Αναδημοσίευση από το Commune. Η Ελληνική Επανάσταση υπήρξε ένα ευρωπαϊκό και παγκόσμιο γεγονός μεγάλης σημασίας. Αποτέλεσε τομή εντός του ιστορικού πλαισίου που είχε εγκαινιάσει η Γαλλική Επανάσταση και στη συνέχεια οι ναπολεόντειοι πόλεμοι. Στο πνευματικό-ιδεολογικό αυτό πλαίσιο στις αρχές του 19ου αιώνα, με την αντίθεση στο καθεστώς της απόλυτης μοναρχίας να διατηρείται και μετά την ήττα του Ναπολέοντα το 1815, και τις αντικαθεστωτικές μυστικές «Εταιρείες» να πληθαίνουν σε διάφορες χώρες, η ελληνική Επανάσταση έγινε αμέσως αντιληπτή, σε μια απολυταρχικά διοικούμενη Ευρώπη ως κίνηση «ανατρεπτική της καθεστηκυίας τάξεως» και εξασφάλισε υποστήριξη από ριζοσπαστικούς κύκλους, τους λεγόμενους «Φιλέλληνες», τόσο στην Ευρώπη όσο…
Tου Βασίλη Μορέλλα, μεταφραστή του βιβλίου από τα αγγλικά. Το κλασικό βιβλίο κυκλοφορεί για πρώτη φορά στα ελληνικά από τις εκδόσεις «ΕΝΕΚΕΝ». Το 1905. Η μήτρα της προλεταριακής επανάστασης και των Σοβιέτ. Αλλά κι η μήτρα του φασιστικού κινήματος, με τη μορφή των προφασιστικών παρακρατικών συμμοριών και των ρατσιστικών-εθνικιστικών πογκρόμ κατά εβραίων και κόκκινων «προδοτών». Μια συνταρακτική και αυθόρμητη επανάσταση που πυροδοτήθηκε από την ικανότητα των μαζών «όχι να σκοτώνουν, μα να πεθαίνουν». Χωρίς πρόγραμμα, με πολλές αυταπάτες. Χωρίς μαζικά επαναστατικά κόμματα –που η ίδια αυτή έφτιαξε είτε διόγκωσε, δίδαξε είτε διέσπασε.
Διακόσια χρόνια μετά την κήρυξή της, η Ελληνική Επανάσταση του 1821 εξακολουθεί να αποτελεί αφετηρία για κρίσεις, απόψεις αλλά και πολιτικές παρεμβάσεις που σχετίζονται με το παρόν. Δεν πρόκειται απλώς για τις διαφορετικές ερμηνείες του χαρακτήρα, των αιτίων, των αποτελεσμάτων, της «κληρονομιάς» της Επανάστασης, ή για διαφορετικές αποτιμήσεις του ρόλου και της συμβολής των πρωταγωνιστών της. Πρόκειται ταυτόχρονα για τα εκ των υστέρων κατασκευασμένα σχήματα γύρω από την Επανάσταση με στόχο την τεκμηρίωση της μιας ή της άλλης ιδεολογικής αντίληψης και πολιτικής στάσης…
Η μελέτη του Χρήστου Ρέππα που θα εκδοθεί τις επόμενες μέρες (ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΨΜ), ασχολείται με τα παραπάνω ερωτήματα και θέματα, με κέντρο το βασικότερο πολιτικό και ιδεολογικό κείμενο της εποχής, την «Ελληνική Νομαρχία» του Ανωνύμου, ασκώντας κριτική και αντιπαρατιθέμενη σε βασικές πλευρές της κυρίαρχης άποψης στην ελληνική ιστοριογραφία …Η Ελληνική Νομαρχία, ως η πλέον ώριμη έκφραση της ριζοσπαστικής πτέρυγας του νεοελληνικού διαφωτισμού, είναι ένα κείμενο που περιγράφει την τάση προς την ελευθερία με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο. Η ίδια αυτοπροσδιορίζεται ως «λόγος περί ελευθερίας», διασαφηνίζοντας ότι αυτή είναι η πολιτική ελευθερία που πρέπει να διέπει το πολίτευμα του ανεξάρτητου ελληνικού…
Το ΕΑΜικό κίνημα…στη δύσκολη μεταπολεμική συγκυρία, όρθωσε το ανάστημά του και αντιμετώπισε ένοπλα δύο αυτοκρατορίες. Χωρίς σαφή στρατηγική; Με αντιφάσεις και ταλαντεύσεις; Σε ακατάλληλο χρόνο; Πιθανόν. Ωστόσο το έπραξε, και πλήρωσε το τίμημα. Αν ήταν αδύνατη ή όχι η επιλογή της επανάστασης ή έστω της αποφασιστικής ένοπλης αναμέτρησης με μια ριζοσπαστική εθνικοαπελευθερωτική δημοκρατική προοπτική αυτό δεν θα το μάθουμε ποτέ, γιατί πολύ απλά μια τέτοια επιλογή δεν δοκιμάστηκε όταν οι συσχετισμοί ήταν κατάλληλοι. Αδύνατη αποδείχτηκε η πολιτική της διαπραγμάτευσης και του συμβιβασμού, με πολιτικά ή με ένοπλα μέσα.
Συνήθως ο πόλεμος που ξεκίνησε με την εισβολή του στρατού του Μουσολίνι στην Ελλάδα παρουσιάζεται σαν μια ατέλειωτη σειρά ηρωισμών και αυτοθυσίας που έφεραν τη νίκη στα ελληνικά όπλα. Η «εθνική ενότητα» είναι το μήνυμα που έρχεται με διάφορους τρόπους αλλά επίμονα. Αυτή η εικόνα είναι ψεύτικη. Η αλήθεια είναι ότι ο πόλεμος ξεκίνησε πράγματι σε μια πανηγυρική ατμόσφαιρα «με το χαμόγελο στα χείλη» που λέει και το γνωστό τραγούδι. Όμως, η πραγματικότητα του πολέμου και της Κατοχής που τον ακολούθησε, γκρέμισε αυτή την επίπλαστη εθνική ενότητα.
Σελίδα 22 από 41