Danica Rachel
Εκρηκτική αύξηση των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών
Οι παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες εκτοξεύονται στα ύψη. Σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις του Διεθνούς Ινστιτούτου Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης[1], οι συνολικές δαπάνες για την διεξαγωγή ή την προετοιμασία πολέμου το 2024 ήταν περίπου 2,7 τρισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ, 9,4% περισσότερες σε πραγματικούς όρους από ό,τι το 2023. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ετήσια αύξηση από τότε που το ινστιτούτο άρχισε να παρακολουθεί τις παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες το 1988.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν παγκοσμίως η χώρα με τις μεγαλύτερες δαπάνες, δαπανώντας 997 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ και αντιπροσωπεύοντας το 37% του παγκόσμιου συνόλου. Η Κίνα ήταν μακράν δεύτερη, με εκτιμώμενες δαπάνες 314 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ. Οι πέντε χώρες με τις μεγαλύτερες δαπάνες (συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας, της Γερμανίας και της Ινδίας) αντιπροσωπεύουν το 60% του παγκόσμιου συνόλου. Οι δεκαπέντε κορυφαίες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Αυστραλίας, αύξησαν όλες τις στρατιωτικές δαπάνες και αποτελούσαν τα τέσσερα πέμπτα του παγκόσμιου συνόλου, δαπανώντας συνολικά 2,1 τρισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ το 2024.
Η αύξηση των δαπανών αποτελεί μέρος μιας μακροπρόθεσμης τάσης. Το περασμένο έτος ήταν το δέκατο συνεχές έτος αύξησης των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών, με το σύνολο να είναι 37% υψηλότερο σε πραγματικούς όρους από ό,τι το 2015.
Οι ετήσιες παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες εκτοξεύονται στα 2,7 τρισεκατομμύρια δολάρια
Ενώ οι στρατιωτικές δαπάνες των ΗΠΑ είναι υπερτριπλάσιες από αυτές της Κίνας, η δεκαετής πραγματική αύξηση του Πεκίνου είναι σχεδόν 60%, περίπου τριπλάσια από το 19% της Αμερικής. Καθώς αυξάνονται οι εντάσεις μεταξύ των δύο μεγαλύτερων δυνάμεων, άλλες χώρες βαδίζουν με τον ίδιο ρυθμό για να κρατήσουν τη θέση τους.
Σε αυτές περιλαμβάνεται και η Αυστραλία, όπου η άκαμπτη υποταγή στις ΗΠΑ αποτελεί κεντρική πολιτική των κυβερνήσεων των Εργατικών και των Φιλελευθέρων εδώ και δεκαετίες. Οι αυστραλιανές στρατιωτικές δαπάνες το 2024 ήταν κατά 25 % υψηλότερες από ό,τι το 2015. Ωστόσο, οι μεγάλες αυξήσεις που συνδέονται με την απόκτηση πυρηνικών υποβρυχίων δεν έχουν γίνει ακόμη αισθητές. Η κυβέρνηση πρόκειται να δαπανήσει εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια που θα έπρεπε να δαπανηθούν για τη δημόσια στέγαση, την πρόνοια και την υγειονομική περίθαλψη.
Η πορεία της Ευρώπης είναι πιο δραματική. Τα μέλη του Οργανισμού Βορειοατλαντικού Συμφώνου υπερδιπλασίασαν τις ετήσιες στρατιωτικές τους δαπάνες την τελευταία δεκαετία. Μεταξύ αυτών είναι η Γερμανία, η οποία μέσα σε ένα χρόνο αύξησε τις στρατιωτικές της δαπάνες κατά 28% σε 88,5 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ, γεγονός που την καθιστά τη χώρα με τις μεγαλύτερες δαπάνες στη Δυτική Ευρώπη.
Οι τάσεις αυτές θα συνεχιστούν. Και δεν θα είναι οι πλούσιοι που θα πληρώσουν το λογαριασμό – θα γίνει εις βάρος των κοινωνικών υπηρεσιών και του βιοτικού επιπέδου της εργατικής τάξης.
Μόνο ένα μικρό μέρος των χρημάτων που δαπανώνται για όπλα θα χρειαζόταν για να τερματιστεί η παγκόσμια πείνα (48 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ ετησίως, σύμφωνα με το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα) και για να παρασχεθεί καθολική πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό και αποχέτευση σε 140 χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος (138 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ ετησίως, σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη).
Αλλά οι προτεραιότητες του καπιταλισμού είναι αλλού. Ο Βρετανός συντηρητικός αρθρογράφος Janan Ganesh, σε ένα άρθρο γνώμης των Financial Times τον Μάρτιο με τίτλο «Η Ευρώπη πρέπει να περικόψει το κράτος πρόνοιας για να οικοδομήσει ένα κράτος πολέμου», το έθεσε ξεκάθαρα: «Το κράτος πρόνοιας, όπως το γνωρίζαμε, πρέπει να υποχωρήσει κάπως: όχι τόσο ώστε να μην το αποκαλούμε πλέον με αυτό το όνομα, αλλά τόσο ώστε να πονέσει. Ποτέ δεν σχεδιάστηκε για έναν κόσμο στον οποίο η ζωή μέχρι τα 100 χρόνια είναι κάτι το συνηθισμένο»[2].
Κάθε δολάριο που προστίθεται στους παγκόσμιους στρατιωτικούς προϋπολογισμούς μας φέρνει πιο κοντά σε ένα ενδεχομένως αποκαλυπτικό σενάριο παγκόσμιου πολέμου. Οι εργατικές τάξεις όλων των χωρών δεν έχουν τίποτα να κερδίσουν από αυτό. Πρέπει να αντισταθούμε στην πολεμική ώθηση.
Μετάφραση: elaliberta.gr
Danica Rachel, “World military spending explodes”, Red Flag, 1 Μαΐου 2025, https://redflag.org.au/article/world-military-spending-explodes.
Σημειώσεις
[1] Xiao Liang, Dr Nan Tian, Dr Diego Lopes da Silva, Lorenzo Scarazzato, Zubaida A. Karim and Jade Guiberteau Ricard, “Trends in World Military Expenditure, 2024”, SIPRI, Στοκχόλμη, Απρίλιος 2025. https://www.sipri.org/publications/2025/sipri-fact-sheets/trends-world-military-expenditure-2024.
[2] Janan Ganesh, “Europe must trim its welfare state to build a warfare state”, Financial Times, 5 Μαρτίου 2025, https://www.ft.com/content/37053b2b-ccda-4ce3-a25d-f1d0f82e7989.
