Joseph Daher

Ο σεισμός Τουρκίας-Συρίας θα καταδικάσει τα όνειρα του Ερντογάν για επανεκλογή;

Η ανεπαρκής αντίδραση της κυβέρνησης στον σεισμό φανερώνει δεκαετίες κακοδιαχείρισης, διαφθοράς και πελατειακών σχέσεων που θα μπορούσαν να απειλήσουν την καριέρα του Ερόγκαν, καθώς η δημόσια αγανάκτηση αυξάνεται παράλληλα με τον αριθμό των νεκρών, γράφει ο Joseph Daher.

Περισσότερο από μία εβδομάδα μετά τον φονικό σεισμό στην Τουρκία και τη Συρία, ο οποίος έχει προκαλέσει τον θάνατο περισσότερων από 35.000 ανθρώπων, εκ των οποίων 29.695 στην Τουρκία και περισσότεροι από 3.500 στη Συρία^[1], οι δημόσιες επικρίσεις κατά της κυβέρνησης του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συνεχίζουν να αυξάνονται.

Ο Τούρκος πρόεδρος και το Κόμμα του Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) φαίνονται ήδη εύθραυστοι ενόψει των επερχόμενων προεδρικών και βουλευτικών εκλογών του Μαΐου^[2]. Οι σημερινές επικρίσεις κατά της κυβέρνησης Ερντογάν μετά τον σεισμό επικεντρώνονται σε δύο βασικά ζητήματα.

Πρώτον, η αντίδραση στους σεισμούς θεωρήθηκε από πολλούς ανεπαρκής και απαράδεκτη^[3]. Πολλά κτίρια που κατέρρευσαν έμειναν αφύλακτα και οι άνθρωποι έμειναν χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα, νερό και τρόφιμα.

Υπάρχει αυξανόμενη απογοήτευση από τον πληθυσμό, με τους επικριτές να επισημαίνουν την έλλειψη εξοπλισμού, εμπειρογνωμοσύνης και υποστήριξης για τη διάσωση των παγιδευμένων κάτω από τα ερείπια^[4] και να διερωτώνται γιατί ο στρατός, ο οποίος έπαιξε καθοριστικό ρόλο μετά το σεισμό του 1999, δεν επιστρατεύτηκε νωρίτερα.

Ο ίδιος ο Ερντογάν αναγνώρισε ότι υπήρχαν προβλήματα και ελλείψεις στην αρχική αντίδραση της κυβέρνησης στον σεισμό^[5]. Ένα από τα προβλήματα είναι η συνεχής αποδυνάμωση της τουρκικής Αρχής Διαχείρισης Καταστροφών και Έκτακτης Ανάγκης (γνωστή με το ακρωνύμιο AFAD), η οποία είναι ο αρμόδιος φορέας για την έρευνα και διάσωση^[6] και την παροχή τροφίμων σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.

Το στελεχικό δυναμικό και το προσωπικό της έχουν μειωθεί, με συνέπεια να έχει μειωθεί σημαντικά η αποτελεσματικότητα και η ικανότητά τους στις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης. Επιπλέον, πολλές εξειδικευμένες, εθελοντικές ομάδες έρευνας και διάσωσης εμποδίστηκαν να βοηθήσουν^[7], επειδή δεν μπορούσαν να λάβουν πιστοποίηση από τη γραφειοκρατία που υποστηρίζει το AKP.

Οι επικρίσεις επισήμαναν επίσης την έλλειψη σχετικής εμπειρίας και εμπειρογνωμοσύνης του επικεφαλής του Τμήματος Αντιμετώπισης Καταστροφών της AFAD^[8], ο οποίος έχει σημαντική εργασιακή εμπειρία στην Προεδρία Θρησκευτικών Υποθέσεων (Diyanet), αλλά καμία γνώση σε θέματα που σχετίζονται με καταστροφές.

Αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που η Άγκυρα καταγγέλλεται για την αποτυχία της να αντιμετωπίσει τις φυσικές καταστροφές^[9]. Η τουρκική κυβέρνηση είχε ήδη να αντιμετωπίσει σημαντικές επικρίσεις για την ανεπαρκή αντίδραση και την ανεπαρκή προετοιμασία της για τον προηγούμενο σεισμό στην περιοχή της Σμύρνης το 2020 και για τις μεγάλης κλίμακας πυρκαγιές το 2021^[10].

Οι επικριτές και οι αναλυτές εξηγούν αυτές τις ελλείψεις ως συνέπειες της πολιτικής του Ερντογάν να συγκεντρώνει την εξουσία στα χέρια του^[11], να υπονομεύει την ανεξαρτησία των θεσμών, να διορίζει σε θέσεις-κλειδιά άπειρους ανθρώπους πιστούς στο κόμμα του και να αποδυναμώνει ή να εξαλείφει τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών που δεν υποστηρίζουν τις πολιτικές του.

Η δεύτερη αιτία της οργής ήταν η κακή κατασκευή των κτιρίων που κατέρρευσαν^[12], με αποτέλεσμα δεκάδες χιλιάδες κάτοικοι να μην έχουν σχεδόν καμία ελπίδα.

Στις περιοχές που επλήγησαν από τον σεισμό, πολλά από τα κτίρια που κατέρρευσαν, παλαιά και νέα, που ανατέθηκαν με υπεργολαβία μέσω κρατικών διαγωνισμών υπό την κυβέρνηση του ΑΚΡ περιελάμβαναν δημόσια ιδρύματα που είναι ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών, όπως νοσοκομεία, κοιτώνες, ξενοδοχεία, καθώς και κτίρια της AFAD και του δήμου.

Οι σεισμοί δεν είναι άγνωστοι στην Τουρκία. Στις 17 Αυγούστου 1999, ένας καταστροφικός σεισμός έπληξε τα βορειοδυτικά της χώρας, αφήνοντας πίσω του περίπου 18.000 νεκρούς. Στη συνέχεια, η κυβέρνηση άρχισε να εισπράττει «φόρους σεισμού» με σκοπό να διασφαλίσει ότι η χώρα θα είναι πιο αντισεισμική και προετοιμασμένη.

Τώρα, καθώς ο αριθμός των νεκρών αυξάνεται, όλο και περισσότερες φωνές κατηγορούν την κυβέρνηση για κακοδιαχείριση και διαφθορά με τα δισεκατομμύρια που εισπράχθηκαν^[13].

Αντί να εγγυώνται την ασφάλεια, οι φόροι έχουν χρηματοδοτήσει κυβερνητικά έργα του ΑΚΡ που χρησιμοποιούνται για να αποκομίσουν πολιτικά οφέλη και να πλουτίσουν φιλοκυβερνητικούς εργολάβους.

Αυτό αντιπροσωπεύει περισσότερο από μια δεκαετία ταχείας ανάπτυξης της κατασκευαστικής βιομηχανίας σε συνδυασμό με πελατειακές σχέσεις, ιδίως σε έργα μεγατόνων όπως δύο νέες γέφυρες πάνω από τα στενά του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων, ένα τεράστιο νέο αεροδρόμιο στα προάστια της Κωνσταντινούπολης και ένα νέο προεδρικό μέγαρο.

Στις περιοχές που επλήγησαν από τους σεισμούς, η τουρκική κυβέρνηση εξέδωσε εκατοντάδες χιλιάδες εξαιρέσεις από τα πρότυπα ασφαλείας για την κατασκευή κοινωνικών κατοικιών^[14].

Η ενθάρρυνση του κατασκευαστικού τομέα από το ΑΚΡ αποτέλεσε βασική συνιστώσα των προσπαθειών της κυβέρνησης για την προσωρινή τόνωση της οικονομίας και όχι μια πραγματική προσπάθεια για την ανάπτυξη και τη βελτίωση των υποδομών των τουρκικών πόλεων.

Σε απάντηση σε αυτές τις αυξανόμενες επικρίσεις, η Άγκυρα προσπάθησε να κατευνάσει την οργή της κοινής γνώμης, ενώ παράλληλα κατέφυγε στις γνωστές κατασταλτικές τακτικές για να φιμώσει τους επικριτές.

Οι τουρκικές αρχές έχουν εκδώσει περισσότερα από 130 εντάλματα σύλληψης για κτίρια που κατέρρευσαν^[15], σε μια προσπάθεια να αποσείσουν την ευθύνη και να εμφανιστούν ότι λαμβάνουν μέτρα κατά των υπευθύνων για τις αδύναμες υποδομές. Δώδεκα εργολάβοι κατασκευών, αρχιτέκτονες και μηχανικοί έχουν ήδη συλληφθεί στο νότιο τμήμα της χώρας.

Επιπλέον, κατά την επίσκεψή του στην περιοχή καταστροφής στο Καχραμάνμαρας, μια πόλη κοντά στο επίκεντρο του σεισμού, ο Τούρκος πρόεδρος υποσχέθηκε ότι θα κατασκευαστούν κοινωνικές κατοικίες για όλους τους επιζώντες εντός ενός έτους και διέθεσε 10.000 τουρκικές λίρες (494 ευρώ) σε κάθε πληγείσα οικογένεια^[16].

Την ίδια στιγμή, η τουρκική κυβέρνηση προσπαθεί να φιμώσει κάθε μορφή κριτικής, ιδίως από δημοσιογράφους, με απαγορεύσεις, συλλήψεις και έρευνες, ενώ μπλοκάρει την πρόσβαση στο Twitter^[17] και το TikTok για κάποια χρονικά διαστήματα.

Η κυβέρνηση έχει αναλάβει έναν πόλεμο κατά της υποτιθέμενης «παραπληροφόρησης». Ο Τούρκος πρόεδρος δήλωσε ότι η κυβέρνηση παρακολουθεί όσους «προσπαθούν να πολώσουν το έθνος μέσω ψευδών ειδήσεων και διαστρεβλώσεων»^[18].

Η Διεύθυνση Επικοινωνιών της τουρκικής Προεδρίας εγκαινίασε επίσης στις 7 Φεβρουαρίου μια εφαρμογή στην οποία τα άτομα μπορούν να καταγγέλλουν υποτιθέμενες ψευδείς ειδήσεις και παραπληροφόρηση^[19]. Με την πλειονότητα των μέσων μαζικής ενημέρωσης στα χέρια των επιχειρηματικών φίλων του Ερντογάν, η κάλυψη της αντίδρασης της κυβέρνησης ήταν μάλλον ευνοϊκή.

Η κυβέρνηση υπό την ηγεσία του ΑΚΡ γνωρίζει ότι περαιτέρω επικρίσεις και η οργή της κοινής γνώμης για την κακή διαχείριση της αντιμετώπισης του σεισμού θα μπορούσαν να αποδυναμώσουν τις πιθανότητές της για επανεκλογή. Η χώρα αντιμετωπίζει την πιο σοβαρή οικονομική κρίση από τότε που το ΑΚΡ ανέλαβε την εξουσία το 2002, με τον ετήσιο πληθωρισμό να ξεπερνά το 80%, τη λίρα να υποχωρεί κατά 30% έναντι του δολαρίου πέρυσι και το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της χώρας να φτάνει σχεδόν το 5% του ΑΕΠ.

Ως απάντηση σε αυτή την κατάσταση, η κυβέρνηση, αφενός, αύξησε τις δημόσιες δαπάνες της προσφέροντας συνταξιοδότηση σε 2,3 εκατομμύρια εργαζόμενους, σημαντικές επιδοτήσεις για την ενέργεια και υποσχέσεις για την κατασκευή μισού εκατομμυρίου κατοικιών για οικογένειες με χαμηλό εισόδημα^[20]. Τα μέτρα αυτά αύξησαν τη δημοτικότητα του Ερντογάν πριν από τους σεισμούς.

Από την άλλη πλευρά, η τουρκική κυβέρνηση συνέχισε να καταστέλλει τους αντιπάλους της. Ο δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου, καταδικάστηκε σε περισσότερα από 2 χρόνια φυλάκισης για δήθεν «προσβολή δημόσιων λειτουργών».

Η ποινή αυτή δεν είχε καμία σχέση με τη δικαιοσύνη, αλλά ήταν καθαρά πολιτική και αποσκοπούσε στην απομάκρυνση ενός ισχυρού στελέχους της αντιπολίτευσης και δυνητικού υποψηφίου για τις προεδρικές εκλογές του 2023. Αντίστοιχα, υπάρχουν μεγάλες πιθανότητες να απαγορευτεί η συμμετοχή του Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών (HDP / Halkların Demokratik Partisi) στις επερχόμενες εκλογές^[21]. Οι τραπεζικοί του λογαριασμοί έχουν ήδη μπλοκαριστεί.

Σε αυτό το πλαίσιο της αυξανόμενης δημόσιας αγανάκτησης και κριτικής^[22], εκφράζονται αμφιβολίες για το αν οι εκλογές θα διεξαχθούν όπως έχει προγραμματιστεί στις 14 Μαΐου. Η κυβέρνηση Ερντογάν θα μπορούσε να αποφασίσει να παρατείνει την κατάσταση έκτακτης ανάγκης που κηρύχθηκε μετά τον σεισμό και να αναβάλει τις εκλογές για να εξασφαλίσει ένα καλύτερο αποτέλεσμα.

Άλλωστε, η κακοδιαχείριση και οι αποτυχίες της κυβερνητικής κυβέρνησης μετά τον σεισμό του 1999 αποτέλεσαν βασικό παράγοντα για την άνοδο του ΑΚΡ στην εξουσία.

Μετάφραση: elaliberta.gr

Joseph Daher, “Will Turkey-Syria earthquake doom Erdogan’s dreams of re-election?”, The New Arab, 13 Φεβρουαρίου 2023, https://www.newarab.com/opinion/will-turkey-earthquake-doom-erdogans-dreams-re-election.

Σημειώσεις

 ^[1] “Turkey-Syria earthquake: Death toll crosses 35,000, recovery ‘could take over a generation’”, The New Arab, 13 Φεβρουαρίου 2023, https://www.newarab.com/news/turkey-syria-quake-recovery-could-take-over-generation. “Syria, Turkey earthquake death toll could reach 100,000, say some experts” ”, The New Arab, 10, Φεβρουαρίου 2023, https://www.newarab.com/news/syria-turkey-earthquake-death-toll-could-reach-100000.

^[2] “Earthquake compounds Erdogan’s woes as Turkey election nears”, The New Arab, 11 Φεβρουαρίου 2023, https://www.newarab.com/news/earthquake-compounds-erdogans-woes-turkey-election-nears.

^[3] “President Erdogan admits Turkey’s earthquake rescue effort not ‘as quick’ as hoped”, The New Arab, 10 Φεβρουαρίου 2023, https://www.newarab.com/news/erdogan-admits-quake-rescue-effort-not-quick-hoped.

^[4] “One week on after Turkey-Syria earthquake, miracle rescues continue”, The New Arab, 13 Φεβρουαρίου 2023, https://www.newarab.com/news/miracle-rescues-week-after-turkey-syria-quake.

^[5] William Christou, “Heroism, sorrow, relief emerge from the rubble of Turkey’s earthquake”, The New Arab, 10 Φεβρουαρίου 2023, https://www.newarab.com/features/heroism-sorrow-relief-emerge-turkeys-earthquake.

^[6] Hugo Goodridge, “A Race Against Time: A devastating earthquake lays waste to Turkey and Syria”, The New Arab, 10 Φεβρουαρίου 2023, https://www.newarab.com/analysis/race-against-time.

^[7] Workers’ Party of Turkey (TIP), “Statement (Turkey): ‘Our country does not deserve this cruelty – we stand in solidarity with our people with all our strength’”, Europe Solidaire Sans Frontières, 7 Φεβρουαρίου 2023, https://www.europe-solidaire.org/spip.php?article65609. [«“Η χώρα μας δεν αξίζει αυτήν την αναλγησία. Στεκόμαστε αλληλέγγυοι στο λαό μας με όλες μας τις δυνάμεις” Δήλωση του Εργατικού Κόμματος Τουρκίας (TİP -Türkiye İşçi Partisi)», e la libertà, 9 Φεβρουαρίου 2023, https://www.elaliberta.gr/%CE%B4%CE%B9%CE%B5%CE%B8%CE%BD%CE%AE/%CE%BC%CE%AD%CF%83%CE%B7-%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CF%84%CE%BF%CE%BB%CE%AE-%CE%B2%CF%8C%CF%81%CE%B5%CE%B9%CE%B1-%CE%B1%CF%86%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%AE/8703-%CE%B7-%CF%87%CF%8E%CF%81%CE%B1-%CE%BC%CE%B1%CF%82-%CE%B4%CE%B5%CE%BD-%CE%B1%CE%BE%CE%AF%CE%B6%CE%B5%CE%B9-%CE%B1%CF%85%CF%84%CE%AE%CE%BD-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%BB%CE%B3%CE%B7%CF%83%CE%AF%CE%B1-%CF%83%CF%84%CE%B5%CE%BA%CF%8C%CE%BC%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B5-%CE%B1%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BB%CE%AD%CE%B3%CE%B3%CF%85%CE%BF%CE%B9-%CF%83%CF%84%CE%BF-%CE%BB%CE%B1%CF%8C-%CE%BC%CE%B1%CF%82-%CE%BC%CE%B5-%CF%8C%CE%BB%CE%B5%CF%82-%CE%BC%CE%B1%CF%82-%CF%84%CE%B9%CF%82-%CE%B4%CF%85%CE%BD%CE%AC%CE%BC%CE%B5%CE%B9%CF%82-%CE%B4%CE%AE%CE%BB%CF%89%CF%83%CE%B7-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%B5%CF%81%CE%B3%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%8D-%CE%BA%CF%8C%CE%BC%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%BF%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%BA%CE%AF%CE%B1%CF%82-1-%20-ti%CC%87p-t%C3%BCrkiye-i%CC%87%C5%9F%C3%A7i-partisi].

^[8] “Lack of expertise of top AFAD official overseeing earthquake rescue operations draws ire”, Duvar English, 9 Φεβρουαρίου 2023, https://www.duvarenglish.com/lack-of-expertise-of-top-afad-official-overseeing-earthquake-rescue-operations-draws-ire-news-61804.

^[9] “Erdogan faces crescendo of criticism over quake response”, The New Arab, 8 Φεβρουαρίου 2023, https://www.newarab.com/news/erdogan-faces-crescendo-criticism-over-quake-response.

^[10] “Erdogan faces heat over poor response to Turkish wildfires”, The Arab Weekly, 3 Αυγούστου 2021, https://thearabweekly.com/erdogan-faces-heat-over-poor-response-turkish-wildfires.

^[11] “Turkey opposition vow to rein in presidential powers if it wins election”, The New Arab, 30 Ιανουαρίου 2023, https://www.newarab.com/news/turkey-opposition-vow-rein-presidential-powers.

^[12] “Turkey tremor evokes questions over building standards”, The New Arab, 11 Φεβρουαρίου 2023, https://www.newarab.com/news/turkey-tremor-evokes-questions-over-building-standards.

^[13] “Turkey’s lax policing of building codes flagged before deadly earthquake: experts”, The New Arab, 10 Φεβρουαρίου 2023, https://www.newarab.com/news/turkeys-lax-policing-building-codes-flagged-quake.

^[14] James Ryan, “Devastating Earthquakes in Turkey Could Fundamentally Alter the Political Landscape”, Foreign Policy Research Institute, 10 Φεβρουαρίου 2023, https://www.fpri.org/article/2023/02/devastating-earthquakes-in-turkey-could-fundamentally-alter-the-political-landscape/.

^[15] “Turkey arrests building contractors 6 days after earthquakes”, The New Arab, 12 Φεβρουαρίου 2023, https://www.newarab.com/news/turkey-arrests-building-contractors-6-days-after-quakes.

^[16] Nicolas Bourcier, “Turkey earthquake puts Erdogan in defensive mode”, Le Monde, 10 Φεβρουαρίου 2023, https://www.lemonde.fr/en/international/article/2023/02/10/turkey-earthquake-puts-erdogan-in-defensive-mode_6015105_4.html.

^[17] “Anger over Turkey’s temporary Twitter block during quake rescue”, The New Arab, 9 Φεβρουαρίου 2023, https://www.newarab.com/news/anger-over-turkeys-temporary-twitter-block-during-quake-rescue.

^[18] “Turkey must allow independent media coverage of tragic earthquake aftermath”, International Press Institute, 9 Φεβρουαρίου 2023, https://ipi.media/turkey-must-allow-independent-media-coverage-of-tragic-earthquake-aftermath/.

^[19] Ali Abbas Ahmadi, “Turkey earthquakes: Online misinformation triggers panic and real-world harm”, The New Arab, 8 Φεβρουαρίου 2023, https://www.newarab.com/news/turkey-earthquakes-misinformation-triggers-real-world-harm.

^[20] “Turkey hikes minimum wages for third time to cushion inflation”, The New Arab, 22 Δεκεμβρίου 2022, https://www.newarab.com/news/turkey-hikes-minimum-wages-third-time-cushion-inflation.

^[21] “Interview with Uraz Aydin: The situation in Turkey and the challenges for the Left”, Internationalist Standpoint, 18 Ιανουαρίου 2023, https://www.internationaliststandpoint.org/interview-with-uraz-aydin-the-situation-in-turkey-and-the-challenges-for-the-left/.

^[22] Christopher Solomon, “Crisis or opportunity? A pivotal year ahead for Turkey”, The New Arab, 4 Ιανουαρίου 2023, https://www.newarab.com/analysis/crisis-or-opportunity-pivotal-year-ahead-turkey.