Περού: η χρεοκοπία του λατινοαμερικανικού ρεφορμισμού

 Frank García Hernández

ΠΗΓΗ: https://www.comunistascuba.org

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: elaliberta.gr

Η καταστροφική λύση (που επέλεξε) ο Πέδρο Καστίγιο  για την αντιμετώπιση της πίεσης του κοινοβουλίου - ενός κοινοβουλίου που εμπόδιζε κάθε νομοσχέδιο που ωφελούσε την πλειοψηφία - δείχνει πώς ο Περουβιανός ηγέτης αγνόησε την εργατική τάξη: την ίδια εργατική τάξη την οποία καλεί τώρα στις επιστολές του από τη φυλακή. Αυτού του είδους η πολιτική, δηλαδή η έλλειψη άμεσης συμμετοχής της εργατικής τάξης και επομένως η μη δυνατότητα της εργατικής τάξης να ελέγχει τις αποφάσεις της πολιτικής οργάνωσης που ισχυρίζεται ότι την εκπροσωπεί, δεν είναι ένα λάθος του Πέδρο Καστίγιο, αλλά ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά του ρεφορμισμού - και του σταλινισμού. Όπως η Ντίλμα Ρουσέφ με τον αντιπρόεδρό της Τέμερ - ο οποίος σχεδίασε την πρόταση μομφής κατά του τότε προέδρου της Βραζιλίας - ο Καστίγιο έχτισε την κυβέρνησή του με εκπροσώπους της ίδιας ολιγαρχίας στην οποία επιτέθηκε στην ομιλία που ανακοίνωσε το αδέξιο προεδρικό του πραξικόπημα. Σήμερα ο Καστίγιο πληρώνει την ταξική συμφιλίωση και τις πολιτικές παραχωρήσεις που έκανε από τότε που έγινε πρόεδρος.

Ένα από τα πιο συμβολικά παραδείγματα αυτών των παραχωρήσεων ήταν η πτώση του υπουργού Εξωτερικών Χέκτορ Μπεχάρ, ^[1] ενός εξαιρετικού διανοούμενου που είχε βραβευτεί το 1969 από την Casa de las Américas και ο οποίος ήταν μέλος της περουβιανής αντάρτικης ομάδας ELN ^[2] . Ο Μπεχάρ είχε πει την αλήθεια: το περουβιανό ναυτικό -δολοφονώντας και βασανίζοντας- ήταν μέρος του τρομο-πολέμου κατά των ανταρτών του Φωτεινού Μονοπατιού και του Επαναστατικού Κινήματος Τουπάκ Αμάρου, μιας [κρατικής] τρομοκρατίας που έπληττε κάθε απόπειρα αριστερής αντιπολίτευσης. Μια μόνο δήλωση διαφωνίας από μια ομάδα αξιωματικών του ναυτικού ήταν αρκετή για τον Καστίγιο ώστε να εγκαταλείψει τον Μπεχάρ, ο οποίος αναγκάστηκε να παραιτηθεί. Ο Καστίγιο βρήκε την τυπική ρεφορμιστική λύση: διόρισε έναν δεξιό πολιτικό ως νέο υπουργό. Αυτό και άλλα περιστατικά έδειξαν στη Δεξιά ότι μπορούσε να συνεχίσει την πίεση, καθώς ο Καστίγιο - προκειμένου να παραμείνει στην κυβέρνηση - θα συνέχιζε να κάνει κάθε είδους παραχωρήσεις.

Καθώς προχωρούσε η θητεία του Καστίγιο, ο Περουβιανός σοσιαλιστής Αμπέλ Γκιλβόνιο, ο οποίος αρχικά υποστήριξε την κυβέρνηση, κατηγόρησε τον Περουβιανό ηγέτη ότι ανέπτυξε μια " πολιτική νεοφιλελεύθερης συνέχειας ". Ήδη από τον περασμένο Μάρτιο, ο Γκιλβόνιο προειδοποίησε ότι "με την κυβέρνηση του Πέδρο Καστίγιο θα έχουμε 35 χρόνια νεοφιλελευθερισμού περουβιανού τύπου" ^[3]. Στην οποία πρόσθεσε: "Αυτό που δεν γνωρίζει ο πρόεδρος και η κυβέρνησή του είναι ότι η εξουσία της νεοφιλελεύθερης μαφίας θα τον διώξει ακόμα και από την κυβέρνηση" ^[4].

Εάν δεν αποτελεί λύση η δημιουργία ενός νέου συντάγματος για το παλιό αστικό κράτος - υπενθυμίζουμε ότι ο Καστίγιο ζήτησε συντακτική συνέλευση στο καταστροφικό του ανακοινωθέν - ακόμη λιγότερο συνιστά λύση ένα προεδρικό πραξικόπημα, τόσο παρόμοιο με αυτό που πραγματοποίησε ο Φουτζιμόρι το 1989. Εν μέσω των διαδηλώσεων κατά της σημερινής μιλιταριστικής κυβέρνησης του Περού, θα πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι ο Πέδρο Καστίγιο όχι μόνο διέλυσε τη Βουλή, αλλά και ζήτησε τη δημιουργία μιας ""κυβέρνησης έκτακτης ανάγκης"", υποσχόμενος μεγαλύτερους πόρους για την αστυνομία και το στρατό ^[5].

Ο αδέξιος πολιτικός ελιγμός του Καστίγιο - ο οποίος προφανώς όχι μόνο είχε την αντίθεση της Βουλής, αλλά δεν είχε καν συνεννοηθεί με τους υπουργούς του - δεν είναι τίποτα περισσότερο από την πλήρη πολιτική υποβάθμιση του λατινοαμερικάνικου ρεφορμισμού. Ο λόγος του νέου ρεφορμιστικού κύματος απομακρύνεται όλο και περισσότερο από τον ριζοσπαστισμό που χαρακτήριζε τις αριστερές κυβερνήσεις που εμφανίστηκαν στη Λατινική Αμερική μετά τον θρίαμβο του Ούγκο Τσάβες στη Βενεζουέλα. Οι σημερινές ρεφορμιστικές κυβερνήσεις προσπαθούν να διατηρήσουν καλές σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες- μια πολιτική που ασκείται ακόμη και από ηγέτες και οργανώσεις που διαδραμάτισαν πρωταγωνιστικό ρόλο στη λεγόμενη "ροζ παλίρροια".
Όλες οι τροτσκιστικές οργανώσεις της Βενεζουέλας, ακόμη και το Κομμουνιστικό Κόμμα, καταγγέλλουν συνεχώς τις οικονομικές πολιτικές που εφαρμόζει η κυβέρνηση του Νικολάς Μαδούρο ως νεοφιλελεύθερες. Η κυβέρνηση της Αργεντινής προσπαθεί να αποπληρώσει μεθοδικά το χρέος της με το ΔΝΤ και ο Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ πραγματοποίησε φιλική επίσκεψη στον Τραμπ.

Στον λόγο του ροζ κύματος 2.0, η παρουσία του εθνικιστικού αντιιμπεριαλισμού - ο οποίος, σε αντίθεση με τον σοσιαλιστικό αντιιμπεριαλισμό, προσφέρει μόνο ρεφορμιστικές λύσεις - έχει εξαφανιστεί εντελώς. Ας θυμηθούμε ότι η αντιπαράθεση με τις Ηνωμένες Πολιτείες χαρακτήρισε τις αριστερές κυβερνήσεις της Λατινικής Αμερικής κατά την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα: κάτι που σήμερα πολλοί λατινοαμερικανοί ρεφορμιστές θέλουν να ξεχάσουν. Ο Καστίγιο, από την πλευρά του, δεν προσποιήθηκε ποτέ ότι αμφισβητεί τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η φρικτή πολιτική κρίση που διέρχεται σήμερα το Περού αποδεικνύει ότι ο Τρότσκι είχε δίκιο όταν έλεγε ότι οι ρεφορμιστικές κυβερνήσεις καταλήγουν να ανατρέπονται από την ακροδεξιά. Η σημερινή στρατιωτικοποιημένη κυβέρνηση της Ντίνα Μπολουάρτε είναι μόνο η συνέπεια της πολιτικής αδυναμίας του ρεφορμισμού να αντιμετωπίσει την ολιγαρχία και τους εκπροσώπους των Ηνωμένων Πολιτειών. Η σημερινή ριζοσπαστικοποίηση του λόγου του Πέδρο Καστίγιο είναι η τυπική πολιτική στροφή του ρεφορμιστή ηγέτη που βρίσκει τον εαυτό του ξεπερασμένο από την εργατική τάξη σε μια δεδομένη στιγμή κρίσης.

Στο Περού, η εργατική τάξη το έχει συνειδητοποιήσει αυτό και το σύνθημα ότι η κυβέρνηση πρέπει να πέσει και όλοι πρέπει να φύγουν αντικαθιστά όλο και περισσότερο το αίτημα για την επιστροφή του Καστίγιο. Ωστόσο, αν δεν εμφανιστεί μια επαναστατική οργάνωση για να ηγηθεί των διαδηλώσεων, αυτές θα καταλήξουν στο ίδιο ρεφορμιστικό τέλος που έχουν ήδη υποστεί οι λαϊκές εξεγέρσεις στη Χιλή και την Κολομβία.

Η κυβέρνηση του Γκάμπριελ Μπόριτς έδειξε ότι ο ρεφορμισμός δεν διστάζει να καταπιέσει με τον ίδιο τρόπο όπως οι δεξιές κυβερνήσεις. Ο Μπόριτς στρατιωτικοποίησε τις περιοχές Μαπούτσε και οι εκπρόσωποι του Αλμπέρτο Φερνάντεζ έκαναν συνεχείς εξώσεις σε οικισμούς οικονομικά ευάλωτων ατόμων, για να αναφέρουμε μόνο δύο σημαντικά γεγονότα.

Μόνο ένα μέτωπο επαναστατικών οργανώσεων θα μπορέσει να βάλει τέλος στην πολιτική κρίση του Περού προς όφελος της εργατικής τάξης. Διαφορετικά, με την ενδεχόμενη πτώση της σημερινής κατασταλτικής κυβέρνησης ή την ήττα της στις κάλπες, θα δούμε την επιστροφή μιας ρεφορμιστικής κυβέρνησης και τη συνέχιση των κυκλικών κρίσεων του καπιταλισμού που ο Μαρξ εξήγησε ήδη τον 19ο αιώνα. Αυτό το ενδεχόμενο έχει μεγάλη πιθανότητα να συμβεί: οι διαδηλώσεις υποχωρούν και η μιλιταριστική κυβέρνηση συμφώνησε να προκηρύξει πρόωρες εκλογές.

Γνωρίζουμε ήδη ότι, αν και είναι απαραίτητο να καταλάβουμε τα κέντρα εξουσίας, η Επανάσταση δεν γίνεται μέσω της κάλπης.

Από την άλλη πλευρά, η περουβιανή αριστερά είναι μια από τις πλέον πληγείσες στη Λατινική Αμερική. Στη δεκαετία του 1990, η περουβιανή αριστερά δεν υπέστη μόνο το πολιτικό σοκ της πτώσης του ευρωπαϊκού σοσιαλιστικού στρατοπέδου και της Σοβιετικής Ένωσης, αλλά δέχτηκε επίσης ισχυρό πλήγμα -άμεσα και έμμεσα- από τη μαοϊκή ένοπλη ομάδα Sendero Luminoso (Φωτεινό Μονοπάτι). Τα εγκλήματα που διέπραξε αυτή η οργάνωση, με επικεφαλής τον Αμπιμαέλ Γκουζμάν - ο οποίος αυτοαποκαλούνταν το τέταρτο σπαθί του μαρξισμού, που σύμφωνα με τον ίδιο σήμαινε ότι ήταν η ενσάρκωση του Μαρξ, του Λένιν και του Μάο - χρησιμοποιήθηκαν από τη δεξιά προπαγάνδα για να δυσφημιστεί ολόκληρη η περουβιανή αριστερά. Ταυτόχρονα, η καταστολή του Φωτεινού Μονοπατιού και του επαναστατικού κινήματος Τούπακ Αμάρου από τον Φουτζιμορισμό αφορούσε κάθε οργάνωση ή πολιτικό φορέα που αντιτάχθηκε στην κυβέρνηση από τα αριστερά.

Η προσπάθεια να αναστηθεί το φάντασμα του Φωτεινού Μονοπατιού είναι μια από τις κύριες πολιτικές απαξίωσης της σημερινής μιλιταριστικής περουβιανής κυβέρνησης ^[6].

Με αυτόν τον τρόπο, η κυβέρνηση της Ντίνα Μπολουάρτε και ο στρατός προσπαθούν να δικαιολογήσουν την καταδίωξη διαφόρων πολιτικών και κοινωνικών οργανώσεων, ενώ ταυτόχρονα ποινικοποιούν τη λαϊκή εξέγερση. Η κυβέρνηση της Ντίνα Μπολουάρτε εφαρμόζει ήδη τις πρακτικές κρατικής τρομοκρατίας που χαρακτήρισαν τη νεοφιλελεύθερη και καταπιεστική κυβέρνηση του Αλμπέρτο Φουτζιμόρι. Το terruqueo - ένας δημοφιλής όρος στο Περού για τις αστυνομικές και στρατιωτικές διώξεις αγωνιστών και κοινωνικών ηγετών - είναι σήμερα ένα γεγονός που επιβεβαιώνει την καταγγελία του Χέκτορ Μπεχάρ στην αρχή της θητείας του Καστίγιο.

Χωρίς να υποκύπτουμε στον μεσσιανισμό ορισμένων σοσιαλιστικών οργανώσεων που, μη πραγματοποιώντας αντικειμενικές αναλύσεις και μόνο με το θριαμβευτικό σύνθημα, τείνουν να αναγγέλλουν ανύπαρκτες επαναστάσεις, η αλήθεια είναι ότι το λαϊκό ξέσπασμα στο Περού είναι ένα ακόμη παράδειγμα της σημερινής οξείας κρίσης του καπιταλισμού. Το καπιταλιστικό σύστημα έχει επιδείξει μεγάλη ικανότητα προσαρμογής χωρίς να χάνει την ουσία του: δηλαδή, η αστική τάξη να κατέχει τόσο την πολιτική όσο και την οικονομική εξουσία. Αλλά αυτό στο οποίο το καπιταλιστικό σύστημα δεν μπορεί ούτε να προσαρμοστεί ούτε να επιβιώσει είναι μια σοσιαλιστική επανάσταση. Μακάρι το αίμα των Περουβιανών εργατών να μην χυθεί ξανά μάταια και μακάρι το αστικό κράτος να πέσει μια για πάντα!

^[1]  https://elcomercio.pe/politica/actualidad/hector-bejar-publican-resolucion-que-acepta-su-renuncia-y-agradece-sus-servicios-nndc-noticia/

^[2]  https://en.wikipedia.org/wiki/National_Liberation_Army_(Peru)

^[3]  https://twitter.com/abelgilvonio/status/1503865831498919936?t=NIuh5VNXh0cbJTTALnmyXQ&s=19

^[4]  https://twitter.com/abelgilvonio/status/1503865831498919936?t=NIuh5VNXh0cbJTTALnmyXQ&s=19

^[5] https://www.telesurtv.net/news/peru-presidente-castillo-disuelve-congreso-20221207-0029.html

^[6]  https://twitter.com/LuisPesantes/status/1604684151260585989?t=kNn4UstzBs-coboJPB20lA&s=19