«Συμφωνείτε να επιτρέψουμε την είσοδο σε 1 εκατομμύριο Σύρους πρόσφυγες;»
Ένας δημοσιογράφος κατασκευάζει μια είδηση για να σφυγμομετρήσει τις γνώμες και τις αντιδράσεις των νέων σε ένα από τα πιο πολυκατοικημένα μέρη της γης, εμβαδού 360 τ.χ. με πληθυσμό περίπου 2.000.000 κατοίκους, με πυκνότητα 6.000 ανά τ.χ. Δηλαδή η Λωρίδα της Γάζας με ελληνικά δεδομένα είναι μικρότερη από την Άνδρο ενώ η ανεργία φτάνει το 70%. Και όμως σ' αυτή τη μικρή Λωρίδα γης η επικρατέστερη στη νέα γενιά άποψη είναι ότι πρέπει να δεχτούν και να καλωσορίσουν στη Γάζα 1 εκατομμύριο πρόσφυγες από τη Συρία.
Πηγή: facebook.com/neaapopalestini
Οι ερωτήσεις και οι απαντήσεις:
Ερώτηση: «Ακούγεται πώς η Γάζα θα φιλοξενήσει 1 εκατομμύριο πρόσφυγες. Θέλω ν’ ακούσω τη γνώμη σου γι’ αυτό.
Πρώτο αγόρι: «Ασφαλώς θα τους καλωσορίσουμε. Η γη μας είναι και δική τους.
Δεύτερο αγόρι: «Αυτά είναι σπουδαία νέα. Θα γίνουμε φίλοι και θα πηγαίνουμε μαζί σχολείο. Τους καλωσορίζουμε γιατί είμαστε ίδιοι, είμαστε ένα στα μάτια του θεού.
Πρώτο κορίτσι: «Σπουδαία νέα. Τους καλωσορίζουμε. Είμαστε ένας λαός.
Ερώτηση: «Συμφωνείτε να επιτρέψουμε την είσοδο σε 1. εκατομμύριο Σύρους πρόσφυγες;»
Δεύτερο κορίτσι: «Ασφαλώς, γιατί όχι;»
Ερώτηση: (σε πλανόδιο μικροπωλητή) «Βλέπω ότι πουλάς διάφορα πράγματα, όπως συνήθως κάνουν και άλλα παιδιά στη Γάζα. Ανάμεσα στο 1 εκατομμύριο πρόσφυγες που θα έρθουν θα είναι και παιδιά. Τι θα γίνει αν αποφασίσουν να πουλάνε πράγματα στους δρόμους όπως εσύ;»
Τρίτο αγόρι (μικροπωλητής): «Αυτό δεν είναι καθόλου πρόβλημα, γιατί οι ζωές μας είναι προκαθορισμένες από τον Θεό.»
Ερώτηση: «Ακόμα κι αν αυτά τα παιδιά από τη Συρία σου πάρουν τη δουλειά;»
Τρίτο αγόρι (μικροπωλητής): «Κανένα πρόβλημα. Καταλαβαίνω την κατάστασή τους κι αυτά που έχουν περάσει. Μακάρι να τους βοηθήσει ο Θεός γιατί βρίσκονται σε πόλεμο.»
Ερώτηση: «Υπάρχει μια είδηση πώς η Γάζα αποφάσισε να δεχτεί ένα εκατομμύριο Σύρους πρόσφυγες και θέλω να σε ρωτήσω τι σκέφτεσαι γι’ αυτό.»
Τέταρτο αγόρι: «Παρόλο που δεν υπάρχει αρκετός χώρος στη Γάζα είναι καθήκον μας να τους καλωσορίσουμε.»
Πέμπτο αγόρι: «Πρέπει να τους καλωσορίσουμε. Είμαστε το ίδιο. Είμαστε ένας λαός.»
Έκτο αγόρι: «Κανένα πρόβλημα, θα τους υποδεχτούμε και θα τους καλωσορίσουμε, άλλωστε είμαστε αδέρφια.»
Ερώτηση: «Η Γάζα είναι ήδη υπερπληθής, οπότε τι θα γίνει αν 1 εκατομμύριο Σύροι πρόσφυγες έρθουν στη Γάζα; Τότε ο πληθυσμός θα γίνει 3 εκατομμύρια. Αυτό είναι πρόβλημα, σωστά;»
Έβδομο αγόρι: «Όχι, δεν είναι καθόλου πρόβλημα. Η Γάζα είναι μεγάλη, θα κτίσουμε κτίρια για να μείνουν και να ζήσουν.»
Ερώτηση: «Μπορεί να πάρουν τις θέσεις σας στις δουλειές.»
Έβδομο αγόρι: «Θα τους αφήσουμε να δουλεύουν μαζί μας.»
(το βίντεο στο: facebook.com/neaapopalestini)
Ένα μικρό σχόλιο:
Τα παιδιά της Γάζας και τα παιδιά της Ελλάδας
Πιθανόν κάποιοι/ες να να θεωρήσουν ότι αυτές οι απαντήσεις καθορίζονται από ένα θρησκευτικό ή εθνικό αίσθημα (εξάλλου και τα δύο στοιχεία υπάρχουν σε κάποιες απαντήσεις). Ωστόσο τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά.
Καταρχήν μια θρησκευτική ή εθνική ερμηνεία της αλληλεγγύης που εκδηλώνουν τα παιδιά σ’ αυτό το βίντεο, πιθανόν εύκολα θα μπορούσε να οδηγήσει σε ένα άλλο συμπέρασμα. Ότι μόνο η θρησκευτική ταυτότητα του Ισλάμ, ή η παλαιστινιακή ή αραβική εθνική ταυτότητα, εμπεριέχουν ως ένα συστατικό τους στοιχείο την αλληλεγγύη, ένα συμπέρασμα το οποίο φυσικά είναι λανθασμένο. Όλες οι θρησκείες, ή ακόμα και οι εθνικές ταυτότητες περιέχουν ίσες δοσολογίες αλληλεγγύης ή μισαλλοδοξίας και ξενοφοβίας, ανάλογα με το κοινωνικό περιβάλλον μέσα στο οποίο ερμηνεύονται και ενεργοποιούνται.
Δεν πρέπει εξάλλου να ξεχνάμε, ότι αυτά τα στοιχεία (της εθνικής ή της θρησκευτικής ταυτότητας) δεν λειτούργησαν προς την κατεύθυνση της αλληλεγγύης σε πάρα πολλές άλλες περιπτώσεις.
Ρατσισμός εναντίον των Σύρων προσφύγων υπάρχει και έχει εκδηλωθεί σε πολλές άλλες αραβικές ή μουσουλμανικές χώρες, ενώ οι ίδιοι οι Παλαιστίνιοι πρόσφυγες στις αραβικές χώρες είναι θύματα μιας σκληρής κρατικής πολιτικής διακρίσεων αλλά και ρατσισμού από τμήματα των αραβικών κοινωνιών.
Επίσης το κριτήριο της θρησκευτικής αλληλεγγύης δεν λειτούργησε στην Ελλάδα στην περίπτωση των Βαλκάνιων ορθοδόξων μεταναστών, ενώ το εθνικό/θρησκευτικό κριτήριο δεν λειτούργησε στην περίπτωση των Μικρασιατών προσφύγων το 1922/1923.
Η ερμηνεία αυτών των απαντήσεων θα πρέπει λοιπόν να είναι μάλλον διαφορετική. Τα παιδιά σ’ αυτό το βίντεο (παιδιά μουσουλμάνων και Παλαιστίνιων γονιών) αισθάνονται και απαντάνε έτσι όπως θα απαντούσε μάλλον και η πλειοψηφία των παιδιών στην Ελλάδα (χριστιανών και Ελλήνων γονιών), τα οποία, σε πάρα πολλά σχολεία αυτές τις μέρες, συλλέγουν τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης για τους πρόσφυγες - όπως άλλωστε κάνουν και οι γονείς τους.
Άρα λοιπόν η ερμηνεία είναι διαφορετική: σε κοινωνίες στις οποίες εκδηλώνεται μια μαζική αντίσταση στην καταπίεση που τους έχει επιβληθεί, εκεί είναι το πεδίο στο οποίο μπορούν να εκδηλωθούν και να αναπτυχθούν φαινόμενα μαζικής αλληλεγγύης στον πρόσφυγα και στον ξένο. Σ’ αυτόν δηλαδή με τον οποίο η πλειοψηφία της κοινωνίας μπορεί να αναγνωρίσει τον εαυτό της.
Ας μην μας μπερδεύουν λοιπόν οι θρησκευτικού ή εθνικού περιεχομένου απαντήσεις κάποιων από τα παιδιά στο βίντεο. Τα στοιχεία αυτά λειτουργούν απλώς ως δικαιολόγηση αισθημάτων, τα οποία δεν μπορούν ακόμα να επιχειρηματολογηθούν με άλλες ιδεολογικές αναφορές. Σε μια ανάλογη έρευνα στην Ελλάδα, είναι σίγουρο ότι πολλά παιδιά θα επικαλούνταν ως δικαιολόγηση της αλληλεγγύης τους προς τους μουσουλμάνους πρόσφυγες, επιχειρήματα του τύπου: «οι Έλληνες είναι εκ φύσεως και από πάντοτε φιλόξενοι», ή «ο καλός χριστιανός πρέπει να βοηθάει τον πλησίον του» κτλ.
Από τις απαντήσεις των παιδιών της Γάζας, ας κρατήσουμε τα εξής:
«Ασφαλώς θα τους καλωσορίσουμε. Θα γίνουμε φίλοι και θα πηγαίνουμε μαζί σχολείο. Θα κτίσουμε κτίρια για να μείνουν και να ζήσουν. Θα δουλεύουν μαζί μας.»
