Περιοχή Αλ-Μακούς στη βόρεια Λωρίδα της Γάζας, 15 Ιουνίου. [Omar Ashtawy APA images]: «Το ένα δέκατο ή και περισσότερο του πληθυσμού της Λωρίδας της Γάζας έχει σφαγιαστεί, και τουλάχιστον το 70% των κτιρίων της Λωρίδας έχει καταστραφεί, συμπεριλαμβανομένου του 84% των κτιρίων στο βόρειο τμήμα και του 89% των κτιρίων στη Ράφα».
Gilbert Achcar
Στον αντικατοπτρισμό ενός παλαιστινιακού κράτους
Η αναγνώριση από περισσότερες χώρες μιας υποθετικής οντότητας με την ονομασία «Κράτος της Παλαιστίνης» είναι θετική από την άποψη του συμβολικού της αντίκτυπου στην αναγνώριση του δικαιώματος του παλαιστινιακού λαού σε ένα κράτος, ένα δικαίωμα που αρνούνται οι περισσότερες συνιστώσες του σιωνιστικού κατεστημένου, ιδίως το ακροδεξιό σιωνιστικό φάσμα που κυβερνά σήμερα το Ισραήλ. Ωστόσο, οι σημασίες και οι επιπτώσεις αυτής της αναγνώρισης διαφοροποιούνται σε μεγάλο βαθμό με την πάροδο του χρόνου.
Οι χώρες που αναγνώρισαν το κράτος της Παλαιστίνης μετά την ανακήρυξή του από το Παλαιστινιακό Εθνικό Συμβούλιο, που πραγματοποιήθηκε στο Αλγέρι το 1988, με φόντο τη μεγάλη λαϊκή Ιντιφάντα στα κατεχόμενα εδάφη του 1967, υποστήριξαν αυτό που θεωρήθηκε τότε ως ένα σημαντικό επεισόδιο στην ιστορία του παλαιστινιακού αγώνα. Έτσι φάνηκε πράγματι, παρόλο που η διακήρυξη ήταν στην πραγματικότητα μια εκτροπή της Ιντιφάντα από την αρχική της πορεία. Ο Γιάσερ Αραφάτ και οι βοηθοί του στην ηγεσία της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO) επεδίωκαν να προωθήσουν την ψευδαίσθηση ενός «ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους», αξιοποιώντας τη λαϊκή ενεργητικότητα για μια διπλωματική διαδικασία διαπραγματεύσεων υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Πολιτειών. Έτσι, τη διακήρυξη του 1988 ακολούθησε αμέσως η επαίσχυντη συγκατάθεση του Αραφάτ στον όρο που του είχε θέσει η Ουάσιγκτον για τις διαπραγματεύσεις: η ηχηρή δημόσια δήλωσή του ότι «αποκηρύσσουμε πλήρως και απολύτως κάθε μορφή τρομοκρατίας» (δήλωσή την οποία επανέλαβε σε συνέντευξη Τύπου στη Γενεύη στις 14 Δεκεμβρίου 1988).
Η ανακήρυξη της κρατικής οντότητας εκείνη την εποχή είχε ωστόσο τον χαρακτήρα μιας προκλητικής χειρονομίας και στηρίχθηκε από τις χώρες που υποστήριζαν ουσιαστικά το δικαίωμα του παλαιστινιακού λαού να απελευθερωθεί από τη σιωνιστική κατοχή στα εδάφη του 1967. Συνολικά 88 χώρες αναγνώρισαν το νεοανακηρυχθέν κράτος της Παλαιστίνης, μεταξύ των οποίων σχεδόν όλες οι αραβικές χώρες (με εξαίρεση το συριακό καθεστώς Άσαντ, το οποίο ήταν σφοδρός αντίπαλος της παλαιστινιακής ηγεσίας), οι περισσότερες χώρες της Αφρικής και της Ασίας (με ορισμένες φυσικά εξαιρέσεις, όπως το καθεστώς του απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική, επί πολλά χρόνια σύμμαχος του σιωνιστικού κράτους), καθώς και οι χώρες του ανατολικού μπλοκ, όπου κυριαρχούσε η Σοβιετική Ένωση. Σε μια αξιοσημείωτη παγκόσμια διάσπαση, καμία χώρα του δυτικού μπλοκ, υπό την ηγεσία των Ηνωμένων Πολιτειών, δεν αναγνώρισε τότε το κράτος της Παλαιστίνης, εκτός από την Τουρκία, ούτε καμία χώρα της Λατινικής Αμερικής, εκτός από την Κούβα και τη Νικαράγουα, δύο χώρες – αντάρτες εναντίον της ηγεμονίας της Ουάσινγκτον.
Οι αναγνωρίσεις συνεχίστηκαν μετά το 1988, περιλαμβάνοντας σταδιακά τις υπόλοιπες χώρες της Ασίας, της Αφρικής –με λίγες εξαιρέσεις (Καμερούν και Ερυθραία, για διαφορετικούς λόγους)– και της Λατινικής Αμερικής. Τα πρώτα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ που αναγνώρισαν το κράτος της Παλαιστίνης –εκτός από την Τουρκία και τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης που βρίσκονταν προηγουμένως στην τροχιά της Σοβιετικής Ένωσης, οι οποίες ως εκ τούτου το είχαν αναγνωρίσει πριν από την ένταξή τους στη συμμαχία– ήταν η Ισλανδία το 2011 και η Σουηδία το 2014. Άλλα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ δεν ακολούθησαν το παράδειγμά τους μέχρι που έγινε φανερή η πλήρης έκταση του γενοκτονικού πολέμου του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας. Η Νορβηγία, η Ισπανία και η Σλοβενία αναγνώρισαν το κράτος της Παλαιστίνης το 2024, ακολουθούμενες από τις υπόλοιπες χώρες της Λατινικής Αμερικής (με πιο πρόσφατη το Μεξικό φέτος).
Μέχρι ο Γάλλος πρόεδρος να ανακοινώσει την πρόθεσή του να αναγνωρίσει επίσημα το κράτος της Παλαιστίνης τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, όταν συγκληθεί η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, όλες οι δυνάμεις της γεωπολιτικής Δύσης -ιδίως οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Γερμανία, η Βρετανία, η Ιταλία, η Ιαπωνία και η Αυστραλία- είχαν αρνηθεί και εξακολουθούν να αρνούνται μέχρι σήμερα, επικαλούμενες διάφορες προφάσεις, ιδίως το άκρως υποκριτικό επιχείρημα ότι η αναγνώριση θα μπορούσε να εμποδίσει τις ειρηνευτικές προσπάθειες. [Το άρθρο αυτό γράφτηκε πριν από την με κάθε επιφύλαξη ανακοίνωση του Κιρ Στάρμερ ότι και το Ηνωμένο Βασίλειο θα αναγνωρίσει το κράτος της Παλαιστίνης τον Σεπτέμβριο, εκτός εάν το Ισραήλ συμφωνήσει σε κατάπαυση του πυρός και βελτίωση της κατάστασης στη Γάζα[1]]. Η δημόσια πίεση αυξάνεται στις ίδιες αυτές χώρες σχετικά με τη συνεχιζόμενη γενοκτονία στη Γάζα, τη στιγμή που ο εκ προθέσεως χαρακτήρας του εγκλήματος έχει φτάσει στο αποκορύφωμά του με την τωρινή οργανωμένη λιμοκτονία του λαού της Γάζας. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέες αναγνωρίσεις και έχει ήδη οδηγήσει σε αυξημένη πίεση προς το Ισραήλ να επιτρέψει την παροχή επισιτιστικής βοήθειας στη Λωρίδα.
Η αλήθεια είναι ότι όσοι περίμεναν το Ισραήλ να διαπράξει τις συνεχιζόμενες φρικαλεότητες μπροστά στα μάτια όλου του κόσμου πριν αναγνωρίσουν το κράτος της Παλαιστίνης προσπαθούν κυρίως να καλύψουν τη σιωπηρή συνενοχή τους στη σιωνιστική κατοχή της Δυτικής Όχθης και της Λωρίδας της Γάζας για σχεδόν εξήντα χρόνια. Η αφύπνιση της τελευταίας στιγμής του Βρετανού πρωθυπουργού και του Γερμανού καγκελάριου και η απόφασή τους να συμμετάσχουν στην από αέρος ρίψη βοήθειας από την Ιορδανία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα προς τη Λωρίδα της Γάζας –μια κίνηση που καταδικάστηκε από ανθρωπιστικές οργανώσεις αρωγής ως άχρηστη συμβολική πράξη– αξίζει μόνο περιφρόνηση, ειδικά από τη στιγμή που οι δύο προαναφερθείσες χώρες του ΝΑΤΟ είναι από τους σημαντικότερους στρατιωτικούς συνεργάτες του σιωνιστικού κράτους μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Αυτό που θα πρέπει να είναι προφανές είναι ότι οι σημερινές προσπάθειες για την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους, όπως η διάσκεψη που πραγματοποιήθηκε στη Νέα Υόρκη υπό γαλλική και σαουδαραβική υποστήριξη, έχουν πλέον πολύ διαφορετική σημασία από την αναγνώριση το 1988. Εκείνη τη χρονιά υπήρξαν οι καλύτερες πολιτικές συνθήκες που γνώρισε ποτέ ο παλαιστινιακός λαός μετά τη Νάκμπα του 1948. Η Ιντιφάντα συγκέντρωσε τη διεθνή λαϊκή συμπάθεια και προκάλεσε σοβαρή κρίση ηθικού στην κοινωνία και το στρατό του Ισραήλ. Δημιούργησε τις προϋποθέσεις για την επιστροφή του Σιωνιστικού Εργατικού Κόμματος στην εξουσία και τη σύναψη της Συμφωνίας του Όσλο με την ηγεσία του Αραφάτ, κάτι αδιανόητο πριν από εκείνη την εποχή, αν και η συμφωνία περιλάμβανε βαθιά άδικους όρους που ο Γιάσερ Αραφάτ αποδέχτηκε από καθαρή αυταπάτη.
Ωστόσο, αυτό που φαινόταν σαν ένα υποθετικό αλλά εφικτό κράτος το 1988, και ακόμη και το 1993 (παρά το γεγονός ότι η διαδικασία του Όσλο ήταν καταδικασμένη σε αποτυχία), είναι τώρα λιγότερο ρεαλιστικό από έναν αντικατοπτρισμό στην έρημο. Ίσως το ένα δέκατο ή και περισσότερο του πληθυσμού της Λωρίδας της Γάζας έχει σφαγιαστεί, και τουλάχιστον το 70% των κτιρίων της Λωρίδας έχει καταστραφεί, συμπεριλαμβανομένου του 84% των κτιρίων στο βόρειο τμήμα και του 89% των κτιρίων στη Ράφα (σύμφωνα με μια πρόσφατη γεωγραφική έρευνα που διεξήχθη από το Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ). Για τι είδους παλαιστινιακό κράτος μιλούν λοιπόν; Οι πιο γενναιόδωροι από αυτούς το βλέπουν να διέπεται από το πλαίσιο του Όσλο, το οποίο οδήγησε σε μια Παλαιστινιακή Αρχή υπό ισραηλινή κηδεμονία, της οποίας η κατ' όνομα «κυριαρχία» περιορίζεται σε λιγότερο από το ένα πέμπτο της Δυτικής Όχθης, εκτός από τη Γάζα. Άλλοι οραματίζονται μια ακόμη πιο περιορισμένη οντότητα, μετά την ανακατάληψη από το Ισραήλ του μεγαλύτερου μέρους της Λωρίδας της Γάζας και την επέκταση των σιωνιστικών οικισμών στη Δυτική Όχθη.
Οι όροι που τέθηκαν από την Παλαιστινιακή Εθνική Συναίνεση το 2006 (το Έγγραφο των Κρατουμένων) ως ελάχιστες προϋποθέσεις για την ίδρυση ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους – δηλαδή, η αποχώρηση του ισραηλινού στρατού και των εποίκων από όλα τα παλαιστινιακά εδάφη που κατελήφθησαν το 1967, συμπεριλαμβανομένης της Ανατολικής Ιερουσαλήμ – η απελευθέρωση όλων των Παλαιστινίων κρατουμένων που κρατούνται από το Ισραήλ – και η αναγνώριση του δικαιώματος των Παλαιστινίων προσφύγων στην επιστροφή και σε αποζημιώσεις – έχουν περάσει στη λήθη ως «ακραία» αιτήματα, ενώ αρχικά είχαν σχεδιαστεί ως ελάχιστες προϋποθέσεις, που εξέφραζαν την προθυμία για συμβιβασμό. Η αλήθεια είναι ότι κάθε παλαιστινιακή οντότητα που παραβλέπει αυτές τις βασικές προϋποθέσεις δεν θα είναι τίποτα περισσότερο από μια ανανεωμένη εκδοχή της τεράστιας υπαίθριας φυλακής στην οποία το σιωνιστικό κράτος περιορίζει τον παλαιστινιακό λαό μέσα στα εδάφη του 1967, με μια συνεχώς συρρικνούμενη γεωγραφική περιοχή και έναν πληθυσμό που συνεχίζει να μειώνεται ως αποτέλεσμα της γενοκτονίας και της εθνοκάθαρσης.
Μετάφραση: elaliberta.gr/
⹁29 Ιουλίου 2025 ⹁جلبير الأشقر⹁ « في سراب الدولة الفلسطينية »⹁ القدس العربي
https://www.alquds.co.uk/%d9%81%d9%8a-%d8%b3%d8%b1%d8%a7%d8%a8-%d8%a7%d9%84%d8%af%d9%88%d9%84%d8%a9-%d8%a7%d9%84%d9%81%d9%84%d8%b3%d8%b7%d9%8a%d9%86%d9%8a%d8%a9/.
Gilbert Achcar, “The Mirage of a Palestinian State”, جلبير الأشقر / Gilbert Achcar, 29 Ιουλίου 2025, https://gilbert-achcar.net/mirage-of-palestinian-state. Αναδημοσίευση: International Viewpoint, 31 Ιουλίου 2025, https://internationalviewpoint.org/spip.php?article9107. Europe Solidaire Sans Frontières, https://www.europe-solidaire.org/spip.php?article75770.
Gilbert Achcar, « Le mirage d’un État palestinien », Le Club de Mediapart, 30 Ιουλίου 2025, https://blogs.mediapart.fr/gilbert-achcar/blog/300725/le-mirage-d-un-etat-palestinien. Αναδημοσίευση: https://www.europe-solidaire.org/spip.php?article75771.
Σημειώσεις
[1] [Σ.τ.Μ.] Επίσης, ο πρωθυπουργός του Καναδά, Μαρκ Κάρνεϊ, ανακοίνωσε ότι σκοπεύει να αναγνωρίσει το παλαιστινιακό κράτος κατά τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ τον Σεπτέμβριο, «εάν η Παλαιστινιακή Αρχή δεσμευτεί για μεταρρυθμίσεις», δηλαδή να δεσμευτεί ο Μαχμούντ Αμπάς να «διεξάγει γενικές εκλογές το 2026 στις οποίες η Χαμάς δεν θα μπορεί να διαδραματίσει κανέναν ρόλο, και να αποστρατιωτικοποιήσει το παλαιστινιακό κράτος» (“Canada declares intent to recognise Palestine in September”, The New Arab, 31 Ιουλίου 2025, https://www.newarab.com/news/canada-declares-intent-recognise-palestine-september).
