Διαδήλωση στη Στοκχόλμη στις 22 Απριλίου 2023, ενάντια στην στρατιωτική άσκηση Aurora23 των Ναοτϊκών δυνάμεων μαζί με τον σουηδικό στρατό. (Photo: Patrick Ekstrand/Xinhua)

Socialistisk Politik (Σουηδία)

Σπάζοντας τη μιλιταριστική κουλτούρα της σιωπής

Το πραξικόπημα του ΝΑΤΟ έχει τελικά ολοκληρωθεί.

Σταματήστε τη στρατιωτικοποίηση της κοινωνίας και του πολιτισμού.

Για μια σαφή αριστερή υπεράσπιση της ειρήνης

Αφού το ουγγρικό κοινοβούλιο, όπως αναμενόταν, επιβεβαίωσε την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, μια ταπεινωτική ιστορική στιγμή της σουηδικής πολιτικής φαίνεται να έχει λάβει τέλος: το πραξικόπημα του ΝΑΤΟ, οι υποχωρήσεις και το σοκ της στρατιωτικοποίησης. Χωρίς μια δημοκρατική διαδικασία για τον σουηδικό πληθυσμό –ούτε καν εντός του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος– η ηγεσία της σοσιαλδημοκρατίας ρίχτηκε απευθείας στην αγκαλιά των παλαιών δεξιών υποστηρικτών του ΝΑΤΟ την άνοιξη του 2022 μέσω μιας πρωτοφανούς πολιτικής μεταστροφής, και παρόλα αυτά έχασε την κυβέρνηση στις εκλογές του φθινοπώρου.

Η υποχωρητικότητα της νέας δεξιάς κυβέρνησης Κρίστερσον στον Ερντογάν –με αυστηρότερη αντιτρομοκρατική νομοθεσία, ειδικά κατά των Κούρδων– δεν ήταν απλώς μια αξιοθρήνητη ταπείνωση απέναντι στις ωμές πιέσεις. Χειρότερα, άνοιξε την πόρτα για μια προσαρμογή πλήρους γραμμής στη σημερινή αυταρχική δεξιά, τόσο στη διεθνή πολιτική όσο και στη σουηδική πολιτική. Με μερικά JAS [επιθετικά αεροσκάφη] και εγγυήσεις ότι θα «πεθάνει ο ένας για τον άλλον», σύμφωνα με τα λόγια του Όρμπαν, σφραγίστηκε επίσης η συμμαχία με ένα από τα πιο αυταρχικά δεξιά καθεστώτα στην Ευρώπη. Όλα αυτά, μαζί με τον δραματικό στρατιωτικό επανεξοπλισμό της Σουηδίας, την πολεμική ρητορική που πνίγει τον πληθυσμό, τις συμφωνίες για στρατιωτικές βάσεις υπό την ηγεσία των ΗΠΑ στο σουηδικό έδαφος (χωρίς περιορισμούς κατά των πυρηνικών όπλων), σουηδικά στρατεύματα στις χώρες της Βαλτικής, τη μείωση της κρατικής υποστήριξης για τις οργανώσεις ειρήνης και γενικά την αυστηρότερη νομοθεσία και τα μέτρα για την «εθνική ασφάλεια», συμπεριλαμβανομένων των διώξεων κατά της πολιτικής ανυπακοής των περιβαλλοντικών ακτιβιστών με την κατηγορία της «δολιοφθοράς».

Η αλλαγή πορείας απομακρύνει γρήγορα τη Σουηδία από κάθε μορφή αντίβαρου στη χειρότερη διεθνή σπείρα εξοπλισμών, την κλιμάκωση του πολέμου και την αυταρχική κοινωνική εξέλιξη. Η προηγούμενη θέση της Σουηδίας σχετικά με τον αφοπλισμό, την αποκλιμάκωση, τη βοήθεια και τη διεθνή δημοκρατική ανάπτυξη, μερικές φορές υποκριτική αλλά συχνά και πραγματική, διαλύεται ταχύτερα από ό,τι έχουμε χρόνο να αντιδράσουμε. Η διακοπή των προγραμμάτων για το AIDS, το μπλοκάρισμα της υποστήριξης της UNRWA προς τα θύματα στη Γάζα και οι καθημερινές αποφάσεις που σταδιακά διαλύουν αυτόν τον προσανατολισμό, ακόμη και την κουλτούρα που εδώ και καιρό –υπό την πίεση των λαϊκών δημοκρατικών κινημάτων– έχει αφήσει το στίγμα της στην πολιτική ταυτότητα της Σουηδίας.

Και ο στόχος αυτός δεν είναι καθόλου κρυφός. Πρόκειται φανερά για την αλλαγή της «σουηδικής νοοτροπίας», την επανεκπαίδευση του πληθυσμού προκειμένου να παψει να  «ειρηνόπληκτος» μετά από μερικές εκατοντάδες χρόνια ειρήνης και ουδετερότητας και να είναι έτοιμος σφίγγοντας τα δόντια να θυσιάσει το σύστημα πρόνοιας, την κοινωνική ασφάλιση και την ανθρωπιά στις απαιτήσεις του πολέμου. Ακριβώς όπως όλοι οι υποστηρικτές του πολέμου στη σύγχρονη ιστορία προσπάθησαν να κατηχήσουν τον πληθυσμό σε νέα ιδανικά για μελλοντικές συγκρούσεις. Χρειάζονται λίγα χρόνια και κατά προτίμηση μια νέα μορφωμένη γενιά για να τεθεί η κοινωνία σε πολεμική ετοιμότητα. Για τον Χίτλερ χρειάστηκαν έξι χρόνια – για τις μεγάλες δυνάμεις, τη Ρωσία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, η ιδεολογική εκπαίδευση χρειάστηκε πολύ περισσότερα. Για τη σουηδική δεξιά και τους υποστηρικτές του πολέμου, τα πράγματα πρέπει να κινηθούν πιο γρήγορα. Εν μέρει λόγω του πολέμου του Πούτιν κατά της Ουκρανίας, εν μέρει επειδή έχουμε καθυστερήσει, ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού εξακολουθεί να μην συμφωνεί και ελπίζει σε ειρηνικές λύσεις. Με την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, το σχέδιο αναδιαμόρφωσης θα επιταχυνθεί και αυτό που ήταν απλώς αδιανόητο θα κανονικοποιηθεί.

Για μια Αριστερά κατά του μιλιταρισμού και υπέρ της ειρήνης, δεν ταιριάζει να ουρλιάζει με τους λύκους, να ενδίδει στην ηθικοπλαστική εκτίμηση της «κατάστασης της πολιτικής ασφάλειας» από τους στρατιωτικούς και τους δεξιούς ηγέτες και να ψηφίζει υπέρ της απόφασης για έναν πρωτοφανή στρατιωτικό επανεξοπλισμό που, ληστρικά, συμπιέζει τα κονδύλια για την υγειονομική περίθαλψη, τη σχολική εκπαίδευση και την πρόνοια. Αντί η σουηδική εξωτερική και αμυντική πολιτική να γίνεται αιχμή του δόρατος για στρατιωτικές λύσεις τόσο στην επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία όσο και σε άλλες παγκόσμιες συγκρούσεις, όπως στην Ερυθρά Θάλασσα, η Σουηδία θα πρέπει να ανακτήσει μια πλατφόρμα ως τόπος συνάντησης για την ειρήνη, για τις διαπραγματεύσεις, τη μείωση της έντασης, την κατάπαυση του πυρός και τη μακροπρόθεσμη οικοδόμηση της ειρήνης.

Μη ρεαλιστικό και ουτοπικό; Όχι λιγότερο από την εντατικοποίηση του ρυθμού της στρατιωτικής αντιπαράθεσης με σχεδόν αδιανόητες συνέπειες σε μια Ευρώπη και έναν κόσμο που πριν από λίγο καιρό είχε γίνει ερείπια με 60 εκατομμύρια νεκρούς. Δεν πρόκειται για εγκατάλειψη της Ουκρανίας ή για να αφήσουμε τον Πούτιν να δράσει ελεύθερα, αλλά για την αντιμετώπιση μιας μοιραίας λογικής και την αναζήτηση όλων των δυνατών και αδύνατων τρόπων εξόδου από τη σημερινή κλιμάκωση και τη διατύπωση ενός μηνύματος ειρήνης, απέναντι στη μιλιταριστική επίθεση της δεξιάς.

«Είναι μια αρρωστημένη εποχή όταν δεν τολμάς να βάλεις τη λέξη ειρήνη στο στόμα σου», γράφει ο πολιτιστικός συντάκτης της Dagens Nyheter Μπιόρν Βίμαν (2/11) σε μια σχεδόν απελπισμένη πολεμική κατά του πολέμου και της απόφασης της κυβέρνησης να περικόψει τη στήριξη των οργανώσεων ειρήνης: «Η απόφαση της κυβέρνησης εντάσσεται έτσι στη νέα πολεμική λογική, όπου όσοι αμφισβητούν τον μιλιταρισμό, όχι όσοι τον υπερασπίζονται, θεωρούνται αντιφρονούντες». Και σχετικά με την πολιτισμική αλλαγή ο Βίμαν προσθέτει αυτό που θέλουν οι υπερασπιστές του πολέμου: «Ο πόλεμος κονιορτοποιεί όχι μόνο τα θύματά του στο εξωτερικό, αλλά όλους μας στο εσωτερικό».

Είναι καιρός η αριστερά να εκπροσωπήσει δυναμικά τη σουηδική άποψη για την ειρήνη, την οποία οι κυβερνώντες προσπαθούν να φιμώσουν. Στα γυναικεία κινήματα, στους χριστιανούς ακτιβιστές της ειρήνης, στις ενώσεις ειρήνης και στα Ηνωμένα Έθνη, καθώς και σε πολλά άλλα πλαίσια, υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι – ναι μια άποψη που σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις μπορεί να μετρηθεί σε εκατομμύρια και των οποίων οι φωνές πρέπει να ακουστούν ξανά. Το μεγάλο καθήκον της Αριστεράς είναι να συμβάλει σε αυτό και να σπάσει την κουλτούρα της σιωπής του μιλιταρισμού.

Μετάφραση: elaliberta.gr

Socialistisk Politik, “Bryt militarismens tystnadskultur”, Internationalen, 9η εβδομάδα, Φεβρουάριος 2024, https://internationalen.se/ledare/2024/bryt-militarismens-tystnadskultur/