Από τη συγκέντρωση αλληλεγγύης στην Παλαιστίνη, έξω από την ισραηλινή πρεσβεία στην πόλη του Μεξικού, στις 28 Μαΐου 2024. Η αστυνομία της Σάινμπαουμ και του Λόπεζ Ομπραδόρ επιτέθηκαν με βία στους/στις διαδηλωτές/διαδηλώτριες που ζητούσαν να κλείσει η πρεσβεία του Ισραήλ (REUTERS/HENRY ROMERO)

Simón Rodríguez Porras

Κλαούντια Σάινμπαουμ: Η νέα πρόεδρος του Μεξικού δεν είναι φίλη της Παλαιστίνης

Στις 2 Ιουνίου, η κεντροαριστερή ακαδημαϊκός και πολιτικός Κλαούντια Σάινμπαουμ κέρδισε το 59,76% των ψήφων στις εθνικές εκλογές του Μεξικού, αναλαμβάνοντας την ηγεσία της πολυπληθέστερης ισπανόφωνης χώρας στον κόσμο.

Οι εκλογές ήταν ένα είδος δημοψηφίσματος για την εξαετή διακυβέρνηση του απερχόμενου προέδρου Αντρές Μανουέλ Λόπεζ Ομπραδόρ, ο οποίος εξακολουθεί να απολαμβάνει συντριπτική υποστήριξη. Η Κλαούντια Σάινμπαουμ, συνιδρύτρια του κόμματος Εθνικό Κίνημα Αναγέννησης (MORENA) μαζί με τον Λόπεζ, παρουσιάστηκε ως συνέχιστρια του προκατόχου της, υπερασπιζόμενη κεντροαριστερές πολιτικές με εθνικιστικό λόγο.

Η τελική σύνθεση της Βουλής των Αντιπροσώπων και της Γερουσίας θα γίνει γνωστή τις επόμενες εβδομάδες και η Σάινμπαουμ ενδέχεται να έχει μια πλειοψηφία που θα επιτρέψει στο κόμμα της να αλλάξει το σύνταγμα. Αλλά πώς θα αντιμετωπίσει η Κλαούντια Σάινμπαουμ αυτό το τεράστιο πολιτικό κεφάλαιο και προς ποια κατεύθυνση θα κινηθεί το Μεξικό;

Ένας από τους κύριους άγνωστους παράγοντες είναι η πολιτική του Μεξικού για την Παλαιστίνη. Συνεχίζοντας την παραδοσιακή μεξικανική στάση ουδετερότητας, η κυβέρνηση του Λόπεζ Ομπραδόρ υπήρξε απαθής, ακόμη και επιεικής, απέναντι στη γενοκτονία του Ισραήλ στη Γάζα. Άλλες κεντροαριστερές κυβερνήσεις στην περιοχή ήταν ανοιχτά επικριτικές ή και διέκοψαν τις σχέσεις τους με το Ισραήλ^[1].

Ο Λόπεζ Ομπραδόρ ζήτησε να συμμετάσχει στην προσφυγή της Νότιας Αφρικής κατά του Ισραήλ στο Διεθνές Δικαστήριο, αλλά αντιφατικά το έκανε επικυρώνοντας την ουδετερότητά του^[2]. Η μεξικανική κυβέρνηση εξακολουθεί να μελετά το ενδεχόμενο αναγνώρισης του παλαιστινιακού κράτους.

Η ψευδείς ισορροπίες της Κλαούντια Σάινμπαουμ

Η θέση της Σάινμπαουμ δεν ικανοποιεί μεξικανικές οργανώσεις όπως η Συντονιστική Επιτροπή Αλληλεγγύης με την Παλαιστίνη, η οποία στις 3 Ιουνίου ανέφερε: «Η Κλαούντια Σάινμπαουμ ξεκαθαρίζει με σαφήνεια ότι δεν θα υπάρξει καμία αλλαγή, παρά μόνο συνέχεια. Φυσικά, θα υπάρξουν θετικές πτυχές, αλλά κάποιες είναι απαράδεκτες, όπως η συναινετική ουδετερότητα απέναντι στη γενοκτονία, την αναγκαστική εκδίωξη και την εθνοκάθαρση των Παλαιστινίων»^[3].

Την εβδομάδα πριν από τις εκλογές, ακτιβιστές υπέρ των Παλαιστινίων συγκρούστηκαν με την αστυνομία μπροστά από την ισραηλινή πρεσβεία στην Πόλη του Μεξικού, ενώ κατήγγειλαν τη γενοκτονία και απαίτησαν τη διακοπή των διπλωματικών σχέσεων^[4].

Το 2009, απέναντι στην επίθεση του Ισραήλ στη Γάζα, η Σάινμπαουμ έγραψε μια επιστολή στην εφημερίδα La Jornada στην οποία τόνιζε ότι «λόγω της εβραϊκής καταγωγής μου... δεν μπορώ παρά να παρακολουθώ με τρόμο τις εικόνες των βομβαρδισμών της Γάζας από το ισραηλινό κράτος... Τίποτα δεν δικαιολογεί τη δολοφονία Παλαιστινίων αμάχων»^[5].

Δέκα χρόνια αργότερα, ως επικεφαλής της κυβέρνησης της μεξικανικής πρωτεύουσας, η αστυνομία υπό τις διαταγές της έλαβε ισραηλινή εκπαίδευση. Όταν η κυβέρνηση της πόλης διοργάνωσε μια φιλοϊσραηλινή έκθεση στο μετρό και δέχτηκε επικρίσεις, η διοίκηση της Σάινμπαουμ και η ισραηλινή πρεσβεία κατηγόρησαν τους επικριτές της ότι είναι «αντι-ισραηλινές και αντισημιτικές ομάδες μίσους», μια τυπική συκοφαντία.

Αυτοί που όντως χρησιμοποίησαν αντισημιτικούς λόγους κατά τη διάρκεια της πρόσφατης προεκλογικής εκστρατείας ήταν οι στενότεροι σύμμαχοι του Ισραήλ στη μεξικανική δεξιά. Ο πρώην πρόεδρος Βισέντε Φοξ αμφισβήτησε αν η Σάινμπαουμ είναι Μεξικανή, λέγοντας ότι είναι «Βουλγαροεβραία»^[6]. Σε αυτή την περίπτωση, καθώς οι επιθέσεις προήλθαν από συμμάχους του Ισραήλ, τμήματα της σιωνιστικής δεξιάς στο Μεξικό τις υποβάθμισαν.

Η όχι και τόσο ριζοσπαστική επανάσταση του Μεξικού

Η μεξικανική κυβέρνηση αγοράζει όπλα και τεχνολογίες κατασκοπείας από το Ισραήλ^[7] και η μεξικανική εταιρεία CEMEX έχει συμμετάσχει στην κατασκευή του ισραηλινού τείχους απαρτχάιντ.

Όλοι αυτοί οι δεσμοί καταγγέλθηκαν στις πρόσφατες φοιτητικές διαδηλώσεις και την κατασκήνωση στο Εθνικό Αυτόνομο Πανεπιστήμιο του Μεξικού, ένα ίδρυμα που υπό πίεση ανακοίνωσε ότι θα επανεξετάσει τις συμφωνίες συνεργασίας του με το Ισραήλ, και στο Zόκαλο, στο κέντρο της πρωτεύουσας.

Ωστόσο, το γεγονός ότι η Σάινμπαουμ αποτελεί ορόσημο σε μια χώρα όπου οι γυναίκες κέρδισαν το δικαίωμα ψήφου μόλις το 1953, δεν είναι ασήμαντο.

«Δεν έρχομαι μόνη μου, ερχόμαστε όλες μαζί», διαβεβαίωσε στην πανηγυρική ομιλία της μετά τη νίκη της στις εκλογές. Υπό αυτή την έννοια, υπάρχει επίσης σκεπτικισμός στο μαχητικό μεξικανικό φεμινιστικό κίνημα, μια χώρα με υψηλό ποσοστό γυναικοκτονιών και στην οποία υπάρχουν χιλιάδες αγνοούμενες γυναίκες, μια κατάσταση που έχει προκαλέσει μεγάλες διαμαρτυρίες στις οποίες η Σάινμπαουμ βρέθηκε στο πλευρό του νόμου και της τάξης.

Παρόλο που η Σάινμπαουμ επιδεικνύει μια πιο θετική στάση στο θέμα από τον Λόπεζ Ομπραδόρ, μένει να δούμε αν η νέα κυβέρνηση θα αντιμετωπίσει τρομερές καταστάσεις, όπως το κύμα γυναικοκτονιών και το χάσμα μεταξύ των δύο φύλων που παρουσιάζει ποσοστό απασχόλησης 76% για τους άνδρες και 47% για τις γυναίκες^[8].

Το πρόγραμμα της Σάινμπαουμ είναι η συνέχεια του λεγόμενου «τέταρτου μετασχηματισμού» και περιλαμβάνει, σύμφωνα με τα δικά της λόγια, λιτότητα, κίνητρα για ιδιωτικές επενδύσεις και προγράμματα κοινωνικής βοήθειας, μια παραδοσιακή εξωτερική πολιτική μη επέμβασης και μια σχέση «φιλίας» με τις ΗΠΑ.

Αυτό στην πραγματικότητα σημαίνει συνεργασία για τον περιορισμό της μετανάστευσης μέσω Μεξικού προς τον βόρειο γείτονα^[9]. Θα συνεχίσει επίσης να ενισχύει την Εθνική Φρουρά, ένα στρατιωτικοποιημένο σώμα που δημιούργησε ο Λόπεζ και θα συνεχίσει να κατασκευάζει το αμφιλεγόμενο τρένο των Μάγια στη χερσόνησο Γιουκατάν, το οποίο επικρίνεται από περιβαλλοντολόγους και ιθαγενείς για την περιβαλλοντική καταστροφή και την καταστροφή χώρων αρχαιολογικού ενδιαφέροντος.

Όπως και ο Λόπεζ Ομπραδόρ, ο Σάινμπαουμ έχει άριστες σχέσεις με τον ισχυρότερο μεγιστάνα του Μεξικού, τον Κάρλος Σλιμ^[10], γεγονός που καθιστά γελοίες τις κατηγορίες της μεξικανικής δεξιάς ότι η MORENA έχει «κομμουνιστικό» πρόγραμμα.

Ο Λόπεζ Ομπραδόρ έχει ποντάρει στην ενίσχυση του στρατού, του οποίου το ιστορικό παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι τρομακτικό, για την αντιμετώπιση του οργανωμένου εγκλήματος και του λαθρεμπορίου σε έναν πόλεμο κατά των ναρκωτικών που έχει ως αποτέλεσμα να αγνοούνται δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Τώρα ο στρατιωτικός τομέας προχωρά στον έλεγχο των έργων υποδομής και των αεροδρομίων. Θα εμβαθύνει ή θα αντιστρέψει αυτή την επικίνδυνη τάση η Σάινμπαουμ;

Για τον μεξικανικό λαό γενικά, και για το κίνημα αλληλεγγύης στην Παλαιστίνη ειδικότερα, η αποτελεσματική πίεση σε μια κυβέρνηση που έχει την τάση να περπατάει σε τεντωμένο σχοινί θα χρειαστεί να συνεχίσει να αντιμετωπίζει την εξουσία του στρατού και των μεγάλων καπιταλιστών όπως ο Σλιμ με μια δυναμική κινητοποίηση στους δρόμους.

Μετάφραση: elaliberta.gr

Simón Rodríguez Porras, “Claudia Sheinbaum: Mexico’s new president is no pal of Palestine”, The New Arab, 13 Ιουνίου 2024, https://www.newarab.com/opinion/claudia-sheinbaum-mexicos-new-president-no-pal-palestine.

Ο Simón Rodríguez Porras είναι σοσιαλιστής και συγγραφέας από τη Βενεζουέλα. Είναι συγγραφέας του βιβλίου Γιατί απέτυχε ο Τσαβισμός; [Why did Chavismo fail?] και συντάκτης του Venezuelanvoices.org.

Σημειώσεις

^[1] Simón Rodríguez Porras, “Latin America’s solidarity with Gaza defies US imperialism”, The New Arab, 9 Νοεμβρίου 2023, https://www.newarab.com/opinion/latin-americas-solidarity-gaza-defies-us-imperialism.

^[2] Rubi Martinez, «AMLO explica por qué México no ha reconocido a Palestina como Estado: “Queremos contribuir a la paz”», infobae, 29 Μαΐου 2024, https://www.infobae.com/mexico/2024/05/29/amlo-explica-por-que-mexico-no-ha-reconocido-a-palestina-como-estado-queremos-contribuir-a-la-paz/.

^[3] Palestina y México, Coordinadora de Solidaridad, «Discurso de Claudia Sheinbaum deja claro de manera precisa que no habrá cambio alguno, sólo continuidad...», X, 3 Ιουνίου 2024, https://x.com/CORSOPAL/status/1797538912585629824.

^[4] “Six officers injured as protesters clash with police outside Israeli embassy in Mexico”, AP, 29 Μαΐου 2024, https://apnews.com/video/law-enforcement-protests-and-demonstrations-mexico-mexico-city-c7c403052cef475b80b7f3bad9082674.

^[5] Claudia Sheinbaum Pardo, «Salvar al mundo que hoy se llama Gaza», La Jornada, 12 Ιανουαρίου 2009, https://www.jornada.com.mx/2009/01/12/index.php?section=opinion&article=002a2cor.

^[6] Simon Romero, Natalie Kitroeff, “Another Milestone in Mexico: Its First Jewish President”, The New York Times, 3 Ιουνίου 2024, https://www.nytimes.com/2024/06/03/world/americas/claudia-sheinbaum-jewish-mexico-president.html.

^[7] Lillian Perlmutter, “Mexico’s election puts Lopez Obrador’s stance on Israel under microscope”, Al Jazeera, 2 Ιουνίου 2024, https://www.aljazeera.com/news/2024/6/2/mexicos-election-puts-lopez-obradors-stance-on-israel-under-microscope.

^[8] Sara España, “The first woman elected to lead Mexico faces pressing gender-related issues”, AP, 3 Ιουνίου 2024, https://apnews.com/article/mexico-election-women-issues-b94710ba07324df14714c56589fc55c3.

^[9] “Claudia Sheinbaum elected Mexico’s first female president”, The Washington Post, 2 Ιουνίου 2024, https://www.washingtonpost.com/world/2024/06/02/mexico-president-election-sheinbaum-galvez/.

^[10] Lillian Perlmutter, “Who is Claudia Sheinbaum, Mexico’s first female president-elect?”, Al Jazeera, 29 Μαΐου 2024, https://www.aljazeera.com/news/2024/5/29/who-is-claudia-sheinbaum-the-frontrunner-in-mexicos-presidential-race.