Ισραηλινοί διαδηλωτές κατά της κατοχής συμμετέχουν σε μαζικές αντικυβερνητικές διαδηλώσεις στο Τελ Αβίβ, 4 Φεβρουαρίου 2023. (Oren Ziv/Activestills)
Οι δημοκρατικές κινητοποιήσεις στο Ισραήλ και οι Παλαιστίνιοι
Επιμέλεια elaliberta
Σημείωση elaliberta: Εδώ και εβδομάδες τεράστιες μάζες Ισραηλινών διαδηλώνουν στους δρόμους του Ισραήλ ενάντια στην απόφαση της ακροδεξιάς κυβέρνησης Νετανιάχου να περιορίσει τις αρμοδιότητες του Ανώτατου Δικαστηρίου της χώρας. Αν και ο ίδιος ο Νετανιάχου φαίνεται να έχει προσωπικό συμφέρον από αυτή τη μεταρρύθμιση (προκειμένου να εμποδίσει να του ασκηθούν διώξεις για διαφθορά), στην πραγματικότητα η κίνηση αυτή αποτελεί μια προσπάθεια ενίσχυσης των εκτελεστικών εξουσιών, αρκετά συνηθισμένη σε μια σειρά από χώρες στην περίοδο που βρισκόμαστε. Η κρίση του φιλελεύθερου κράτους, ως προϊόν της κρίσης του νεοφιλελευθερισμού και της όλο και μεγαλύτερης δυσκολίας στη διαμόρφωση κοινωνικής συναίνεσης απέναντι σε στρατηγικές των αρχουσών τάξεων, αναδεικνύει την τάση ενίσχυσης της εκτελεστικής εξουσίας, ώστε να καταστεί όσο το δυνατόν πιο ανθεκτική απέναντι στις πιέσεις των λαϊκών μαζών, αλλά και στις αντιπαλότητες μεταξύ τμημάτων των αρχουσών τάξεων. Ως εκ τούτου, απέναντι στις αντιδημοκρατικές μεταρρυθμίσεις του Νετανιάχου έχει υπάρξει μια εξαιρετικά πλατιά κινητοποίηση, στην οποία δεν συμμετέχουν μόνο οι λαϊκές μάζες του Ισραήλ, αλλά και ένα ευρύ φάσμα ατόμων, ομάδων και στρωμάτων που κατέχουν κεντρικές θέσεις στους μηχανισμούς του ισραηλινού κράτους. Έτσι, μέσα σε αυτό το κίνημα φαίνεται να επικρατεί το συγκεχυμένο αίτημα της διάσωσης ενός κρατικού συστήματος (φιλελεύθερου και δημοκρατικού, σύμφωνα με τους διαδηλωτές), το οποίο όμως είναι ταυτόχρονα δομικά ρατσιστικό, μιλιταριστικό και αποικιοκρατικό, το οποίο συνεχίζει να διαπράττει με συστηματικό τρόπο μια εθνοκάθαρση ενάντια στον παλαιστινιακό λαό. Για τους Παλαιστίνιους πολίτες του Ισραήλ η ακροδεξιά κυβέρνηση του Νετανιάχου συνιστά μια κλιμάκωση της αμφισβήτησης και της περιστολής των δικαιωμάτων τους και οι δικαστικές μεταρρυθμίσεις θα επιδεινώσουν ακόμα περισσότερο τις συνθήκες ύπαρξής τους (και πολύ περισσότερο των Παλαιστινίων στη Δυτική Όχθη και τη Γάζα). Όμως για τους Παλαιστίνιους του Ισραήλ δεν είναι τόσο εύκολο να διαδηλώσουν –ακόμα κι αν το θέλουν– μαζί με τους Ισραηλινούς, εάν αυτό το κίνημα δεν συμπεριλάβει στους στόχους του και αιτήματα για τα δικαιώματα των Παλαιστινίων. Δημοσιεύουμε παρακάτω τέσσερα άρθρα στα οποία διατυπώνονται αποκλίνουσες θέσεις και προβληματισμοί πάνω στο ζήτημα (ή στην ανάγκη) συμμετοχής των Παλαιστινίων σε αυτό το κίνημα και των όρων με τους οποίους θα μπορούσε να γίνει.
Suheir Abu Oksa Daoud
Γιατί οι Παλαιστίνιοι του 1948 αρνούνται να διαδηλώσουν για τις μεταρρυθμίσεις του δικαστικού συστήματος του Ισραήλ
Η πρόσφατη επίθεση του Νετανιάχου στις εξουσίες του Ανώτατου Δικαστηρίου δεν θα επηρεάσει δραματικά τους Παλαιστίνιους, οι οποίοι υφίστανται εδώ και καιρό νομικές διακρίσεις που υποστηρίζονται από το Ανώτατο Δικαστήριο.
Ενώ εκατοντάδες χιλιάδες Ισραηλινοί κινητοποιούνταν κατά των πρόσφατων μεταρρυθμίσεων στο δικαστικό σύστημα από τον πρωθυπουργό του Ισραήλ Μπέντζαμιν Νετανιάχου, η αραβική ηγεσία στο Ισραήλ ήταν απρόθυμη να συμμετάσχει στις διαμαρτυρίες κατά της υπονόμευσης της εξουσίας του Ανώτατου Δικαστηρίου.
Ιστορικά, το ισραηλινό καθεστώς έχει χρησιμοποιήσει τα δικαστήρια και διάφορους νομικούς ελιγμούς ως μέρος μιας μακράς διαδικασίας αφαίρεσης των δικαιωμάτων των Παλαιστινίων στο Ισραήλ.
Ένα κράτος που αυτοπροσδιορίζεται ρητά ως εβραϊκό και όχι ως κράτος για όλους τους πολίτες του, δεν μπορεί να εγγυηθεί θεμελιώδη δημοκρατικά δικαιώματα και ισότιμη ιθαγένεια στη μειονότητά του, και η ένταξή της στους κρατικούς θεσμούς θα είναι πάντα υπό όρους.
Και, με τους περισσότερους από τους σημερινούς ισραηλινούς νομοθέτες να εκπροσωπούν ακροδεξιά εθνικιστικά και θρησκευτικά κόμματα, όχι μόνο θα περιοριστούν τα πολιτικά δικαιώματα των Παλαιστινίων πολιτών, αλλά θα απειληθεί ολόκληρη η ύπαρξή τους στο «εβραϊκό» κράτος.
Η ικανότητά τους να αμφισβητήσουν την υπεροχή του εβραϊκού λαού που κάνει διακρίσεις εις βάρος τους παραμένει επίσης εξαιρετικά περιορισμένη.
Σύμφωνα με τον Αμίρ Μαχούλ, ακτιβιστή και συγγραφέα από τις κοινότητες του 1948, οι Άραβες και οι Εβραίοι στο Ισραήλ αντιμετωπίζουν διαφορετικά το Ανώτατο Δικαστήριο. Σε μεγάλο βαθμό, οι Παλαιστίνιοι πολίτες του Ισραήλ γνωρίζουν ότι η συμμετοχή τους δεν θα προσθέσει πολλά στις διαδηλώσεις, καθώς τα αιτήματα και τα σύμβολά τους αποκλείονται εντελώς από την ισραηλινή αντιπολίτευση.
Ο Μαχούλ γράφει: «Παρόλο που οι Άραβες απευθύνονται στο Ανώτατο Δικαστήριο, πλήττονται εδώ και καιρό από τις αποφάσεις του που νομιμοποιούν τους ρατσιστικούς νόμους εναντίον τους. Οι Εβραίοι διαδηλωτές έχουν θέσει ως κεντρικό στόχο τους τη διατήρηση του ισραηλινού συστήματος, ενώ οι Άραβες θεωρούν τους εαυτούς τους θύματα αυτού του συστήματος και προτεραιότητά τους είναι να υπερασπιστούν τους εαυτούς τους και την ύπαρξή τους που απειλείται από αυτό το σύστημα.
Οι διοργανωτές της διαμαρτυρίας δεν δημιούργησαν καμία επαφή με την Ανώτατη Επιτροπή Ερευνών για τους Άραβες Πολίτες του Ισραήλ και η ατζέντα τους αγνοεί πλήρως τον παλαιστινιακό λαό και τον αγώνα του ενάντια στην κατοχή και τον ρατσισμό. Επιπλέον, η ισραηλινή αντιπολίτευση, ιδιαίτερα ο Γιαΐρ Λάπιντ, δεν ενδιαφέρεται για ευρεία συμμετοχή Αράβων με παλαιστινιακές σημαίες».
Νομιμοποιημένος ρατσισμός
Υπάρχουν αρκετά παραδείγματα υποθέσεων του Ανώτατου Δικαστηρίου του Ισραήλ που νομιμοποιούν πολιτικές διακρίσεων εις βάρος των Παλαιστινίων – που δικαιολογούνται με βάση τα συμφέροντα ασφαλείας του Ισραήλ.
Μόλις πέρυσι, το Ανώτατο Δικαστήριο επικύρωσε νόμο που απαγορεύει στους Ισραηλινούς πολίτες, τους/τις Παλαιστίνιους/ες στην προκειμένη περίπτωση, να ενωθούν με τους/τις Παλαιστίνιους/ες συζύγους τους από τα κατεχόμενα Παλαιστινιακά Εδάφη και να ζήσουν μαζί στο Ισραήλ.
Σε μια άλλη απόφαση του 2022, το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάνθηκε υπέρ ενός νόμου περί ιθαγένειας, ο οποίος αφαιρεί την ιθαγένεια από άτομα που κατηγορούνται για «μη πίστη» στο κράτος του Ισραήλ, ακόμη και αν οι καταδικασθέντες γίνουν ανιθαγενείς.
Όμως ο βασικός νόμος, το Έθνος-Κράτος του εβραϊκού λαού, που ψηφίστηκε από το ισραηλινό κοινοβούλιο στις 19 Ιουλίου 2018, αναφέρει ότι το «δικαίωμα εθνικής αυτοδιάθεσης» στο Ισραήλ «είναι μοναδικό για τον εβραϊκό λαό». Επιβεβαίωσε ότι το Ισραήλ είναι κράτος του διεθνούς εβραϊσμού –και όχι όλων των πολιτών του– αποκλείοντας έτσι 1,8 εκατομμύρια Άραβες πολίτες, και πιθανότατα ο πιο βασικός νόμος που αποξένωσε περαιτέρω τον γηγενή πληθυσμό.
Αντιμετωπίζοντας πολιτικά προβλήματα και προσωπικές προκλήσεις, συμπεριλαμβανομένων κατηγοριών για διαφθορά και δωροδοκία, ο Νετανιάχου έστρεψε την προσοχή του στην παλαιστινιακή μειονότητα. Και ποια ήταν η αντίδραση του Ανώτατου Δικαστηρίου; Επικύρωσε τον νόμο, απορρίπτοντας παράλληλα τους ισχυρισμούς των αντιπάλων ότι κάνει διακρίσεις εις βάρος των μειονοτήτων. Στην απόφασή του, το δικαστήριο ανέφερε ότι ο νόμος «δεν αναιρεί τον δημοκρατικό χαρακτήρα του Ισραήλ» που περιγράφεται σε άλλους νόμους.
Απόρριψη της «Ισραηλινοποίησης»
Οι πολιτικές διακρίσεων του Ισραήλ που κατοχυρώνονται στο νόμο εγείρουν το ερώτημα αν η ύπαρξη ενός συντάγματος θα ωφελούσε την παλαιστινιακή μειονότητα και θα την προστάτευε. Ο πρώην βουλευτής Ισσάμ Μαχούλ, ο οποίος υπηρέτησε δύο θητείες (1999-2006) στην Κνεσέτ εκπροσωπώντας το Δημοκρατικό Μέτωπο για την Ειρήνη και την Ισότητα (DFPE), δηλώνει:
«Καθ’ όλη τη διάρκεια της θητείας μου στην Κνεσέτ, η Κνεσέτ συζητούσε τη δημιουργία συντάγματος. Αντιτάχθηκα σε ένα σύνταγμα λόγω του ρατσιστικού κλίματος που υπήρχε εκείνη την εποχή, το οποίο θα αντικατοπτριζόταν στο νέο σύνταγμα. Τα έθνη δημιουργούν νέα συντάγματα μετά την απόκτηση ανεξαρτησίας ή μετά από μια επανάσταση. Το Ισραήλ δεν το έκανε αυτό. Αντ’ αυτού, δημιούργησε βασικούς νόμους που θα γίνονταν μια μέρα σύνταγμα. Ο νόμος για το Έθνος-Κράτος είναι ένας θεμελιώδης νόμος και θα αποτελέσει μέρος του συντάγματος, οπότε θα πρέπει να δώσω την έγκρισή μου σε ένα τέτοιο σύνταγμα;»
Ως αποτέλεσμα της συνεχιζόμενης υποκίνησης κατά των Παλαιστινίων πολιτών, μεταξύ άλλων στο Facebook και το Twitter, και της ψήφισης του νομοσχεδίου για το Facebook τον Δεκέμβριο του 2021 για τη φίμωση ακτιβιστών και δημοσιογράφων που αναφέρουν τις ισραηλινές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ένας αυξανόμενος αριθμός Παλαιστινίων απορρίπτει την «ισραηλινοποίηση».
Το μποϊκοτάζ των εθνικών εκλογών ήταν μια εναλλακτική λύση απέναντι στην ισραηλινοποίηση· και οι συγκρούσεις μεταξύ Παλαιστινίων πολιτών του Ισραήλ και των δυνάμεων ασφαλείας ως αντίδραση στην κρίση του Σεΐχ Τζάρρα τον Νοέμβριο του 2021 ήταν ένα σαφές παράδειγμα της επιδείνωσης της σχέσης μεταξύ του κράτους και των Παλαιστινίων πολιτών του.
Είναι ενδιαφέρον ότι το Ισλαμικό Κίνημα στο Ισραήλ, το οποίο στο παρελθόν ήταν πρόθυμο να διατηρήσει την ενότητα με τα άλλα αραβικά κόμματα προκειμένου να αντιμετωπίσει τις διάφορες προκλήσεις που αντιμετώπιζαν οι Παλαιστίνιοι πολίτες του Ισραήλ, άλλαξε πορεία υπό την ηγεσία του Αμπάς Μανσούρ και προσχώρησε στη βραχύβια κυβέρνηση Μπένετ-Λάπιντ στις 2 Ιουνίου 2021 (κατέρρευσε τον Ιούλιο του 2022).
Η κίνηση του Αμπάς όχι μόνο δεν κατάφερε να επιτύχει κάτι ουσιαστικό για τους Παλαιστίνιους στο Ισραήλ, αλλά οδήγησε και σε έναν επικίνδυνο κατακερματισμό των Αράβων, καθιστώντας τους ακόμη πιο ευάλωτους απέναντι στον αυξανόμενο ρατσισμό και τις προκλήσεις.
Η πρόσφατη επίθεση της κυβέρνησης υπό την ηγεσία του Νετανιάχου στην εξουσία του Ανώτατου Δικαστηρίου δεν θα επηρεάσει δραματικά τους Παλαιστίνιους, οι οποίοι εδώ και καιρό υποφέρουν από νομικές διακρίσεις που υποστηρίζονται από το Ανώτατο Δικαστήριο.
Οι Παλαιστίνιοι πολίτες του Ισραήλ και οι ηγέτες τους θα πρέπει να αναζητήσουν εναλλακτικές λύσεις, όπως οι μαζικές διαμαρτυρίες και η οικοδόμηση διεθνών συλλογικών θεσμών για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που υφίσταται ιδίως η αραβική μειονότητα.
Μετάφραση: elaliberta.gr
Suheir Abu Oksa Daoud, “Why 1948 Palestinians refuse to protest against Israel’s judicial reforms”, Middle East Eye, 2 Μαρτίου 2023, https://www.middleeasteye.net/opinion/israel-palestinians-refuse-protest-why.
Η Σουχέιρ Αμπού Όκσα Νταούντ είναι Παλαιστίνια συγγραφέας και καθηγήτρια από το χωριό Μί’ιλια στη Δυτική Γαλιλαία (βόρειο Ισραήλ). Είναι κάτοχος διδακτορικού διπλώματος στις πολιτικές επιστήμες από το Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ. Επί του παρόντος, είναι καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Coastal Carolina University, στο Κόνγουεϊ της Νότιας Καρολίνας.
Joseph Massad
Οι Ισραηλινοί διαδηλωτές βγαίνουν στους δρόμους για να διαφυλάξουν τη δημοκρατία της κυρίαρχης φυλής
Τα ίδια τα δικαιώματα που αυτοί οι διαδηλωτές φοβούνται να χάσουν βασίζονται στην καταπίεση των Παλαιστινίων, αποκαλύπτοντας ότι αυτό το κίνημα επιδιώκει να διατηρήσει τα φυλετικά προνόμια.
Οι φιλελεύθεροι ισραηλινοί Εβραίοι και οι διεθνείς υποστηρικτές τους το κάνουν πάλι. Ξαφνικά ευαισθητοποιήθηκαν αφού η νέα κυβέρνηση υπό την ηγεσία του Μπέντζαμιν Νετανιάχου ανακοίνωσε τα σχέδιά της για τη δικαστική μεταρρύθμιση – μια κίνηση που θα επηρεάσει τις ελευθερίες των Ισραηλινών Εβραίων εποίκων-αποικιοκρατών ως φυλετικά και αποικιοκρατικά προνομιούχων πολιτών του εβραϊκού κράτους.
Διαδηλώνοντας κάθε εβδομάδα κατά χιλιάδες, απαιτούν από την κυβέρνηση να ανακαλέσει τον πόλεμό της κατά της δικαιοσύνης. Στις τάξεις τους, αυτά τα πλήθη περιλαμβάνουν στρατηγούς του στρατού, πιλότους μαχητικών αεροσκαφών, ακόμη και πρώην πρωθυπουργούς.
Οι συνεχιζόμενες σφαγές και τα πογκρόμ που διαπράττουν η κυβέρνηση και οι έποικοι εναντίον του παλαιστινιακού λαού δεν βρίσκονται καν στο οπτικό τους πεδίο.
Στους διεθνείς υποστηρικτές των ισραηλινών διαδηλώσεων περιλαμβάνονται Εβραίοι πολιτικοί και ακαδημαϊκοί στις ΗΠΑ και τη Βρετανία. Ο πρώην δήμαρχος της Νέας Υόρκης, ο δισεκατομμυριούχος Μάικλ Μπλούμπεργκ, έγραψε ένα άρθρο για τους New York Times προειδοποιώντας ότι η νέα ισραηλινή κυβέρνηση «φλερτάρει με την καταστροφή» και θέτει σε κίνδυνο «την ίδια τη δημοκρατία πάνω στην οποία οικοδομήθηκε η χώρα».
Ο φιλοϊσραηλινός Βρετανός Εβραίος ακαδημαϊκός Σάιμον Σάμα προειδοποίησε ότι το Ισραήλ μετατρέπεται σε μια «εθνικιστική θεοκρατία», μια τρομακτική μοίρα για μια χώρα την οποία περιγράφει ως αφοσιωμένη προηγουμένως στην «ισότητα των πολιτικών δικαιωμάτων όλων των θρησκευτικών και εθνοτικών ομάδων».
Η Μάργκαρετ Χοτζ, βουλευτής των Εργατικών και κοινοβουλευτική πρόεδρος του Εβραϊκού Εργατικού Κινήματος, περιέγραψε επίσης τις ενέργειες της κυβέρνησης Νετανιάχου ως «επίθεση στη δημοκρατία».
Δεν είναι η πρώτη φορά
Αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που οι Ισραηλινοί Εβραίοι, και ιδιαίτερα οι Ασκενάζι, φιλελεύθεροι παρακινούνται να αναλάβουν δράση ενάντια σε αυτό που αντιλαμβάνονται ως μια επικίνδυνη πολιτική κατάληψη του Ισραήλ που θα καταπατούσε τα δικαιώματά τους.
Το είχαν κάνει και στο παρελθόν και με την ίδια σθεναρότητα, συγκεκριμένα όταν εξελέγη ο πολωνικής καταγωγής Μεναχέμ Μπέγκιν και ο συνασπισμός του Λικούντ το 1977 και ξανά το 1981, και μετά την εισβολή του Μπέγκιν στο Λίβανο το 1982.
Με την εκλογή του Μπέγκιν, οι φιλελεύθεροι ακαδημαϊκοί Ασκενάζι ανέλαβαν δράση, κατηγορώντας τους πρωτόγονους, ανατολίτες (κυρίως Άραβες) Εβραίους για την κατρακύλα της χώρας τους στον δεξιό λαϊκισμό. Δεδομένου ότι η πλειοψηφία των Ανατολικών Εβραίων ψήφισε το Λικούντ του οποίου την ηγεσία είχαν οι Ασκενάζι, σε μια ψήφο διαμαρτυρίας κατά του Συνασπισμού Εργασίας του οποίου την ηγεσία είχαν οι Ασκενάζι και ο οποίος Συνασπισμός κυβερνούσε το Ισραήλ από το 1948 και έκανε φυλετικές διακρίσεις εις βάρος των Ανατολικών Εβραίων, οι φιλελεύθεροι Ασκενάζι δεν μπορούσαν να συγκρατηθούν.
Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1980, ακαδημαϊκοί και διανοούμενοι Ασκενάζι προσπάθησαν να εξηγήσουν την υποστήριξη των Εβραίων της Ανατολής στο Λικούντ. Οι λόγοι κυμαίνονταν από το υποτιθέμενο ενστικτώδες μίσος τους για όλα τα αραβικά πράγματα (σε αντίθεση με τους δήθεν διαφωτισμένους και αραβόφιλους Ασκεναζίμ) μέχρι την έλλειψη σοσιαλιστικής συνείδησης και την υποστήριξή τους σε αυταρχικές δομές διακυβέρνησης, κυρίως λόγω της αραβικής καταγωγής τους και του ότι είχαν μεγαλώσει σε μια «αυταρχική» αραβική κουλτούρα.
Οι Εβραίοι της Ανατολής, που μετονομάστηκαν σε Μιζραχίμ (που σημαίνει ανατολίτες) τη δεκαετία του 1980, έδωσαν τις δικές τους εξηγήσεις. Οι διανοούμενοι Μιζραχί απάντησαν ότι οι Άραβες Εβραίοι που μεγάλωσαν στον αραβικό κόσμο και ήρθαν στο Ισραήλ μεταξύ 1948 και 1956 είχαν στην πραγματικότητα ψηφίσει σταθερά τους Εργατικούς μέχρι το 1977 και ότι τα παιδιά τους, που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στο Ισραήλ, ήταν αυτά που ψήφισαν το Λικούντ. Ως εκ τούτου, έμαθαν να υποστηρίζουν τη δεξιά απολυταρχία στο Ισραήλ, όχι στον αραβικό κόσμο.
Οι φιλελεύθεροι Ασκενάζι θα επέμεναν επίσης ότι οι κυβερνήσεις των Εργατικών, που ξεκίνησαν τον πόλεμο του 1967, δεν επεδίωκαν να αποικίσουν τα αραβικά εδάφη που κατέλαβαν, αλλά αντίθετα τα χρησιμοποίησαν ως διαπραγματευτικό χαρτί για την «ειρήνη».
Ισχυρίζονταν ότι οι προθέσεις τους διέφεραν από τη δεξιά κυβέρνηση Λικούντ, η οποία αποίκισε τα Υψίπεδα του Γκολάν, τη Δυτική Όχθη, την Ανατολική Ιερουσαλήμ, τη Γάζα και το Σινά και σπατάλησε ευκαιρίες για «ειρήνη».
Οι ισχυρισμοί των φιλελευθέρων ήταν, φυσικά, ξεκάθαρα ψέματα.
«Ευγενική» αποικιοκρατία
Το 1977, 50.000 Εβραίοι έποικοι είχαν ήδη μετακομίσει σε εβραϊκές αποικίες που είχαν δημιουργηθεί στην Ανατολική Ιερουσαλήμ.
Δέκα χρόνια μετά τις εδαφικές κατακτήσεις του Ισραήλ, οι διαδοχικές ισραηλινές εργατικές κυβερνήσεις είχαν προσαρτήσει de facto την Ανατολική Ιερουσαλήμ και είχαν κατασκευάσει 30 εβραϊκές αποικίες εποίκων μόνο στη Δυτική Όχθη και τέσσερις στη Λωρίδα της Γάζας, ενώ σχεδιάζονταν και κατασκευάζονταν άλλες 15.
Αυτό το σχέδιο εποικισμού, γνωστό ως Σχέδιο Αλλόν, αναπτύχθηκε το 1967 από τον Γιγκάλ Αλλόν, ο οποίος ήταν επικεφαλής της Υπουργικής Επιτροπής Εποικισμών της Εργατικής Κυβέρνησης.
Παραδείγματα της «ευγενέστερης και πιο ήπιας» αποικιοκρατίας του Εργατικού Κόμματος ήταν η καταστροφή της συνοικίας Μαγαρίμπα (Μαροκινή) στην Ανατολική Ιερουσαλήμ και η εκδίωξη των κατοίκων της αμέσως μόλις ολοκληρώθηκε η κατάκτηση της πόλης, για να δημιουργηθεί χώρος για τον εβραϊκό ισραηλινό αποικιακό όχλο που κατέφθανε στην κατακτημένη πόλη.
Οι Ισραηλινοί Εργατικοί ήταν επίσης εκείνοι που το 1972 έδιωξαν 10.000 Αιγύπτιους, αφού είχαν απαλλοτριώσει τα εδάφη τους το 1969. Συνέχισαν να ισοπεδώνουν και να καταστρέφουν τα σπίτια, τις καλλιέργειες, τα τζαμιά και τα σχολεία τους, προκειμένου να ιδρύσουν έξι κιμπουτζίμ, εννέα αγροτικούς εβραϊκούς οικισμούς και την εβραϊκή πόλη-αποικία Γιαμίτ στο κατεχόμενο Σινά, η οποία ξεκίνησε με 50, κυρίως Ρώσους, Εβραίους αποίκους.
Τα σχέδια για την ανάπτυξη του Γιαμίτ, συμπεριλαμβανομένης της κατασκευής ενός λιμανιού, έγιναν για έναν αναμενόμενο πληθυσμό 200.000 Εβραίων αποίκων (συνολικά 18 εβραϊκές αποικίες θα χτίζονταν τελικά στο Σινά και έπρεπε να διαλυθούν το 1979 μετά την υπογραφή των συμφωνιών του Καμπ Ντέιβιντ).
Στα Υψίπεδα του Γκολάν, η πρώτη εβραϊκή αποικία ιδρύθηκε τον Ιούλιο του 1967 ως Κιμπούτς Γκολάν. Ενώ περιόδευε για πρώτη φορά στα κατεχόμενα Υψίπεδα του Γκολάν αμέσως μετά τον πόλεμο του 1967, ο γεννημένος στην Ουκρανία Ισραηλινός πρωθυπουργός Εργασίας Λεβί Εσκόλ (κατά κόσμον Σκόλνικ) κατακλύστηκε από νοσταλγία για τη γενέτειρά του: «Ακριβώς όπως στην Ουκρανία!» αναφώνησε χαρούμενα.
Η πλειονότητα των ιδεολόγων αποικιοκρατών-εποίκων σε όλα τα κατεχόμενα εδάφη κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου ήταν Εβραίοι Ασκενάζι, με τους Εβραίους της Ανατολής να μετακινούνται στους οικισμούς κυρίως για οικονομικούς λόγους.
«Φιλελεύθερη» υποκρισία
Όταν το 1982 η κυβέρνηση του Μπέγκιν εισέβαλε στον Λίβανο και δολοφόνησε περίπου 18.000 Λιβανέζους και Παλαιστίνιους πολίτες και συνωμότησε με τους φασίστες Λιβανέζους Φαλαγγίτες για να σφαγιάσουν τον παλαιστινιακό πληθυσμό των προσφυγικών στρατοπέδων Σάμπρα και Σατίλα, οι Ασκενάζι φιλελεύθεροι τρομοκρατήθηκαν που ο Μπέγκιν και το Λικούντ «βεβήλωσαν» το άλλοτε όμορφο Ισραήλ τους.
Αν αυτό μοιάζει με το γνωστό πανταχού παρόν ρεφρέν των σημερινών φιλελεύθερων και ασκεναζικών διαδηλώσεων κατά του Νετανιάχου στο Ισραήλ και μεταξύ της φιλοϊσραηλινής χορωδίας στη Βρετανία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι πρόκειται πράγματι για την ίδια ακριβώς συνταγή.
Μετά την ισραηλινή εισβολή και τις σφαγές στο Λίβανο, Αμερικανοεβραίοι ακαδημαϊκοί και απολογητές του Ισραήλ, συμπεριλαμβανομένων των Ντάνιελ Μπελ, Ίρβινγκ Χάου, Σέιμουρ Μάρτιν Λίπσετ και Μάικλ Γουόλζερ, έγραψαν μια επιστολή στους New York Times υποστηρίζοντας: «Όλοι μας πρέπει τώρα να πούμε στην κυβέρνηση Μπέγκιν-Σαρόν: “Κάνετε σοβαρή ζημιά στο όνομα του Ισραήλ, που από καιρό συνδέεται με τη δημοκρατία, τη συμφιλίωση και την ειρήνη”».
Ο φιλελεύθερος σιωνιστής εκδότης της εφημερίδας The Village Voice (ο οποίος παρεμπιπτόντως αργότερα συμμετείχε στην εκστρατεία της δεξιάς υπέρ του Ισραήλ το 2004-2005 για να με απολύσει το Πανεπιστήμιο Κολούμπια από τη δουλειά μου), Νατ Χέντοφ, θρηνούσε ότι ο ισραηλινός στρατός του Μπέγκιν είχε γίνει δολοφονικός: «Από την αρχή του εβραϊκού κράτους, υπήρξε πράγματι μια παράδοση, τοχάρ χανεσέκ (“καθαρότητα των όπλων” ή “ηθική των όπλων”), στις ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις. Μέχρι τώρα οι Ισραηλινοί στρατιώτες έπρεπε να είναι πολύ, πολύ προσεκτικοί για να μην τραυματίσουν πολίτες, πόσο μάλλον να τους σκοτώσουν».
Οι αμέτρητες σφαγές που διέπραξε ο ισραηλινός στρατός από το 1948 ήταν σαφής απόδειξη αυτής της «ηθικής».
Η δημοκρατία των κυρίαρχων φυλών
Πράγματι, ακόμη και ο αρχιτέκτονας και ιδρυτής του προγράμματος πυρηνικών όπλων του Ισραήλ και μελλοντικός χασάπης της Κανά, ο Σιμόν Πέρες, απευθύνθηκε στην Κνεσέτ θρηνώντας για την απώλεια της κληρονομιάς του Νταβίντ Μπεν Γκουριόν. Τόνισε ότι η μοίρα του Ισραήλ «εξαρτάται από τη δύναμή του και τη δικαιοσύνη του. Η δικαιοσύνη, όχι μόνο η δύναμη, πρέπει να καθοδηγεί τις πράξεις μας».
Η υποκρισία αυτών των λόγων το 1982 δεν είναι σε καμία περίπτωση πιο κραυγαλέα από τη σημερινή υποκρισία των Εβραίων φιλελεύθερων του Ισραήλ και της διεθνούς χορωδίας των υποστηρικτών τους.
Και οι δύο ομάδες απολογητών επιδιώκουν να εξωραΐσουν το Ισραήλ και ισχυρίζονται ψευδώς ότι το Ισραήλ ήταν δημοκρατικό πριν από τον Νετανιάχου, ενώ στην πραγματικότητα δεν ήταν πάντα τίποτα περισσότερο από μια ληστρική αποικία εποίκων που βασίζεται σε νόμους που παραχωρούν φυλετικά και αποικιοκρατικά προνόμια σε Εβραίους αποίκους οι οποίοι ζουν σε μια κυρίαρχη φυλετική δημοκρατία.
Στην πραγματικότητα, και οι δύο ομάδες διαδηλωτών συνεχίζουν να είναι πλήρως προσηλωμένες στη διατήρηση του Ισραήλ ως εβραϊκό κράτος, ακόμη και αν οι διαδηλωτές του 1982 ντρέπονταν για τους δολοφονικούς πολέμους και τις σφαγές των Παλαιστινίων από το Ισραήλ.
Φυσικά, οι σημερινοί πόλεμοι του Ισραήλ, οι οποίοι ασκούν φρικτή βία στους Παλαιστίνιους, δεν προκαλούν τέτοια αμηχανία στους σημερινούς διαδηλωτές.
Το γεγονός ότι τα ίδια τα δικαιώματα που απολαμβάνουν αυτοί οι διαδηλωτές και τα οποία φοβούνται ότι θα χάσουν βασίζονταν πάντα στην καταλήστευση και την καταπίεση του παλαιστινιακού λαού, αποκαλύπτει ότι το κίνημα διαμαρτυρίας τους επιδιώκει αποφασιστικά να διατηρήσει όχι τη δημοκρατία, αλλά τη δημοκρατία της κυρίαρχης φυλής.
Μετάφραση: elaliberta.gr
Joseph Massad, “Israeli protesters take to streets to safeguard master-race democracy”, Middle East Eye, 14 Μαρτίου 2023, https://www.middleeasteye.net/opinion/israeli-protesters-demonstrate-safeguard-master-race-democracy.
Ο Τζόζεφ Μασσάντ είναι καθηγητής σύγχρονης αραβικής πολιτικής και πνευματικής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης. Είναι συγγραφέας πολλών βιβλίων και ακαδημαϊκών και δημοσιογραφικών άρθρων. Στα βιβλία του περιλαμβάνονται τα εξής: Colonial Effects: The Making of National Identity in Jordan· Desiring Arabs· The Persistence of the Palestinian Question: Essays on Zionism and the Palestinians, και πιο πρόσφατα Islam in Liberalism. Τα βιβλία και τα άρθρα του έχουν μεταφραστεί σε δώδεκα γλώσσες.
Lily Galili
Γιατί το νέο και χωρίς ηγέτες κίνημα διαμαρτυρίας του Ισραήλ είναι διαφορετικό
Η κυβέρνηση του Μπέντζαμιν Νετανιάχου αντιμετωπίζει αντιδράσεις όχι μόνο από την Αριστερά αλλά και από το κατεστημένο – συμπεριλαμβανομένων πολλών πρώην στρατηγών.
Το βράδυ του Σαββάτου, για τέταρτη συνεχόμενη εβδομάδα, χιλιάδες Ισραηλινοί βγήκαν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν για την επερχόμενη «αλλαγή καθεστώτος», γνωστή επίσημα ως «δικαστική μεταρρύθμιση».
Το γεγονός ότι μια μαζική διαδήλωση πραγματοποιήθηκε λίγες ώρες μετά από δύο επιθέσεις στις οποίες σκοτώθηκαν Ισραηλινοί, σηματοδοτεί μια βαθιά αλλαγή στο ισραηλινό ήθος.
Επί δεκαετίες, μια μεγάλη τραγωδία όπως οι πυροβολισμοί το βράδυ της Παρασκευής, κατά τους οποίους επτά άνθρωποι σκοτώθηκαν έξω από ένα κτίριο που χρησιμοποιείται ως συναγωγή, στον οικισμό Νέβε Γιάακοφ, ανέστειλε κάθε διαμαρτυρία.
Αντιμέτωποι με την επιλογή μεταξύ κοινωνικού διχασμού ή αλληλεγγύης σε περιόδους πολέμου ή πένθους, οι Ισραηλινοί συνήθιζαν να επιλέγουν την αλληλεγγύη.
Η υποχρεωτική στρατιωτική θητεία και η πολυετής εφεδρική θητεία διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της κοινωνίας, και η αλληλεγγύη σε περιόδους κινδύνου ή πένθους ήταν μια από τις πιο αξιοσημείωτες εκδηλώσεις της.
Η πολυετής κυνική, ιδιοτελής διακυβέρνηση έχει διαβρώσει αυτό το συναίσθημα. Και τώρα που η κυβέρνηση επιδίδεται σε μια βάναυση επίθεση κατά του μισού λαού της με τη μορφή δικαστικών μεταρρυθμίσεων, οι κανόνες του παιχνιδιού έχουν αλλάξει.
Η μαζική διαμαρτυρία ξεκίνησε μόλις λίγες ημέρες αφότου ο νεοεκλεγείς υπουργός Δικαιοσύνης του Λικούντ, ο Γιαρίβ Λεβίν, παρουσίασε το σχέδιό του, το οποίο σχεδόν όλοι οι εισαγγελείς και οι κρατικοί δικαστές που υπηρέτησαν στο Ισραήλ τον τελευταίο μισό αιώνα έχουν προειδοποιήσει ότι θα «καταστρέψει» τη δικαστική ανεξαρτησία αν περάσει από το κοινοβούλιο.
Ο πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου, ο οποίος δεσμεύεται από τους κανόνες σύγκρουσης συμφερόντων να μην εμπλέκεται σε νομοθετικά θέματα που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την εν εξελίξει δίκη του για διαφθορά, προώθησε ανοιχτά το σχέδιο.
Η μαζική διαμαρτυρία που ξεκίνησε πριν από λιγότερο από ένα μήνα με μερικές χιλιάδες ανθρώπους στους δρόμους του Τελ Αβίβ είχε φτάσει σε περίπου 100.000 διαδηλωτές μέχρι το βράδυ του περασμένου Σαββάτου.
Οι περισσότεροι από αυτούς μπορεί να μην κατανοούν πραγματικά την ορολογία και τις λεπτές πτυχές του νόμου. Αυτό που καταλαβαίνουν είναι ότι η νεοεκλεγείσα κυβέρνηση έχει ως αποστολή να αλλάξει τη χώρα τους. Ακριβώς επειδή το θέλουν. Ακριβώς επειδή μπορούν.
Ένα διαφορετικό είδος διαμαρτυρίας
Στα 75 χρόνια της ύπαρξής του, το Ισραήλ έχει γνωρίσει πολλές διαμαρτυρίες, πολιτικές και κοινωνικές. Οι πολιτικές ήταν χωρισμένες μεταξύ αριστεράς και δεξιάς∙ οι κοινωνικές καθορίζονταν από την κοινωνικοοικονομική κατάσταση. Μόνο λίγες ήταν έστω και λίγο αποτελεσματικές.
Το κύμα διαμαρτυριών που βλέπουμε τώρα είναι διαφορετικό. Οι προηγούμενες ήταν μια εκ των υστέρων αντίδραση σε μια πολιτική ή κοινωνική εξέλιξη – ένας πόλεμος χωρίς τη λαϊκή συναίνεση, συνεχιζόμενες εθνοτικές διακρίσεις, αύξηση των τιμών, η σφαγή της Σάμπρα και της Σατίλα το 1982, οι συμφωνίες του Όσλο κ.ο.κ.
Το σημερινό κύμα διαμαρτυρίας είναι προληπτικό και αποσκοπεί όχι μόνο στο να σταματήσει την επερχόμενη δικαστική αναθεώρηση, αλλά και στο να κρατήσει ό,τι έχει απομείνει από τη χώρα και να προφυλαχθεί από περαιτέρω κινήσεις διάβρωσης ό,τι έχει απομείνει από τη δημοκρατία της.
Οι εβδομαδιαίες μαζικές συγκεντρώσεις αντιμετωπίζονται πλέον με κυβερνητικές απειλές για κλείσιμο της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης και για παρεμπόδιση της δημοσίευσης «ευαίσθητων πληροφοριών».
Οι Ισραηλινοί ακούνε τον Νετανιάχου να αποκρούει δημοσίως τις προειδοποιήσεις του διοικητή της Τράπεζας του Ισραήλ, ο οποίος δήλωσε ότι οι σχεδιαζόμενες δικαστικές μεταρρυθμίσεις θα πλήξουν την οικονομία.
Ακούν ένα μέλος της Κνεσέτ του συνασπισμού να ζητά τη φυλάκιση τόσο του πρώην πρωθυπουργού Γιαΐρ Λάπιντ όσο και του πρώην υπουργού Άμυνας Μπένι Γκαντζ, οι οποίοι βρίσκονται τώρα αμφότεροι στην αντιπολίτευση και κατηγορούνται για «προδοσία» της διοικούσας κυβέρνησης.
Η αντιδημοκρατική διολίσθηση
Όσοι διαμαρτύρονται αισθάνονται ότι κάτι πολύ μεγαλύτερο συμβαίνει. Κάποτε διάβασαν ότι αυτό συνέβη στην Πολωνία και την Ουγγαρία, και μάλιστα με την ίδια σειρά: οι ηγέτες παραγκωνίζουν το δικαστικό σύστημα, τα μέσα ενημέρωσης, την αντιπολίτευση, περιορίζουν τα πολιτικά δικαιώματα των μειονοτήτων, δοξάζουν την υπεροχή των λευκών ή των Πολωνών ή των Καθολικών ή των Εβραίων.
Έχουν ακόμη σκεφτεί ότι μια παρόμοια διαδικασία συνέβη στη Γερμανία τη δεκαετία του 1930, αν και θα τους έχουν προειδοποιήσει να μην κάνουν αυτή τη σύγκριση.
Είναι θυμωμένοι και τρομοκρατημένοι, αυτή τη φορά όχι μόνο ως άτομα, αλλά ως τομείς της κοινωνίας που ανησυχούν για τις επιπτώσεις στα επαγγέλματά τους και στις κοινότητές τους.
Σε μια ανοιχτή επιστολή, εκατοντάδες οικονομολόγοι, πολλοί από τους οποίους είχαν προηγουμένως διοριστεί από τον Νετανιάχου σε ηγετικές θέσεις, προειδοποίησαν ότι η δικαστική αναθεώρηση θα μπορούσε να παραλύσει την οικονομία.
Ο πρωθυπουργός απέρριψε τους ισχυρισμούς τους. Λίγες ημέρες αργότερα, μεγάλες νέες επιχειρήσεις μετακινούσαν τα χρήματά τους και τις δραστηριότητές τους από το Ισραήλ. Εκατοντάδες εργαζόμενοι στον τομέα της τεχνολογίας –σίγουρα όχι ριζοσπάστες αριστεροί– πραγματοποίησαν απεργίες, αποκλείοντας δρόμους στο Τελ Αβίβ.
Υπάρχουν πολλά ακόμη παραδείγματα αυτού του είδους της διαφωνίας, από γιατρούς που προειδοποιούν για τις επιπτώσεις της δικαστικής μεταρρύθμισης στο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης μέχρι το υπουργείο Παιδείας που εξέδωσε προειδοποίηση προς όλους τους εκπαιδευτικούς. Δικαστές έχουν παραιτηθεί, συνταξιούχοι πιλότοι έχουν κάνει συγκεντρώσεις, φοιτητές και αρχιτέκτονες έχουν οργανωθεί.
Ο Νετανιάχου έσπευσε να αναφερθεί σε όλες αυτές τις μυριάδες αντιδράσεις ως «μέρος του αριστερού μπλοκ». Άλλοι τις αποκαλούν «μη σιωνιστικές», ένας όρος που χρησιμοποιείται για να υπονομεύσει τη νομιμότητά τους.
Ενώ αυτοί οι τομείς διακρίνονται, οι δυνάμεις πίσω από τις μαζικές συγκεντρώσεις είναι λιγότερο προφανείς. Σε αντίθεση με τις προηγούμενες διαδηλώσεις, δεν υπάρχει ένα ενιαίο οργανωτικό όργανο.
Στη νέα διαμαρτυρία συμμετέχουν ορισμένα από τα κινήματα που είχαν προηγουμένως συμβάλει στην μακρά «διαμαρτυρία του Μπάλφουρ» μπροστά από την επίσημη κατοικία του πρωθυπουργού στην Ιερουσαλήμ – η οποία συνέβαλε στην απομάκρυνση του Νετανιάχου από το αξίωμα το 2021.
Το ίδιο και η παλαιότερη οργάνωση βάσης Κίνημα για την Ποιοτική Κυβέρνηση. Αλλά αυτές οι συγκεντρώσεις δεν έχουν καμία ενεργή ηγεσία και δεν καλούνται να μιλήσουν εν ενεργεία πολιτικοί.
Η κοινοβουλευτική αντιπολίτευση είναι ελάχιστα ορατή και δεν παίζει κανένα ρόλο –εκτός από την παρουσία μεμονωμένων ατόμων– στη διαμαρτυρία.
Η συμμετοχή των Παλαιστινίων
Ο Άβιγκντορ Λίμπερμαν, επικεφαλής του κόμματος Γισραέλ Μπεϊτεϊνού, που βρίσκεται τώρα στην αντιπολίτευση, μποϊκοτάρει τις συγκεντρώσεις. Είναι κατά όλων των διαδηλώσεων στις οποίες συμμετέχουν Άραβες και σημαίες της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO).
Στην πραγματικότητα, ο Λίμπερμαν δεν έχει λόγο να ανησυχεί. Οι Παλαιστίνιοι πολίτες του Ισραήλ συμμετέχουν ελάχιστα στις μαζικές συγκεντρώσεις.
Θα είχαν πολλούς λόγους να βρίσκονται εκεί, αφού αυτά που σχεδιάζει αυτή η ρατσιστική κυβέρνηση –συμπεριλαμβανομένου ενός εκκρεμούς νομοσχεδίου που θα διευκολύνει τον αποκλεισμό των Αράβων από την Κνέσετ– θα έχουν ιδιαίτερο αντίκτυπο στη ζωή τους.
Αλλά έχουν περισσότερους λόγους να μείνουν μακριά. Η ισραηλινή δημοκρατία λειτουργούσε πάντα κυρίως για τους Εβραίους· επομένως, ο κοινός αγώνας για τη διατήρησή της δεν μπορεί να θεωρείται πλέον δεδομένος.
Ούτε μπορούν να δεχτούν τη σιωπηρή απαγόρευση ύπαρξης παλαιστινιακών σημαιών που επέβαλαν οι διαδηλωτές τρομοκρατημένοι από την ταύτισή τους με τον «εχθρό». Η αναζήτηση μιας παλαιστινιακής σημαίας ανάμεσα σε χιλιάδες ισραηλινές σημαίες έχει γίνει ένα είδος σπορ για τους υποστηρικτές της κυβέρνησης που προσπαθούν να απονομιμοποιήσουν τις διαδηλώσεις.
Έπειτα, υπάρχει το ζήτημα της κατοχής. Η πλειοψηφία των διαδηλωτών εξακολουθεί να επιμένει να διαχωρίζει το μέλλον της δημοκρατίας από το βασικό ζήτημα των 57 χρόνων κατοχής.
Πολλοί πραγματικά δεν βλέπουν τη σύνδεση. Άλλοι διαχωρίζουν το ζήτημα για λόγους τακτικής, φοβούμενοι ότι θα μπορούσαν να προκαλέσουν αντιπαλότητα με πιθανούς συμμάχους.
Η λύση ήταν ο εδαφικός διαχωρισμός. Ένα μεγάλο συλλαλητήριο πραγματοποιείται κάθε Σάββατο βράδυ στην πλατεία Χαμπίμα στο κέντρο του Τελ Αβίβ: μόνο ισραηλινές σημαίες, μόνο συναινετικοί ομιλητές.
Ένα άλλο ξεκινά στην οδό Καπλάν, κοντά στο κυβερνητικό συγκρότημα στο Τελ Αβίβ. Εκεί βρίσκει τη θέση του το ριζοσπαστικό, αντι-κατοχικό μπλοκ.
Με το σύνθημα «Δεν υπάρχει δημοκρατία με κατοχή», κινήματα όπως οι Μαχητές για την Ειρήνη, το Παρατηρητήριο Machsom, το Ειρήνη Τώρα και το Μια Γη για Όλους αναμειγνύονται στο τεράστιο πλήθος και συνδέουν την τρέχουσα κατάσταση με τη συνεχιζόμενη κατοχή.
Η αυτονόητη αλήθεια για την κατοχή εξακολουθεί να θεωρείται προκλητική δήλωση. Ακόμη και όταν γίνεται αποδεκτή, δεν έχει ακόμη αφομοιωθεί.
Στη βόρεια πόλη Χάιφα, όπου ζουν τόσο Εβραίοι όσο και Παλαιστίνιοι, το αραβικό κόμμα Χαντάς διοργανώνει τη δική του μικρή διαδήλωση με έμφαση στην κατοχή, χωρίς σχεδόν καθόλου Εβραίους συνεργάτες.
Θα μπορούσε –και ίσως θα έπρεπε– να είναι διαφορετικά τώρα. Μιλώντας σε μια μαζική συγκέντρωση στο Τελ Αβίβ πριν από μια εβδομάδα, ο συγγραφέας Νταβίντ Γκρόσμαν είπε ότι πολλοί Ισραηλινοί αισθάνονται πλέον «εξόριστοι στη χώρα τους».
Σίγουρα δεν είναι το ίδιο, και ίσως είναι ακόμη και άδικο να συγκρίνουμε, αλλά αυτό είναι το πιο κοντινό που έχουν φτάσει οι Ισραηλινοί Εβραίοι στην αίσθηση της αποξένωσης και της απόρριψης που αποτελεί μέρος της ζωής των Παλαιστινίων πολιτών του Ισραήλ εδώ και δεκαετίες.
Αυτό το συναίσθημα, που πρόσφατα δημιουργήθηκε σε πολλούς Ισραηλινούς Εβραίους, θα μπορούσε να φέρει κοντά τις δύο κοινωνίες. Αυτό δεν συμβαίνει στην πραγματικότητα – ακόμη.
Το 2019, σε μια διαμαρτυρία της αντιπολίτευσης κατά της κυβέρνησης Νετανιάχου, ο τότε βουλευτής Μοσέ Για’αλόν επέκρινε ανοιχτά το γεγονός ότι ο Παλαιστίνιος-Ισραηλινός πολιτικός Αϊμάν Οντέχ είχε προσκληθεί να εκφωνήσει ομιλία, υπονοώντας ότι οι πιθανοί συμμετέχοντες του Λικούντ θα έφευγαν.
Το περασμένο Σάββατο, ο Για’αλόν, στρατηγός εν αποστρατεία που διετέλεσε αρχηγός του επιτελείου του ισραηλινού στρατού, ήταν ο βασικός ομιλητής στη μαζική διαδήλωση. Αυτό είναι μόνο ένα μικρό παράδειγμα της πολυπλοκότητας της ισραηλινής πολιτικής και κοινωνίας σε καιρούς που η συνοχή είναι πολύ αναγκαία.
Συμμετοχή σημαντικών προσωπικοτήτων
Ο Για’αλόν δεν είναι ο μόνος. Ξεχωρίζει η συμμετοχή συνταξιούχων στρατιωτικών στις διαδηλώσεις.
Ο Εχούντ Μπάρακ, πρώην πρωθυπουργός και ένας από τους πιο παρασημοφορημένους στρατιώτες στην ιστορία του ισραηλινού στρατού, είναι η πιο εκδηλωτική ανώτερη προσωπικότητα στις διαμαρτυρίες. Είναι επίσης, σύμφωνα με ορισμένες πηγές, ένας από τους χρηματοδότες του κινήματος διαμαρτυρίας.
Ο Μπάρακ προειδοποίησε πριν από επτά χρόνια ότι το Ισραήλ είχε «μολυνθεί από τους σπόρους του φασισμού». Σήμερα, λέει ανοιχτά ότι η κυβέρνηση «φέρει τα σημάδια του φασισμού» και καλεί σε πολιτική ανυπακοή.
Το ίδιο και ο στρατηγός εν αποστρατεία Γιαΐρ Γκολάν, πρώην μέλος της Κνεσέτ του Μέρετς.
Μετά τις δύο πολύνεκρες επιθέσεις στην Ανατολική Ιερουσαλήμ, ο Γκολάν έγραψε στο Twitter: «Λέω εδώ και μήνες ότι ο Μπίμπι θα μας σύρει όλους σε κάποια κρίση – είτε πρόκειται για την ασφάλεια, είτε για την οικονομία, είτε για οτιδήποτε άλλο... η αρχή είναι απλή – για να προετοιμάσει μια πλατφόρμα για νομοθεσία έκτακτης ανάγκης που θα οδηγήσει στην ακύρωση της δίκης του. Είναι τόσο προφανές... μπροστά σε αυτό το σκοτάδι, μόνο η εκτεταμένη πολιτική ανυπακοή θα λειτουργήσει».
Στο Ισραήλ του 2023, ο υψηλός στρατιωτικός βαθμός εξακολουθεί να δίνει στον κάτοχό του το προνόμιο να λέει πράγματα που πολλοί τολμούν μόνο να σκεφτούν.
Η πολιτική ανυπακοή είναι το επόμενο βήμα. Όλοι μιλούν γι’ αυτό, αλλά κανείς δεν ξέρει πραγματικά τι σημαίνει. Δεν υπάρχει παράδοση πολιτικής ανυπακοής στο Ισραήλ και έτσι συχνά συγχέεται με τον εμφύλιο πόλεμο, η κυριολεκτική εβραϊκή μετάφραση του οποίου είναι «πόλεμος των αδελφών».
Εν τω μεταξύ, τα μέτρα που εξετάζονται είναι κυρίως ευρείες απεργίες. Ο Για’αλόν καλεί σε ανυπακοή κατά των νέων νόμων, αν αυτοί περάσουν. Το ριζοσπαστικό μπλοκ καλεί σε άρνηση θητείας στο στρατό.
Αυτό που είναι σαφές είναι ότι δεν υπάρχει πλέον χρόνος για χάσιμο. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για έναν αγώνα δρόμου ενάντια στο χρόνο. Ο Ιταμάρ Μπεν-Γκβίρ, ο ακροδεξιός υπουργός εθνικής ασφάλειας, προειδοποιεί εδώ και εβδομάδες ότι αναμένεται νέος γύρος ταραχών.
Μετά τις δύο επιθέσεις στην Ιερουσαλήμ, μια κλιμάκωση της βίας είναι πολύ πιθανή. Τίποτα δεν θα εξυπηρετήσει καλύτερα αυτή την κυβέρνηση από αυτό. Φαίνεται ότι το ψάχνουν για να σκοτώσουν τις διαμαρτυρίες.
Μετάφραση: elaliberta.gr
Lily Galili, “Why Israel’s new and leaderless protest movement is different”, Middle East Eye, 4 Φεβρουαρίου 2023, https://www.middleeasteye.net/news/israel-protest-leaderless-anti-government-different.
Η Λίλι Γκαλίλι είναι Ισραηλινή δημοσιογράφος και λέκτορας που επικεντρώνεται σε όλες τις πτυχές της ισραηλινής κοινωνίας και της μετανάστευσης στο Ισραήλ. Πρώην εργαζόμενη στην εφημερίδα Haaretz, τώρα συνεργάζεται με διάφορα μέσα ενημέρωσης. Συγγραφέας του βιβλίου, The million that changed the Middle East (2013), ενός ολοκληρωμένου βιβλίου για τη μετασοβιετική μετανάστευση στο Ισραήλ. Κοινωνικός και πολιτικός ακτιβιστής. Η Γκαλίλι έχει υποτροφία Nieman από το Χάρβαρντ και είναι απόφοιτος του Εβραϊκού Πανεπιστημίου της Ιερουσαλήμ, με μεταπτυχιακό στην επικοινωνία.
Samah Salaime
Θέλουν οι Παλαιστίνιοι πολίτες μια θέση στις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις του Ισραήλ;
Ενώ έχουν πλήρη επίγνωση του κινδύνου, οι Παλαιστίνιοι στο Ισραήλ βρίσκονται σε αντιπαράθεση σχετικά με το πώς να αντιδράσουν σε ένα κίνημα που νοσταλγεί τις παλιές σιωνιστικές ημέρες.
Το παλαιστινιακό αραβικό κοινό στο Ισραήλ είχε πολύ ανάμεικτα και σύνθετα συναισθήματα σχετικά με τις μαζικές διαδηλώσεις[1] κατά των σχεδίων της ακροδεξιάς κυβέρνησης για την αναμόρφωση του δικαστικού συστήματος. Από τη μία πλευρά, οι εκατοντάδες χιλιάδες Ισραηλινοί Εβραίοι που γεμίζουν τις πλατείες και τους δρόμους των πόλεων κάθε εβδομάδα ήταν εκπληκτικά επίμονοι, εμπνέοντας εκτίμηση, προβληματισμό, ακόμη και μια μικρή δόση ζήλιας.
Από την άλλη πλευρά, δεν είναι εύκολο για τους Παλαιστίνιους να παρακολουθούν αυτό που μοιάζει με μια εθνικιστική Πορεία της Σημαίας[2] να κατακλύζει τη χώρα. Είναι αλήθεια ότι αυτό το κίνημα δεν είναι το ίδιο με τη χυδαία και βίαιη πορεία που πραγματοποιείται κάθε χρόνο την Ημέρα της Ιερουσαλήμ, και ευτυχώς, κανείς στις σημερινές διαδηλώσεις δεν χορεύει και δεν τραγουδάει «ας καεί το χωριό σας» ή «θάνατος στους Άραβες». Και όμως, το σιωνιστικό τσουνάμι που νοσταλγεί τις παλιές ισραηλινές ημέρες καθιστά εξαιρετικά δύσκολο για τους Παλαιστίνιους πολίτες να συμμετάσχουν[3]. Δύσκολο, αλλά όχι αδύνατο.
Κάθε Παλαιστίνιος πολίτης έχει πλήρη επίγνωση και τρόμο για τον πολύ πραγματικό κίνδυνο που εγκυμονούν οι «δικαστικές μεταρρυθμίσεις» αυτής της φασιστικής κυβέρνησης. Το γεγονός ότι δεν συμμετέχουμε στις διαδηλώσεις δεν αντανακλά αδιαφορία ή εφησυχασμό εκ μέρους μας. Στην πραγματικότητα, οι Παλαιστίνιοι ακτιβιστές και διανοούμενοι βρίσκονται σε βαθιές και συνεχείς συζητήσεις στα κοινωνικά τους δίκτυα και στα μέσα ενημέρωσης σχετικά με το κίνημα και ποια πρέπει να είναι η θέση μας σε αυτό. Και οι μαζικές διαμαρτυρίες, παρά την απουσία μας, τυγχάνουν συμπάθειας από μεγάλα τμήματα της αραβικής κοινωνίας.
Παρόλα αυτά, αυτή η κυβέρνηση μάς φοβίζει για λόγους που έχουν ελάχιστη σχέση με το δικαστικό σύστημα, αλλά που δύσκολα απασχολούν τους περισσότερους Ισραηλινούς Εβραίους που βγαίνουν στους δρόμους. Πρώτον, το πρόσωπο που είναι υπεύθυνο για την αντιμετώπιση της πιο οδυνηρής ανησυχίας των Παλαιστινίων πολιτών –την εγκληματικότητα και την ένοπλη βία[4]– είναι ο υπουργός Εθνικής Ασφάλειας Ιταμάρ Μπεν Γκβίρ, ο οποίος έχει καταστήσει σαφές ότι στη κορυφή των προτεραιοτήτων του είναι να προκαλέσει ακόμη μεγαλύτερο κακό στην αραβική κοινότητα[5]. Από τις εντολές κατεδάφισης και τα πρόστιμα για παράνομες κατασκευές, μέχρι την ενθάρρυνση ένοπλων εβραϊκών πολιτοφυλακών στις λεγόμενες «μικτές» πόλεις και περιοχές, ο υπουργός έχει δείξει ότι προετοιμάζει τη χώρα για μια επανεκκίνηση των βίαιων γεγονότων του Μαΐου του 2021[6]. Η δυσωδία αυτής της εχθρικής κυβέρνησης πλανάται πάνω από τα κεφάλια μας σε κάθε πτυχή της ζωής μας.
Αυτό δεν σημαίνει ότι ο αγώνας για το δικαστικό σύστημα δεν είναι σημαντικός∙ ο πιθανός κατακλυσμός από διακρίσεις και ρατσιστική νομοθεσία που θα ακολουθήσει μετά τις «μεταρρυθμίσεις», αφαιρώντας από τους Παλαιστίνιους πολίτες ένα νομικό μέσο για να τις αμφισβητήσουν, απασχολεί τη σκέψη πολλών. Ωστόσο, το ισραηλινό δικαστικό σύστημα δεν υπήρξε ποτέ καλό για τους Παλαιστίνιους[7]. Επανειλημμένα, τα δικαστήρια έχουν παραδοθεί, αν όχι προωθήσει ενεργά, στις επιταγές της σιωνιστικής φιλοσοφίας σε ό,τι αφορά τον πυρήνα της σύγκρουσης.
Σε αμέτρητες περίπλοκες αποφάσεις, το ίδιο το Ανώτατο Δικαστήριο έχει με συνέπεια παραχωρήσει νομιμότητα[8] στην καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των Παλαιστινίων, ιδίως εκείνων που ζουν υπό κατοχή, και έχει επικυρώσει πολυάριθμους νόμους εναντίον των Παλαιστινίων που ζουν εντός της Πράσινης Γραμμής. Λαμβάνοντας υπόψη αυτή την πραγματικότητα, πολλοί Παλαιστίνιοι θεωρούν τον αγώνα για την τύχη του δικαστικού συστήματος ως έναν εγγενώς ενδοεβραϊκό αγώνα, με το κίνημα της αντιπολίτευσης να επιδιώκει απλώς να διατηρήσει την πλασματική ιδέα ότι το Ισραήλ είναι ένα «εβραϊκό και δημοκρατικό» κράτος – έναν αγώνα στον οποίο εμείς οι Παλαιστίνιοι δεν έχουμε καμία θέση.
Τρία στρατόπεδα
Βλέποντας όλα αυτά, έχουν αναδυθεί τρία βασικά στρατόπεδα σκέψης μεταξύ των Παλαιστινίων πολιτών σχετικά με το πώς να αντιδράσουν στις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις. Το πρώτο στρατόπεδο πιστεύει ότι η σημερινή πολιτική κρίση συμβάλλει στην ανάδειξη του πραγματικού προσώπου του Ισραήλ, το οποίο εμείς, ως Παλαιστίνιοι πολίτες, γνωρίζουμε καλά εδώ και 75 χρόνια. Υποστηρίζουν ότι αυτή η στιγμή θα αποκαλύψει το άσχημο πρόσωπο της ισραηλινής δημοκρατίας στον κόσμο, αποδυναμώνοντας έτσι την οικονομία του και τη θέση του σε έναν κόσμο που αγνοεί εδώ και καιρό την κατοχή και τα εγκλήματά της. Αυτό, ελπίζουν, θα μπορούσε να είναι ένα βήμα προς την κατάρρευση της διεθνούς υποστήριξης για το σιωνιστικό σχέδιο, ενώ η εσωτερική αστάθεια θα επιφέρει την κατάρρευση του κράτους.
Πολλοί Παλαιστίνιοι που ασκούν κριτική σε αυτή την προσέγγιση, ωστόσο, είναι επιφυλακτικοί ότι ελλείψει ενός πραγματικού κινήματος που θα μας ενώνει και θα μας οργανώνει, οι ίδιοι οι Παλαιστίνιοι θα είναι αυτοί που θα πληρώσουν το βαρύτερο τίμημα για αυτή την κρίση. Καθώς η φασιστική κυριαρχία του Ισραήλ γίνεται όλο και πιο επιθετική, οι Παλαιστίνιοι πιθανότατα θα υποφέρουν ακόμη περισσότερο από τις απροκάλυπτες εισβολές του στρατού, όπως αυτές στη Ναμπλούς, την Τζενίν και την Ιερουσαλήμ, και από το κράτος που εδραιώνει γρήγορα περισσότερες πτυχές της κατοχής εις βάρος μας. Επιπλέον, πολλοί έχουν γίνει κυνικοί απέναντι στην ιδέα ότι η ισραηλινή κυβέρνηση θα αποθαρρυνθεί από τη διεθνή ντροπή και ένα ενισχυμένο κίνημα μποϊκοτάζ· πέρα από λόγια καταδίκης και ανησυχίας σε γλώσσα ελαφρώς πιο αιχμηρή από ό,τι στο παρελθόν, δεν θα πρέπει να περιμένουμε καμία πραγματική παρέμβαση από τον κόσμο.
Ένα δεύτερο στρατόπεδο αποτελείται από Παλαιστίνιους πολίτες που έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η κοινή ύπαρξη με τους Εβραίους Ισραηλινούς είναι η μοίρα μας, έστω και αν δεν είναι πλήρως με τους δικούς μας όρους. Λένε ότι γεννηθήκαμε σε αυτό το κράτος, με όλες τις τραγελαφικότητές του και την καταστροφή που μας έχει επιφέρει ως λαό, και ότι προς το παρόν, ως οντότητα που διαχειρίζεται τις ζωές μας, πρέπει να δουλέψουμε με ό,τι έχουμε.
Πολλοί άνθρωποι σε αυτό το στρατόπεδο πιστεύουν ότι πρέπει να αγωνιστούμε για να εμποδίσουμε τα πράγματα να γίνουν ακόμη χειρότερα. Εξάλλου, η δεξιά των εποίκων που διοικεί αυτή την κυβέρνηση δεν θέλει ηρεμία – θέλει πόλεμο. Και ενώ αυτοί οι Παλαιστίνιοι αναγνωρίζουν τη βαθιά προβληματική φύση των σημερινών διαδηλώσεων, εξακολουθούν να πιστεύουν ότι ο ρατσισμός της κυβέρνησης υπερτερεί κατά πολύ του ρατσισμού των διαδηλωτών. Έτσι, βλέπουν την καλύτερη ευκαιρία τους στο να προσπαθήσουν να διαμορφώσουν μια θέση για τους ίδιους στις διαδηλώσεις, ελπίζοντας σε μερικές ακόμα παλαιστινιακές σημαίες και Παλαιστίνιους ομιλητές.
Το τρίτο στρατόπεδο των Παλαιστινίων πολιτών βλέπει το κίνημα αυτό ως ιστορικό στη σύγκρουση, και θέλουν, όπως και η ισραηλινή ριζοσπαστική αριστερά[9], να το κάνουν πιο ανοιχτό για να μιλήσουν για τα πάντα – για τη σχέση μεταξύ διαφθοράς και εποικισμών, μεταξύ δικτατορίας και κατοχής, μεταξύ του εβραϊκού νόμου για το έθνος-κράτος και άλλων αντιδημοκρατικών νομοθετημάτων κ.ο.κ. Αυτή η ομάδα θέλει να διαδηλώσει υπέρ της δημοκρατίας για όλους, ενός κράτους που δεν ορίζεται από τον Ιουδαϊσμό ή τον Σιωνισμό, αλλά ενός κράτους για όλους. Και πιστεύουν ότι τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή, επειδή όλο και περισσότεροι Εβραίοι αρχίζουν να κατανοούν τη σχέση μεταξύ της κατοχής και της απροκάλυπτης εβραϊκής υπεροχής της κυβέρνησης.
Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα για αυτό το στρατόπεδο, όμως, είναι ότι η παλαιστινιακή ηγεσία μέσα στο Ισραήλ είναι εντελώς αδρανοποιημένη και διχασμένη, χωρίς την οργανωτική ικανότητα να κινητοποιήσει την κοινωνία και να φέρει τη δική της μαζική αντιπολίτευση ενάντια στην κυβέρνηση και τους καταπιεστικούς μηχανισμούς της. Αυτό το στρατόπεδο βλέπει την ανάγκη για μια νέα γενναία ηγεσία, μια ηγεσία που θα οργανώσει ένα παράλληλο κίνημα διαμαρτυρίας και θα συγκεντρώσει τη δύναμη να ενώσει τις δυνάμεις της με Εβραίους πολίτες που καταλαβαίνουν ποιοι είναι οι πραγματικοί τους σύμμαχοι στον αγώνα για δημοκρατία και ισότητα.
Μετάφραση: elaliberta.gr
Samah Salaime, “Do Palestinian citizens want a place in Israel’s anti-gov’t protests?”, +972, 13 Μαρτίου 2023, https://www.972mag.com/palestinian-citizens-anti-government-protests/.
Η Σάμα Σαλαΐμε είναι φεμινίστρια Παλαιστίνια ακτιβίστρια και συγγραφέας.
Σημειώσεις
[1] “Anti-government protests”, +972, https://www.972mag.com/topic/anti-government-protests/.
[2] Oren Ziv, “WATCH: Jewish supremacists chant ‘Death to Arabs’ during Flag March”, +972, 30 Μαΐου 2022, https://www.972mag.com/jewish-supremacists-flag-march-jerusalem/.
[3] Baker Zoubi, “Why aren’t Palestinian citizens joining the anti-government protests?”, +972, 1 Φεβρουαρίου 2023, https://www.972mag.com/palestinian-citizens-israel-government-protests/.
[4] Baker Zoubi, “How crime in Lydd became a front for the Israeli right’s agenda”, +972, 22 Φεβρουαρίου 2023, https://www.972mag.com/lydd-police-crime-ben-gvir/. Shahrazad Odeh, “How crime became a cover for Israel to tighten control of Palestinian citizens”, +972, 4 Δεκεμβρίου 2020, https://www.972mag.com/crime-palestinian-citizens-israel/.
[5] Natasha Roth-Rowland, “Ben Gvir’s dream ministry brings Kahane’s vision one step closer”, +972, 30 Νοεμβρίου 2022, https://www.972mag.com/ben-gvir-ministry-kahane/.
[6] Amjad Iraqi, Edo Konrad and Henriette Chacar, “PODCAST: An uprising for Palestinian unity”, +972, 3 Ιουνίου 2021, https://www.972mag.com/palestinian-citizens-israel-unity-podcast/.
[7] Yousef Munayyer, “The settler-colonial origins of Israel’s constitutional crisis”. +972, 24 Φεβρουαρίου 2023, https://www.972mag.com/israel-constitutional-crisis-settler-colonialism/.
[8] Natalie Davidson and Limor Yehuda, “Israeli courts legitimized the state’s worst policies. We must still protect them”, +972, 23 Ιανουαρίου 2023, https://www.972mag.com/judiciary-government-israel-courts/.
[9] Ben Reiff, “‘No democracy with apartheid’: Inside the radical bloc at Israel’s anti-gov’t protests”, +972,, 25 Ιανουαρίου 2023, https://www.972mag.com/radical-bloc-israel-protests-tel-aviv/ [Ben Reiff, «“Δεν υπάρχει δημοκρατία με απαρτχάιντ”: Το ριζοσπαστικό μπλοκ στις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις του Ισραήλ», e la libertà, 1 Φεβρουαρίου 2023, https://www.elaliberta.gr/%CE%B4%CE%B9%CE%B5%CE%B8%CE%BD%CE%AE/%CE%BC%CE%AD%CF%83%CE%B7-%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CF%84%CE%BF%CE%BB%CE%AE-%CE%B2%CF%8C%CF%81%CE%B5%CE%B9%CE%B1-%CE%B1%CF%86%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%AE/8685-%C2%AB%CE%B4%CE%B5%CE%BD-%CF%85%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%B9-%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%BF%CE%BA%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%AF%CE%B1-%CE%BC%CE%B5-%CE%B1%CF%80%CE%B1%CF%81%CF%84%CF%87%CE%AC%CE%B9%CE%BD%CF%84%C2%BB-%CF%84%CE%BF-%CF%81%CE%B9%CE%B6%CE%BF%CF%83%CF%80%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CE%BC%CF%80%CE%BB%CE%BF%CE%BA-%CF%83%CF%84%CE%B9%CF%82-%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%85%CE%B2%CE%B5%CF%81%CE%BD%CE%B7%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AD%CF%82-%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CE%B4%CE%B7%CE%BB%CF%8E%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%B9%CF%83%CF%81%CE%B1%CE%AE%CE%BB].
