Φωτογραφία: Η καταστροφή μετά το ισραηλινό χτύπημα κατά του σπιτιού του δολοφονημένου αρχιστράτηγου των Φρουρών της Επανάστασης Σαλαμί (πηγή: Facebook)

Siyavash Shahabi: Είναι προσβολή για τους Ιρανούς να αποκαλούνται τα χτυπήματα του Νετανιάχου «επιχείρηση απελευθέρωσης».

Το Ιράν έχει τον δικό του αγώνα για ελευθερία και δεν χρειάζεται εξωτερική παρέμβαση

ΠΗΓΗ: https://movafaqfarsi.wordpress.com

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: elaliberta.gr 

Σύμφωνα με τον Ιρανό δημοσιογράφο που ζει στην Αθήνα, η ισραηλινή επίθεση στο Ιράν δεν θα οδηγήσει στο τέλος των δυτικών διαπραγματεύσεων με το Ιράν, αλλά θα τις καταστήσει πιο κατακερματισμένες, επισφαλείς και υπό όρους

Ο Siyavash Shahabi είναι αρθρογράφος του ιστολογίου The Fire Next Time και συνεργάτης του προοδευτικού ιρανικού μέσου ενημέρωσης Radio Zamaneh. Συζήτησε με την Persian Bridge of Friendship για την ισραηλινή επίθεση της 13ης Ιουνίου 2025 κατά της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν και τις συνέπειές της στις διεθνείς σχέσεις του Ιράν αλλά και στην ιρανική κοινωνία.

Πώς θα επηρεάσει η ισραηλινή επίθεση στο Ιράν και τα αντίποινα του Ιράν τις αμερικανο-ιρανικές διαπραγματεύσεις και την επιστροφή του Ιράν στη διεθνή οικονομία;

Η ισραηλινή επίθεση κατά του Ιράν σηματοδοτεί μια αποφασιστική μετατόπιση, από τις εντάσεις μέσω αντιπροσώπων στην άμεση στρατιωτική αντιπαράθεση. Η εξέλιξη αυτή δεν θα οδηγήσει στην κατάρρευση των διαπραγματεύσεων μεταξύ του Ιράν και των ΗΠΑ, αλλά πιθανότατα θα τις παγώσει ή θα τις αναπροσαρμόσει με τρόπους που εξυπηρετούν τον βραχυπρόθεσμο στρατηγικό περιορισμό και όχι τη μακροπρόθεσμη επαναπροσέγγιση.

Αυτή η αντιπαράθεση δεν θα τερματίσει τις διαπραγματεύσεις, αλλά θα τις καταστήσει πιο κατακερματισμένες, επισφαλείς και υπό όρους. Οι ΗΠΑ και η ΕΕ ενδέχεται να διαπραγματευτούν εγγυήσεις μη κλιμάκωσης παρά επαναπροσέγγισης. Η οικονομική διπλωματία του Ιράν, η οποία έχει ήδη διαμορφωθεί με τακτική προσαρμογής στις κυρώσεις, μέσω της Κίνας, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και της Τουρκίας, θα εξαρτηθεί περισσότερο από παράλληλα δίκτυα και μη δυτικά οικονομικά κανάλια. Αυτό θα επιταχύνει την διολίσθηση του Ιράν προς ένα ημιπεριφερειακό καπιταλιστικό μοντέλο με ελάχιστες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.

Σε ποιο βαθμό η ισραηλινή επίθεση κατά της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν και τα αντίποινα του Ιράν θα ενισχύσουν την επιρροή του στρατού στην εσωτερική πολιτική του Ιράν έναντι της τεχνοκρατικής κυβέρνησης; Εάν συμβεί μια τέτοια εξέλιξη, ποια θα είναι η σημασία της για την ιρανική κοινωνία και τις διεθνείς σχέσεις της;

Το άμεσο αποτέλεσμα της ισραηλινής επίθεσης και της απάντησης του Ιράν θα είναι μια πολιτική και επικοινωνιακή ώθηση για το στρατιωτικό μπλοκ ασφαλείας εντός της Ισλαμικής Δημοκρατίας, ιδιαίτερα για το Σώμα των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης (IRGC), το οποίο τώρα παρουσιάζεται ως ο μόνος θεσμός που μπορεί να εξασφαλίσει την επιβίωση του καθεστώτος.

Ωστόσο, αυτή η ενίσχυση συνοδεύεται από ένα παράδοξο: το χτύπημα σκότωσε βασικά στρατιωτικά στελέχη, όπως ο Χοσεΐν Σαλαμί και ο Μοχάμαντ Μπαγκερί. Αυτό δημιουργεί ένα κενό ηγεσίας και μια ευκαιρία - μια μεταβατική στιγμή κατά την οποία μπορεί να εμφανιστούν νέες φατρίες εντός του στρατού ή να βαθύνουν οι υπάρχουσες διαιρέσεις. Η τεχνοκρατική πτέρυγα, ιδίως εκείνοι που είναι ευθυγραμμισμένοι με τις μεταρρυθμίσεις προσανατολισμένες στην αγορά και τη διεθνή επανένταξη, πιθανόν να παραγκωνιστούν προσωρινά, καθώς η εθνική ασφάλεια γίνεται η κυρίαρχη οργανωτική αρχή του κρατικού Λόγου.

Ωστόσο, μεσοπρόθεσμα, το καθεστώς αντιμετωπίζει ένα δίλημμα: η στρατιωτική κλιμάκωση χωρίς οικονομική σταθεροποίηση οδηγεί σε εσωτερική αναταραχή. Η οικονομία του Ιράν είναι ανίκανη να στηρίξει παρατεταμένη στρατιωτική αντιπαράθεση, παρέχοντας ταυτόχρονα κοινωνική πρόνοια ή ανάπτυξη. Εάν ο στρατός εδραιώσει την εξουσία, το Ιράν κινδυνεύει να γίνει ένα κράτος-φρούριο -εσωστρεφές, καταπιεστικό και οικονομικά στάσιμο.

Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι ο Νετανιάχου έχει ξεκινήσει την απελευθέρωση του Ιράν. Τι πιστεύουν οι Ιρανοί για τις ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές στο ιρανικό έδαφος; Σε ποιο βαθμό θεωρούν αυτόν τον ακήρυχτο ισραηλινό πόλεμο ως πόλεμο για την απελευθέρωση του Ιράν; Πόσο πιθανό είναι να «απελευθερωθεί» το Ιράν από το εξωτερικό;

Το να αποκαλείται η επίθεση του Ισραήλ στο Ιράν ως κίνηση του Νετανιάχου για να «το σώσει» προσβάλλει τον ιρανικό λαό. Οι Ιρανοί έχουν τον δικό τους αγώνα για ελευθερία και δεν περιμένουν από τον Νετανιάχου να ξεκινήσει πόλεμο. Για τους εξωτερικούς παρατηρητές, ιδίως εκείνους που επηρεάζονται από την ισραηλινή προπαγάνδα ή ομάδες όπως το MEK (People's Mojahedin Organization of Iran (PMOI), ή  Mojahedin-e-Khalq -MEK), οι μοναρχικοί και οι υποστηρικτές του Παχλαβί, αυτό το σενάριο μπορεί να φαίνεται λογικό. Αλλά στο εσωτερικό του Ιράν, δεν λαμβάνεται σοβαρά υπόψη. Αυτό που παρακολουθούμε είναι η αρχή ενός πολέμου μεταξύ δύο δυνάμεων. Παρά την τρελή ρητορική του καθεστώτος, έχει γίνει σαφές ότι το Ιράν δεν έχει πραγματική δύναμη.

Τα γεγονότα αυτά δεν σηματοδοτούν αλλαγή καθεστώτος. Η πολιτική δομή της Ισλαμικής Δημοκρατίας είναι πολύ περίπλοκη και σφιχτά δομημένη για να καταρρεύσει από τέτοιες επιθέσεις, εκτός αν υπάρξει σοβαρή μετατόπιση εκ των έσω. Για παράδειγμα, ορισμένες στρατιωτικές ελίτ θα μπορούσαν να αποφασίσουν για να μην επιδεινώσουν την κρίση και να κινηθούν προς ένα πραξικόπημα, ανοίγοντας περιορισμένο χώρο για ένα τμήμα της αντιπολίτευσης. Ωστόσο, αυτό είναι ένα πολύ απίθανο σενάριο.

Ένα πιο ρεαλιστικό σενάριο είναι αυτό που κάνει ο ιρανικός λαός εδώ και πάνω από μια δεκαετία: οργάνωση και αντίσταση από τα κάτω. Αυτές οι διαμαρτυρίες έχουν κατασταλεί επανειλημμένα, αλλά συνεχίζονται, παραμένοντας υποκειμενικές και ζωντανές.

Όσον αφορά το ίδιο το ισλαμικό καθεστώς, παρά τις πρόσφατες ζημιές, οι εσωτερικές φατρίες εξακολουθούν να έχουν αρκετή ικανότητα για να διαχειριστούν τη χώρα και να προσαρμόσουν την εξωτερική πολιτική χωρίς να κάνουν θεμελιώδεις αλλαγές στη συνολική δομή του καθεστώτος.

Ποια είναι η εκτίμησή σας για τη στρατιωτική διάσταση της κατάστασης εν μέσω των συνεχιζόμενων ισραηλινών αεροπορικών επιδρομών; Φαίνεται ότι η ιρανική αεράμυνα έχει απενεργοποιηθεί. Πώς θα αντιδράσει στρατιωτικά και διπλωματικά η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν;

Είναι πλέον σαφές ότι το Ιράν δεν διαθέτει σημαντικές δυνατότητες αεράμυνας. Η Ρωσία δεν αναβάθμισε ποτέ τα συστήματα αεράμυνας του Ιράν με το πρόσχημα των κυρώσεων και αρνήθηκε να παράσχει συστήματα S-300 ή S-400. Η Κίνα ακολούθησε την ίδια προσέγγιση. Τα πιο προηγμένα μαχητικά αεροσκάφη του Ιράν είναι απομεινάρια από τις αγορές του Σάχη τη δεκαετία του 1970. Δεν μπορούν να ανταγωνιστούν τη σύγχρονη αεροπορία του Ισραήλ.

Σύμφωνα με πολλαπλές αναφορές και διαθέσιμα στοιχεία, ό,τι απέμεινε από την υποδομή αεράμυνας του Ιράν έχει πλέον καταστραφεί. Ο ουρανός πάνω από το Ιράν είναι απροστάτευτος από την ισραηλινή αεροπορική δύναμη. Τις επόμενες ώρες, το καθεστώς πιθανότατα θα εκτοξεύσει την αναμενόμενη πυραυλική απάντησή του. Υπάρχει επίσης μια αυξανόμενη συζήτηση σχετικά με την επιτάχυνση της ανάπτυξης μιας πυρηνικής βόμβας. Το κατά πόσον αυτό είναι τεχνικά ή πολιτικά ρεαλιστικό είναι αμφισβητήσιμο. Παρόλα αυτά, ορισμένα μέλη του κοινοβουλίου έχουν ζητήσει ανοιχτά την άδεια του Χαμενεΐ.

Συνολικά, η πραγματική στρατιωτική ικανότητα του Ιράν είναι πολύ ασθενέστερη από ό,τι ισχυρίζεται το καθεστώς. Μέχρι το μεσημέρι της 13ης Ιουνίου, είχαν πληγεί αρκετά στρατιωτικά αεροδρόμια. Η βάση πυραύλων στο δυτικό Ιράν (Kermanshah), η οποία είχε χρησιμοποιηθεί σε προηγούμενες επιθέσεις κατά του Ισραήλ, είχε καταστραφεί σχεδόν ολοσχερώς. Παρόμοιες αναφορές ήρθαν και από άλλες πόλεις, συμπεριλαμβανομένης της Ταμπρίζ.

Προς το παρόν, φαίνεται ότι το Ιράν επιδιώκει διπλωματικές καταγγελίες μέσω  των περιφερειακών συμμάχων του, ενώ διαχειρίζεται τις επιπτώσεις.