Πυροσβέστες-Φυλακισμένοι κάνουν ένα διάλειμμα από τη μάχη με την πυρκαγιά του Κινκέιντ στο Χέαλντσμπουργκ της Καλιφόρνια. [PHILIP PACHECO/AFP/AFP via Getty Images]

Black Lives Matter Ηνωμένου Βασιλείου

Η χρησιμοποίηση φυλακισμένων στις ΗΠΑ για την κατάσβεση των πυρκαγιών του Λος Άντζελες είναι ένα επιχείρημα για την κατάργηση των φυλακών

Το Λος Άντζελες είναι μια πόλη με έντονες ανισότητες. Έτσι, κάποιοι θα μπορούσαν να πουν ότι ήταν αναμενόμενο ότι η χειρότερη περιβαλλοντική καταστροφή στην ιστορία της περιοχής θα εξελισσόταν κατά μήκος των ταξικών διαχωριστικών γραμμών. Κατά τη διάρκεια κρίσεων, για παράδειγμα, της πανδημίας του Κόβιντ-19, το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών γίνεται συχνά πιο έντονο, με τους φτωχούς, τους φυλετικοποιημένους και ποινικοποιημένους ανθρώπους να εκτίθενται στο μεγαλύτερο επίπεδο κινδύνου.

Όταν αναφέρθηκε ότι πάνω από 1.100 φυλακισμένοι^[1] της Καλιφόρνιας είχαν χρησιμοποιηθεί για την καταπολέμηση των πυρκαγιών που συνεχίζονται για πάνω από τρεις εβδομάδες, αυτή η πραγματικότητα φάνηκε πιο ξεκάθαρη από ποτέ. Οι φυλακισμένοι, ορισμένοι από τους οποίους είναι ηλικίας 18-25 ετών^[2], συνέχισαν να πολεμούν τις πολλαπλές πυρκαγιές με μισθό 5,80-10,24 δολάρια την ημέρα^[3], με επιπλέον 1 δολάριο την ώρα να δίνεται για την ανταπόκριση σε «ενεργά επείγοντα περιστατικά». Αποτελούν συνολικά το 30-40% του συνόλου όσων δίνουν μάχη με τις πυρκαγιές.

Παρόλο που αυτό μπορεί να ακούγεται πρωτοφανές, η εργασία στις φυλακές στις ΗΠΑ δεν είναι ένα νέο φαινόμενο – με τουλάχιστον 30 πολιτείες να συμπεριλαμβάνουν ρητά τους φυλακισμένους εργαζόμενους στα σχέδια επιχειρήσεων έκτακτης ανάγκης για καταστροφές και καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Επίσης, φυλακισμένοι πυροσβέστες πολεμούν ήδη πυρκαγιές σε τουλάχιστον 14 πολιτείες των ΗΠΑ και έχουν δώσει μάχη με τις πυρκαγιές στην Καλιφόρνια από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Αυτοί οι απειλητικοί για τη ζωή κίνδυνοι που διατρέχουν οι πιο περιθωριοποιημένοι –με μικρή αμοιβή– θα πρέπει να προβληματίσουν οποιονδήποτε πιστεύει στη δικαιοσύνη. Θα πρέπει όμως να απασχολούν ιδιαίτερα όσους από εμάς πιστεύουμε στον αντιρατσιστικό αγώνα. Εξάλλου, οι μαύροι σε όλες τις πολιτείες των ΗΠΑ φυλακίζονται κατά μέσο όρο έξι φορές περισσότερο από τους λευκούς^[4], γεγονός που τους καθιστά σημαντικά πιο πιθανό να επιστρατευτούν για αυτού του είδους την επικίνδυνη εργασία στις φυλακές.

Η εργασία στις φυλακές στις ΗΠΑ είναι επίσης ιστορικά συνυφασμένη με τη δουλεία, η οποία υποτίθεται ότι καταργήθηκε με την ψήφιση της δέκατης τρίτης τροπολογίας το 1865. Η νομοθεσία αυτή κατέστησε την ακούσια δουλεία συνταγματική παραβίαση, εκτός εάν αυτή επιβαλλόταν ως τιμωρία για έγκλημα.

Δεδομένου ότι οι οικονομίες των νότιων πολιτειών, στις οποίες κυριαρχούσε η γεωργία, στηρίζονταν σε μεγάλο βαθμό στους μαύρους σκλάβους^[5], οι πολιτείες αυτές είχαν οικονομικό κίνητρο να βρουν τρόπους να διατηρήσουν το εισόδημά τους και, επομένως, να διατηρήσουν τη δουλεία με οποιοδήποτε άλλο όνομα. Δημιουργήθηκαν ρατσιστικοί νόμοι γνωστοί ως «μαύροι κώδικες»^[6], οι οποίοι ποινικοποιούσαν τους μαύρους για ασήμαντα αδικήματα όπως η πώληση σοδειάς χωρίς άδεια σε λευκό άτομο, το να περπατούν πολύ κοντά σε λευκό άτομο και το να περπατούν «χωρίς σκοπό» ή πολύ κοντά σε σιδηροδρομική γραμμή.

Αυτό οδήγησε στη μαζική φυλάκιση των μαύρων, οι οποίοι οδηγήθηκαν να εργαστούν σε φυτείες, σιδηροδρόμους και ορυχεία, όπου συχνά αντιμετωπίστηκαν ακόμη πιο βάναυσα από ό,τι οι πρώην σκλάβοι^[7]. Όπως γράφει ο μαύρος κοινωνιολόγος και ακτιβιστής των πολιτικών δικαιωμάτων W.E.B. Du Bois: «Ο σκλάβος απελευθερώθηκε∙ στάθηκε για μια σύντομη στιγμή στον ήλιο∙ και στη συνέχεια κινήθηκε ξανά προς τη σκλαβιά».

Σήμερα, η εκτιμώμενη ετήσια αξία των προϊόντων που παράγονται από την εργασία των φυλακών στις ΗΠΑ ανέρχεται σε 2 δισεκατομμύρια δολάρια. Οι εργαζόμενοι στις φυλακές εκτελούν εργασίες που κυμαίνονται από την παραγωγή απολυμαντικών για τα χέρια, τη στελέχωση τηλεφωνικών κέντρων μέχρι την κατασκευή επίπλων^[8]. Αυτή η σύγχρονη εκδοχή της δουλείας συνεχίζει να επιτελεί μια βασική λειτουργία για τη διατήρηση της οικονομίας των ΗΠΑ, και παρόλα αυτά οι ίδιοι οι φυλακισμένοι συνεχίζουν να είναι οικονομικά αδικημένοι. Για παράδειγμα, οι ίδιοι οι φυλακισμένοι που καταπολεμούν πυρκαγιές για ένα πενιχρό ποσό αποκλείονται από την επίσημη απασχόληση στην πυροσβεστική υπηρεσία μετά την αποφυλάκισή τους.

Το 2021, ένας ομοσπονδιακός δικαστής της Καλιφόρνιας επικύρωσε έναν νόμο που απαγορεύει στους φυλακισμένους πυροσβέστες να κερδίζουν τα προς το ζην ως πυροσβέστες εκτός φυλακής^[9]. Ο αποκλεισμός αυτός συνεχίζεται παρά το γεγονός ότι, όπως εξηγεί ο πρώην φυλακισμένος πυροσβέστης Amika Mota: «Είχαμε πάντα αυτή τη φήμη στο πεδίο της πυρκαγιάς ότι ήμασταν αυτοί που κάναμε την πιο βρόμικη δουλειά, την πιο σκληρή δουλειά, φτάναμε εκεί το νωρίτερο, μέναμε εκεί το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα»^[10].

Η μεταχείριση των φυλακισμένων εργαζομένων στις ΗΠΑ δείχνει ξεκάθαρα το γεγονός ότι η φυλακή δεν είναι τόπος επανένταξης ή αποκατάστασης. Παρά τα όσα συχνά μας κάνουν να πιστεύουμε το κράτος και τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης, η φυλακή προκαλεί πόνο, βία και ανισότητα, αφαιρώντας από τους ανθρώπους το μέλλον τους. Επίσης, επιδεινώνει σε μεγάλο βαθμό τα ζητήματα που αντιμετώπιζαν οι φυλακισμένοι πριν από τη φυλάκιση – για παράδειγμα, τη φτώχεια και την ανεργία.

Παρόλο που οι πυροσβέστες φυλακισμένοι αποτελούν μόνο ένα μικρός μέρος των φυλακισμένων, σχεδόν όλοι οι φυλακισμένοι βιώνουν κάποια μορφή τραυματισμού μέσα στη φυλακή και οι περισσότεροι αντιμετωπίζουν χειρότερες οικονομικές προοπτικές κατά την αποφυλάκιση. Σύμφωνα με έρευνες, το 65% όλων των εργοδοτών στις ΗΠΑ θα δίσταζε να προσλάβει κάποιον πρώην φυλακισμένο^[11]. Εν τω μεταξύ, το 60% των πρώην φυλακισμένων εξακολουθεί να μην απασχολείται ένα χρόνο μετά την αποφυλάκιση.

Κατά συνέπεια, οι οργανώσεις για την κατάργηση των φυλακών, όπως το Black Lives Matter του Ηνωμένου Βασιλείου, δεν βλέπουν τις φυλακές ως θεσμό που κρατάει τις κοινότητες ασφαλείς ή διορθώνει τα κοινωνικά προβλήματα. Όπως αποδεικνύεται από την ιστορία της εργασίας στις φυλακές και τους «μαύρους κώδικες», οι φυλακές δεν είναι εργαλεία για τη σύλληψη των «κακών» και τη μετατροπή τους σε «καλούς». Αντιθέτως, οι φυλακές σε μεγάλο βαθμό φυλακίζουν ανθρώπους που έχουν ήδη βιώσει τραύματα, ρατσισμό, φτώχεια και ανισότητα και χειροτερεύουν τις συνθήκες διαβίωσής τους. Εξυπηρετούν επίσης μια οικονομική λειτουργία, μαζεύοντας σε μεγάλο βαθμό ανθρώπους που θεωρούνται μη παραγωγικοί και μη εκμεταλλεύσιμοι, και βάζοντάς τους στη δουλειά για την προστασία του κεφαλαίου.

Χρησιμοποιούμε τον όρο «κατάργηση» ακολουθώντας τον W.E.B. Du Bois, ο οποίος πίστευε ότι η κατάργηση της δουλείας στην πραγματικότητα δεν έγινε ποτέ. Ενώ η δουλοκτησία καταργήθηκε, αυτό δεν διόρθωσε τα οικονομικά ή κοινωνικά συστήματα που είχαν επενδύσει στην εκμετάλλευση και την καταπίεση των Μαύρων. Ο Du Bois υποστήριξε ότι η πραγματική «κατάργηση», ή η δημιουργία μιας φυλετικά δίκαιης κοινωνίας, απαιτούσε τη δημιουργία νέων θεσμών, νέων πρακτικών και νέων κοινωνικών σχέσεων.

Επομένως, όπως και άλλοι υπέρμαχοι της κατάργησης, επενδύουμε στη δημιουργία εναλλακτικών δομών για τον περιορισμό του πόνου και για τη φροντίδα, οι οποίες καθιστούν λιγότερο πιθανό να έρθουν οι άνθρωποι σε επαφή με την αστυνομία και το σωφρονιστικό σύστημα. Αυτές περιλαμβάνουν τη μετασχηματιστική δικαιοσύνη^[12] – ένα πλαίσιο που μας ενθαρρύνει να διορθώσουμε τις συνθήκες που παράγουν πόνο, βία και τραύμα.

Καθοριστικής σημασίας είναι επίσης η αμφισβήτηση του καπιταλιστικού οικονομικού συστήματος, το οποίο αφενός προωθεί τον εγκλεισμό, τον ρατσισμό και την εργασία στις φυλακές και αφετέρου καθιστά πιο πιθανές τις περιβαλλοντικές καταστροφές όπως οι πυρκαγιές.

Όπως ο Du Bois, και άλλοι σύγχρονοι υπέρμαχοι της κατάργησης, συμπεριλαμβανομένης της Angela Davis, πιστεύουμε ότι η κατάργηση των φυλακών απαιτεί τον πλήρη μετασχηματισμό της κοινωνίας μας. Μόνο τότε θα μπορέσουμε πραγματικά να απελευθερωθούμε από τα δεσμά της δουλείας και της εκμετάλλευσης, για να έχουμε επιτέλους τη δική μας στιγμή κάτω από τον ήλιο.

Μετάφραση: elaliberta.gr

Black Lives Matter UK, “Using US prisoners to put out LA wildfires is a case for abolition”, The New Arab, 29 Ιανουαρίου 2025, https://www.newarab.com/opinion/using-prisoners-put-out-la-wildfires-case-abolition.

Σημειώσεις

^[1] Sam Levin, “‘Running to danger and saving lives’: 1,100 incarcerated firefighters are on the LA frontlines”, The Guardian, 15 Ιανουαρίου 2025, https://www.theguardian.com/us-news/2025/jan/15/california-fire-incarcerated-firefighters-prisons.

^[2] “Youthful camps program comes to Growlersburg”, California Department of Corrections and Rehabilitation, 13 Μαρτίου 2024, https://www.cdcr.ca.gov/insidecdcr/2024/03/13/youthful-camps-program-comes-to-growlersburg/.

^[3] Sam Levin, “‘Essential’: nearly 800 incarcerated firefighters deployed as LA battles wildfires”, The Guardian, 9 Ιανουαρίου 2025, https://www.theguardian.com/us-news/2025/jan/08/la-wildfires-incarcerated-firefighters.

^[4] Leah Wang, “Updated data and charts: Incarceration stats by race, ethnicity, and gender for all 50 states and D.C.”, Prison Policy Initiative, 27 Σεπτεμβρίου 2023, https://www.prisonpolicy.org/blog/2023/09/27/updated_race_data/.

^[5] Amanda Moorhouse, “(2022) Third Place: Reconstructing Slave Labor: Prison Systems In The Jim Crow South”, College of Western Idaho Pressbooks, https://cwi.pressbooks.pub/urj/chapter/2022-third-place-reconstructing-slave-labor-prison-systems-in-the-jim-crow-south/.

^[6] Kica Matos, Jamila Hodge, “The Chains of Slavery Still Exist in Mass Incarceration”, Vera, 17 Ιουνίου 2021, https://www.vera.org/news/the-chains-of-slavery-still-exist-in-mass-incarceration.

^[7] James M. McPherson, “Parchman’s Plantation”, The New York Times, 28 Απριλίου 1996, https://archive.nytimes.com/www.nytimes.com/books/97/05/25/nnp/19465.html.

^[8] Kica Matos, Jamila Hodge, “The Chains of Slavery Still Exist in Mass Incarceration”, ό.π.

^[9] Nick Sibilla, “Federal Judge: Californians Who Fought Fires In Prison Can’t Become Career Firefighters”, Forbes, 16 Φεβρουαρίου 2021, https://www.forbes.com/sites/nicksibilla/2021/02/16/federal-judge-californians-who-fought-fires-in-prison-cant-become-career-firefighters/.

^[10] Sam Levin, “‘Essential’: nearly 800 incarcerated firefighters deployed as LA battles wildfires”, ό.π.

^[11] Joan Petersilia, “When Prisoners Return to the Community: Political, Economic, and Social Consequences”, Νοέμβριος 2000, https://www.ojp.gov/pdffiles1/nij/184253.pdf.

^[12] Mia Mingus, “Transformative Justice: A Brief Description”, Transform Harm, 11 Ιανουαρίου 2019, https://transformharm.org/tj_resource/transformative-justice-a-brief-description/.