefteast.org/a-critical-referendum-on-the-nation/.

^[10] Lidia Kelly, “New leader takes over after protests in breakaway Georgian region”, Reuters, 20 Νοεμβρίου 2024, https://www.reuters.com/world/europe/leader-breakaway-georgian-region-resigns-russias-interfax-reports-2024-11-18/.

^[11] Lucy Papachristou, Filipp Lebedev and Mark Trevelyan, “Protesters demand leader's ouster in Russian-backed breakaway region of Georgia”, Reuters, 15 Νοεμβρίου 2024, https://www.reuters.com/world/europe/protests-erupt-outside-parliament-breakaway-georgian-region-tass-says-2024-11-15/.

^[12] Bryan Gigantino, “‘A Critical Referendum on the Nation’?: Georgia’s Elections in the Context of Post-Soviet Peripheralization”, ό.π.

^[13] “GEORGIAN MANGANESE – COMPANY PROFILE”, https://greenalt.org/app/uploads/2021/04/GM_Eng_2019.pdf.

^[14] “Situation at Evolution Gaming in Georgia critical as hunger strike continues”, UniGlobalUnion, 21 Αυγούστου 2024, https://uniglobalunion.org/news/situation-at-evolution-in-georgia-critical-as-hunger-strike-continues/.

^[15] “In Tbilisi, 20 activists were arrested during a loan-related eviction amid barricades and a police clash”, JAMnews, 23 Ιανουαρίου 2024, https://jam-news.net/a-loan-related-eviction-in-tbilisi-protests/.