Η Μέση Ανατολή στην κόψη του ξυραφιού:

ΗΠΑ, Ισραήλ, Ιράν και Παλαιστίνη

Joseph Daher

ΠΗΓΗ: https://spectrejournal.com

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: elaliberta.gr

Τη νύχτα της 13ης Απριλίου 2024, το ιρανικό καθεστώς εξαπέλυσε την επιχείρηση "Αληθινή Υπόσχεση", κατά την οποία εκτόξευσε περισσότερα από τριακόσια μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους κατά του Ισραήλ σε αντίποινα για το χτύπημα που πραγματοποίησε κατά του παραρτήματος της Ιρανικής πρεσβείας στη Δαμασκό την 1η Απριλίου. Αυτή η Ισραηλινή επίθεση σκότωσε δεκαέξι άτομα, μεταξύ των οποίων επτά μέλη του Σώματος Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης (IRGC) και τον διοικητή της δύναμης al-Quds for the Levant, Μοχαμάντ Ρεζά Ζαχέντι. Σε απάντηση στην "Αληθινή Υπόσχεση", οι Ισραηλινές Δυνάμεις Κατοχής οργάνωσαν τη δική τους στρατιωτική επιχείρηση εναντίον ενός συστήματος αεράμυνας κοντά στην επαρχία Ισφαχάν του Ιράν, το οποίο προστατεύει τις πυρηνικές εγκαταστάσεις της Νατάνζ, καθώς και μια θέση ραντάρ του συριακού στρατού. Πρόκειται για την πιο σημαντική σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν μέχρι σήμερα, η οποία δημιουργεί προηγούμενο για ακόμη μεγαλύτερες εχθροπραξίες στο μέλλον.

Οι στόχοι του Ιράν

Το Ιράν χαιρέτισε την "Αληθινή Υπόσχεση" ως εθνική νίκη, με τα κρατικά μέσα ενημέρωσης να μεταδίδουν εικόνες από πλήθη που πανηγύριζαν στους δρόμους. Ο Ιρανός πρόεδρος Εμπραχίμ Ραϊσί τη χαρακτήρισε ως "μάθημα στον σιωνιστικό εχθρό" ^[1], ενώ ο αρχηγός των Φρουρών της Επανάστασης Χοσεΐν Σαλαμί υποστήριξε ότι είχε ως στόχο να δημιουργήσει "μια νέα ισορροπία με το Ισραήλ" ^[2]. Οι αντιπρόσωποι του Ιράν στον ΟΗΕ δήλωσαν ότι η "στρατιωτική αυτή επιχείρηση ήταν μια απάντηση στην επίθεση του σιωνιστικού καθεστώτος εναντίον των διπλωματικών μας εγκαταστάσεων στη Δαμασκό" και "πραγματοποιήθηκε βάσει του άρθρου 51 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών που αφορά την αυτοάμυνα" ^[3]. Το Ανώτατο Συμβούλιο Ασφαλείας του Ιράν προειδοποίησε στην ανακοίνωσή του ότι οποιαδήποτε περαιτέρω ισραηλινή δράση κατά του Ιράν θα λάβει "τουλάχιστον δεκαπλάσια απάντηση".

Η επίθεση του Ιράν είχε ως στόχο την κύρια αεροπορική βάση του ισραηλινού στρατού, τη Νεβατίμ, όπου βρίσκεται ο στόλος των μαχητικών αεροσκαφών F-35.  Αλλά το Ισραήλ -με τη βοήθεια των ΗΠΑ, της Γαλλίας, της Βρετανίας και της Ιορδανίας- κατέρριψε το 84% των βλημάτων, εξασφαλίζοντας ότι η βάση υπέστη ελάχιστες ζημιές ^[4]. Κανένα από τα 170 drones δεν διείσδυσε στον ισραηλινό εναέριο χώρο και 25 από τους 30 πυραύλους κρουζ καταρρίφθηκαν από συστήματα αεράμυνας πριν περάσουν τα σύνορα της χώρας. Περίπου το 50% των βαλλιστικών πυραύλων που εκτόξευσε το Ιράν είτε απέτυχαν να εκτοξευθούν είτε συνετρίβησαν πριν φτάσουν στο στόχο τους, σύμφωνα με τη Wall Street Journal ^[5].

Αυτή ήταν η πρώτη άμεση επίθεση του Ιράν κατά του Ισραήλ από την ίδρυση της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν το 1979. Αν και πρωτοφανής, η στρατιωτική αυτή επιχείρηση μπορεί να συγκριθεί με την ιρανική απάντηση στη δολοφονία του Κασσέμ Σουλεϊμανί (διοικητή του IRGC) από την Ουάσινγκτον τον Ιανουάριο του 2020 στο Ιράκ. Το Ιράν εκτόξευσε περίπου είκοσι πυραύλους κατά των αμερικανικών στρατιωτικών βάσεων (η καθεμία με πάνω από πέντε χιλιάδες στρατιώτες) στο Άνμπαρ του Ιράκ και στο Ερμπίλ του ιρακινού Κουρδιστάν. Το γραφείο του τότε πρωθυπουργού του Ιράκ, Αντέλ Αμπντέλ Μαχντί, δήλωσε τότε ότι η ιρακινή κυβέρνηση είχε ενημερωθεί από το Ιράν ότι θα πραγματοποιούσε επιδρομές στο έδαφός του που θα περιορίζονταν στις αμερικανικές βάσεις. Σύμφωνα με ορισμένες πηγές ^[6], το Ιράν ειδοποίησε επίσης τις αμερικανικές συμμαχικές δυνάμεις εκ των προτέρων για τα πλήγματα στις εν λόγω βάσεις. Μετά την επίθεση του 2020,ο Μοχαμάντ Τζαβάντ Ζαρίφ (τότε επικεφαλής της διπλωματίας του Ιράν) δήλωσε ότι η χώρα του είχε πραγματοποιήσει και "ολοκληρώσει" "αναλογικά" αντίποινα και ότι το Ιράν "δεν επιδιώκει κλιμάκωση ή πόλεμο". Η επιχείρηση δεν προκάλεσε θύματα και είχε ελάχιστες ζημιές.

Αντίστοιχα, στην επιχείρηση "Αληθινή υπόσχεση" του Ιράν, η Τεχεράνη ειδοποίησε τους συμμάχους της και τις γειτονικές χώρες εβδομήντα δύο ώρες νωρίτερα για να τους δώσει χρόνο να προστατεύσουν τον εναέριο χώρο τους, σύμφωνα με τον υπουργό Εξωτερικών Χοσεΐν Αμίρ-Αμπντολαχιάν ^[7].

Προειδοποιημένες, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη βοήθεια των Ισραηλινών Δυνάμεων Κατοχής για την εξουδετέρωση της επίθεσης, ανταλλάσσοντας πληροφορίες με τις ΗΠΑ και το Ισραήλ. Οι κυβερνήσεις της Σαουδικής Αραβίας και του Ιράκ επέτρεψαν επίσης στα αεροσκάφη ανεφοδιασμού της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ να παραμείνουν στον εναέριο χώρο τους για να υποστηρίξουν τις περιπολίες των ΗΠΑ και των συμμάχων κατά τη διάρκεια της επιχείρησης, σύμφωνα με το al-Monitor ^[8].

Επιπλέον, το Ιράν επέλεξε να επιτεθεί κυρίως με μη επανδρωμένα αεροσκάφη (τα οποία χρειάστηκαν ώρες για να φτάσουν στο Ισραήλ και αναγνωρίστηκαν και καταρρίφθηκαν εύκολα) και δεν κάλεσε τους συμμάχους του (κυρίως τη Χεζμπολάχ) να επιτεθούν στο Ισραήλ. Μετά την επιχείρηση, το Ανώτατο Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας του Ιράν δήλωσε ότι δεν σχεδιάζεται επί του παρόντος περαιτέρω στρατιωτική δράση και ότι θεωρεί "το θέμα λήξαν". Με άλλα λόγια, το Ιράν πραγματοποίησε αυτό το χτύπημα κυρίως για να σώσει τα προσχήματα και να αποτρέψει το Ισραήλ από το να δώσει συνέχεια στην επίθεσή του στο ιρανικό προξενείο στη Δαμασκό.

Το ιρανικό καθεστώς έδειξε ξεκάθαρα ότι ήθελε να αποφύγει έναν περιφερειακό πόλεμο με το Ισραήλ -μια σύγκρουση που θα μπορούσε ενδεχομένως να αποτελέσει απειλή για την κυριαρχία του. Παρ' όλα αυτά, το καθεστώς χρησιμοποίησε την επίθεση για να εκτοξεύσει προπαγάνδα που διατυμπάνιζε την "αντίστασή του κατά του Ισραήλ", με την ελπίδα να εδραιώσει την περιφερειακή και εγχώρια υποστήριξη, ενώ, ταυτόχρονα, σφίγγει τον έλεγχό του στην ιρανική κοινωνία και καταστέλλει τις δημοκρατικές και προοδευτικές οργανώσεις ^[9]. Έχει απαγορεύσει κάθε διαφωνία κατά της εξουσίας του, είτε στα επίσημα είτε στα κοινωνικά μέσα ενημέρωσης, και έχει κατηγορήσει πολλούς ότι κατασκοπεύουν για λογαριασμό του Ισραήλ.

Ο ιμπεριαλισμός των ΗΠΑ εξοπλίζει το Ισραήλ για περιφερειακό πόλεμο και γενοκτονία

Σε απάντηση στην περιορισμένη στρατιωτική επιχείρηση του Ιράν, η ισραηλινή άρχουσα τάξη, τόσο η πολιτική όσο και η στρατιωτική, ορκίστηκε να ανταποδώσει. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπάιντεν δήλωσε ότι αντιτίθεται σε έναν ευρύτερο πόλεμο και ότι οι ΗΠΑ δεν θα συμμετείχαν σε μια αντεπίθεση εναντίον του Ιράν. Ταυτόχρονα, οι Αμερικανοί αξιωματούχοι παρουσίασαν την επιτυχή άμυνα του Ισραήλ απέναντι στην επίθεση του Ιράν ως μια ηχηρή νίκη, ειδικά σε σύγκριση με την αποτυχία της ασφάλειάς του στις 7 Οκτωβρίου. Τόσο οι ΗΠΑ όσο και το Ισραήλ εκμεταλλεύτηκαν την κατάσταση για να παρουσιάσουν το κράτος του απαρτχάιντ ως ένα κράτος που "δέχεται επίθεση" και αντιμετωπίζει μια σειρά από εχθρικούς κρατικούς και μη κρατικούς εχθρούς. Για άλλη μια φορά, ο ισχυρότερος στρατός στην περιοχή παρουσιάστηκε ως θύμα. Και τα δύο κράτη ήταν στην ευχάριστη θέση να εκτρέψουν την κάλυψη των μέσων ενημέρωσης από τον γενοκτονικό πόλεμο κατά των Παλαιστινίων στον "ιρανικό κίνδυνο".

Οι ΗΠΑ έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην αποτροπή των αντιποίνων του Ιράν κατά του Ισραήλ. Σύμφωνα με την Κεντρική Διοίκηση της Ουάσινγκτον (Centcom) ^[10], ανέπτυξαν αεροσκάφη και δύο αντιτορπιλικά οπλισμένα με κατευθυνόμενους πυραύλους στην ανατολική Μεσόγειο για να καταστρέψουν, σύμφωνα με πληροφορίες, περισσότερα από ογδόντα κατευθυνόμενα μη επανδρωμένα αεροσκάφη επίθεσης και τουλάχιστον έξι βαλλιστικούς πυραύλους με στόχο το Ισραήλ. Ο Μπάιντεν καταδίκασε τις ενέργειες της Τεχεράνης και επανέλαβε τη σημασία της αμερικανοϊσραηλινής συμμαχίας, δηλώνοντας: "Είμαστε αφοσιωμένοι στην υπεράσπιση του Ισραήλ. Θα υποστηρίξουμε το Ισραήλ. Θα βοηθήσουμε στην υπεράσπιση του Ισραήλ και το Ιράν δεν θα τα καταφέρει" ^[11].

Ακριβώς όπως η υποστήριξη των ΗΠΑ ήταν το κλειδί για την επιτυχία του Ισραήλ ενάντια στην επίθεση του Ιράν με πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη, η πολιτική, οικονομική και στρατιωτική υποστήριξη των ΗΠΑ ήταν επίσης καθοριστική για τον γενοκτονικό πόλεμο του Ισραήλ στη Γάζα. Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν επανειλημμένα χρησιμοποιήσει το βέτο τους κατά των ψηφισμάτων που ζητούν πιθανή κατάπαυση του πυρός. Η Ουάσιγκτον έχει προμηθεύσει το Ισραήλ με μαχητικά αεροσκάφη F-35, πάνω από 1.800 βόμβες MK84 (οι οποίες δεν χρησιμοποιούνται πλέον από τα δυτικά κράτη σε πυκνοκατοικημένες περιοχές λόγω των αναπόφευκτων παράπλευρων ζημιών) και 500 βόμβες MK82.

Η κυβέρνηση Μπάιντεν παρέκαμψε την εξουσιοδότηση του Κογκρέσου για αυτές τις αποστολές όπλων επικαλούμενη εξουσίες έκτακτης ανάγκης. Πραγματοποίησε περισσότερες από εκατό μεταφορές όπλων στο Ισραήλ χωρίς καμία δημόσια συζήτηση, περιορίζοντας το συγκεκριμένο ποσό δολαρίων κάθε πώλησης κάτω από το όριο στο οποίο πρέπει να ενημερώνεται το Κογκρέσο. Η ισραηλινή εφημερίδα Haaretz τεκμηρίωσε ότι τουλάχιστον 140 αεροπλάνα βαρέων μεταφορών με προορισμό το Ισραήλ έχουν απογειωθεί από στρατιωτικές βάσεις των ΗΠΑ σε όλο τον κόσμο από τις 7 Οκτωβρίου, μεταφέροντας εξοπλισμό κυρίως στην αεροπορική βάση Νεβατίμ στο νότιο Ισραήλ. Στα μέσα Απριλίου, ο Μπάιντεν κάλεσε επίσης το αμερικανικό Κογκρέσο να ψηφίσει υπέρ ενός νομοσχεδίου για τη χορήγηση 26,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων για τη στήριξη του Ισραήλ.

Η στρατηγική της Ουάσινγκτον για τη διασφάλιση του Ποιοτικού Στρατιωτικού Πλεονεκτήματος του Ισραήλ (QME) ^[12] αποτελεί τη βασική ιδέα της αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας προς το Ισραήλ εδώ και δεκαετίες και έγινε νόμος των ΗΠΑ το 2008.

Δεσμεύει την αμερικανική κυβέρνηση να διατηρήσει την ικανότητα του Ισραήλ "να νικήσει οποιαδήποτε αξιόπιστη συμβατική στρατιωτική απειλή από οποιοδήποτε μεμονωμένο κράτος ή πιθανό συνασπισμό κρατών ή από μη κρατικούς φορείς, ενώ θα υποστεί ελάχιστες ζημιές και απώλειες" ^[13]. Η στρατηγική αυτή βασίζεται στον καθοριστικό ρόλο του Ισραήλ στη διατήρηση των δυτικών συμφερόντων στην περιοχή. Η διαδικασία εξομάλυνσης μεταξύ του Ισραήλ και των αραβικών χωρών, η οποία ξεκίνησε από τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ και συνεχίστηκε από τον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν, αποσκοπεί στην εδραίωση αυτών των συμφερόντων στην περιοχή, μεταξύ άλλων και στην αντιπαλότητα με την Κίνα.

Επιστροφή του λεγόμενου Σκιώδους Πολέμου

Ενώ οι ΗΠΑ προειδοποίησαν το Ισραήλ για αυτοσυγκράτηση και εξέφρασαν την απροθυμία τους να συμμετάσχουν σε μια στρατιωτική απάντηση κατά του Ιράν, δεν προσπάθησαν να αποτρέψουν την ισραηλινή απάντηση. Οι ΗΠΑ πιθανότατα έθεσαν όρια στο ισραηλινό χτύπημα και, στη συνέχεια, αξιωματούχοι τους δήλωσαν ότι οι ΗΠΑ "δεν συμμετείχαν σε επιθετική επιχείρηση". Το Ισραήλ είχε δύο κυρίαρχους λόγους για να πραγματοποιήσει την επίθεση της 18ης Απριλίου στο ιρανικό σύστημα αεράμυνας που βρισκόταν κοντά στο Ισφαχάν. Πρώτον, η πιθανή απώλεια του πυρηνικού μονοπωλίου του Τελ Αβίβ αποτελεί απειλή για την περιφερειακή κυριαρχία των ΗΠΑ και του Ισραήλ. Στα τέλη του 2023, η ΙΑΕΑ είχε ήδη προειδοποιήσει ^[14] ότι η Τεχεράνη θα μπορούσε να εμπλουτίσει αρκετό πυρηνικό υλικό για τρεις πυρηνικές βόμβες. Ο κίνδυνος που ενέχει το Ιράν για το πυρηνικό μονοπώλιο του Ισραήλ καθιστά εύλογο ότι η αρχική επίθεση του Ισραήλ στο ιρανικό προξενείο είχε ως στόχο να προκαλέσει σύγκρουση και να παράσχει έτσι άλλοθι για να πλήξει τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν. Είναι ενδεικτικό ότι το σύστημα αεράμυνας που αποτέλεσε στόχο της αντεπίθεσης του Ισραήλ στις 18 Απριλίου προστατεύει τη Νατάνζ, μια πυρηνική εγκατάσταση που είχε ήδη γίνει στόχος αμερικανικών και ισραηλινών κυβερνοεπιθέσεων ^[15].

Δεύτερον, το Ισραήλ ήλπιζε να διασώσει το περιφερειακό και διεθνές κύρος του που είχε πληγεί από τον γενοκτονικό πόλεμο στη Γάζα. Το Ισραήλ απέτυχε να επιτύχει οποιονδήποτε από τους δηλωμένους στόχους του, δηλαδή την "καταστροφή της Χαμάς", την απελευθέρωση των ομήρων της και την εξάλειψη της απειλής ασφάλειας που συνιστά η Γάζα. Αντίθετα, το μόνο που κατάφερε ήταν να σφαγιάσει ανθρώπους σε ανείπωτη κλίμακα, ενώ παράλληλα κινητοποίησε την παγκόσμια κοινή γνώμη και τα περισσότερα κράτη του κόσμου εναντίον του. Η σύγκρουση με το Ιράν και η απειλή ενός περιφερειακού πολέμου προσέφεραν στο Ισραήλ την ευκαιρία να ενισχύσει την υποστήριξη των δυτικών δυνάμεων.

Ωστόσο, η υποστήριξη από τις ΗΠΑ και τους ευρωπαίους και περιφερειακούς συμμάχους τους δεν ήταν χωρίς όρια. Η Ουάσινγκτον αρνήθηκε να παράσχει στο Ισραήλ πολιτική και στρατιωτική υποστήριξη για μια μεγάλη άμεση επίθεση στο Ιράν. Τα αραβικά κράτη ήταν επίσης απρόθυμα να αφήσουν το Ισραήλ να χρησιμοποιήσει τον εναέριο χώρο τους για την επίθεση. Αυτή η γενική απροθυμία απορρέει από τον φόβο ότι ένας μεγάλος πόλεμος θα οδηγούσε στο κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ, παρεμβαίνοντας στη ναυσιπλοΐα του πετρελαίου και οδηγώντας σε αύξηση των τιμών του πετρελαίου, με αποτέλεσμα να ζημιωθεί η ήδη υποτονική παγκόσμια οικονομία. Η έλλειψη άνευ όρων υποστήριξης για μια επίθεση κατά του Ιράν προκάλεσε επίσης διαιρέσεις στο εσωτερικό της ισραηλινής κυβέρνησης και του πολεμικού υπουργικού συμβουλίου ^[16].

Η σημασία αυτών των στενών, μέσω των οποίων διέρχεται το δώδεκα τοις εκατό του παγκόσμιου εμπορίου, δεν μπορεί να υποτιμηθεί. Περίπου το ένα πέμπτο του όγκου της συνολικής παγκόσμιας κατανάλωσης πετρελαίου περνάει από τα Στενά του Ορμούζ ^[17]. Το 2023, κατά μέσο όρο 20,5 εκατομμύρια βαρέλια αργού πετρελαίου την ημέρα θα περνούν από το στενό. Σε απάντηση στις επιθέσεις των Χούτι σε πλοία που θεωρούσε ότι συνδέονται με το Ισραήλ, η Ουάσινγκτον συγκρότησε πολυεθνική ναυτική δύναμη για την προστασία των εμπορικών πλοίων στην Ερυθρά Θάλασσα. Η αντίδραση των ΗΠΑ δείχνει την αποφασιστικότητά τους να διασφαλίσουν την ελεύθερη ροή του πετρελαίου και να αποφύγουν να προκαλέσουν το Ιράν να κλείσει το στενό. Η επιλογή των κυρώσεων που επέβαλαν οι ΗΠΑ στο Ιράν καθιστά αυτό όλο και πιο προφανές- οι νέες κυρώσεις των ΗΠΑ στοχεύουν τα προγράμματα μη επανδρωμένων αεροσκαφών και πυραύλων του Ιράν, το IRGC και το υπουργείο Άμυνας, αλλά όχι το ιρανικό πετρέλαιο.

Με βάση αυτό, το ισραηλινό χτύπημα δεν σημαίνει το τέλος των εχθρικών επιθέσεών του κατά του Ιράν. Το Ισραήλ θα συνεχίσει τις δολοφονίες στο Ιράν και στο εξωτερικό, θα συνεχίσει να πραγματοποιεί κυβερνοεπιθέσεις κατά του IRGC και των ιρανικών θεσμών και θα εντείνει τις επιθέσεις του στον Λίβανο και τη Συρία ^[18]. Ο λεγόμενος σκιώδης πόλεμος θα συνεχιστεί με τον κίνδυνο κλιμάκωσης σε ανοιχτή σύγκρουση. Όπως σηματοδότησε το Ισραήλ όταν επιτέθηκε στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, είναι έτοιμο να διατηρήσει το πυρηνικό του μονοπώλιο στην περιοχή, ακόμη και αν αυτό σημαίνει πόλεμο με το Ιράν.

Το Ισραήλ θα συνεχίσει επίσης να επιτίθεται στους συμμάχους του Ιράν στην Υεμένη, τη Συρία, το Ιράκ και το Λίβανο. Επικεντρώνεται ιδιαίτερα στη Χεζμπολάχ. Στην πραγματικότητα, από τις 7 Οκτωβρίου, το Ισραήλ έχει πλήξει περίπου 4.500 στόχους της Χεζμπολάχ στο Λίβανο. Στόχος του είναι να ωθήσει το κόμμα να αποσυρθεί δέκα χιλιόμετρα από τα σύνορα βόρεια του ποταμού Λιτάνι. Οι ισραηλινές επιθέσεις έχουν σκοτώσει περισσότερα από 280 μέλη της Χεζμπολάχ και αρκετές δεκάδες αμάχους, έχουν εκτοπίσει περισσότερους από 90.000 ανθρώπους και έχουν καταστρέψει πολιτικές υποδομές και μεγάλες εκτάσεις καλλιεργήσιμης γης στο Λίβανο. Ακολουθεί μια πραγματική πολιτική καμένης γης στις παραμεθόριες περιοχές του Λιβάνου. Το Ισραήλ έχει πραγματοποιήσει τέτοιες επιχειρήσεις παρά το γεγονός ότι η Χεζμπολάχ απέφυγε να εξαπολύσει σημαντικές επιθέσεις κατά των ισραηλινών δυνάμεων. Από τις 7 Οκτωβρίου, το κόμμα έχει επιμείνει στην πολιτική των "υπολογισμένων και αναλογικών αντιδράσεων" κατά των ισραηλινών επιθέσεων, παρά τους ισχυρισμούς του ότι αποτελεί μέρος ενός "μετώπου πίεσης" κατά του Τελ Αβίβ. Έτσι, στις 18 Απριλίου, ο αναπληρωτής γενικός γραμματέας της Χεζμπολάχ Ναΐμ Κασέμ δήλωσε στο αμερικανικό NBC News ότι το κόμμα ήταν αποφασισμένο να περιορίσει τις στρατιωτικές του επιχειρήσεις στα σύνορα Ισραήλ-Λιβάνου και να αποφύγει να εμπλακεί σε έναν πόλεμο πλήρους κλίμακας ^[19].

Παράγοντες που μετριάζουν τον κίνδυνο περιφερειακού πολέμου

Αυτός ο λεγόμενος σκιώδης πόλεμος θα μπορούσε εύκολα να προκαλέσει μια περιφερειακή πυρκαγιά. Αλλά τα κράτη της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής δεν το επιθυμούν. Οι σύμμαχοι της Ουάσινγκτον -ιδίως η Σαουδική Αραβία, το Κατάρ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) - έχουν καταστήσει απόλυτη προτεραιότητα την απολυταρχική σταθερότητα και την οικονομική ανάπτυξη. Η Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ έχουν επίσης δεσμευτεί να σταθεροποιήσουν τις σχέσεις με το Ιράν μετά από χρόνια εντάσεων. Και οι δύο καταδίκασαν τα ισραηλινά πλήγματα κατά του ιρανικού προξενείου στη Δαμασκό.

Η Σαουδική Αραβία έχει υποχωρήσει από την συγκρουσιακή εξωτερική της πολιτική που είχε οδηγήσει στον φονικό πόλεμο κατά της Υεμένης και στη στρατηγική της για μέγιστη πίεση κατά του Ιράν και των περιφερειακών συμμάχων του. Και τα δύο αποδείχθηκαν δαπανηρές αποτυχίες που απείλησαν να απομονώσουν το Βασίλειο και να θέσουν σε κίνδυνο τα σχέδιά του να μεταρρυθμίσει την οικονομία του και να προσελκύσει διεθνείς επενδύσεις. Η αντίληψη της Σαουδικής Αραβίας ότι η Ουάσινγκτον δεν μπορεί πλέον να παράσχει την απαραίτητη ασφάλεια, ιδίως μετά τις εξεγέρσεις του 2011 και τους βομβαρδισμούς των μονάδων παραγωγής της Aramco το 2019 και το 2020, την ώθησε περαιτέρω να αποφύγει επιθετικές συγκρούσεις στην περιοχή.

Ως εκ τούτου, η Σαουδική Αραβία έχει επιδιώξει πιο εγκάρδιες σχέσεις με τους γείτονές της, συμπεριλαμβανομένου του Ιράν. Αυτό κορυφώθηκε με τη μεσολάβηση της Κίνας για μια ιστορική προσέγγιση μεταξύ των δύο χωρών τον Απρίλιο του 2023. Και οι δύο επιβεβαίωσαν την προθυμία τους να συνεργαστούν από κοινού για την "ασφάλεια, τη σταθερότητα και την ευημερία" στη Μέση Ανατολή. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τη Σαουδική Αραβία για τη σταθεροποίηση της Υεμένης και την αποτροπή απειλών για την ασφάλεια στα νότια σύνορά της.

Ο γενοκτονικός πόλεμος του Ισραήλ έχει ενισχύσει τη συνεργασία μεταξύ Ριάντ και Τεχεράνης. Η Σαουδική Αραβία ανέστειλε τη διαδικασία εξομάλυνσης με το Ισραήλ και, μαζί με τα ΗΑΕ, αρνήθηκε να συμμετάσχει στην υπό την ηγεσία των ΗΠΑ πολυεθνική ναυτική δύναμη κατά των Χούθι. Επιπλέον, το Ριάντ και το Άμπου Ντάμπι ήταν απρόθυμοι να συνεργαστούν ανοιχτά με το Ισραήλ και τις ΗΠΑ στην επίθεση κατά του Ιράν από φόβο αντιποίνων. Αλλά αν η Ουάσινγκτον ικανοποιήσει το αίτημα της Σαουδικής Αραβίας και των ΗΑΕ για μια ομπρέλα ασφαλείας των ΗΠΑ όπως αυτή του Ισραήλ, ίσως επιστρέψουν στη διαδικασία εξομάλυνσης με το Τελ Αβίβ.

Περιφερειακή αλληλεγγύη από τα κάτω

Το Ισραήλ έχει χρησιμοποιήσει την κάλυψη της στρατιωτικής του σύγκρουσης με το Ιράν και των επιθέσεών του εναντίον άλλων κρατών και μη κρατικών φορέων για να αποσπάσει την προσοχή από τον συνεχιζόμενο γενοκτονικό του πόλεμο εναντίον των Παλαιστινίων. Έχει πλέον σκοτώσει περισσότερους από τριάντα τέσσερις χιλιάδες ανθρώπους στη Γάζα. Οι δυνάμεις κατοχής και οι έποικοι της έχουν επίσης κλιμακώσει τη βία κατά των Παλαιστινίων στη Δυτική Όχθη, δολοφονώντας περισσότερους από 480 ανθρώπους από τις 7 Οκτωβρίου. Έχουν κατασχέσει 1.100 εκτάρια γης, τα έχουν ανακηρύξει κρατική ιδιοκτησία και έχουν δώσει στους Ισραηλινούς Εβραίους αποκλειστικά δικαιώματα για τη μίσθωσή τους. 

Επιπλέον, υπάρχουν αναφορές ότι ο Μπάιντεν έκανε συμφωνία με το Ισραήλ, δίνοντας το πράσινο φως για μια επίθεση στη Ράφα -όπου έχουν καταφύγει περισσότεροι από 1,5 εκατομμύριο άνθρωποι- με αντάλλαγμα το Ισραήλ να περιορίσει την αντίδρασή του στην ιρανική αντεπίθεση. Το Ισραήλ έχει συγκεντρώσει δεκάδες άρματα μάχης και τεθωρακισμένα οχήματα στο νότιο Ισραήλ σε προφανείς προετοιμασίες για μια εισβολή στη Ράφα και είναι πιθανό να συνεχίσει τον γενοκτονικό πόλεμό του εναντίον των Παλαιστινίων στη Γάζα πριν διεξάγει περαιτέρω και πιο έντονες στρατιωτικές επιχειρήσεις εναντίον του Ιράν και της Χεζμπολάχ.

Η στρατιωτική επιχείρηση του Ιράν δεν ανακούφισε τα δεινά των Παλαιστινίων. Επιπλέον, είναι σαφές ότι ο στόχος του δεν είναι η απελευθέρωση των Παλαιστινίων, αλλά η προώθηση και προαγωγή των δικών του πολιτικών και οικονομικών συμφερόντων ^[20]. Το Ιράν πιθανότατα θα επιταχύνει την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων για να προωθήσει αυτά τα συμφέροντα, ιδίως όταν βρεθεί αντιμέτωπο με τις αυξανόμενες απειλές του Ισραήλ. Ο υποστράτηγος του IRGC Αχμάντ Χαχταλάμπ δήλωσε ότι "εάν το Ισραήλ επιχειρήσει να χρησιμοποιήσει την απειλή επίθεσης σε πυρηνικές εγκαταστάσεις για να ασκήσει πίεση στο Ιράν, είναι πιθανή η αναθεώρηση του πυρηνικού δόγματος και η υπαναχώρηση από τις προηγούμενες εξαγγελθείσες θέσεις" ^[21].

Αντιμέτωπη με τον γενοκτονικό πόλεμο του Ισραήλ και έναν πιθανό περιφερειακό πόλεμο, η διεθνής αριστερά πρέπει να δώσει προτεραιότητα στην κινητοποίηση ενός ευρέος αντιπολεμικού και αντιιμπεριαλιστικού κινήματος ενάντια στις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους. Ειδικότερα, οι ΗΠΑ έχουν παίξει καθοριστικό ρόλο στον εξοπλισμό του Ισραήλ για να διεξάγει τον γενοκτονικό του πόλεμο, να καταλάβει και να αποικίσει παλαιστινιακά εδάφη, να βομβαρδίσει την Υεμένη, τον Λίβανο και τη Συρία, να διεξάγει μυστικές επιχειρήσεις και δολοφονίες σε όλη την περιοχή και να κλιμακώσει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις εναντίον του Ιράν. Η υποστήριξη των ΗΠΑ εγγυάται την ικανότητα του Ισραήλ να επιδιώκει αυτούς τους στόχους ατιμώρητα. Συν τοις άλλοις, η Ουάσινγκτον και οι σύμμαχοί της έχουν πραγματοποιήσει τις δικές τους στρατιωτικές επεμβάσεις, έχουν υποστηρίξει αυταρχικά κράτη και έχουν επιβάλει νεοφιλελεύθερες οικονομικές πολιτικές που έχουν βαθύνει τη δυστυχία και τον πόνο των λαϊκών τάξεων της περιοχής.

Η εναντίωση στο Ισραήλ και στους δυτικούς ιμπεριαλιστές υποστηρικτές του δεν πρέπει να οδηγήσει την Αριστερά στην υποστήριξη του αντιδραστικού ιρανικού καθεστώτος, είτε στις κατασταλτικές πολιτικές του εναντίον της δικής του εργατικής τάξης είτε στις αντεπαναστατικές επεμβάσεις του σε άλλα κράτη (όπως, για παράδειγμα, η υποστήριξή του στη δικτατορία του Μπασάρ αλ Άσαντ στη Συρία). Το Ιράν είναι μια περιφερειακή καπιταλιστική δύναμη, όχι μια προοδευτική εναλλακτική λύση για τον ίδιο του το λαό ή για εκείνους στην περιοχή. Τούτου λεχθέντος, πρέπει να αντιταχθούμε σε οποιαδήποτε ισραηλινή ή αμερικανική πολεμική ενέργεια εναντίον του Ιράν.

Το πιο σημαντικό είναι ότι η πολεμοκαπηλεία του Ισραήλ εναντίον του Ιράν δεν πρέπει να αποσπάσει την προσοχή μας από την απαίτηση μόνιμης κατάπαυσης του πυρός στον γενοκτονικό πόλεμο του Ισραήλ στη Γάζα. Αυτή η απαίτηση είναι το ελάχιστο. Οι αριστερές και προοδευτικές δυνάμεις πρέπει να υπερασπιστούν το δικαίωμα των Παλαιστινίων να αντισταθούν στο ρατσιστικό και αποικιοκρατικό κράτος απαρτχάιντ του Ισραήλ- όπως κάθε πληθυσμός που αντιμετωπίζει βάναυση εθνική καταπίεση, οι Παλαιστίνιοι έχουν το δικαίωμα να αντισταθούν, συμπεριλαμβανομένης της στρατιωτικής αντίστασης. Ομοίως, οι Λιβανέζοι έχουν το δικαίωμα να αντισταθούν στην ισραηλινή στρατιωτική επίθεση. Η υπεράσπιση του δικαιώματος των λαών να αντιστέκονται στην καταπίεση δεν πρέπει να συγχέεται με την πολιτική υποστήριξη συγκεκριμένων πολιτικών κομμάτων όπως η Χαμάς ή η Χεζμπολάχ. Η διεθνής Αριστερά πρέπει να ασκεί κριτική στις στρατιωτικές ενέργειες όταν αυτές οδηγούν σε αδιάκριτες δολοφονίες αμάχων, ενώ παράλληλα πρέπει να στηρίζει τις προοδευτικές δυνάμεις στην Παλαιστίνη και το Λίβανο.

Στην περιοχή, το καθήκον της Αριστεράς παραμένει η ανάπτυξη κομμάτων και κινημάτων με μια στρατηγική βασισμένη στην αλληλεγγύη και τον αγώνα από τα κάτω. Αυτά πρέπει να παραμείνουν ανεξάρτητα από τα καπιταλιστικά κόμματα και κράτη της περιοχής, από το Ισραήλ μέχρι το Ιράν και τη Σαουδική Αραβία, καθώς και από τις τοπικές αντιδραστικές πολιτικές δυνάμεις. Και πρέπει να αντιταχθούν στον αμερικανικό ιμπεριαλισμό και στους αντιπάλους του, όπως η Κίνα και η Ρωσία. Τα ιμπεριαλιστικά κράτη και η υπάρχουσα κρατική τάξη της περιοχής είναι όλα μέρος του προβλήματος, όχι της λύσης. Ως εκ τούτου, οι προοδευτικές δυνάμεις στην περιοχή πρέπει να οικοδομήσουν αλληλεγγύη με τον παλαιστινιακό αγώνα για απελευθέρωση ως μέρος μιας περιφερειακής επαναστατικής διαδικασίας για την εγκαθίδρυση μιας νέας τάξης πραγμάτων στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, βασισμένης στη δημοκρατία, την ισότητα και τη δικαιοσύνη.

JOSEPH DAHER

Ο Joseph Daher είναι Ελβετο-Σύρος σοσιαλιστής και ακαδημαϊκός. Είναι συγγραφέας του βιβλίου Hezbollah: The Political Economy of the Lebanon's Party of God (2016) και Syrian after the Uprisings: The Political Economy of State Resilience (Η Συρία μετά τις εξεγέρσεις: Η πολιτική οικονομία της κρατικής ανθεκτικότητας) (2019).

https://spectrejournal.com/the-middle-east-on-a-knife-edge/

 ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ: 

^[1]  https://www.wsj.com/livecoverage/israel-iran-strikes-live-coverage/card/iranian-president-hails-attack-as-lesson-for-israel-BVxr8zGc765oyK1yFQnW

^[2]  https://twitter.com/IranWonk/status/1779455579146055910

^[3]  https://www.newsweek.com/iran-defends-right-self-defense-over-israel-attack-1890108

^[4]  https://gilbert-achcar.net/postponed-israeli-attack

^[5]  https://www.wsj.com/livecoverage/israel-iran-strikes-live-coverage/card/many-iranian-missiles-failed-to-launch-or-crashed-before-striking-target-u-s-officials-say-TCd4YP2fiODhl1t9QDrL

^[6]  https://www.lorientlejour.com/article/1201362/neuf-roquettes-sabattent-sur-une-base-irakienne-ou-sont-postes-des-americains-securite-sbh-plh.html

^[7] https://www.reuters.com/world/middle-east/iranian-notice-attack-may-have-dampened-escalation-risks-2024-04-14/#:~:text=Iranian%20Foreign%20Minister%20Hossein%20Amirabdollahian,it%20would%20launch%20the%20strikes.

^[8] https://www.al-monitor.com/originals/2024/04/irans-attack-israel-stress-tests-washingtons-middle-east-coalition

^[9]  https://www.rcf.fr/articles/actualite/apres-lattaque-de-liran-sur-israel-cest-la-societe-iranienne-qui-va-subir-les

^[10]  https://www.reuters.com/world/middle-east/us-military-destroyed-80-drones-6-missiles-launched-iran-yemen-us-centcom-says-2024-04-15/

^[11] https://voz.us/biden-says-iran-could-attack-israel-sooner-rather-than-later/?lang=en

^[12]  https://www.cfr.org/article/us-aid-israel-four-charts

^[13]  https://www.congress.gov/110/plaws/publ429/PLAW-110publ429.pdf

^[14]  https://www.reuters.com/world/iaea-chief-says-irans-nuclear-enrichment-activity-remains-high-2024-02-19/

^[15] https://www.washingtonpost.com/world/national-security/us-israel-developed-computer-virus-to-slow-iranian-nuclear-efforts-officials-say/2012/06/19/gJQA6xBPoV_story.html

^[16]  https://www.reuters.com/world/middle-east/israels-iran-attack-carefully-calibrated-after-internal-splits-us-pressure-2024-04-19/

^[17]  https://www.reuters.com/business/energy/strait-hormuz-worlds-most-important-oil-artery-2023-10-20/

^[18]  Επικαλούμενη ισραηλινούς αξιωματούχους, η Wall Street Journal αναφέρει ότι οι ισραηλινές δυνάμεις έχουν επίσης στοχεύσει τουλάχιστον δώδεκα πλοία με προορισμό τη Συρία, τα περισσότερα από τα οποία μετέφεραν ιρανικό πετρέλαιο.

https://www.wsj.com/articles/israel-strikes-target-iranian-oil-bound-for-syria-11615492789

^[19]  https://www.lorientlejour.com/article/1410987/naim-kassem-souligne-la-determination-du-hezbollah-a-eviter-une-guerre-totale.html

^[20]  Σύμφωνα με διάφορες πηγές, πριν από τη στρατιωτική του επιχείρηση κατά του Ισραήλ, Ιρανοί αξιωματούχοι συμμετείχαν σε μυστικές διαπραγματεύσεις με Αμερικανούς ομολόγους τους, ορισμένες από τις οποίες διεξήχθησαν στο Ομάν και άλλες στη Νέα Υόρκη. Αρχικά, η Τεχεράνη ζήτησε από τις ΗΠΑ να πιέσουν τον Ισραηλινό πρωθυπουργό να σταματήσει τον πόλεμο στη Γάζα με αντάλλαγμα τη δέσμευση να μην απαντήσει στην επίθεση στο προξενείο της στη Δαμασκό. Στόχος του Ιράν ήταν η επανάληψη των διαπραγματεύσεων με την Ουάσινγκτον για την αντιμετώπιση του πυρηνικού ζητήματος και την ελάφρυνση των κυρώσεων. Ωστόσο, ούτε οι ΗΠΑ ούτε το Ισραήλ αποδέχθηκαν τον ιρανικό όρο, γεγονός που ώθησε την Τεχεράνη να δράσει.

https://www.lorientlejour.com/article/1410360/apres-la-riposte-iranienne-le-hezbollah-se-prepare-a-tous-les-scenarios.html

^[21] https://www.al-monitor.com/originals/2024/04/irgc-commander-says-iran-may-revise-nuclear-posture-if-attacked-israel#ixzz8YaMJodj0